H A R D D I S K S O P M S X
D E M O G E L I J K H E D E N
Al in 1990 was de eerste harddisk interface voor MSX
verkrijgbaar. Tot nu toe is er niet veel aandacht besteed
aan MSX harddisks. Dit is voor verandering vatbaar, nu
steeds meer mensen het genot van een harddisk aan de MSX
ervaren.
MSX is lang verstoken gebleven van harddisks. Philips is wel
al heel lang geleden bezig geweest met een SCSI interface
voor MSX, maar die is nooit uitgekomen. Tot 1990 heeft het
moeten duren voor de eerste interface voor het gewone
publiek te krijgen was. Althans, voor mensen met genoeg
geld! De eerste complete harddisks waren vrij prijzig.
In een paar jaar is dat echter grondig veranderd. De prijzen
van SCSI interfaces voor MSX zijn een stuk redelijker
geworden, en bovenal, SCSI harddisks zelf zijn een stuk
goedkoper geworden! Dit is voornamelijk te danken aan het
feit dat mensen met andere computers, zoals Apple en Atari,
overstapten op HD's met een veel grotere inhoud. Een 40 MB
HD kost nu toch al gauw minder dan 200 gulden op de
tweedehandsmarkt.
D E I N T E R F A C E S
De eerste interface was van HSH. Deze interface is de enige
die ook onder MSX-DOS1 werkt. Het nut hiervan is echter niet
al te groot. Het werken met subdirectory's is echt een
vereiste voor een HD-gebruiker.
De HSH interface kan 6 partities (zie verderop) aan, en
beschikt over netwerkmogelijkheden.
Toen kreeg ook MK een vinger in de HD-pap. MK bracht een
interface op de markt met de mogelijkheid om 4 partities aan
te sturen, die ook weer de mogelijkheid had met SCSI
netwerken om te gaan.
G O U D A 'S G L O R I E
Van MAK of Green komt de interface die later door MSX Club
Gouda geadopteerd is. Deze kan 4 partities gebruiken, en
bezit geen netwerkmogelijkheden.
Sinds begin dit jaar is er echter een nieuwe Gouda interface
leverbaar. Het gaat hierbij om een flink verbeterd HSH
ontwerp. De interface heeft netwerkmogelijkheden, en op een
turbo R is het ding supersnel!
P A R T I T I E S
Al een aantal malen heb ik het woord "partitie" gebruikt.
Als een HD 4 partities heeft, betekent dit dat de HD voor de
computer uit 4 drives bestaat: A:, B:, C: en D:. Omdat een
drive maximaal 32 MB kan zijn, kan een interface met 4
partities dus ook ten hoogste 128 MB aansturen!
Het gebruik van 6 partities is niet zo handig, omdat je
meestal minstens over EEN drive en een RAMdisk wilt
beschikken. Een beperking van DOS2 is dat je maar 8 drives
kunt gebruiken. Ook een beperking is dat je geen RAMdisk
kunt aanmaken als je al 8 drives hebt. In het geval van 6
partities en 2 drives (ook een virtueel drive telt mee
zijn), kun je dus geen RAMdisk meer aanmaken.
H A R D D I S K Z E L F
Voordat je de aanschaf van een bepaalde harddisk overweegt,
is het belangrijk even na te denken over wat je erop gaat
zetten. Als je heel veel plaatjes, spellen en muziek erop
gaat zetten, is 100 MB wel handig.
Als je echter zuinig met de ruimte omgaat, en alleen echt
handige dingen op je HD wilt zetten, is 20 MB al meer dan
genoeg.
Voor de meeste MSX'ers zal een harddisk tussen de 30 en 40
MB wel voldoende zijn. Alles samen moet in dat geval wel
voor 400 gulden te verkrijgen zijn. Ongeveer � 200,- voor de
harddisk, � 150,- voor de interface en � 50,- voor voeding,
kastje en kabels. [Nvdr. Als je een turbo R hebt is de
aanschaf van een HG-interface voor � 239,- zonder meer het
geld waard.]
H D I N D E L E N
Als je in het bezit bent van je harddisk, is het belangrijk
om niet gewoon alles wat je hebt erop te gooien - oftewel
kopi�ren - maar een beetje overdacht te werk te gaan. Dit om
ervoor te zorgen dat je na een tijdje door de bomen het bos
niet meer ziet, en om de haverklap utility's als FileFind
nodig hebt om een bepaalde file uit een wirwar van
subdirectory's terug te vinden.
N O G M A A L S : P A R T I T I E S
Om maar te beginnen bij het begin: je moet de harddisk
opdelen in partities. Dit wordt ook wel "high level
formatteren" genoemd. Meestal is de harddisk al "low level"
geformatteerd.
Bij het low level formatteren wordt de disk echt
leeggemaakt. Dit neemt dan ook veel tijd in beslag. High
level formatteren houdt het indelen van de HD in partities
in, en het daarbij opgeven van bepaalde belangrijke
gegevens, zoals de FAT-grootte, de grootte van de
rootdirectory, etc.
C L U S T E R G R O O T T E
Je kunt, als je een harddisk kleiner dan of gelijk aan 32 MB
hebt, gewoon ��n partitie aanmaken. Maar dit is niet erg
slim. Je krijgt dan vrij grote clusters, soms zelfs van 32
kB. Hierdoor wordt je harddisk niet erg snel, en is hij ook
vrij snel gevuld.
Een programmaatje van 10 bytes kost bij een clustergrootte
van 32 kB nl. 32 kB! Bij clusters van 1 kB echter nog maar 1
kB.
Het is dus verstandig om een kleine A: partitie aan te maken
met daarop allerlei (kleine) programma's die je vaak
gebruikt. Ik heb zelf gekozen voor 4 MB. Als je dan de FAT
op 12 sectoren zet, heb je clusters van 1 kB.
F A T - G R O O T T E
Je kunt het beste altijd een FAT van 12 sectoren nemen, dan
is de clustergrootte het kleinst.
Nu de eerste partitie klein is, kun je de volgende
partitie(s) natuurlijk wel zo groot mogelijk maken. Als je
het �cht maximaal neemt, krijg je clusters van minimaal 32
kB. Ik heb daarom even gekeken of dit niet beter kon. En het
KON beter. Als je als grootte 32686 kB neemt (bij FDISK van
MK), krijg je met een FAT van 12 sectoren clusters van 16
kB, en bij 1 kB meer is dit al 32 kB. [Nvdr. Bij de HG
interface krijg je maximaal clusters van 8 kB.]
R O O T - D I R
Je moet voorkomen dat er veel files in de rootdirectory
komen te staan. Je kunt het beste alleen COMMAND2.COM,
MSXDOS2.SYS, AUTOEXEC.BAT en REBOOT.BAT in de root laten
staan. Dit is niet alleen voor de overzichtelijkheid, maar
het komt ook de snelheid ten goede. Bij het opstarten worden
de juiste files dan meteen gevonden.
De rootdirs van de andere partities kun je het beste
helemaal leeg laten. Daar mogen eigenlijk alleen maar
subdirectory's in staan.
Bij FDISK kun je daarom ook het beste de dirgrootte op 64
bestanden zetten, omdat dit de kleinste grootte is.
S U B D I R S
Zoals gezegd komen op A: programma's die vaak gebruikt
worden. Ik heb zelf gekozen voor de volgende indeling van A:
A:\
2RAMDISK
BATCH
MEMMAN
TSRS
UTILS
BASIC
CRUNCH
DOS2TOOL
ML
TURBOR
In 2RAMDISK staan vaakgebruikte programma's die door
AUTOEXEC.BAT naar de RAMdisk gekopieerd worden. (Na een
reset wordt mijn RAMdisk gered door RRAMDISK, dus dit kost
alleen tijd als ik de computer aanzet.)
BATCH bevat alle batchfiles die ik gebruik, MEMMAN allerlei
MemMan files, TSRS alle MemMan TSR's, en UTILS en zijn
subdirectory's alle verdere utility's.
Voor de verdere indeling van UTILS heb ik gekozen om
bepaalde utility's nog enigszins makkelijk terug te kunnen
vinden.
Wat allemaal op mijn andere 3 partities staat is verder niet
zo heel interessant. Maar misschien wel belangrijk is de tip
om ervoor te zorgen dat de rootdirectory niet al te vol
wordt gezet met subdirectory's.
Als je werkt met algemene directory's, komt dat de
overzichtelijkheid zeker niet ten slechte. Ik heb zelf zo
subdirectory's met namen als MUSIC, TEKST en PROG. Deze
directory's bevatten zelf geen enkele file, maar slechts
subdirs.
H A R D D I S K U T I L S
Voor harddiskgebruik zijn er gelukkig al een aantal
utility's gemaakt. Zo bestaat het programma FileFind, zelfs
in drie verschillende versies. Maar die van Ramon van der
Winkel is wel het beste - d.w.z. snelste en kleinste. Dit
programma staat op de disk.
T O
Zodra je harddisk een beetje vol begint te raken, kost het
veranderen van directory al snel redelijk wat typewerk.
Gelukkig is hiervoor een oplossing.
De meeste PC'ers kennen het programmaatje TO al, eventueel
onder de naam NCD (Norton Change Dir). Daar werkt het echter
wel iets iets anders. TO UT, bijvoorbeeld, geeft een
overzicht van alle subdirectory's die het stukje "UT" in de
naam hebben zitten. Bij mij staan er dan onder andere UTILS
en OUTDOOR bij.
TO is een public domain programmaatje van C.P.U. dat ook op
deze disk te vinden is.
Bij TO UT komt het volgende op mijn scherm:
A - A:\MEMMAN\TSRS
B - C:\DIVERSEN\FONTS
C - D:\TEMP\KIER\BACKATSU
Als ik dan op A druk, wordt er meteen naar de directory
A:\MEMMAN\TSRS gesprongen.
Voordat TO kan werken moet het echter eerst een overzicht
aanmaken van alle subdirectory's - telkens alle dirs
opzoeken zou veel te traag gaan. Met het environment item
TO_PATH geef je aan waar dit overzicht komt te staan. Met de
optie /S (scan) achter TO geef je aan dat er een overzicht
moet worden aangemaakt, dat onder de naam TO.LST in de door
TO_PATH aangeduide dir komt te staan.
M E E R D E R E D R I V E S
TO kan ook met meerdere drives werken. Gelukkig wel, anders
moest je nog steeds weten op welke drive de bepaalde dir
staat. Het environment item TO_DRIVES geeft aan welke drives
gebruikt worden door TO. Zo bevat mijn AUTOEXEC.BAT het
commando "SET TO_DRIVES=ABCD".
Als je er iets aan de samenstelling van de subdirectory's
verandert, zou je eigenlijk weer opnieuw moeten scannen.
Gelukkig heeft Fokke Post (de maker) hier rekening mee
gehouden. De volgende opties zijn hiervoor bedoeld:
/M : Maakt een nieuwe directory aan. Komt overeen met MKDIR
of MD.
/D : Wist de directory. Komt overeen met RD of RMDIR.
/C : Maakt een nieuwe directory aan, en ga er gelijk
naartoe. Dus eigenlijk zijn twee commando's
samengevoegd: MD en CD: MCD!
/R : Hernoemt een directory. Staat gelijk met RNDIR.
/V : Verplaatst een hele directory naar (in) een andere
directory. Hiervoor had COMMAND2.COM nog geen commando,
maar MVDIR zou het wel geheten hebben.
C O M M A N D 2 A A N P A S S E N
Bij TO v1.52 zat een programmaatje INSTALL.COM dat o.a.
COMMAND2.COM kan aanpassen. Dan worden de commando's die
beter via TO gedaan kunnen worden verwijderd uit het
vocabulaire van COMMAND2 (MD, CD, RNDIR enz.). Deze
commando's worden dan vervangen door batchfiles.
Dit is heel handig, maar het is jammer dat het mijn
COMMAND2.COM helemaal verneukte - excusez le mot. Ik heb
toen met een foefje (opstarten met HD aan, als computer
zoekt naar MSXDOS2.SYS HD uitzetten, en even later weer
aanzetten) COMMAND2.COM weer moeten kopi�ren van een gewone
disk.
Gelukkig is de programmeur op de hoogte gesteld, en bevat
bestaat er nu een prima werkende INSTALL. De moraal van dit
verhaal is echter: probeer vitale bestanden (eigenlijk
alleen COMMAND2.COM en MSXDOS2.SYS) eerst uit op gewone
diskettes of op de RAMdisk voordat je ze kopieert naar de
harddisk.
[Nvdr. Het is het verstandigste om op de A: partitie alleen
utility's en dergelijke te zetten die je ook op disk heb
staan, dus geen eigen teksten, sources etc. Want in het
geval de A: partitie echt verrot raakt (bijvoorbeeld dat
MSXDOS2.SYS of COMMAND2.COM vastslaat), is de enige
oplossing om weer in je HD te komen de A: partitie opnieuw
installeren, en dan ben je alles kwijt wat erin stond. Dat
is met utility's die je zo weer van disk kunt kopi�ren geen
probleem, maar met sources, teksten etc. waarvan je geen
backup hebt een ramp! Ik spreek uit ervaring, maar bij mij
liep het gelukkig nog net goed af.]
V E R D E R E F U N C T I E S
TO kan ook nog heel snel terugspringen in directory's. TO ..
werkt hetzelfde als CD .., maar TO kan ook nog meer puntjes
verwerken. Drie puntjes betekent twee directory's terug,
enz.. Met TO -5 ga je echter ook meteen 5 directory's terug
(staat dus gelijk aan ......).
Bij het aanmaken en springen naar directory's kun je overal
de optie /H gebruiken om hidden directory's te nemen.
Met de optie /N kun je aanduiden dat TO gewoon de directory
moet nemen die hij het eerste vindt. Zo kun je lijsten van 3
schermen (bijv. bij TO S) voorkomen.
Van dezelfde programmeur komt ook het programmaatje
TREE.COM. Hiermee kun je een overzicht van de directory's
van een bepaalde drive krijgen. Het werkt natuurlijk met de
door TO.COM aangemaakte file TO.LST.
Kasper Souren