Skip to content

Commit

Permalink
release-v1.4/levenscyclus-tekst-en-opmaak (#201)
Browse files Browse the repository at this point in the history
Co-authored-by: Ruth Koole <[email protected]>
Co-authored-by: ruthkoole <[email protected]>
  • Loading branch information
3 people authored Aug 14, 2024
1 parent 827d4e7 commit 40da1d7
Showing 1 changed file with 34 additions and 21 deletions.
55 changes: 34 additions & 21 deletions docs/levenscyclus/index.md
Original file line number Diff line number Diff line change
@@ -1,32 +1,45 @@
---
title: Levenscyclus
summary: Hulp per fase van de levenscyclus van algoritmes en AI, zoals probleemanalyse, ontwerpen, ontwikkelen, implementeren en ermee stoppen.
icon: material/reload
hide:
- toc
---

!!! info "Disclaimer"
# Levenscyclus algoritmes en AI
Bij verantwoord gebruik van algoritmes en AI voldoe je tijdens elke fase van de levenscyclus aan de juiste regels.
Van het ontwikkelen van een oplossing, tot het in gebruik nemen van die oplossing en er uiteindelijk weer mee stoppen.
Gedurende dit hele proces moet je voldoen aan de wetten en regels.
De levenscyclus helpt je om te bepalen in welke fase jouw product zit en welke beslissingen hierbij horen.

Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader).
## Fases van de levenscyclus

Algoritmes en AI kunnen door overheidsorganisaties worden gebruikt, bijvoorbeeld bij het leveren van diensten of het nemen van besluiten.
Algoritmes en AI-systemen doorlopen een zogeheten levenscyclus.
Een algoritme wordt ontwikkeld, in productie genomen, en na enige tijd van gebruik kan worden besloten het gebruik ervan te beëindigen.
Omdat de levenscyclus van een algoritme en AI aanzet tot nadenken over de inzet van algoritmes van begin tot eind is het bruikbaar als leidraad om relevante informatie te structureren en te communiceren.
Wat is het doel, gaat het gebruik ervan wel naar verwachting, wanneer moet wat worden gedaan en wat als het gebruik ten einde loopt?
In praktijk kan het zo zijn dat de levenscyclus anders verloopt, bijvoorbeeld omdat na validatie en verificatie eerst terug naar de tekentafel moet worden gegaan (ontwerpfase) omdat het nog niet aan de wensen of vereisten voldoet.
1. [Probleemanalyse](probleemanalyse.md)
2. [Ontwerpen](ontwerp.md)
3. [Dataverkenning en datapreparatie](dataverkenning-en-datapreparatie.md)
4. [Ontwikkelen](ontwikkelen.md)
5. [Verficatie en validatie](verificatie-en-validatie.md)
6. [Implementeren](implementatie.md)
7. [Monitoring en beheer](monitoring-en-beheer.md)
8. [Uitfaseren](uitfaseren.md)

![Levenscyclus](../afbeeldingen/levenscyclus/levenscyclus.jpg)
!!! tip "Tip"

## Verschillende versies levenscyclus
De stappen in de levenscyclus van het Algoritmekader zijn gebaseerd op een samenvoeging van meer dan tien verschillende levenscyclusmodellen.
Zie [hier](../levenscyclus/Levenscyclus%20vergelijkingstabel.pdf) een overzicht.
Afhankelijk van hoe een organisatie het ontwikkelproces inricht, kan een levenscyclusmodel er net weer anders uitzien.
De huidige indeling is gekozen omdat deze het beste aansluit bij bestaande levenscyclusmodellen en bij de behoeftes en werkwijze van overheidsinstanties.
In de praktijk herhaal je soms fases of ga je terug naar een eerdere fase. Mislukt bijvoorbeeld het valideren (fase 5), dan moet je terug naar de ontwerpfase (fase 2) omdat het product nog niet voldoet aan de wensen of vereisten.

## Doorlopend verantwoord
## Andere levenscyclusmodellen
De 8 fasen van de levenscyclus zijn gebaseerd op 10 belangrijke levenscyclusmodellen voor het ontwikkelen van AI, zoals:

Om tot een wettige, ethisch verantwoorde en robuuste inzet van algoritmes en AI te komen zullen in elke fase van de levenscyclus specifieke handelingen of maatregelen moeten worden getroffen.
In het Algoritmekader worden vereisten en maatregelen gekoppeld aan de levenscyclus.
De meeste vereisten waar algoritmen en AI aan moeten voldoen zullen in meerdere fasen van levenscyclus relevant zijn.
Zo zijn transparantie, veiligheid, privacy, risicomanagement, en de afweging van ethische aspecten belangrijk in iedere fase van de levenscyclus.
Maatregelen bij de vereisten kunnen fijnmaziger worden gekoppeld aan verschillende fases van de levenscyclus, hoewel bepaalde maatregelen ook terugkerend zullen zijn en voortdurend aandacht moeten krijgen.
Naast een beschrijving van de betreffende fase, wordt weergeven welke vereisten en maatregelen relevant kunnen zijn binnen deze fase.
- CRISP-DM (cross-industry standard process for data mining)
- ASUM-DM (analytics solutions unified method)
- SEMMA (Sample, Explore, Modify, Model, and Assess)
- Microsoft TDSP (Team Data Science Process)
- MDLM (mobile device lifecycle management)
- NIST (National Institute of Standards and Technology)
- ISO/IEC 22989

Deze 8 fasen passen zo goed mogelijk bij de manier van werken van de meeste overheden.
Het is geen verplicht model. Mogelijk past een ander levenscyclusmodel beter bij jouw organisatie.

## Help ons deze pagina te verbeteren
Deel je idee, suggestie of opmerking via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader/edit/main/docs/levenscyclus/index.md) of mail ons via [mailto::[email protected]]([email protected]).

0 comments on commit 40da1d7

Please sign in to comment.