Skip to content

Commit

Permalink
Release v2.0/controleren vereisten 7 (#496)
Browse files Browse the repository at this point in the history
Co-authored-by: Nout van Deijck <[email protected]>
  • Loading branch information
BartdeVisser and noutvandeijck authored Dec 17, 2024
1 parent 0c8b878 commit ad20b8c
Show file tree
Hide file tree
Showing 7 changed files with 34 additions and 36 deletions.
Original file line number Diff line number Diff line change
Expand Up @@ -23,8 +23,10 @@ De verwerking van persoonsgegevens moet transparant zijn.
## Toelichting

Een betrokkene moet op de hoogte worden gesteld van het feit dat er verwerking plaatsvindt van diens persoonsgegevens en van de doeleinden daarvan (zoals ook is verwoord in het beginsel van transparante verwerking, artikel 5 AVG).

Hierbij moeten de specifieke omstandigheden en de context waarin de persoonsgegevens worden verwerkt, worden meegenomen.
In artikel 13 en 14 AVG wordt toegelicht welke informatie in welke gevallen moet worden verstrekt door de verwerkersverantwoordelijke.

Als persoonsgegevens worden verwerkt ten behoeve van het ontwikkelen of gebruiken van algoritmes, zal deze informatie moeten worden verstrekt.

## Bronnen
Expand All @@ -38,12 +40,10 @@ Als persoonsgegevens worden verwerkt ten behoeve van het ontwikkelen of gebruike
## Wanneer van toepassing?
<!-- tags-ai-act -->


## Risico

Rechten van betrokken worden geschonden als er geen sprake is van transparantie over de verwerkingen van de persoonsgegevens.


## Maatregelen { data-search-exclude }

<!-- list_maatregelen vereiste/avg-07-transparantie-bij-verwerken-persoonsgegevens no-search no-onderwerp no-rol no-levenscyclus -->
Original file line number Diff line number Diff line change
@@ -1,5 +1,5 @@
---
title: Gevoelige persoonsgegevens worden alleen gebruikt als hiervoor een wettelijke uitzondering geldt
title: Gevoelige persoonsgegevens worden alleen gebruikt als hiervoor een wettelijke uitzondering geldt.
id: urn:nl:ak:ver:avg-08
toelichting: Bijzondere categorieën van persoonsgegevens mogen alleen worden verwerkt op basis van een wettelijke uitzondering.
levenscyclus:
Expand All @@ -24,12 +24,14 @@ Bijzondere categorieën van persoonsgegevens mogen alleen worden verwerkt op bas
## Toelichting

Persoonsgegevens die door hun aard bijzonder gevoelig zijn wat betreft de grondrechten en fundamentele vrijheden, verdienen specifieke bescherming.

Dit komt doordat de context van de verwerking ervan significante risico's kan meebrengen voor de grondrechten en de fundamentele vrijheden.
Denk hierbij aan persoonsgegevens als ras, ethnische afkomst, politieke opvattingen of religieuze of levenschouwelijke overtuigingen.

Denk hierbij aan persoonsgegevens als ras, ethnische afkomst, politieke opvattingen of religieuze of levenschouwelijke overtuigingen.

Bijzondere categorieën persoonsgegevens mogen alleen worden verwerkt als er hier een wettelijke uitzondering voor is ([artikel
9 AVG](https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/HTML/?uri=CELEX:32016R0679#d1e2043-1-1) en [artikel 30 UAVG](https://wetten.overheid.nl/jci1.3:c:BWBR0040940&hoofdstuk=3&paragraaf=3.1&artikel=30&z=2021-07-01&g=2021-07-01)).

Deze vereiste is ook van toepassing bij het ontwikkelen en gebruiken van algoritmes en stelt daarmee beperkingen aan het mogen verwerken van deze categorieën persoonsgegevens, bv. ten behoeve van trainingsdata of het genereren van de beoogde output.

## Bronnen
Expand Down
Original file line number Diff line number Diff line change
@@ -1,7 +1,7 @@
---
title: Betrokkenen kunnen een beroep doen op hun privacyrechten
title: Betrokkenen kunnen een beroep doen op hun privacyrechten.
id: urn:nl:ak:ver:avg-09
toelichting: Betrokkenen kunnen een beroep doen op hun privacyrechten.
toelichting: Het kunnen uitoefenen van privacyrechten is essentieel voor het beschermen van de privacy van individuen, het waarborgen van transparantie en controle uitvoeren over persoonsgegevens.
levenscyclus:
- organisatieverantwoordelijkheden
- ontwikkelen
Expand All @@ -22,9 +22,11 @@ Betrokkenen kunnen een beroep doen op hun privacyrechten.
## Toelichting

Mensen hebben het recht om hun privacyrechten uit te oefenen door een beroep te doen op verschillende wettelijke bepalingen, zoals het recht op inzage, correctie, verwijdering en bezwaar tegen de verwerking van hun persoonsgegevens.

Dit betekent dat individuen controle hebben over hoe hun gegevens worden gebruikt en kunnen verzoeken om toegang te krijgen tot hun gegevens of om wijzigingen aan te brengen indien nodig.

Het kunnen uitoefenen van privacyrechten is essentieel voor het beschermen van de privacy van individuen, het waarborgen van transparantie en controle uitvoeren over persoonsgegevens.

Als persoonsgegevens worden verwerkt voor het ontwikkelen en gebruiken van algoritmes, is het van belang dat maatregelen worden getroffen om deze rechten te eerbiedigen.

## Bronnen
Expand All @@ -34,7 +36,6 @@ Als persoonsgegevens worden verwerkt voor het ontwikkelen en gebruiken van algor
## Wanneer van toepassing?
<!-- tags-ai-act -->


## Risico

Betrokkenen hebben geen controle over hun persoonsgegevens wanneer ze geen beroep kunnen doen op hun privacyrechten.
Expand Down
Original file line number Diff line number Diff line change
@@ -1,5 +1,5 @@
---
title: Besluiten die levens kunnen beïnvloeden, zijn niet volledig geautomatiseerd
title: Besluiten die levens kunnen beïnvloeden, zijn niet volledig geautomatiseerd.
id: urn:nl:ak:ver:avg-10
toelichting: Betrokkenen hebben het recht om niet onderworpen te worden aan een enkel op geautomatiseerde verwerking, waaronder proflering, gebaseerd besluit, wanneer dit rechtsgevolgen heeft voor hen of het hen anderszins in aanzienlijke mate treft.
status_vereiste:
Expand All @@ -25,7 +25,9 @@ Betrokkenen hebben het recht om niet onderworpen te worden aan een enkel op geau
## Toelichting

Overheidsorganisaties zijn vaak belast met de uitvoering van wettelijke taken waarbij zij 'besluiten' moeten nemen, bijvoorbeeld als een burger vraagt om een uitkering, toeslag of een subsidie.

Hiervoor moeten gegevens worden verwerkt om te kunnen bepalen of een burger hier ook recht op heeft. Om deze gegevens snel en accuraat te verwerken, zetten overheidsorganisaties vaak algoritmes in. Deze gegevens worden dan vaak 'geautomatiseerd' door deze algoritmes verwerkt, zonder dat een ambtenaar dit werk controleert.

Soms wordt het proces voor het nemen van een **besluit** volledig geautomatiseerd ingericht. Denk hierbij aan het opleggen van een boete voor een snelheidsovertreding. Hierdoor kan in korte tijd en op een efficiënte wijze, een grote hoeveelheid besluiten worden genomen.

Het geautomatiseerd verwerken van gegevens voor de totstandkoming van een besluit brengt risico's met zich mee. Zeker als hierbij persoonsgegevens van individuen worden verwerkt en er sprake is van profilering. Hierdoor ontstaat bijvoorbeeld het risico op discriminatie. Daarom is in art. 22 AVG het recht voor betrokkenen gecreëerd om niet te worden onderworpen aan een uitsluitend op geautomatiseerde verwerking, waaronder profilering, gebaseerd besluit.
Expand All @@ -36,7 +38,9 @@ Bij het geautomatiseerd uitvoeren van processen dient altijd te worden voldaan a

### Algemene eisen aan geautomatiseerde besluitvorming door overheden

De Nederlandse wetgever heeft in artikel 40 lid 1 UAVG gebruik gemaakt van de mogelijkheid een uitzondering te maken op het verbod van art. 22 lid 1 AVG. In Nederland is geautomatiseerde besluitvorming toegestaan, als het gaat om besluitvorming waarbij menselijke tussenkomst geen toegevoegde waarde heeft. Dit is het geval als er sprake is van een gebonden karakter waarbij weinig of geen beoordelingsruimte is waarin tot een andere conclusie kan worden gekomen. Hierbij kan worden gedacht aan het toekennen van kinderbijslag of de hoogte van het recht op studiefinanciering. Deze uitzondering geldt niet voor 'profilering', tenzij er specifieke (sectorale) wetgeving het verbod opheft.
De Nederlandse wetgever heeft in artikel 40 lid 1 UAVG gebruik gemaakt van de mogelijkheid een uitzondering te maken op het verbod van art. 22 lid 1 AVG. In Nederland is geautomatiseerde besluitvorming toegestaan, als het gaat om besluitvorming waarbij menselijke tussenkomst geen toegevoegde waarde heeft.

Dit is het geval als er sprake is van een gebonden karakter waarbij weinig of geen beoordelingsruimte is waarin tot een andere conclusie kan worden gekomen. Hierbij kan worden gedacht aan het toekennen van kinderbijslag of de hoogte van het recht op studiefinanciering. Deze uitzondering geldt niet voor 'profilering', tenzij er specifieke (sectorale) wetgeving het verbod opheft.

Om deze uitzondering toe te kunnen passen, moet er op grond van artikel 22 AVG een 'passende maatregel' in de vorm van wetgeving zijn die personen voldoende bescherming biedt. In Nederland moet de Algemene wet bestuursrecht deze bescherming aan burgers bieden als bestuursorganen besluiten nemen. De Awb bevat vereisten en algemene beginselen waaraan besluitvorming moet voldoen.

Expand All @@ -48,7 +52,9 @@ Bij het toepassen van geautomatiseerde besluitvorming, moet aan de hand van een

Profilering is bijzonder gevoelig. Bij profilering gaat het om elke vorm van een geautomatiseerde verwerking van persoonsgegevens, waarbij aan de hand van persoonsgegevens bepaalde persoonlijke aspecten van een natuurlijke persoon worden geëvalueerd. Daarbij gaat het voornamelijk om het analyseren of verspellen van zaken als beroepsprestaties, economische situatie, gezondheid, persoonlijke voorkeuren, interesses, betrouwbaarheid, gedrag, locatie of een verplaatsingen.

Volgens deze definitie gaat het om een verwerking door een computersysteem waarbij het systeem algemene aanname(s) toegepast in een concreet geval. Dit doet het door een individu, met gebruikmaking van diens persoonsgegevens, in te delen in een categorie(profiel). Een dergelijk categorie(profiel) wordt vaak in verband gebracht met bepaalde risico's, bijvoorbeeld het risico op het misbruiken van bepaalde publieke voorzieningen. De gevoeligheid is dat nog niet is vastgesteld dat, in dit voorbeeld, de betreffende natuurlijke persoon ook daadwerkelijk misbruik heeft gemaakt van bepaalde voorzieningen. Als daar wel automatisch gevolgen aan worden verbonden, ontstaat het risico op een onrechtmatige behandeling van een natuurlijk persoon.
Volgens deze definitie gaat het om een verwerking door een computersysteem waarbij het systeem algemene aanname(s) toegepast in een concreet geval. Dit doet het door een individu, met gebruikmaking van diens persoonsgegevens, in te delen in een categorie(profiel). Een dergelijk categorie(profiel) wordt vaak in verband gebracht met bepaalde risico's, bijvoorbeeld het risico op het misbruiken van bepaalde publieke voorzieningen.

De gevoeligheid is dat nog niet is vastgesteld dat, in dit voorbeeld, de betreffende natuurlijke persoon ook daadwerkelijk misbruik heeft gemaakt van bepaalde voorzieningen. Als daar wel automatisch gevolgen aan worden verbonden, ontstaat het risico op een onrechtmatige behandeling van een natuurlijk persoon.

#### Besluit

Expand All @@ -60,7 +66,9 @@ Het begrip 'rechtsgevolg' duidt op wijziging in de rechtspositie van betrokkene.

#### Aanmerkelijke mate treffen

De Europese wetgever heeft weinig richting gegeven aan hoe dit begrip moet worden geïnterpreteerd. Er zijn wel aanknopingspunten om te duiden wanneer hier sprake van is. De EDPB spreekt van ernstige, aanzienlijke effecten, groot of belangrijk genoeg zijn om aandacht te verdienen. Dat is in ieder geval zo als het besluit het potentieel heeft om de omstandigheden, het gedrag of de keuze van de betrokken personen in aanmerkelijke mate te treffen; een langdurig of blijvend effect op de betrokkene te hebben; of in het uiterste geval, tot uitsluiting of discriminatie te leiden. Dit vraagt per geval om een analyse welke 'keuzes' van het systeem welke gevolgen hebben voor een individu en of die gevolgen rechtsgevolgen zijn of alleen een feitelijk gevolg. Zie voor een nadere toelichting hiervoor het advies van de Autoriteit Persoonsgegevens inzake geautomatiseerde selectietechnieken.
De Europese wetgever heeft weinig richting gegeven aan hoe dit begrip moet worden geïnterpreteerd. Er zijn wel aanknopingspunten om te duiden wanneer hier sprake van is. De EDPB spreekt van ernstige, aanzienlijke effecten, groot of belangrijk genoeg zijn om aandacht te verdienen. Dat is in ieder geval zo als het besluit het potentieel heeft om de omstandigheden, het gedrag of de keuze van de betrokken personen in aanmerkelijke mate te treffen; een langdurig of blijvend effect op de betrokkene te hebben; of in het uiterste geval, tot uitsluiting of discriminatie te leiden.

Dit vraagt per geval om een analyse welke 'keuzes' van het systeem welke gevolgen hebben voor een individu en of die gevolgen rechtsgevolgen zijn of alleen een feitelijk gevolg. Zie voor een nadere toelichting hiervoor het advies van de Autoriteit Persoonsgegevens inzake geautomatiseerde selectietechnieken.

#### Toepassing

Expand All @@ -78,7 +86,6 @@ Volledig geautomatiseerde vaststelling van een publiekrechtelijk besluit zoals e
## Wanneer van toepassing?
<!-- tags-ai-act -->


## Risico

Bij geautomatiseerde besluitvorming kan het risico ontstaan dat kenmerken van een bepaalde groep ten onrechte worden tegengeworpen aan een individu die deze kenmerken niet hoeft te bezitten.
Expand Down
Original file line number Diff line number Diff line change
@@ -1,7 +1,7 @@
---
title: Ontwerp en standaardinstellingen (defaults) zijn zo gunstig mogelijk voor de privacy van betrokkenen
title: Ontwerp en standaardinstellingen (defaults) zijn zo gunstig mogelijk voor de privacy van betrokkenen.
id: urn:nl:ak:ver:avg-11
toelichting: Pas privacy en gegevensbescherming toe door goed ontwerp en door standaardinstellingen
toelichting: Pas privacy en gegevensbescherming toe door goed ontwerp en door standaardinstellingen.
levenscyclus:
- ontwerp
- dataverkenning-en-datapreparatie
Expand All @@ -19,32 +19,25 @@ hide:
<!-- tags -->

## Vereiste

Privacy en gegevensbescherming door goed ontwerp en door standaardinstellingen
Privacy en gegevensbescherming door goed ontwerp en door standaardinstellingen.

## Toelichting

Gegevensbescherming door ontwerp en standaardinstellingen houdt in dat privacy- en gegevensbescherming vanaf het begin worden geïntegreerd in de ontwikkeling van systemen en processen (ook wel privacy-by-design genoemd).
Door al bij het ontwerp rekening te houden met privacyaspecten en door standaardinstellingen die privacy bevorderen, wordt de bescherming van persoonsgegevens versterkt.
Hierbij kan worden gedacht een het pseudonimiseren van persoonsgegevens of dataminimalisatie.

Door al bij het ontwerp rekening te houden met privacyaspecten en door standaardinstellingen die privacy bevorderen, wordt de bescherming van persoonsgegevens versterkt. Hierbij kan worden gedacht een het pseudonimiseren van persoonsgegevens of dataminimalisatie.

Deze aanpak zorgt ervoor dat privacy-overwegingen een integraal onderdeel zijn van alle aspecten van gegevensverwerking en draagt bij aan het vertrouwen van individuen in de veilige omgang met hun gegevens.
Dit is eveneens van toepassing als persoonsgegevens worden verwerkt bij het ontwikkelen en gebruiken van algoritmes.


## Bronnen

- [Artikel 25 Algemene Verordening Gegevensbescherming](https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/HTML/?uri=CELEX:32016R0679#d1e3055-1-1)

## Wanneer van toepassing?
<!-- tags-ai-act -->


## Risico

Door privacy en gegevensbescherming door ontwerp en standaardinstellingen niet toe te passen, kan een inbreuk op rechten van betrokkenen ontstaan.


## Maatregelen { data-search-exclude }

<!-- list_maatregelen vereiste/avg-11-privacy-bij-ontwerp-bij-verwerking-van-persoonsgegevens no-search no-onderwerp no-rol no-levenscyclus -->
Original file line number Diff line number Diff line change
@@ -1,7 +1,8 @@
---
title: Data zoals persoonsgegevens zijn voldoende beveiligd tegen ongelukken en cyberaanvallen
title: Data zoals persoonsgegevens zijn voldoende beveiligd tegen ongelukken en cyberaanvallen.
id: urn:nl:ak:ver:avg-12
toelichting: Rekening houdend met de stand van de techniek, de uitvoeringskosten, alsook met de aard, de omvang, de context en de verwerkingsdoeleinden en de qua waarschijnlijkheid en ernst uiteenlopende risico's voor de rechten en vrijheden van personen, treffen de verwerkingsverantwoordelijke en de verwerker passende technische en organisatorische maatregelen om een op het risico afgestemd beveiligingsniveau te waarborgen.

levenscyclus:
- organisatieverantwoordelijkheden
onderwerp:
Expand All @@ -17,10 +18,8 @@ hide:
<!-- tags -->

## Vereiste

Rekening houdend met de stand van de techniek, de uitvoeringskosten, alsook met de aard, de omvang, de context en de verwerkingsdoeleinden en de qua waarschijnlijkheid en ernst uiteenlopende risico's voor de rechten en vrijheden van personen, treffen de verwerkingsverantwoordelijke en de verwerker passende technische en organisatorische maatregelen om een op het risico afgestemd beveiligingsniveau te waarborgen.


## Toelichting

Voor de ontwikkeling en gebruik van algoritmes is data nodig.
Expand All @@ -29,16 +28,13 @@ De organisatie zal technische en organisatorische maatregelen moeten treffen om
Hierbij kan worden gedacht aan dataminimalisatie, het pseudonimiseren of aggregeren van persoonsgegevens.
Per toepassing moet worden onderzocht welke maatregelen hiervoor geschikt zijn.


## Bronnen

[Artikel 32 Algemene Verordening Gegevensbescherming](https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/?uri=CELEX:32016R0679)|

## Wanneer van toepassing?
<!-- tags-ai-act -->

## Risico

Er kunnen risico's ontstaan zoals potentiële cyberaanvallen en datalekken.
Dit kan leiden bijvoorbeeld tot verlies of diefstal van gevoelige gegevens, verstoring van organisatieprocessen,ongeautoriseerde toegang, vernietiging en onrechtmatige verwerking.

Expand Down
Loading

0 comments on commit ad20b8c

Please sign in to comment.