From b5834ec4e8233b458bcce9ef273760cf91cc2057 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: ruthkoole Date: Fri, 23 Feb 2024 10:04:34 +0100 Subject: [PATCH 001/297] opschonen bouwblok files en start aan nieuwe template in technische robuustheid bouwblok --- .../conformiteitsbeoordeling/audit.md | 73 ------------ .../conformiteitsbeoordeling/index.md | 5 +- .../conformiteitsbeoordeling/toezicht.md | 106 ------------------ docs/bouwblokken/data/data governance.md | 36 ------ docs/bouwblokken/data/data kwaliteit.md | 34 ------ docs/bouwblokken/data/index.md | 53 ++++++++- docs/bouwblokken/duurzaamheid/index.md | 8 +- .../bouwblokken/fundamentele rechten/index.md | 6 +- .../fundamentele rechten/non-discriminatie.md | 10 +- docs/bouwblokken/governance/index.md | 5 +- docs/bouwblokken/index.md | 98 +++++++++++----- docs/bouwblokken/inkoop/index.md | 28 ++--- docs/bouwblokken/menselijke controle/index.md | 5 +- .../privacy en gegevensbescherming/index.md | 12 +- .../index.md | 56 ++++++++- docs/bouwblokken/transparantie/index.md | 4 +- .../Bijzondere persoonsgegevens.md | 7 +- mkdocs.yml | 53 ++++----- 18 files changed, 251 insertions(+), 348 deletions(-) delete mode 100644 docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/audit.md delete mode 100644 docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/toezicht.md delete mode 100644 docs/bouwblokken/data/data governance.md delete mode 100644 docs/bouwblokken/data/data kwaliteit.md diff --git a/docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/audit.md b/docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/audit.md deleted file mode 100644 index 6e30c3d485..0000000000 --- a/docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/audit.md +++ /dev/null @@ -1,73 +0,0 @@ ---- -title: Audit -summary: hier staat een korte samenvatting over dit onderwerp ---- -!!! info "Disclaimer" - - Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). - -## Waarom? -Schrijf hier een tekst over wat [title] is en waarom dit belangrijk is voor een verantwoord gebruik van algoritmes bij overheidsorganisaties. - -## Levenscyclus -Een overzicht van welke fasen van de levenscyclus relevant zijn voor dit bouwblok. - -
- -- [ ] Probleemanalyse -- [ ] Ontwerp -- [ ] Data verkenning en data preparatie -- [ ] Ontwikkelen -- [x] **Validatie** (1) - { .annotate } - -- [ ] Implementatie -- [x] **Monitoren** *met daarbij een uitleg waarom deze fase van de levenscyclus belangrijk is voor dit bouwblok* -- [x] **Archiveren** *met daarbij een uitleg waarom deze fase van de levenscyclus belangrijk is voor dit bouwblok* - -
- 1. met daarbij een uitleg waarom deze fase van de levenscyclus belangrijk is voor dit bouwblok. In welke zin moet dit bouwblok aan bod komen tijdens deze fase? - - - -## Normen - -Onderstaand een overzicht van de minimale vereisten die volgen uit geldende wet- en regelgeving, toetingskaders en andere bronnen - -=== "Laag risico" - - | **Norm** | **Uitleg** | **Bron** | - |-----------------------------------|------------------------------------------|----------| - | Norm 2 | Korte uitleg over norm 2 | | - -=== "Hoog risico" - - | **Norm** | **Uitleg** | **Bron** | - |-----------------------------------|------------------------------------------|----------| - | Norm 2 | Korte uitleg over norm 2 | | - | Norm 3 | Korte uitleg over norm 3 | | - | Norm 4 | Korte uitleg over norm 4 | | - - -## Rollen -Overzicht van welke rollen belangrijk zijn te betrekken bij dit bouwblok. - -
- -- __dats scientist__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __projectleider__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __jurist__ beschijf waarom deze rol belangrijk is - -
-## Best practices -!!! example "Voorbeeld" - - Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Nulla et - euismod nulla. Curabitur feugiat, tortor non consequat finibus, justo - purus auctor massa, nec semper lorem quam in massa. - -??? info "Meer weten?" - - Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Nulla et - euismod nulla. Curabitur feugiat, tortor non consequat finibus, justo - purus auctor massa, nec semper lorem quam in massa. diff --git a/docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md b/docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md index 687c53f1c2..1f52406102 100644 --- a/docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md +++ b/docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md @@ -1,6 +1,7 @@ --- title: Conformiteitsbeoordeling -summary: Hier staat een korte samenvatting over dit onderwerp +icon: material/check-circle +status: todo --- -Hier komt een beschrijving van de welke bouwblokken er zijn \ No newline at end of file +!!! note "status: dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden" \ No newline at end of file diff --git a/docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/toezicht.md b/docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/toezicht.md deleted file mode 100644 index a9732cd391..0000000000 --- a/docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/toezicht.md +++ /dev/null @@ -1,106 +0,0 @@ ---- -title: Toezicht -summary: hier staat een korte samenvatting over dit onderwerp ---- -!!! info "Disclaimer" - - Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). - -## Waarom? -Schrijf hier een tekst over wat [title] is en waarom dit belangrijk is voor een verantwoord gebruik van algoritmes bij overheidsorganisaties. - -## Levenscyclus -
- -- __Probleemanalyse__ - - --- - - beschrijving waarom deze fase van de levenscyclus wel/niet relevant is voor dit onderwerp - -- __Ontwerp__ - - --- - - beschrijving waarom deze fase van de levenscyclus wel/niet relevant is voor dit onderwerp - -- __Data verkenning en data preparatie__ - - --- - - for text running out of boxes - -- __Ontwikkelen__ - - --- - - Hallo - -- __Ontwerp__ - - --- - - beschrijving waarom deze fase van de levenscyclus wel/niet relevant is voor dit onderwerp - -- __Ontwerp__ - - --- - - beschrijving waarom deze fase van de levenscyclus wel/niet relevant is voor dit onderwerp - - - -
- -## Normen - -Onderstaand een overzicht van de minimale vereisten die volgen uit geldende wet- en regelgeving, toetingskaders en andere bronnen - -=== "Laag risico" - | **Norm** | **Uitleg** | **Bron** | - |-----------------------------------|------------------------------------------|----------| - | Norm 2 | Korte uitleg over norm 2 | | - -=== "Hoog risico" - - | **Norm** | **Uitleg** | **Bron** | - |-----------------------------------|------------------------------------------|----------| - | Norm 2 | Korte uitleg over norm 2 | | - | Norm 3 | Korte uitleg over norm 3 | | - | Norm 4 | Korte uitleg over norm 4 | | - - - -## Aanvullende maatregelen -Overzicht van de relevante aanvullende (maar niet verplichte) maatregelen - -| **Maatregel** | **Uitleg** | **Bron** | -|-----------------|-----------------------------|-----------| -| Maatregel 1 | Korte uitleg over maatregel 1 | | -| Maatregel 2 | Korte uitleg over maatregel 2 | | -| Maatregel 3 | Korte uitleg over maatregel 3 | | - -## Rollen -Overzicht van welke rollen belangrijk zijn te betrekken bij dit bouwblok. - -
- -- __dats scientist__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __projectleider__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __jurist__ beschijf waarom deze rol belangrijk is - -
-## Best practices -!!! example "Voorbeeld" - - Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Nulla et - euismod nulla. Curabitur feugiat, tortor non consequat finibus, justo - purus auctor massa, nec semper lorem quam in massa. - -??? info "Meer weten?" - - Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Nulla et - euismod nulla. Curabitur feugiat, tortor non consequat finibus, justo - purus auctor massa, nec semper lorem quam in massa. - - diff --git a/docs/bouwblokken/data/data governance.md b/docs/bouwblokken/data/data governance.md deleted file mode 100644 index f78acccfed..0000000000 --- a/docs/bouwblokken/data/data governance.md +++ /dev/null @@ -1,36 +0,0 @@ ---- -title: Data governance -summary: hier staat een korte samenvatting over dit onderwerp ---- -!!! info "Disclaimer" - - Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). - - -## Waarom? -Schrijf hier een tekst over wat [title] is en waarom dit belangrijk is voor een verantwoord gebruik van algoritmes bij overheidsorganisaties. - -## Normen - -Onderstaand een overzicht van de minimale vereisten die volgen uit geldende wet- en regelgeving, toetingskaders en andere bronnen - -| **Norm** | **Uitleg** | **Bron** | -|------------|-----------| ---------| -| Norm 1 | Uitleg over norm 1 | | -| Norm 2 | Uitleg over norm 2 | | -| Norm 3 | Uitleg over norm 3 | | -| Norm 4 | Uitleg over norm 4 | | - - -## Aanvullende maatregelen - -| **Maatregel** | **Uitleg** | **Bron** | -|------------|-----------| ---------| -| Maatregel 1 | Uitleg over maatregel 1 | | -| Maatregel 2 | Uitleg over maatregel 2 | | -| Maatregel 3 | Uitleg over maatregel 3 | | - -## Rollen - -## Best practices -even een test diff --git a/docs/bouwblokken/data/data kwaliteit.md b/docs/bouwblokken/data/data kwaliteit.md deleted file mode 100644 index 87f13e451d..0000000000 --- a/docs/bouwblokken/data/data kwaliteit.md +++ /dev/null @@ -1,34 +0,0 @@ ---- -title: Data kwaliteit -summary: hier staat een korte samenvatting over dit onderwerp ---- -!!! info "Disclaimer" - - Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). - -## Waarom? -Schrijf hier een tekst over wat [title] is en waarom dit belangrijk is voor een verantwoord gebruik van algoritmes bij overheidsorganisaties. - -## Normen - -Onderstaand een overzicht van de minimale vereisten die volgen uit geldende wet- en regelgeving, toetingskaders en andere bronnen - -| **Norm** | **Uitleg** | **Bron** | -|------------|-----------| ---------| -| Norm 1 | Uitleg over norm 1 | | -| Norm 2 | Uitleg over norm 2 | | -| Norm 3 | Uitleg over norm 3 | | -| Norm 4 | Uitleg over norm 4 | | - - -## Aanvullende maatregelen - -| **Maatregel** | **Uitleg** | **Bron** | -|------------|-----------| ---------| -| Maatregel 1 | Uitleg over maatregel 1 | | -| Maatregel 2 | Uitleg over maatregel 2 | | -| Maatregel 3 | Uitleg over maatregel 3 | | - -## Rollen - -## Best practices diff --git a/docs/bouwblokken/data/index.md b/docs/bouwblokken/data/index.md index 750879ca84..bdb6947faa 100644 --- a/docs/bouwblokken/data/index.md +++ b/docs/bouwblokken/data/index.md @@ -1,6 +1,55 @@ --- title: Data -summary: Hier staat een korte samenvatting over dit onderwerp +icon: material/database +status: todo --- -Hier komt een beschrijving van dit bouwblok \ No newline at end of file +!!! note "status: dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden" + +Hier is plek voor een algemene beschrijving van dit bouwblok. Neem hier in ieder geval op: + +- waar gaat dit bouwblok over +- zijn er eventueel deelonderwerpen die behoren tot dit bouwblok? Zo ja welke? En verwijzen indien dit een aparte pagina betreft. +- waarom is dit bouwblok belangrijk? +- eventueel definities of toelichting van bepaalde begrippen die relevant zijn voor dit bouwblok + +--- + +## Data ten opzichte van de levenscyclus + +| **Fase levenscyclus** | **Relevant ja/nee** | **Toelichting** | +|--------------------------------------------------------------------------------------------------|:---------------------:|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------| +| [Probleemanalyse](../../levenscyclus/probleemanalyse.md) | | | +| [Ontwerp](../../levenscyclus/ontwerp.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | +| [Data verkennen en preparatie](../../levenscyclus/data%20verkenning%20en%20data%20preparatie.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | De vraag is of dit voldoende plek is voor een toelichting. Hoe veel tekst willen we hier precies kwijt? Je kan hier best een tijdje doortypen, maar deze vorm van weergeven is misschien niet heel geschikt als je hier heel veel meer tekst kwijt wilt. | +| [Ontwikkelen](../../levenscyclus/ontwikkelen.md) | | | +| [Validatie](../../levenscyclus/validatie.md) | | | +| [Implementatie](../../levenscyclus/implementatie.md) | | | +| [Monitoren](../../levenscyclus/monitoren.md) | | | +| [Archiveren](../../levenscyclus/archiveren.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | + + +??? question "vraag" + Willen we hier onderscheid kunnen maken in wat voor soort algoritme we aan het ontwikkelen zijn? + +## Normen + +Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op data waaraan een overheidsorganisatie volgens geldende wet- en regelgeving aan moet voldoen bij het gebruik van algoritmes. + +| **Norm** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | +|---------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| +| [n.t.b.](../../normen/data/n.t.b..md) | Korte uitleg over deze norm | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | + +??? question "vragen" + - Willen we deze normen ook kunnen koppelen aan de levenscyclus? Dat kunnen we misschien weer op de norm pagina doen? + - Willen we hier ook een bron vermelden? Als ik het goed begrijp komen alle normen die we nu hebben uit wettelijke verplichtingen? + - Willen we hier ook normen toevoegen die niet wettelijk verplicht zijn (of zijn dat dat aanvullende maatregelen)? + - Wat is precies het onderscheid dat we willen maken? Wanneer weet de IBW dit? Voor nu impactvol ja/nee genomen, maar we moeten sowieso ook hoog-risico AI act meenemen + +## Aanvullende maatregelen + +| **Maatregel** | **Uitleg** | **van toepassing op impactvolle algoritmes** | **van toepassing op niet-impactvolle algoritmes** | +|----------------|-----------------------------|:-----------------------------------------------:|:-------------------------------------------------:| +| [Maatregel](#) | Korte uitleg over maatregel | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Maatregel](#) | Korte uitleg over maatregel | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | diff --git a/docs/bouwblokken/duurzaamheid/index.md b/docs/bouwblokken/duurzaamheid/index.md index 83ff41c327..530e1e60c4 100644 --- a/docs/bouwblokken/duurzaamheid/index.md +++ b/docs/bouwblokken/duurzaamheid/index.md @@ -1,9 +1,7 @@ --- title: Duurzaamheid -summary: Hier staat een korte samenvatting over dit onderwerp +icon: material/leaf +status: todo --- -Hier komt een beschrijving van dit bouwblok - -## Normen -Hier staan de normen die onze werkgroep gaat uitwerken +!!! note "status: moet nog ontwikkeld worden" diff --git a/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/index.md b/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/index.md index b3f7e307bd..a035b21432 100644 --- a/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/index.md +++ b/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/index.md @@ -1,6 +1,6 @@ --- -title: Duurzaamheid -summary: Hier staat een korte samenvatting over dit onderwerp +title: Fundamenetele rechten +icon: material/scale-balance --- -Hier komt een beschrijving van dit bouwblok \ No newline at end of file +!!! note "status: dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden" diff --git a/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/non-discriminatie.md b/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/non-discriminatie.md index 5949216aa1..46077fb309 100644 --- a/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/non-discriminatie.md +++ b/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/non-discriminatie.md @@ -1,10 +1,8 @@ --- -title: Non-discriminatie -summary: hier staat een korte samenvatting over dit onderwerp +title: Bias en non-discriminatie --- -!!! info "Disclaimer" - Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). +!!! note "status: dit bouwblok is in ontwikkeling" ## Waarom? Schrijf hier een tekst over wat [title] is en waarom dit belangrijk is voor een verantwoord gebruik van algoritmes bij overheidsorganisaties. @@ -96,3 +94,7 @@ Overzicht van welke rollen belangrijk zijn te betrekken bij dit bouwblok. * Selectiebeslissingen moeten te allen tijde uitlegbaar zijn. ## Mogelijke hulpmiddelen en methoden * [Fairness Handbook](https://amsterdamintelligence.com/resources/the-fairness-handbook) + +!!! info "Disclaimer" + + Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). diff --git a/docs/bouwblokken/governance/index.md b/docs/bouwblokken/governance/index.md index 3c90e5b146..fbe108cb00 100644 --- a/docs/bouwblokken/governance/index.md +++ b/docs/bouwblokken/governance/index.md @@ -1,6 +1,7 @@ --- title: Governance -summary: Hier staat een korte samenvatting over dit onderwerp +icon: material/bank +status: todo --- -Hier komt een beschrijving van dit bouwblok \ No newline at end of file +!!! note "status: dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden" \ No newline at end of file diff --git a/docs/bouwblokken/index.md b/docs/bouwblokken/index.md index 044e0039e3..905332f046 100644 --- a/docs/bouwblokken/index.md +++ b/docs/bouwblokken/index.md @@ -1,57 +1,105 @@ --- title: Bouwblokken -summary: Hier staat een korte samenvatting over dit onderwerp --- Bij het algoritmekader hebben we 10 bouwblokken gedefinieerd. Deze bouwblokken geven structuur aan het algoritmekader. -### :fontawesome-solid-square-check: [Conformiteitsbeoordeling](../bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md) +Deze bouwblokken worden één voor één opgepakt. -- [audit]( ../bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/audit.md) +## Bouwblokken in ontwikkeling -- [toezicht]( ../bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/toezicht.md) +
---- +- :material-scale-balance: __Fundamentele rechten__ *(in ontwikkeling)* -### :fontawesome-solid-database: [Data](../bouwblokken/data/index.md) + --- -- [data kwaliteit](../bouwblokken/data/data%20kwaliteit.md) + Het bouwblok fundamentele rechten is opgesplitst in verschillende delen -- [data governance](../bouwblokken/data/data%20governance.md) + [:octicons-arrow-right-24: Naar fundamentele rechten](../bouwblokken/fundamentele%20rechten/index.md) ---- + [:octicons-arrow-right-24: Naar bias en non-discriminatie](../bouwblokken/fundamentele%20rechten/non-discriminatie.md) -### :fontawesome-solid-leaf: [Duurzaamheid](../bouwblokken/duurzaamheid/index.md) +- :material-cart: __Publieke inkoop__ *(in ontwikkeling)* ---- + --- -### :material-scale-balance: [Fundamentele rechten](../bouwblokken/fundamentele%20rechten/index.md) + Hier kunnen we een korte tekst kwijt over publieke inkoop -- [non-discriminatie](../bouwblokken/fundamentele%20rechten/non-discriminatie.md) + [:octicons-arrow-right-24: Naar publieke inkoop](../bouwblokken/inkoop/index.md) ---- +- :material-shield-lock: __Privacy en gegevensbescherming__ *(in ontwikkeling)* -### :fontawesome-solid-building-columns: [Governance](../bouwblokken/governance/index.md) + --- ---- + Hier kunnen we een korte tekst kwijt over privacy en gegevensbescherming -### :fontawesome-solid-cart-shopping: [Inkoop](../bouwblokken/inkoop/index.md) + [:octicons-arrow-right-24: Naar privacy en gegevensbescherming](../bouwblokken/privacy%20en%20gegevensbescherming/index.md) ---- +- :material-magnify: __Transparantie__ *(in ontwikkeling)* -### :fontawesome-solid-person-circle-check: [Menselijke controle](../bouwblokken/menselijke%20controle/index.md) + --- ---- + Hier kunnen we een korte tekst kwijt over transparantie -### :fontawesome-solid-lock: [Privacy en gegevensbescherming](../bouwblokken/privacy%20en%20gegevensbescherming/index.md) + [:octicons-arrow-right-24: Naar transparantie](../bouwblokken/transparantie/index.md) ---- +
-### :fontawesome-solid-gear: [Technische robuustheid en veiligheid](../bouwblokken/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/index.md) +## Bouwblokken nog te doen ---- +
+ +- :material-check-circle: __Conformiteitsbeoordeling__ *(nog te doen)* + + --- + + Hier kunnen we een korte tekst kwijt over conformiteitsbeoordeling + + [:octicons-arrow-right-24: Naar conformiteitsbeoordeling](../bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md) + +- :material-database: __Data__ *(nog te doen)* + + --- + + Hier kunnen we een korte tekst kwijt over data + + [:octicons-arrow-right-24: Naar data](../bouwblokken/data/index.md) + +- :material-leaf: __Duurzaamheid__ *(nog te doen)* + + --- + + Hier kunnen we een korte tekst kwijt over duurzaamheid + + [:octicons-arrow-right-24: Naar duurzaamheid](../bouwblokken/duurzaamheid/index.md) + +- :material-bank: __Governance__ *(nog te doen)* + + --- + + Hier kunnen we een korte tekst kwijt over governance + + [:octicons-arrow-right-24: Naar governance](../bouwblokken/governance/index.md) + +- :material-account-check: __Menselijke controle__ *(nog te doen)* + + --- + + Hier kunnen we een korte tekst kwijt over menselijke controle + + [:octicons-arrow-right-24: Naar menselijke controle](../bouwblokken/menselijke%20controle/index.md) + +- :material-cog: __Technische robuustheid en veiligheid__ *(nog te doen)* + + --- + + Hier kunnen we een korte tekst kwijt over technische robuustheid en veiligheid + + [:octicons-arrow-right-24: Naar technische robuustheid en veiligheid](../bouwblokken/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/index.md) + +
-### :fontawesome-solid-magnifying-glass: [Transparantie](../bouwblokken/transparantie/index.md) !!! info "Disclaimer" diff --git a/docs/bouwblokken/inkoop/index.md b/docs/bouwblokken/inkoop/index.md index 652d9d9834..5149696fa2 100644 --- a/docs/bouwblokken/inkoop/index.md +++ b/docs/bouwblokken/inkoop/index.md @@ -1,10 +1,11 @@ -# Het inkopen van algoritmen en kunstmatige intelligentie door overheidsinstellingen - -!!! info "Disclaimer" - - Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). +--- +title: Het inkopen van algoritmen en kunstmatige intelligentie door overheidsinstellingen +icon: material/cart +--- +# Het inkopen van algoritmen en kunstmatige intelligentie door overheidsinstellingen +!!! note "status: dit bouwblok is in ontwikkeling" ## Levenscyclus @@ -23,7 +24,6 @@ ### Validatie - ### Implementatie @@ -59,19 +59,9 @@ Overzicht van welke rollen belangrijk zijn te betrekken bij dit bouwblok. ## Best practices +## Ervaringen -!!! example "Voorbeeld" - - Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Nulla et - euismod nulla. Curabitur feugiat, tortor non consequat finibus, justo - purus auctor massa, nec semper lorem quam in massa. - -??? info "Meer weten?" - - Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Nulla et - euismod nulla. Curabitur feugiat, tortor non consequat finibus, justo - purus auctor massa, nec semper lorem quam in massa. +!!! info "Disclaimer" -## Ervaringen + Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). -Je kan ook dingen **dikgedrukt** maken. diff --git a/docs/bouwblokken/menselijke controle/index.md b/docs/bouwblokken/menselijke controle/index.md index 7729386225..3408c2956d 100644 --- a/docs/bouwblokken/menselijke controle/index.md +++ b/docs/bouwblokken/menselijke controle/index.md @@ -1,6 +1,7 @@ --- title: Menselijke controle -summary: Hier staat een korte samenvatting over dit onderwerp +icon: material/account-check +status: todo --- -Hier komt een beschrijving van dit bouwblok \ No newline at end of file +!!! note "status: dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden" \ No newline at end of file diff --git a/docs/bouwblokken/privacy en gegevensbescherming/index.md b/docs/bouwblokken/privacy en gegevensbescherming/index.md index 41e3731e14..b3d07ee2e1 100644 --- a/docs/bouwblokken/privacy en gegevensbescherming/index.md +++ b/docs/bouwblokken/privacy en gegevensbescherming/index.md @@ -1,6 +1,14 @@ --- title: Privacy en gegevensbescherming -summary: Hier staat een korte samenvatting over dit onderwerp +icon: material/shield-lock --- -Hier komt een beschrijving van dit bouwblok \ No newline at end of file +Hier komt een beschrijving van dit bouwblok + +!!! note "status: dit bouwblok is in ontwikkeling" + + +!!! info "Disclaimer" + + Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). + diff --git a/docs/bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md b/docs/bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md index 34e7bba9c0..35562d5db2 100644 --- a/docs/bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md +++ b/docs/bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md @@ -1,6 +1,58 @@ --- title: Technische robuustheid en veiligheid -summary: Hier staat een korte samenvatting over dit onderwerp +icon: material/cog +status: todo --- -Hier komt een beschrijving van dit bouwblok \ No newline at end of file +!!! note "status:dit bouwblok gebruik ik nu als template" + +Hier is plek voor een algemene beschrijving van dit bouwblok. Neem hier in ieder geval op: + +- waar gaat dit bouwblok over +- zijn er eventueel deelonderwerpen die behoren tot dit bouwblok? Zo ja welke? En verwijzen indien dit een aparte pagina betreft. +- waarom is dit bouwblok belangrijk? +- eventueel definities of toelichting van bepaalde begrippen die relevant zijn voor dit bouwblok + +--- + +## Data ten opzichte van de levenscyclus + +| **Fase levenscyclus** | **Relevant ja/nee** | **Toelichting** | +|--------------------------------------------------------------------------------------------------|:-----------------------------------------------:|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------| +| [Probleemanalyse](../../levenscyclus/probleemanalyse.md) | | | +| [Ontwerp](../../levenscyclus/ontwerp.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | +| [Data verkennen en preparatie](../../levenscyclus/data%20verkenning%20en%20data%20preparatie.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | De vraag is of dit voldoende plek is voor een toelichting. Hoe veel tekst willen we hier precies kwijt? Je kan hier best een tijdje doortypen, maar deze vorm van weergeven is misschien niet heel geschikt als je hier heel veel meer tekst kwijt wilt. | +| [Ontwikkelen](../../levenscyclus/ontwikkelen.md) | | | +| [Validatie](../../levenscyclus/validatie.md) | | | +| [Implementatie](../../levenscyclus/implementatie.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | +| [Monitoren](../../levenscyclus/monitoren.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | +| [Archiveren](../../levenscyclus/archiveren.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | + + +??? question "vraag" + Willen we hier onderscheid kunnen maken in wat voor soort algoritme we aan het ontwikkelen zijn? + +## Normen + +Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op data waaraan een overheidsorganisatie volgens geldende wet- en regelgeving aan moet voldoen bij het gebruik van algoritmes. + +| **Norm** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | +|---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| +| [Continuïteit](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Algoritme%20continuïteit.md) | Korte uitleg over deze norm | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Betrouwbare uitkomsten](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | +| [Data is representatief](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Data%20is%20representatief.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | +| [Doel en keuze algoritme](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Doel%20en%20keuze%20algoritme.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | +| [Informatiebeveiliging](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Informatiebeveiliging.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + +??? question "vragen" + - Willen we deze normen ook kunnen koppelen aan de levenscyclus? Dat kunnen we misschien weer op de norm pagina doen? + - Willen we hier ook een bron vermelden? Als ik het goed begrijp komen alle normen die we nu hebben uit wettelijke verplichtingen? + - Willen we hier ook normen toevoegen die niet wettelijk verplicht zijn (of zijn dat dat aanvullende maatregelen)? + - Wat is precies het onderscheid dat we willen maken? Wanneer weet de IBW dit? Voor nu impactvol ja/nee genomen, maar we moeten sowieso ook hoog-risico AI act meenemen + +## Aanvullende maatregelen + +| **Maatregel** | **Uitleg** | **van toepassing op impactvolle algoritmes** | **van toepassing op niet-impactvolle algoritmes** | +|----------------|-----------------------------|:-----------------------------------------------:|:-------------------------------------------------:| +| [Maatregel](#) | Korte uitleg over maatregel | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Maatregel](#) | Korte uitleg over maatregel | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | diff --git a/docs/bouwblokken/transparantie/index.md b/docs/bouwblokken/transparantie/index.md index 2cc84ccf87..0d315811f1 100644 --- a/docs/bouwblokken/transparantie/index.md +++ b/docs/bouwblokken/transparantie/index.md @@ -1,6 +1,6 @@ --- title: Transparantie -summary: Hier staat een korte samenvatting over dit onderwerp +icon: material/magnify --- -Hier komt een beschrijving van dit bouwblok \ No newline at end of file +!!! note "status: dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden" diff --git a/docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Bijzondere persoonsgegevens.md b/docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Bijzondere persoonsgegevens.md index 90405cfc02..4905fbd261 100644 --- a/docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Bijzondere persoonsgegevens.md +++ b/docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Bijzondere persoonsgegevens.md @@ -9,10 +9,11 @@ title: Bijzondere persoonsgegevens ## Norm -**Het algoritme verwerkt persoonsgegevens die alleen op basis van een wettelijke uitzondering verwerkt mogen worden, zoals bijzondere persoonsgegevens (o.a. gegevens m.b.t. ras of afkomst, religie, gezondheid of seksuele geaardheid), strafrechtelijke gegevens of nationale identificatienummers (o.a. BSN).** -**AI Verordening uitzondering: -Voor zover dit strikt noodzakelijk is met het oog op het waarborgen van de detectie en correctie van vooringenomenheid met betrekking tot AI-systemen kunnen de aanbieders van dergelijke systemen bij wijze van uitzondering bijzondere categorieën van persoonlijke gegevens verwerken onder voorbehoud van passende waarborgen voor de fundamentele rechten en vrijheden van natuurlijke personen (zie art. 10 AI Act)** +#### Het algoritme verwerkt persoonsgegevens die alleen op basis van een wettelijke uitzondering verwerkt mogen worden, zoals bijzondere persoonsgegevens (o.a. gegevens m.b.t. ras of afkomst, religie, gezondheid of seksuele geaardheid), strafrechtelijke gegevens of nationale identificatienummers (o.a. BSN). + +##### AI Verordening uitzondering: +Voor zover dit strikt noodzakelijk is met het oog op het waarborgen van de detectie en correctie van vooringenomenheid met betrekking tot AI-systemen kunnen de aanbieders van dergelijke systemen bij wijze van uitzondering bijzondere categorieën van persoonlijke gegevens verwerken onder voorbehoud van passende waarborgen voor de fundamentele rechten en vrijheden van natuurlijke personen (zie art. 10 AI Act) ## Risico Verwerking van bijzondere persoonsgegevens (o.a. gegevens m.b.t. ras of afkomst, religie, gezondheid of seksuele geaardheid), strafrechtelijke gegevens of nationale identificatienummers (o.a. BSN) is alleen toegestaan als hierop een wettelijke uitzondering van toepassing is. diff --git a/mkdocs.yml b/mkdocs.yml index c6f51102e5..a224f013a7 100644 --- a/mkdocs.yml +++ b/mkdocs.yml @@ -10,19 +10,19 @@ theme: name: material language: nl palette: - primary: blue + - primary: blue features: - navigation.indexes - navigation.tabs - navigation.tabs.sticky - - navigation.path - navigation.top - navigation.tracking - # - navigation.footer + - navigation.instant - search.highlight - search.suggest - content.action.edit - content.tooltips + - content.tabs.link icon: logo: fontawesome/solid/house annotation: fontawesome/solid/circle-info @@ -45,31 +45,27 @@ nav: - levenscyclus/archiveren.md - Bouwblokken: - bouwblokken/index.md + - Fundamentele rechten: + - bouwblokken/fundamentele rechten/index.md + - bouwblokken/fundamentele rechten/non-discriminatie.md + - Publieke inkoop: + - bouwblokken/inkoop/index.md + - Privacy en gegevensbescherming: + - bouwblokken/privacy en gegevensbescherming/index.md + - Transparantie: + - bouwblokken/transparantie/index.md - Conformiteitsbeoordeling: - bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md - - bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/audit.md - - bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/toezicht.md - Data: - bouwblokken/data/index.md - - bouwblokken/data/data kwaliteit.md - - bouwblokken/data/data governance.md - Duurzaamheid: - bouwblokken/duurzaamheid/index.md - - Fundamentele rechten: - - bouwblokken/fundamentele rechten/index.md - - bouwblokken/fundamentele rechten/non-discriminatie.md - Governance: - - bouwblokken/governance/index.md - - Inkoop: - - bouwblokken/inkoop/index.md + - bouwblokken/governance/index.md - Menselijke controle: - - bouwblokken/menselijke controle/index.md - - Privacy en gegevensbescherming: - - bouwblokken/privacy en gegevensbescherming/index.md + - bouwblokken/menselijke controle/index.md - Technische robuustheid en veiligheid: - - bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md - - Transparantie: - - bouwblokken/transparantie/index.md + - bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md - Normen: - normen/index.md - Conformiteitsbeoordeling: @@ -143,6 +139,8 @@ markdown_extensions: - attr_list - abbr - md_in_html + - toc: + permalink: true - pymdownx.tasklist: custom_checkbox: true - pymdownx.emoji: @@ -153,19 +151,22 @@ markdown_extensions: - includes/begrippenlijst.md # Extra opties voor footer -extra: - social: - - icon: fontawesome/brands/github - link: https://github.com/MinBZK/Algoritmekader - +extra: + social: + - icon: fontawesome/brands/github + link: https://github.com/MinBZK/Algoritmekader + status: + new: Deze pagina is in ontwikkeling + deprecated: Deze pagina wordt binnenkort verwijderd + todo: Dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden plugins: - glightbox - search - git-revision-date-localized: enable_creation_date: true - - tags: - tags_file: tags.md + # - tags: + # tags_file: tags.md # Link naar GitHub repo (nu nog even mijn eigen repo) repo_url: https://github.com/MinBZK/Algoritmekader From 371d076e4ccc00e52c857d99bff92794dd252dcf Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 28 Feb 2024 14:24:00 +0100 Subject: [PATCH 002/297] Update n.t.b..md --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 10 ++++++++++ 1 file changed, 10 insertions(+) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index 4ba9e11a08..c928635fd7 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -26,6 +26,16 @@ In progress ## Maatregelen +Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op data waaraan een overheidsorganisatie volgens geldende wet- en regelgeving aan moet voldoen bij het gebruik van algoritmes. + +| **Norm** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | +|---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| +| [Continuïteit](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Algoritme%20continuïteit.md) | Korte uitleg over deze norm | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Betrouwbare uitkomsten](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | +| [Data is representatief](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Data%20is%20representatief.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | +| [Doel en keuze algoritme](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Doel%20en%20keuze%20algoritme.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | +| [Informatiebeveiliging](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Informatiebeveiliging.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + ## Rollen Hieronder beschrijven we welke rollen er betrokken kunnen worden bij de uitvoering van deze norm. From 3646bf8d6266251d9b8c151fa2b5cb83efa8b23c Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 28 Feb 2024 14:24:47 +0100 Subject: [PATCH 003/297] Update n.t.b..md --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index c928635fd7..bb240d5ec4 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -28,7 +28,7 @@ In progress ## Maatregelen Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op data waaraan een overheidsorganisatie volgens geldende wet- en regelgeving aan moet voldoen bij het gebruik van algoritmes. -| **Norm** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | +| **Norm** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| | [Continuïteit](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Algoritme%20continuïteit.md) | Korte uitleg over deze norm | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | [Betrouwbare uitkomsten](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | From ade6f146e5b8e239359fb1db031d59f369dbd69e Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 28 Feb 2024 14:25:45 +0100 Subject: [PATCH 004/297] Update n.t.b..md --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index bb240d5ec4..6826aa85a6 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -30,7 +30,7 @@ Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op d | **Norm** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| [Continuïteit](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Algoritme%20continuïteit.md) | Korte uitleg over deze norm | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| Verkrijgen van technische documentatie | Korte uitleg over deze norm | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | [Betrouwbare uitkomsten](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | | [Data is representatief](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Data%20is%20representatief.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | | [Doel en keuze algoritme](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Doel%20en%20keuze%20algoritme.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | From 4e3162cc325cba86fbd7d306f946a82ba8dd5ca1 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 28 Feb 2024 14:26:23 +0100 Subject: [PATCH 005/297] Update n.t.b..md --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index 6826aa85a6..136401b60e 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -30,7 +30,7 @@ Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op d | **Norm** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| Verkrijgen van technische documentatie | Korte uitleg over deze norm | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| Verkrijgen van technische documentatie | Het is van belang dat informatie over het algoritme wordt vastlegd in documentatie | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | [Betrouwbare uitkomsten](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | | [Data is representatief](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Data%20is%20representatief.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | | [Doel en keuze algoritme](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Doel%20en%20keuze%20algoritme.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | From 87f65a4006baae790d4c057377409f478f9c4d60 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 28 Feb 2024 14:29:03 +0100 Subject: [PATCH 006/297] Update n.t.b..md --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 4 ++-- 1 file changed, 2 insertions(+), 2 deletions(-) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index 136401b60e..a8b478205e 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -28,9 +28,9 @@ In progress ## Maatregelen Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op data waaraan een overheidsorganisatie volgens geldende wet- en regelgeving aan moet voldoen bij het gebruik van algoritmes. -| **Norm** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | +| **Norm** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| Verkrijgen van technische documentatie | Het is van belang dat informatie over het algoritme wordt vastlegd in documentatie | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| Verkrijgen van technische documentatie | Het is van belang dat informatie over het algoritme wordt vastlegd in documentatie | Ontwikkel en validatiefase | Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Contractbeheer | | [Betrouwbare uitkomsten](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | | [Data is representatief](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Data%20is%20representatief.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | | [Doel en keuze algoritme](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Doel%20en%20keuze%20algoritme.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | From bdba4af18ad3859b9c5826de6cdfe77495641588 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 28 Feb 2024 14:29:42 +0100 Subject: [PATCH 007/297] Update n.t.b..md --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index a8b478205e..d20ea26879 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -28,7 +28,7 @@ In progress ## Maatregelen Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op data waaraan een overheidsorganisatie volgens geldende wet- en regelgeving aan moet voldoen bij het gebruik van algoritmes. -| **Norm** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | +| **Maatregelen bij norm Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| | Verkrijgen van technische documentatie | Het is van belang dat informatie over het algoritme wordt vastlegd in documentatie | Ontwikkel en validatiefase | Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Contractbeheer | | [Betrouwbare uitkomsten](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | From b45017cd04ec406da5407e330fc88e3b9bafdde7 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 28 Feb 2024 14:30:14 +0100 Subject: [PATCH 008/297] Update n.t.b..md --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index d20ea26879..26ed6f0c14 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -30,7 +30,7 @@ Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op d | **Maatregelen bij norm Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| Verkrijgen van technische documentatie | Het is van belang dat informatie over het algoritme wordt vastlegd in documentatie | Ontwikkel en validatiefase | Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Contractbeheer | +| Verkrijgen van technische documentatie | Het is van belang dat informatie over het algoritme wordt vastlegd in documentatie, ten behoeve van controlerende taken en het aflegging van verantwoording | Ontwikkel en validatiefase | Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Contractbeheer | | [Betrouwbare uitkomsten](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | | [Data is representatief](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Data%20is%20representatief.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | | [Doel en keuze algoritme](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Doel%20en%20keuze%20algoritme.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | From 2145c8d220a056712c159fae0322382ed6ccece4 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 28 Feb 2024 14:33:11 +0100 Subject: [PATCH 009/297] Update n.t.b..md --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index 26ed6f0c14..f01358ce30 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -28,7 +28,7 @@ In progress ## Maatregelen Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op data waaraan een overheidsorganisatie volgens geldende wet- en regelgeving aan moet voldoen bij het gebruik van algoritmes. -| **Maatregelen bij norm Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | +| **Maatregelen bij norm: transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| | Verkrijgen van technische documentatie | Het is van belang dat informatie over het algoritme wordt vastlegd in documentatie, ten behoeve van controlerende taken en het aflegging van verantwoording | Ontwikkel en validatiefase | Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Contractbeheer | | [Betrouwbare uitkomsten](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | From a5fbd3622a82fdf789c5a3d31dbfe8de53d5c3dd Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 29 Feb 2024 08:24:30 +0100 Subject: [PATCH 010/297] Update n.t.b..md --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 4 ++-- 1 file changed, 2 insertions(+), 2 deletions(-) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index f01358ce30..ac2fa9ebfe 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -28,9 +28,9 @@ In progress ## Maatregelen Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op data waaraan een overheidsorganisatie volgens geldende wet- en regelgeving aan moet voldoen bij het gebruik van algoritmes. -| **Maatregelen bij norm: transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | +| **Maatregelen bij norm: transparante besluitvorming** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| Verkrijgen van technische documentatie | Het is van belang dat informatie over het algoritme wordt vastlegd in documentatie, ten behoeve van controlerende taken en het aflegging van verantwoording | Ontwikkel en validatiefase | Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Contractbeheer | +| Algoritmen en modellen dienen transparant, betrouwbaar en controleerbaar te zijn, zodat achterhaald kan worden op basis van welke afwegingen een besluit is genomen. Richt een procedure in waardoor kan worden voldaan aan het recht op toegang tot publieke informatie | | Ontwikkel en validatiefase | Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Contractbeheer | | [Betrouwbare uitkomsten](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | | [Data is representatief](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Data%20is%20representatief.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | | [Doel en keuze algoritme](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Doel%20en%20keuze%20algoritme.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | From 956d4b0a908e1cc7b8873ab2ea0e8958a629b5aa Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 29 Feb 2024 08:28:16 +0100 Subject: [PATCH 011/297] Update n.t.b..md --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index ac2fa9ebfe..6a31195e21 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -30,7 +30,7 @@ Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op d | **Maatregelen bij norm: transparante besluitvorming** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| Algoritmen en modellen dienen transparant, betrouwbaar en controleerbaar te zijn, zodat achterhaald kan worden op basis van welke afwegingen een besluit is genomen. Richt een procedure in waardoor kan worden voldaan aan het recht op toegang tot publieke informatie | | Ontwikkel en validatiefase | Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Contractbeheer | +| Werking van algoritmen en modellen dienen transparant, betrouwbaar en controleerbaar te zijn |Er moet achterhaald kan worden op basis van welke afwegingen een besluit is genomen. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoefte steller en Contractbeheer | | [Betrouwbare uitkomsten](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | | [Data is representatief](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Data%20is%20representatief.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | | [Doel en keuze algoritme](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Doel%20en%20keuze%20algoritme.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | From 20c34d73fd9ec0960082272b5e8465313209f140 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 29 Feb 2024 08:30:45 +0100 Subject: [PATCH 012/297] Update n.t.b..md --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index 6a31195e21..41477f579f 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -30,7 +30,7 @@ Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op d | **Maatregelen bij norm: transparante besluitvorming** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| Werking van algoritmen en modellen dienen transparant, betrouwbaar en controleerbaar te zijn |Er moet achterhaald kan worden op basis van welke afwegingen een besluit is genomen. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoefte steller en Contractbeheer | +| Bij de output van het model moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspellende waarde van het model | Hiermee is het voor de gebruiker inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller en Contractbeheer | | [Betrouwbare uitkomsten](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | | [Data is representatief](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Data%20is%20representatief.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | | [Doel en keuze algoritme](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Doel%20en%20keuze%20algoritme.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | From 8cb10c937220610c141c43e59371ae72055f988a Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 29 Feb 2024 08:31:29 +0100 Subject: [PATCH 013/297] Update n.t.b..md --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index 41477f579f..ff9149d4e4 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -30,7 +30,7 @@ Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op d | **Maatregelen bij norm: transparante besluitvorming** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| Bij de output van het model moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspellende waarde van het model | Hiermee is het voor de gebruiker inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller en Contractbeheer | +| Bij de output van het model moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling het model | Hiermee is het voor de gebruiker inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller en Contractbeheer | | [Betrouwbare uitkomsten](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | | [Data is representatief](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Data%20is%20representatief.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | | [Doel en keuze algoritme](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Doel%20en%20keuze%20algoritme.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | From eb9359d80d51c4365e3cb714a01b20ea093bc91c Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 29 Feb 2024 08:36:06 +0100 Subject: [PATCH 014/297] Update n.t.b..md --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 12 ++++++------ 1 file changed, 6 insertions(+), 6 deletions(-) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index ff9149d4e4..f2db7159e9 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -26,15 +26,15 @@ In progress ## Maatregelen -Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op data waaraan een overheidsorganisatie volgens geldende wet- en regelgeving aan moet voldoen bij het gebruik van algoritmes. +Onderstaand overzicht laat zien welke denkbare maatregelen kunnen worden getroffen om te voldoen aan de normen. Deze maatregelen dienen ter inspiratie. Organisaties zullen zelf moeten bepalen of zij deze maatregelen toepassen. -| **Maatregelen bij norm: transparante besluitvorming** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | +| **Denkbare maatregelen bij norm: transparante besluitvorming** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| | Bij de output van het model moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling het model | Hiermee is het voor de gebruiker inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller en Contractbeheer | -| [Betrouwbare uitkomsten](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | -| [Data is representatief](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Data%20is%20representatief.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | -| [Doel en keuze algoritme](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Doel%20en%20keuze%20algoritme.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | -| [Informatiebeveiliging](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Informatiebeveiliging.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| | | | | | +| | | | | | +| | | | | | +| | | | | | ## Rollen From 9ccf60f7f3576b157dc10c243d6a2ac3a4d362d7 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 29 Feb 2024 08:36:43 +0100 Subject: [PATCH 015/297] Update n.t.b..md --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index f2db7159e9..10053e44f6 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -28,7 +28,7 @@ In progress ## Maatregelen Onderstaand overzicht laat zien welke denkbare maatregelen kunnen worden getroffen om te voldoen aan de normen. Deze maatregelen dienen ter inspiratie. Organisaties zullen zelf moeten bepalen of zij deze maatregelen toepassen. -| **Denkbare maatregelen bij norm: transparante besluitvorming** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | +| **Maatregelen bij norm: Transparante besluitvorming** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| | Bij de output van het model moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling het model | Hiermee is het voor de gebruiker inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller en Contractbeheer | | | | | | | From bafef77e18c07d0dba89bea7ba0d84bf6b0b60fd Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 29 Feb 2024 08:37:45 +0100 Subject: [PATCH 016/297] Update n.t.b..md --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index 10053e44f6..5a8b15cd11 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -30,7 +30,7 @@ Onderstaand overzicht laat zien welke denkbare maatregelen kunnen worden getroff | **Maatregelen bij norm: Transparante besluitvorming** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| Bij de output van het model moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling het model | Hiermee is het voor de gebruiker inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller en Contractbeheer | +| Bij de output van het algoritme moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling. | Hiermee is het voor de gebruiker inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller en Contractbeheer | | | | | | | | | | | | | | | | | | | From 85b8128abace57cbaa9ee3678252c71cb36de9af Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 29 Feb 2024 08:39:00 +0100 Subject: [PATCH 017/297] Update n.t.b..md --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index 5a8b15cd11..91771fbede 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -30,7 +30,7 @@ Onderstaand overzicht laat zien welke denkbare maatregelen kunnen worden getroff | **Maatregelen bij norm: Transparante besluitvorming** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| Bij de output van het algoritme moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling. | Hiermee is het voor de gebruiker inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller en Contractbeheer | +| Bij de output van het algoritme moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling. | Hiermee is het voor de gebruiker inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftestellerz, Inkoopadviseur en Contractbeheerder | | | | | | | | | | | | | | | | | | | From a827d8e4618e1166a4b3adfa32d5fdb91d6996e2 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 29 Feb 2024 08:39:11 +0100 Subject: [PATCH 018/297] Update n.t.b..md --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index 91771fbede..1432bac508 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -30,7 +30,7 @@ Onderstaand overzicht laat zien welke denkbare maatregelen kunnen worden getroff | **Maatregelen bij norm: Transparante besluitvorming** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| Bij de output van het algoritme moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling. | Hiermee is het voor de gebruiker inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftestellerz, Inkoopadviseur en Contractbeheerder | +| Bij de output van het algoritme moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling. | Hiermee is het voor de gebruiker inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller, Inkoopadviseur en Contractbeheerder | | | | | | | | | | | | | | | | | | | From 1269f46b27f1c3d610c567973972549768630415 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 29 Feb 2024 08:41:02 +0100 Subject: [PATCH 019/297] Update n.t.b..md --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index 1432bac508..9406ee5a17 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -30,7 +30,7 @@ Onderstaand overzicht laat zien welke denkbare maatregelen kunnen worden getroff | **Maatregelen bij norm: Transparante besluitvorming** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| Bij de output van het algoritme moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling. | Hiermee is het voor de gebruiker inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller, Inkoopadviseur en Contractbeheerder | +| Bij de output van het algoritme moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling. | Hiermee is het voor de gebruiker en belanghebbende inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller, Inkoopadviseur en Contractbeheerder | | | | | | | | | | | | | | | | | | | From d07ba6e4099386d96105a09f027504a240d8e7ba Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 29 Feb 2024 08:41:49 +0100 Subject: [PATCH 020/297] Update n.t.b..md From 0eccb2dfd96f173f9c0c7bca87076e81a6079416 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 29 Feb 2024 09:11:46 +0100 Subject: [PATCH 021/297] Update n.t.b..md --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 8 +++++++- 1 file changed, 7 insertions(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index 9406ee5a17..f2aee8a4a0 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -24,11 +24,16 @@ In progress ## Toelichting +## Normen + +| **Norm** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | +|---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| +| Transparantie | De werking van het algoritme en AI-systeem moet transparant zijn | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | ## Maatregelen Onderstaand overzicht laat zien welke denkbare maatregelen kunnen worden getroffen om te voldoen aan de normen. Deze maatregelen dienen ter inspiratie. Organisaties zullen zelf moeten bepalen of zij deze maatregelen toepassen. -| **Maatregelen bij norm: Transparante besluitvorming** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | +| **Maatregelen bij norm: Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| | Bij de output van het algoritme moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling. | Hiermee is het voor de gebruiker en belanghebbende inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller, Inkoopadviseur en Contractbeheerder | | | | | | | @@ -37,6 +42,7 @@ Onderstaand overzicht laat zien welke denkbare maatregelen kunnen worden getroff | | | | | | + ## Rollen Hieronder beschrijven we welke rollen er betrokken kunnen worden bij de uitvoering van deze norm. From 9a59eaa7d36bcf7d3ea53eec9ec0d919c43962d6 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: ruthkoole Date: Wed, 28 Feb 2024 23:21:14 +0100 Subject: [PATCH 022/297] aanpassen template voor klankbordgroep --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 26 +++++++++++----- .../Algoritme continu\303\257teit.md" | 30 +++++++++++++------ 2 files changed, 40 insertions(+), 16 deletions(-) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index f2aee8a4a0..2b1871d9e9 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -33,14 +33,26 @@ In progress ## Maatregelen Onderstaand overzicht laat zien welke denkbare maatregelen kunnen worden getroffen om te voldoen aan de normen. Deze maatregelen dienen ter inspiratie. Organisaties zullen zelf moeten bepalen of zij deze maatregelen toepassen. -| **Maatregelen bij norm: Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | -|---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| Bij de output van het algoritme moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling. | Hiermee is het voor de gebruiker en belanghebbende inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller, Inkoopadviseur en Contractbeheerder | -| | | | | | -| | | | | | -| | | | | | -| | | | | | +=== "Rekenregels" + + | **Maatregelen bij norm: Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | + |--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|:-----------------------------------------------------:|:------------------------------:|:--------------------------------------------------------------------------------------------------:| + | Bij de output van het algoritme moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling. | Hiermee is het voor de gebruiker en belanghebbende inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller, Inkoopadviseur en Contractbeheerder | + | | | | | | + +=== "Machine learning" + + | **Maatregelen bij norm: Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | + |--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|:-----------------------------------------------------:|:------------------------------:|:--------------------------------------------------------------------------------------------------:| + | Bij de output van het algoritme moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling. | Hiermee is het voor de gebruiker en belanghebbende inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller, Inkoopadviseur en Contractbeheerder | + | | | | | | + +=== "Generatieve AI" + | **Maatregelen bij norm: Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | + |--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|:-----------------------------------------------------:|:------------------------------:|:--------------------------------------------------------------------------------------------------:| + | Bij de output van het algoritme moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling. | Hiermee is het voor de gebruiker en belanghebbende inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller, Inkoopadviseur en Contractbeheerder | + | | | | | | ## Rollen diff --git "a/docs/normen/technische robuustheid en veiligheid/Algoritme continu\303\257teit.md" "b/docs/normen/technische robuustheid en veiligheid/Algoritme continu\303\257teit.md" index 897e86ff9e..293670dfcb 100644 --- "a/docs/normen/technische robuustheid en veiligheid/Algoritme continu\303\257teit.md" +++ "b/docs/normen/technische robuustheid en veiligheid/Algoritme continu\303\257teit.md" @@ -7,24 +7,36 @@ title: Algoritme continuïteit Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). +# De continuïteit van het algoritme is gewaarborgd. -## Norm -**De continuïteit van het algoritme is gewaarborgd.** +## Toelichting -## Risico -- De organisatie is voor de data of het model afhankelijk van derden en kan daardoor reproduceerbaarheid, prestatie, continuïteit en beheersing niet garanderen. -- Er vindt na ingebruikname van het algoritme onvoldoende monitoring plaats op de werking ervan, waardoor fouten of ongewenste effecten in de toepassinge ervan niet tijdig worden opgemerkt. -- Er vindt onvoldoende capaciteit in de beheerorganisatie, waardoor benodigde aanpassingen op het algoritme niet tijdig worden doorgevoerd. +## Maatregelen +- Alle gebruikte data moeten traceerbaar of reproduceerbaar zijn. In geval van uitbesteding van het beheer aan derden moeten hierover heldere afspraken gemaakt worden gemaakt. +- Richt een proces in rondom monitoring van het algoritme. +- Zorg voor heldere afspraken op het gebied van onderhoud en beheer op het algoritme, o.a. met betrekking tot de technische componenten, de gebruikte data, het model en de daarin gebruikte parameters. ## Bronnen -#### Wet- en regelgeving +| **Norm of beheersmaatregel** | **Bron** | +|---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------| +| De organisatie heeft volledige controle of eigenaarschap over de data. Wanneer dit niet mogelijk is, zijn afspraken gemaakt om de functionele eisen te waarborgen. | [Onderzoekskader algoritmes ADR 2023, DM.23](https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2023/07/11/onderzoekskader-algoritmes-adr-2023) | +| Vastgelegde afspraken met externe partijen, waarborgen om lock-in en te grote afhankelijkheid te voorkomen. Inclusief exit-strategie. Denk ook aan eigenaarschap van gebruikte data voor het algoritme. | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 1.07](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | +| Ingericht proces rondom monitoring op genoemde aspecten | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 1.08](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | +| Voor alle databronnen/gebruikte data regelen dat er geen beperkingen/verplichtingen zijn | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 2.17](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | +| Onderhoud en beheer op de technische componenten, het model, de gebruikte data, parameters, enzovoort | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 2.24](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | +??? question "vragen" + + Op welk niveau willen we de normen definieren? Ik vind zelf "*De continuïteit van het algoritme is gewaarborgd*" wel heel erg vaag, terwijl de maatregelen daaronder eigenlijk best concreet zijn..? is dat niet eerder het niveau waar we op willen zitten? + +## Risico +- De organisatie is voor de data of het model afhankelijk van derden en kan daardoor reproduceerbaarheid, prestatie, continuïteit en beheersing niet garanderen, [Onderzoekskader algoritmes ADR 2023, DM.23](https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2023/07/11/onderzoekskader-algoritmes-adr-2023). +- Er vindt na ingebruikname van het algoritme onvoldoende monitoring plaats op de werking ervan, waardoor fouten of ongewenste effecten in de toepassinge ervan niet tijdig worden opgemerkt. +- Er vindt onvoldoende capaciteit in de beheerorganisatie, waardoor benodigde aanpassingen op het algoritme niet tijdig worden doorgevoerd. -#### Toetsingskaders EC/AI HLEG April 2019 hoofdstuk II 1.7 COBIT APO11 / BAI04 / DSS04 / PO09 / APO14 / BAI06 -ADR DM.23 AKR 2.17, 1.07, 1.08, 2.24 ## Toelichting From b8cc653c837ea2eedae1d39016b3f30e52b6fcfd Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: ruthkoole Date: Thu, 29 Feb 2024 02:12:46 +0100 Subject: [PATCH 023/297] uitwerken template voor klankbord --- .../normen/transparantie/Algoritmeregister.md | 78 +++++++++++++++++-- 1 file changed, 72 insertions(+), 6 deletions(-) diff --git a/docs/normen/transparantie/Algoritmeregister.md b/docs/normen/transparantie/Algoritmeregister.md index 6533cd1eac..c0d1028299 100644 --- a/docs/normen/transparantie/Algoritmeregister.md +++ b/docs/normen/transparantie/Algoritmeregister.md @@ -1,5 +1,5 @@ --- -title: Algoritmeregister +title: Transparante werking --- @@ -8,8 +8,12 @@ title: Algoritmeregister Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). -## Norm -**De inzet en werking van het algoritme is gepubliceerd in een register en inzichtelijk voor belanghebbende.** +# De werking van het algoritme en AI-systeem moet transparant zijn + +| **Norm** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | +|---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| +| De werking van het algoritme en AI-systeem moet transparant zijn | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | + ## Risico Ontbreken transparantie voor burgers/bedrijven/stakeholders (belanghebbenden) @@ -19,11 +23,73 @@ Ontbreken transparantie voor burgers/bedrijven/stakeholders (belanghebbenden) #### Wet- en regelgeving - [AI Act](https://artificialintelligenceact.eu/wp-content/uploads/2023/08/AI-Mandates-20-June-2023.pdf), artikel 60 +#### Toetsingskader +- EC/AI HLEG April 2019 - Hoofdstuk II.1.4 +- ARK 2.23/2.07 + +#### Standaarden + +## Maatregelen +Onderstaand overzicht laat zien welke denkbare maatregelen kunnen worden getroffen om te voldoen aan de normen. Deze maatregelen dienen ter inspiratie. Organisaties zullen zelf moeten bepalen of zij deze maatregelen toepassen. + +=== "Rekenregels" + + === "impactvol" + + | **Maatregelen bij norm: Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | + |-----------------------------------------|------------|:-------------------------------:|:----------------:|:---------------------:| + | | | | | | + | | | | | | + + === "niet impactvol" + + je hoeft niks te doen + + +=== "Machine learning" + + === "hoog risico AI Act" + + | **Maatregelen bij norm: Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | + |--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|:-----------------------------------------------------:|:------------------------------:|:--------------------------------------------------------------------------------------------------:| + | Bij de output van het algoritme moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling. | Hiermee is het voor de gebruiker en belanghebbende inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller, Inkoopadviseur en Contractbeheerder | + | | | | | | + + === "impactvol" + + | **Maatregelen bij norm: Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | + |--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|:-----------------------------------------------------:|:------------------------------:|:--------------------------------------------------------------------------------------------------:| + | Bij de output van het algoritme moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling. | Hiermee is het voor de gebruiker en belanghebbende inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller, Inkoopadviseur en Contractbeheerder | + | | | | | | + + === "niet impactvol" + + | **Maatregelen bij norm: Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | + |-----------------------------------------|------------|:-------------------------------:|:----------------:|:---------------------:| + | | | | | | + | | | | | | +=== "Generatieve AI" + + === "hoog risico AI" + + | **Maatregelen bij norm: Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | + |-----------------------------------------|------------|:-------------------------------:|:----------------:|:---------------------:| + | | | | | | + | | | | | | + + === "impactvol" + + | **Maatregelen bij norm: Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | + |-----------------------------------------|------------|:-------------------------------:|:----------------:|:---------------------:| + | | | | | | + | | | | | | + === "niet impactvol" -#### Toetsingskaders - EC/AI HLEG April 2019 - Hoofdstuk II.1.4 -ARK 2.23/2.07 + | **Maatregelen bij norm: Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | + |-----------------------------------------|------------|:-------------------------------:|:----------------:|:---------------------:| + | | | | | | + | | | | | | ## Toelichting Doel van publicatie van informatie over het algoritme is het bieden van transparantie naar betrokkenen. Het zorgt ervoor dat het voor de vooraf bepaalde personen/doelgroepen duidelijk is dat zij met een algoritme te maken hebben, welke consequenties dat heeft en welke beperkingen het algoritme kent. De gewenste mate van transparantie (technische transparantie vs. uitlegbaarheid) is weloverwogen; het hangt af van 1) de impact van het algoritme op de beslissing, uitkomst en burger, (2) de mate van autonomie bij de besluitvorming en (3) het type en de complexiteit van het algoritme. De informatie dient voldoende begrijpelijk te zijn voor de doelgroep(en). From 2f11ab1c19363ff71822fa8df5b51de7e97efcb3 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: ruthkoole Date: Thu, 29 Feb 2024 03:55:13 +0100 Subject: [PATCH 024/297] laatste aanpassingen voor klankbordgroep --- .../technische robuustheid en veiligheid/index.md | 2 +- docs/normen/transparantie/Algoritmeregister.md | 5 +++++ 2 files changed, 6 insertions(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md b/docs/bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md index 35562d5db2..19e63d6e03 100644 --- a/docs/bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md +++ b/docs/bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md @@ -15,7 +15,7 @@ Hier is plek voor een algemene beschrijving van dit bouwblok. Neem hier in ieder --- -## Data ten opzichte van de levenscyclus +## Technische robuustheid ten opzichte van de levenscyclus | **Fase levenscyclus** | **Relevant ja/nee** | **Toelichting** | |--------------------------------------------------------------------------------------------------|:-----------------------------------------------:|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------| diff --git a/docs/normen/transparantie/Algoritmeregister.md b/docs/normen/transparantie/Algoritmeregister.md index c0d1028299..114d674c16 100644 --- a/docs/normen/transparantie/Algoritmeregister.md +++ b/docs/normen/transparantie/Algoritmeregister.md @@ -32,8 +32,13 @@ Ontbreken transparantie voor burgers/bedrijven/stakeholders (belanghebbenden) ## Maatregelen Onderstaand overzicht laat zien welke denkbare maatregelen kunnen worden getroffen om te voldoen aan de normen. Deze maatregelen dienen ter inspiratie. Organisaties zullen zelf moeten bepalen of zij deze maatregelen toepassen. + +Selecteer eerst de gebruikte techniek + === "Rekenregels" + De maatregelen zijn afhankelijk van het risiconiveau van het algoritme. + === "impactvol" | **Maatregelen bij norm: Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | From 3ed84e5729030f1db70bc6e2769e0bc8c9a80e25 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: ruthkoole Date: Fri, 8 Mar 2024 12:07:39 +0100 Subject: [PATCH 025/297] aanpassen templates aan nieuwe risico indeling --- .../conformiteitsbeoordeling/index.md | 7 -- docs/bouwblokken/data/index.md | 55 --------- docs/bouwblokken/duurzaamheid/index.md | 7 -- .../bouwblokken/fundamentele rechten/index.md | 6 - .../fundamentele rechten/non-discriminatie.md | 100 ---------------- docs/bouwblokken/governance/index.md | 7 -- docs/bouwblokken/index.md | 107 ------------------ docs/bouwblokken/inkoop/index.md | 67 ----------- docs/bouwblokken/menselijke controle/index.md | 7 -- .../privacy en gegevensbescherming/index.md | 14 --- .../index.md | 58 ---------- docs/bouwblokken/transparantie/index.md | 6 - docs/normen/governance/Archiveren.md | 44 +++++-- mkdocs.yml | 4 + 14 files changed, 40 insertions(+), 449 deletions(-) delete mode 100644 docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md delete mode 100644 docs/bouwblokken/data/index.md delete mode 100644 docs/bouwblokken/duurzaamheid/index.md delete mode 100644 docs/bouwblokken/fundamentele rechten/index.md delete mode 100644 docs/bouwblokken/fundamentele rechten/non-discriminatie.md delete mode 100644 docs/bouwblokken/governance/index.md delete mode 100644 docs/bouwblokken/index.md delete mode 100644 docs/bouwblokken/inkoop/index.md delete mode 100644 docs/bouwblokken/menselijke controle/index.md delete mode 100644 docs/bouwblokken/privacy en gegevensbescherming/index.md delete mode 100644 docs/bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md delete mode 100644 docs/bouwblokken/transparantie/index.md diff --git a/docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md b/docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md deleted file mode 100644 index 1f52406102..0000000000 --- a/docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md +++ /dev/null @@ -1,7 +0,0 @@ ---- -title: Conformiteitsbeoordeling -icon: material/check-circle -status: todo ---- - -!!! note "status: dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden" \ No newline at end of file diff --git a/docs/bouwblokken/data/index.md b/docs/bouwblokken/data/index.md deleted file mode 100644 index bdb6947faa..0000000000 --- a/docs/bouwblokken/data/index.md +++ /dev/null @@ -1,55 +0,0 @@ ---- -title: Data -icon: material/database -status: todo ---- - -!!! note "status: dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden" - -Hier is plek voor een algemene beschrijving van dit bouwblok. Neem hier in ieder geval op: - -- waar gaat dit bouwblok over -- zijn er eventueel deelonderwerpen die behoren tot dit bouwblok? Zo ja welke? En verwijzen indien dit een aparte pagina betreft. -- waarom is dit bouwblok belangrijk? -- eventueel definities of toelichting van bepaalde begrippen die relevant zijn voor dit bouwblok - ---- - -## Data ten opzichte van de levenscyclus - -| **Fase levenscyclus** | **Relevant ja/nee** | **Toelichting** | -|--------------------------------------------------------------------------------------------------|:---------------------:|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------| -| [Probleemanalyse](../../levenscyclus/probleemanalyse.md) | | | -| [Ontwerp](../../levenscyclus/ontwerp.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | -| [Data verkennen en preparatie](../../levenscyclus/data%20verkenning%20en%20data%20preparatie.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | De vraag is of dit voldoende plek is voor een toelichting. Hoe veel tekst willen we hier precies kwijt? Je kan hier best een tijdje doortypen, maar deze vorm van weergeven is misschien niet heel geschikt als je hier heel veel meer tekst kwijt wilt. | -| [Ontwikkelen](../../levenscyclus/ontwikkelen.md) | | | -| [Validatie](../../levenscyclus/validatie.md) | | | -| [Implementatie](../../levenscyclus/implementatie.md) | | | -| [Monitoren](../../levenscyclus/monitoren.md) | | | -| [Archiveren](../../levenscyclus/archiveren.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | - - -??? question "vraag" - Willen we hier onderscheid kunnen maken in wat voor soort algoritme we aan het ontwikkelen zijn? - -## Normen - -Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op data waaraan een overheidsorganisatie volgens geldende wet- en regelgeving aan moet voldoen bij het gebruik van algoritmes. - -| **Norm** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | -|---------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| [n.t.b.](../../normen/data/n.t.b..md) | Korte uitleg over deze norm | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -| | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | - -??? question "vragen" - - Willen we deze normen ook kunnen koppelen aan de levenscyclus? Dat kunnen we misschien weer op de norm pagina doen? - - Willen we hier ook een bron vermelden? Als ik het goed begrijp komen alle normen die we nu hebben uit wettelijke verplichtingen? - - Willen we hier ook normen toevoegen die niet wettelijk verplicht zijn (of zijn dat dat aanvullende maatregelen)? - - Wat is precies het onderscheid dat we willen maken? Wanneer weet de IBW dit? Voor nu impactvol ja/nee genomen, maar we moeten sowieso ook hoog-risico AI act meenemen - -## Aanvullende maatregelen - -| **Maatregel** | **Uitleg** | **van toepassing op impactvolle algoritmes** | **van toepassing op niet-impactvolle algoritmes** | -|----------------|-----------------------------|:-----------------------------------------------:|:-------------------------------------------------:| -| [Maatregel](#) | Korte uitleg over maatregel | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -| [Maatregel](#) | Korte uitleg over maatregel | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | diff --git a/docs/bouwblokken/duurzaamheid/index.md b/docs/bouwblokken/duurzaamheid/index.md deleted file mode 100644 index 530e1e60c4..0000000000 --- a/docs/bouwblokken/duurzaamheid/index.md +++ /dev/null @@ -1,7 +0,0 @@ ---- -title: Duurzaamheid -icon: material/leaf -status: todo ---- - -!!! note "status: moet nog ontwikkeld worden" diff --git a/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/index.md b/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/index.md deleted file mode 100644 index a035b21432..0000000000 --- a/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/index.md +++ /dev/null @@ -1,6 +0,0 @@ ---- -title: Fundamenetele rechten -icon: material/scale-balance ---- - -!!! note "status: dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden" diff --git a/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/non-discriminatie.md b/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/non-discriminatie.md deleted file mode 100644 index 46077fb309..0000000000 --- a/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/non-discriminatie.md +++ /dev/null @@ -1,100 +0,0 @@ ---- -title: Bias en non-discriminatie ---- - -!!! note "status: dit bouwblok is in ontwikkeling" - -## Waarom? -Schrijf hier een tekst over wat [title] is en waarom dit belangrijk is voor een verantwoord gebruik van algoritmes bij overheidsorganisaties. - -## Levenscyclus -Een overzicht van welke fasen van de levenscyclus relevant zijn voor dit bouwblok. - -- [x] Probleemanalyse -- [x] Ontwerp -- [x] Data verkenning en data preparatie -- [x] Ontwikkelen -- [x] Validatie -- [x] Implementatie -- [x] Monitoren -- [ ] Archiveren - -## Normen - -Onderstaand een overzicht van de minimale vereisten die volgen uit geldende wet- en regelgeving, toetingskaders en andere bronnen - -=== "Laag risico" - - | **Norm** | **Uitleg** | **Bron** | - |-----------------------------------|------------------------------------------|----------| - | Norm 2 | Korte uitleg over norm 2 | | - -=== "Hoog risico" - - | **Norm** | **Uitleg** | **Bron** | - |-----------------------------------|------------------------------------------|----------| - | Verbod op ongelijke behandeling in gelijke omstandigheden. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan | Korte uitleg over norm 1 | | IKA1.0 - | Norm 2 | Korte uitleg over norm 2 | | - | Norm 3 | Korte uitleg over norm 3 | | - | Norm 4 | Korte uitleg over norm 4 | | - - -## Rollen -Overzicht van welke rollen belangrijk zijn te betrekken bij dit bouwblok. - -
- -- __technische expert__ bron: handreiking non-discriminatie by design -- __projectleider__ bron: handreiking non-discriminatie by design -- __jurist__ bron: handreiking non-discriminatie by design -- __functionaris gegevensbescherming__ bron: handreiking non-discriminatie by design -- __relevante stakeholders__ bron: handreiking non-discriminatie by design -- __domein expert__ bron: handreiking non-discriminatie by design -- __data steward__ bron: handreiking non-discriminatie by design -- __data analist__ bron: handreiking non-discriminatie by design -- __beleid__ bron: evaluatie handreiking non-discriminatie by design door ADR - -
- -## Aanbevelingen -[Rathenau](https://www.rathenau.nl/nl/digitalisering/algoritmes-afwegen) - -* Geef als uitvoeringsorganisatie meer inzicht in hoe biastoetsing plaatsvindt -* Zet een nationaal kennisplatform voor biastoetsing op waar expertise kan worden ontwikkeld en gedeeld. Bepaal welke mate van standaardisatie gewenst is en of wettelijke eisen nodig zijn. - -[ADR](https://open.overheid.nl/documenten/7052294a-e70a-4084-88da-d09ae5f202cb/file) - -* Plaats de handreiking in een kader in relatie tot andere instrumenten -* Overweeg een risicogerichte benadering voor de toepassing van de handreiking -* Werk aan het vergroten van bewustzijn voor algoritmen en (data-)ethiek in de organisatie -* Zorg voor duidelijkheid in taken en verantwoordelijkheden van verschillende betrokkenen -* Beleg verantwoordelijkheid voor de handreiking en borg de (blijvende) aandacht ervoor -* Verplichte toepassing van de handreiking kan bestaande initiatieven tenietdoen - -[Toetsingskader ADR](https://open.overheid.nl/documenten/61b54381-d331-40ed-8fce-b2883b195f25/file) - -* De definitie van de verschillende groepen en de gewenste prestatie van het model voor deze groepen zijn opgenomen in de functionele eisen. -* De mate van geaccepteerde bias in de uitkomst is opgenomen in de functionele eisen en uitgewerkt in meetbare prestatiecriteria. -* De methoden om bias te voorkomen, detecteren en corrigeren zijn vastgelegd. -* De mate van bias in de data, dataverzameling en het model zijn in kaart gebracht. -* Tijdens de ontwikkeling van het model is beoordeeld of er een verschil bestaat tussen de prestatie van het model tussen verschillende subgroepen. De prestatiemetrieken afleidbaar uit de confusionmatrix zijn vergeleken voor deze subgroepen. -* De uitkomstbias van productiedata is beoordeeld voor de verschillende subgroepen en voldoet aan de prestatiecriteria. -* Bij de geconstateerde bias is beoordeeld of deze op discriminatie duidt. - -[College voor de Rechten van de Mens](https://publicaties.mensenrechten.nl/publicatie/61a734e65d726f72c45f9dce) (Richtlijnen) - -* Overheidsinstanties mogen bij opsporings- en handhavingsbevoegdheden, met het oog op effectiviteit, efficiëntie en kostenbesparing, gebruik maken van risicoprofielen. Binnen deze risicoprofielen mogen ervaringsgegevens die tot een bepaalde vooronderstelling leiden een rol spelen, tenzij dit leidt tot discriminatie op grond van ras of nationaliteit -* Risicoprofielen die uitsluitend of in doorslaggevende mate gebaseerd zijn op ras (waaronder etniciteit en afkomst) zijn in strijd met het discriminatieverbod; -* Risicoprofielen die zich richten op één bepaalde afkomst of nationaliteit hebben een stigmatiserend effect en zijn daarom strijdig met het discriminatieverbod; -* Risicoprofielen die uitsluitend gebaseerd zijn op nationaliteit zijn zeer moeilijk te rechtvaardigen; -* Risicoprofielen waarin ras of nationaliteit mede een rol speelt, kunnen slechts gerechtvaardigd worden door zeer zwaarwegende redenen; -* Het gebruik van ras of nationaliteit als selectiecriterium binnen een risicoprofiel is nooit toegestaan als er geen objectieve relatie kan worden aangetoond tussen dit selectiecriterium en het legitieme doel van het profiel; -* In alle gevallen moeten de selectiecriteria binnen een risicoprofiel samen voldoende relevant en objectief (geschikt) zijn om op een effectieve wijze bij te dragen aan de verwezenlijking van het nagestreefde legitieme doel; -* Het gebruik van ras of nationaliteit als selectiecriterium binnen een risicoprofiel moet daarnaast noodzakelijk zijn om het gewenste doel tebereiken. -* Selectiebeslissingen moeten te allen tijde uitlegbaar zijn. -## Mogelijke hulpmiddelen en methoden -* [Fairness Handbook](https://amsterdamintelligence.com/resources/the-fairness-handbook) - -!!! info "Disclaimer" - - Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). diff --git a/docs/bouwblokken/governance/index.md b/docs/bouwblokken/governance/index.md deleted file mode 100644 index fbe108cb00..0000000000 --- a/docs/bouwblokken/governance/index.md +++ /dev/null @@ -1,7 +0,0 @@ ---- -title: Governance -icon: material/bank -status: todo ---- - -!!! note "status: dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden" \ No newline at end of file diff --git a/docs/bouwblokken/index.md b/docs/bouwblokken/index.md deleted file mode 100644 index 905332f046..0000000000 --- a/docs/bouwblokken/index.md +++ /dev/null @@ -1,107 +0,0 @@ ---- -title: Bouwblokken ---- - -Bij het algoritmekader hebben we 10 bouwblokken gedefinieerd. Deze bouwblokken geven structuur aan het algoritmekader. - -Deze bouwblokken worden één voor één opgepakt. - -## Bouwblokken in ontwikkeling - -
- -- :material-scale-balance: __Fundamentele rechten__ *(in ontwikkeling)* - - --- - - Het bouwblok fundamentele rechten is opgesplitst in verschillende delen - - [:octicons-arrow-right-24: Naar fundamentele rechten](../bouwblokken/fundamentele%20rechten/index.md) - - [:octicons-arrow-right-24: Naar bias en non-discriminatie](../bouwblokken/fundamentele%20rechten/non-discriminatie.md) - -- :material-cart: __Publieke inkoop__ *(in ontwikkeling)* - - --- - - Hier kunnen we een korte tekst kwijt over publieke inkoop - - [:octicons-arrow-right-24: Naar publieke inkoop](../bouwblokken/inkoop/index.md) - -- :material-shield-lock: __Privacy en gegevensbescherming__ *(in ontwikkeling)* - - --- - - Hier kunnen we een korte tekst kwijt over privacy en gegevensbescherming - - [:octicons-arrow-right-24: Naar privacy en gegevensbescherming](../bouwblokken/privacy%20en%20gegevensbescherming/index.md) - -- :material-magnify: __Transparantie__ *(in ontwikkeling)* - - --- - - Hier kunnen we een korte tekst kwijt over transparantie - - [:octicons-arrow-right-24: Naar transparantie](../bouwblokken/transparantie/index.md) - -
- -## Bouwblokken nog te doen - -
- -- :material-check-circle: __Conformiteitsbeoordeling__ *(nog te doen)* - - --- - - Hier kunnen we een korte tekst kwijt over conformiteitsbeoordeling - - [:octicons-arrow-right-24: Naar conformiteitsbeoordeling](../bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md) - -- :material-database: __Data__ *(nog te doen)* - - --- - - Hier kunnen we een korte tekst kwijt over data - - [:octicons-arrow-right-24: Naar data](../bouwblokken/data/index.md) - -- :material-leaf: __Duurzaamheid__ *(nog te doen)* - - --- - - Hier kunnen we een korte tekst kwijt over duurzaamheid - - [:octicons-arrow-right-24: Naar duurzaamheid](../bouwblokken/duurzaamheid/index.md) - -- :material-bank: __Governance__ *(nog te doen)* - - --- - - Hier kunnen we een korte tekst kwijt over governance - - [:octicons-arrow-right-24: Naar governance](../bouwblokken/governance/index.md) - -- :material-account-check: __Menselijke controle__ *(nog te doen)* - - --- - - Hier kunnen we een korte tekst kwijt over menselijke controle - - [:octicons-arrow-right-24: Naar menselijke controle](../bouwblokken/menselijke%20controle/index.md) - -- :material-cog: __Technische robuustheid en veiligheid__ *(nog te doen)* - - --- - - Hier kunnen we een korte tekst kwijt over technische robuustheid en veiligheid - - [:octicons-arrow-right-24: Naar technische robuustheid en veiligheid](../bouwblokken/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/index.md) - -
- - -!!! info "Disclaimer" - - Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). - diff --git a/docs/bouwblokken/inkoop/index.md b/docs/bouwblokken/inkoop/index.md deleted file mode 100644 index 5149696fa2..0000000000 --- a/docs/bouwblokken/inkoop/index.md +++ /dev/null @@ -1,67 +0,0 @@ ---- -title: Het inkopen van algoritmen en kunstmatige intelligentie door overheidsinstellingen -icon: material/cart ---- - -# Het inkopen van algoritmen en kunstmatige intelligentie door overheidsinstellingen - -!!! note "status: dit bouwblok is in ontwikkeling" - -## Levenscyclus - -### Probleem analyse - - -### Ontwerp - - -### Data verkennen en (data)preparatie - - -### Ontwikkelen - - -### Validatie - - -### Implementatie - - -## Normen - -Onderstaand een overzicht van de minimale vereisten die volgen uit geldende wet- en regelgeving, toetingskaders en andere bronnen - -=== "Laag risico" - - | **Norm** | **Uitleg** | **Bron** | - |-----------------------------------|------------------------------------------|----------| - | Norm 2 | Korte uitleg over norm 2 | | - -=== "Hoog risico" - - | **Norm** | **Uitleg** | **Bron** | - |-----------------------------------|------------------------------------------|----------| - | Norm 2 | Korte uitleg over norm 2 | | - | Norm 3 | Korte uitleg over norm 3 | | - | Norm 4 | Korte uitleg over norm 4 | | - - -## Rollen -Overzicht van welke rollen belangrijk zijn te betrekken bij dit bouwblok. - -
- -- __dats scientist__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __projectleider__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __jurist__ beschijf waarom deze rol belangrijk is - -
- -## Best practices - -## Ervaringen - -!!! info "Disclaimer" - - Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). - diff --git a/docs/bouwblokken/menselijke controle/index.md b/docs/bouwblokken/menselijke controle/index.md deleted file mode 100644 index 3408c2956d..0000000000 --- a/docs/bouwblokken/menselijke controle/index.md +++ /dev/null @@ -1,7 +0,0 @@ ---- -title: Menselijke controle -icon: material/account-check -status: todo ---- - -!!! note "status: dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden" \ No newline at end of file diff --git a/docs/bouwblokken/privacy en gegevensbescherming/index.md b/docs/bouwblokken/privacy en gegevensbescherming/index.md deleted file mode 100644 index b3d07ee2e1..0000000000 --- a/docs/bouwblokken/privacy en gegevensbescherming/index.md +++ /dev/null @@ -1,14 +0,0 @@ ---- -title: Privacy en gegevensbescherming -icon: material/shield-lock ---- - -Hier komt een beschrijving van dit bouwblok - -!!! note "status: dit bouwblok is in ontwikkeling" - - -!!! info "Disclaimer" - - Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). - diff --git a/docs/bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md b/docs/bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md deleted file mode 100644 index 19e63d6e03..0000000000 --- a/docs/bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md +++ /dev/null @@ -1,58 +0,0 @@ ---- -title: Technische robuustheid en veiligheid -icon: material/cog -status: todo ---- - -!!! note "status:dit bouwblok gebruik ik nu als template" - -Hier is plek voor een algemene beschrijving van dit bouwblok. Neem hier in ieder geval op: - -- waar gaat dit bouwblok over -- zijn er eventueel deelonderwerpen die behoren tot dit bouwblok? Zo ja welke? En verwijzen indien dit een aparte pagina betreft. -- waarom is dit bouwblok belangrijk? -- eventueel definities of toelichting van bepaalde begrippen die relevant zijn voor dit bouwblok - ---- - -## Technische robuustheid ten opzichte van de levenscyclus - -| **Fase levenscyclus** | **Relevant ja/nee** | **Toelichting** | -|--------------------------------------------------------------------------------------------------|:-----------------------------------------------:|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------| -| [Probleemanalyse](../../levenscyclus/probleemanalyse.md) | | | -| [Ontwerp](../../levenscyclus/ontwerp.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | -| [Data verkennen en preparatie](../../levenscyclus/data%20verkenning%20en%20data%20preparatie.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | De vraag is of dit voldoende plek is voor een toelichting. Hoe veel tekst willen we hier precies kwijt? Je kan hier best een tijdje doortypen, maar deze vorm van weergeven is misschien niet heel geschikt als je hier heel veel meer tekst kwijt wilt. | -| [Ontwikkelen](../../levenscyclus/ontwikkelen.md) | | | -| [Validatie](../../levenscyclus/validatie.md) | | | -| [Implementatie](../../levenscyclus/implementatie.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | -| [Monitoren](../../levenscyclus/monitoren.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | -| [Archiveren](../../levenscyclus/archiveren.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | - - -??? question "vraag" - Willen we hier onderscheid kunnen maken in wat voor soort algoritme we aan het ontwikkelen zijn? - -## Normen - -Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op data waaraan een overheidsorganisatie volgens geldende wet- en regelgeving aan moet voldoen bij het gebruik van algoritmes. - -| **Norm** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | -|---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| [Continuïteit](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Algoritme%20continuïteit.md) | Korte uitleg over deze norm | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -| [Betrouwbare uitkomsten](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | -| [Data is representatief](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Data%20is%20representatief.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | -| [Doel en keuze algoritme](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Doel%20en%20keuze%20algoritme.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | -| [Informatiebeveiliging](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Informatiebeveiliging.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | - -??? question "vragen" - - Willen we deze normen ook kunnen koppelen aan de levenscyclus? Dat kunnen we misschien weer op de norm pagina doen? - - Willen we hier ook een bron vermelden? Als ik het goed begrijp komen alle normen die we nu hebben uit wettelijke verplichtingen? - - Willen we hier ook normen toevoegen die niet wettelijk verplicht zijn (of zijn dat dat aanvullende maatregelen)? - - Wat is precies het onderscheid dat we willen maken? Wanneer weet de IBW dit? Voor nu impactvol ja/nee genomen, maar we moeten sowieso ook hoog-risico AI act meenemen - -## Aanvullende maatregelen - -| **Maatregel** | **Uitleg** | **van toepassing op impactvolle algoritmes** | **van toepassing op niet-impactvolle algoritmes** | -|----------------|-----------------------------|:-----------------------------------------------:|:-------------------------------------------------:| -| [Maatregel](#) | Korte uitleg over maatregel | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -| [Maatregel](#) | Korte uitleg over maatregel | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | diff --git a/docs/bouwblokken/transparantie/index.md b/docs/bouwblokken/transparantie/index.md deleted file mode 100644 index 0d315811f1..0000000000 --- a/docs/bouwblokken/transparantie/index.md +++ /dev/null @@ -1,6 +0,0 @@ ---- -title: Transparantie -icon: material/magnify ---- - -!!! note "status: dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden" diff --git a/docs/normen/governance/Archiveren.md b/docs/normen/governance/Archiveren.md index 1fc4910c73..5fbee0472a 100644 --- a/docs/normen/governance/Archiveren.md +++ b/docs/normen/governance/Archiveren.md @@ -1,6 +1,6 @@ --- title: Archiveren - +toc: false --- !!! info "Disclaimer" @@ -8,23 +8,51 @@ title: Archiveren Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). -## Norm -**Het algoritme is in goede geordende staat en voldoet aan de Archiefwet 1995, dit betekent dat het algoritme duurzaam toegankelijk is (vindbaar, beschikbaar, leesbaar, interpreteerbaar, betrouwbaar en toekomstbestendig. Voor iedereen die daar recht op heeft en voor zo lang als noodzakelijk.** +# Het algoritme is in goede geordende staat en voldoet aan de Archiefwet 1995, dit betekent dat het algoritme duurzaam toegankelijk is (vindbaar, beschikbaar, leesbaar, interpreteerbaar, betrouwbaar en toekomstbestendig. Voor iedereen die daar recht op heeft en voor zo lang als noodzakelijk. + +## Wanneer van toepassing? + +| **hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **impactvolle algoritmes** | **niet-impactvolle algoritmes** | +|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| +| :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | ## Risico -In progress +Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. ## Bronnen -#### Wet- en regelgeving +| **Type** | **Bron** | **Toelichting** | +|---------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|---------------------------------------------------------------| +| Wet- en regelgeving | [Art. 3 Archiefwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/2022-05-01) | Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | +| Wet- en regelgeving | [Art 15 lid 2 Archiefwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/2022-05-01) | Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | +| Toetingskader | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | -#### Toetsingskaders +## Maatregelen + +De aanbevolen maatregelen zijn afhankelijk van de gebruikte techiek van het algoritme. Selecteer hieronder de gebruikt techniek. +=== "Rekenregels" + + | **Maatregel** | **Toelichting** | **Bron** | Van toepassing op niet-impactvolle algoritmes | Van toepassing op impactvolle algoritmes | + |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------|-------------------------------------------------| + | Er moet worden vastgesteld welke documenten of informatie bewaard moeten worden over of van het algoritme of het AI-systeem. De bewaartermijn is afgestemd op de eisen van wet- en regelgeving en op de controle- en auditcyclus van de betreffende gegevens. | Hierbij kan worden gedacht aan de broncode, trainings- en testdata, (technische) documentatie en de output. | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 4.01](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + | Zorg ervoor dat de vereisten met betrekking tot bewaartermijnen correct worden vertaald naar de algoritmische toepassing of het AI-systeem en de onderliggende systemen. Controleer of deze maatregel is getroffen en zorg dat dit aantoonbaar is. | Hierbij kan worden gedacht aan het inrichten van de bewaartermijn voor logbestanden bij Cloudoplossingen of het bewaren van de output van algoritmen of AI-systemen in zaaksystemen. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + | Onderzoek of beperkingen aan openbaarheid van de archiefbescheiden moeten worden gesteld. Leg deze beslissingen vast. | Er zijn gevallen waarbij het openbaren van archiefbescheiden is uitgesloten. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + | Maak de vereisten op grond van de Archiefwet en die zien op algoritmen en AI-systemen onderdeel van het inkoopproces door deze te duiden. | Het is van belang dat leveranciers tijdig kunnen beoordelen of hun voorzieningen voldoen aan de vereisten uit de Archiefwet. Dit kan kenbaar worden gemaakt bijvoorbeeld via het Programma van Eisen of contractuele voorwaarden. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + +=== "Machine learning" + + | **Maatregel** | **Toelichting** | **Bron** | Van toepassing op niet-impactvolle algoritmes | Van toepassing op impactvolle algoritmes | Hoog risico AI-systeem (AI-Act) | + |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------|-------------------------------------------------|------------| + | Er moet worden vastgesteld welke documenten of informatie bewaard moeten worden over of van het algoritme of het AI-systeem. De bewaartermijn is afgestemd op de eisen van wet- en regelgeving en op de controle- en auditcyclus van de betreffende gegevens. | Hierbij kan worden gedacht aan de broncode, trainings- en testdata, (technische) documentatie en de output. | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 4.01](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | ja | + | Zorg ervoor dat de vereisten met betrekking tot bewaartermijnen correct worden vertaald naar de algoritmische toepassing of het AI-systeem en de onderliggende systemen. Controleer of deze maatregel is getroffen en zorg dat dit aantoonbaar is. | Hierbij kan worden gedacht aan het inrichten van de bewaartermijn voor logbestanden bij Cloudoplossingen of het bewaren van de output van algoritmen of AI-systemen in zaaksystemen. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | ja | + | Onderzoek of beperkingen aan openbaarheid van de archiefbescheiden moeten worden gesteld. Leg deze beslissingen vast. | Er zijn gevallen waarbij het openbaren van archiefbescheiden is uitgesloten. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{style="color: #4DB6AC"} | + | Maak de vereisten op grond van de Archiefwet en die zien op algoritmen en AI-systemen onderdeel van het inkoopproces door deze te duiden. | Het is van belang dat leveranciers tijdig kunnen beoordelen of hun voorzieningen voldoen aan de vereisten uit de Archiefwet. Dit kan kenbaar worden gemaakt bijvoorbeeld via het Programma van Eisen of contractuele voorwaarden. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{style="color: #4DB6AC"} | + +=== "Generatieve AI" -## Toelichting -## Maatregelen ## Rollen Hieronder beschrijven we welke rollen er betrokken kunnen worden bij de uitvoering van deze norm. diff --git a/mkdocs.yml b/mkdocs.yml index a224f013a7..998c57f5eb 100644 --- a/mkdocs.yml +++ b/mkdocs.yml @@ -160,6 +160,10 @@ extra: deprecated: Deze pagina wordt binnenkort verwijderd todo: Dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden +extra_javascript: + - https://unpkg.com/tablesort@5.3.0/dist/tablesort.min.js + - javascripts/tablesort.js + plugins: - glightbox - search From ace7c87b7c3e8af1367c094d8782f9cf83285bab Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: ruthkoole Date: Fri, 8 Mar 2024 14:05:30 +0100 Subject: [PATCH 026/297] aanpassen vereiste archiveren --- .../conformiteitsbeoordeling/index.md | 7 ++ docs/bouwblokken/data/index.md | 55 +++++++++ docs/bouwblokken/duurzaamheid/index.md | 7 ++ .../bouwblokken/fundamentele rechten/index.md | 6 + .../fundamentele rechten/non-discriminatie.md | 100 ++++++++++++++++ docs/bouwblokken/governance/index.md | 7 ++ docs/bouwblokken/index.md | 107 ++++++++++++++++++ docs/bouwblokken/inkoop/index.md | 67 +++++++++++ docs/bouwblokken/menselijke controle/index.md | 7 ++ .../privacy en gegevensbescherming/index.md | 14 +++ .../index.md | 58 ++++++++++ docs/bouwblokken/transparantie/index.md | 6 + docs/javascripts/tablesort.js | 6 + docs/normen/governance/Archiveren.md | 22 ++-- 14 files changed, 462 insertions(+), 7 deletions(-) create mode 100644 docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md create mode 100644 docs/bouwblokken/data/index.md create mode 100644 docs/bouwblokken/duurzaamheid/index.md create mode 100644 docs/bouwblokken/fundamentele rechten/index.md create mode 100644 docs/bouwblokken/fundamentele rechten/non-discriminatie.md create mode 100644 docs/bouwblokken/governance/index.md create mode 100644 docs/bouwblokken/index.md create mode 100644 docs/bouwblokken/inkoop/index.md create mode 100644 docs/bouwblokken/menselijke controle/index.md create mode 100644 docs/bouwblokken/privacy en gegevensbescherming/index.md create mode 100644 docs/bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md create mode 100644 docs/bouwblokken/transparantie/index.md create mode 100644 docs/javascripts/tablesort.js diff --git a/docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md b/docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md new file mode 100644 index 0000000000..1f52406102 --- /dev/null +++ b/docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md @@ -0,0 +1,7 @@ +--- +title: Conformiteitsbeoordeling +icon: material/check-circle +status: todo +--- + +!!! note "status: dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden" \ No newline at end of file diff --git a/docs/bouwblokken/data/index.md b/docs/bouwblokken/data/index.md new file mode 100644 index 0000000000..bdb6947faa --- /dev/null +++ b/docs/bouwblokken/data/index.md @@ -0,0 +1,55 @@ +--- +title: Data +icon: material/database +status: todo +--- + +!!! note "status: dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden" + +Hier is plek voor een algemene beschrijving van dit bouwblok. Neem hier in ieder geval op: + +- waar gaat dit bouwblok over +- zijn er eventueel deelonderwerpen die behoren tot dit bouwblok? Zo ja welke? En verwijzen indien dit een aparte pagina betreft. +- waarom is dit bouwblok belangrijk? +- eventueel definities of toelichting van bepaalde begrippen die relevant zijn voor dit bouwblok + +--- + +## Data ten opzichte van de levenscyclus + +| **Fase levenscyclus** | **Relevant ja/nee** | **Toelichting** | +|--------------------------------------------------------------------------------------------------|:---------------------:|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------| +| [Probleemanalyse](../../levenscyclus/probleemanalyse.md) | | | +| [Ontwerp](../../levenscyclus/ontwerp.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | +| [Data verkennen en preparatie](../../levenscyclus/data%20verkenning%20en%20data%20preparatie.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | De vraag is of dit voldoende plek is voor een toelichting. Hoe veel tekst willen we hier precies kwijt? Je kan hier best een tijdje doortypen, maar deze vorm van weergeven is misschien niet heel geschikt als je hier heel veel meer tekst kwijt wilt. | +| [Ontwikkelen](../../levenscyclus/ontwikkelen.md) | | | +| [Validatie](../../levenscyclus/validatie.md) | | | +| [Implementatie](../../levenscyclus/implementatie.md) | | | +| [Monitoren](../../levenscyclus/monitoren.md) | | | +| [Archiveren](../../levenscyclus/archiveren.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | + + +??? question "vraag" + Willen we hier onderscheid kunnen maken in wat voor soort algoritme we aan het ontwikkelen zijn? + +## Normen + +Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op data waaraan een overheidsorganisatie volgens geldende wet- en regelgeving aan moet voldoen bij het gebruik van algoritmes. + +| **Norm** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | +|---------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| +| [n.t.b.](../../normen/data/n.t.b..md) | Korte uitleg over deze norm | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | + +??? question "vragen" + - Willen we deze normen ook kunnen koppelen aan de levenscyclus? Dat kunnen we misschien weer op de norm pagina doen? + - Willen we hier ook een bron vermelden? Als ik het goed begrijp komen alle normen die we nu hebben uit wettelijke verplichtingen? + - Willen we hier ook normen toevoegen die niet wettelijk verplicht zijn (of zijn dat dat aanvullende maatregelen)? + - Wat is precies het onderscheid dat we willen maken? Wanneer weet de IBW dit? Voor nu impactvol ja/nee genomen, maar we moeten sowieso ook hoog-risico AI act meenemen + +## Aanvullende maatregelen + +| **Maatregel** | **Uitleg** | **van toepassing op impactvolle algoritmes** | **van toepassing op niet-impactvolle algoritmes** | +|----------------|-----------------------------|:-----------------------------------------------:|:-------------------------------------------------:| +| [Maatregel](#) | Korte uitleg over maatregel | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Maatregel](#) | Korte uitleg over maatregel | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | diff --git a/docs/bouwblokken/duurzaamheid/index.md b/docs/bouwblokken/duurzaamheid/index.md new file mode 100644 index 0000000000..530e1e60c4 --- /dev/null +++ b/docs/bouwblokken/duurzaamheid/index.md @@ -0,0 +1,7 @@ +--- +title: Duurzaamheid +icon: material/leaf +status: todo +--- + +!!! note "status: moet nog ontwikkeld worden" diff --git a/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/index.md b/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/index.md new file mode 100644 index 0000000000..a035b21432 --- /dev/null +++ b/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/index.md @@ -0,0 +1,6 @@ +--- +title: Fundamenetele rechten +icon: material/scale-balance +--- + +!!! note "status: dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden" diff --git a/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/non-discriminatie.md b/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/non-discriminatie.md new file mode 100644 index 0000000000..46077fb309 --- /dev/null +++ b/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/non-discriminatie.md @@ -0,0 +1,100 @@ +--- +title: Bias en non-discriminatie +--- + +!!! note "status: dit bouwblok is in ontwikkeling" + +## Waarom? +Schrijf hier een tekst over wat [title] is en waarom dit belangrijk is voor een verantwoord gebruik van algoritmes bij overheidsorganisaties. + +## Levenscyclus +Een overzicht van welke fasen van de levenscyclus relevant zijn voor dit bouwblok. + +- [x] Probleemanalyse +- [x] Ontwerp +- [x] Data verkenning en data preparatie +- [x] Ontwikkelen +- [x] Validatie +- [x] Implementatie +- [x] Monitoren +- [ ] Archiveren + +## Normen + +Onderstaand een overzicht van de minimale vereisten die volgen uit geldende wet- en regelgeving, toetingskaders en andere bronnen + +=== "Laag risico" + + | **Norm** | **Uitleg** | **Bron** | + |-----------------------------------|------------------------------------------|----------| + | Norm 2 | Korte uitleg over norm 2 | | + +=== "Hoog risico" + + | **Norm** | **Uitleg** | **Bron** | + |-----------------------------------|------------------------------------------|----------| + | Verbod op ongelijke behandeling in gelijke omstandigheden. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan | Korte uitleg over norm 1 | | IKA1.0 + | Norm 2 | Korte uitleg over norm 2 | | + | Norm 3 | Korte uitleg over norm 3 | | + | Norm 4 | Korte uitleg over norm 4 | | + + +## Rollen +Overzicht van welke rollen belangrijk zijn te betrekken bij dit bouwblok. + +
+ +- __technische expert__ bron: handreiking non-discriminatie by design +- __projectleider__ bron: handreiking non-discriminatie by design +- __jurist__ bron: handreiking non-discriminatie by design +- __functionaris gegevensbescherming__ bron: handreiking non-discriminatie by design +- __relevante stakeholders__ bron: handreiking non-discriminatie by design +- __domein expert__ bron: handreiking non-discriminatie by design +- __data steward__ bron: handreiking non-discriminatie by design +- __data analist__ bron: handreiking non-discriminatie by design +- __beleid__ bron: evaluatie handreiking non-discriminatie by design door ADR + +
+ +## Aanbevelingen +[Rathenau](https://www.rathenau.nl/nl/digitalisering/algoritmes-afwegen) + +* Geef als uitvoeringsorganisatie meer inzicht in hoe biastoetsing plaatsvindt +* Zet een nationaal kennisplatform voor biastoetsing op waar expertise kan worden ontwikkeld en gedeeld. Bepaal welke mate van standaardisatie gewenst is en of wettelijke eisen nodig zijn. + +[ADR](https://open.overheid.nl/documenten/7052294a-e70a-4084-88da-d09ae5f202cb/file) + +* Plaats de handreiking in een kader in relatie tot andere instrumenten +* Overweeg een risicogerichte benadering voor de toepassing van de handreiking +* Werk aan het vergroten van bewustzijn voor algoritmen en (data-)ethiek in de organisatie +* Zorg voor duidelijkheid in taken en verantwoordelijkheden van verschillende betrokkenen +* Beleg verantwoordelijkheid voor de handreiking en borg de (blijvende) aandacht ervoor +* Verplichte toepassing van de handreiking kan bestaande initiatieven tenietdoen + +[Toetsingskader ADR](https://open.overheid.nl/documenten/61b54381-d331-40ed-8fce-b2883b195f25/file) + +* De definitie van de verschillende groepen en de gewenste prestatie van het model voor deze groepen zijn opgenomen in de functionele eisen. +* De mate van geaccepteerde bias in de uitkomst is opgenomen in de functionele eisen en uitgewerkt in meetbare prestatiecriteria. +* De methoden om bias te voorkomen, detecteren en corrigeren zijn vastgelegd. +* De mate van bias in de data, dataverzameling en het model zijn in kaart gebracht. +* Tijdens de ontwikkeling van het model is beoordeeld of er een verschil bestaat tussen de prestatie van het model tussen verschillende subgroepen. De prestatiemetrieken afleidbaar uit de confusionmatrix zijn vergeleken voor deze subgroepen. +* De uitkomstbias van productiedata is beoordeeld voor de verschillende subgroepen en voldoet aan de prestatiecriteria. +* Bij de geconstateerde bias is beoordeeld of deze op discriminatie duidt. + +[College voor de Rechten van de Mens](https://publicaties.mensenrechten.nl/publicatie/61a734e65d726f72c45f9dce) (Richtlijnen) + +* Overheidsinstanties mogen bij opsporings- en handhavingsbevoegdheden, met het oog op effectiviteit, efficiëntie en kostenbesparing, gebruik maken van risicoprofielen. Binnen deze risicoprofielen mogen ervaringsgegevens die tot een bepaalde vooronderstelling leiden een rol spelen, tenzij dit leidt tot discriminatie op grond van ras of nationaliteit +* Risicoprofielen die uitsluitend of in doorslaggevende mate gebaseerd zijn op ras (waaronder etniciteit en afkomst) zijn in strijd met het discriminatieverbod; +* Risicoprofielen die zich richten op één bepaalde afkomst of nationaliteit hebben een stigmatiserend effect en zijn daarom strijdig met het discriminatieverbod; +* Risicoprofielen die uitsluitend gebaseerd zijn op nationaliteit zijn zeer moeilijk te rechtvaardigen; +* Risicoprofielen waarin ras of nationaliteit mede een rol speelt, kunnen slechts gerechtvaardigd worden door zeer zwaarwegende redenen; +* Het gebruik van ras of nationaliteit als selectiecriterium binnen een risicoprofiel is nooit toegestaan als er geen objectieve relatie kan worden aangetoond tussen dit selectiecriterium en het legitieme doel van het profiel; +* In alle gevallen moeten de selectiecriteria binnen een risicoprofiel samen voldoende relevant en objectief (geschikt) zijn om op een effectieve wijze bij te dragen aan de verwezenlijking van het nagestreefde legitieme doel; +* Het gebruik van ras of nationaliteit als selectiecriterium binnen een risicoprofiel moet daarnaast noodzakelijk zijn om het gewenste doel tebereiken. +* Selectiebeslissingen moeten te allen tijde uitlegbaar zijn. +## Mogelijke hulpmiddelen en methoden +* [Fairness Handbook](https://amsterdamintelligence.com/resources/the-fairness-handbook) + +!!! info "Disclaimer" + + Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). diff --git a/docs/bouwblokken/governance/index.md b/docs/bouwblokken/governance/index.md new file mode 100644 index 0000000000..fbe108cb00 --- /dev/null +++ b/docs/bouwblokken/governance/index.md @@ -0,0 +1,7 @@ +--- +title: Governance +icon: material/bank +status: todo +--- + +!!! note "status: dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden" \ No newline at end of file diff --git a/docs/bouwblokken/index.md b/docs/bouwblokken/index.md new file mode 100644 index 0000000000..905332f046 --- /dev/null +++ b/docs/bouwblokken/index.md @@ -0,0 +1,107 @@ +--- +title: Bouwblokken +--- + +Bij het algoritmekader hebben we 10 bouwblokken gedefinieerd. Deze bouwblokken geven structuur aan het algoritmekader. + +Deze bouwblokken worden één voor één opgepakt. + +## Bouwblokken in ontwikkeling + +
+ +- :material-scale-balance: __Fundamentele rechten__ *(in ontwikkeling)* + + --- + + Het bouwblok fundamentele rechten is opgesplitst in verschillende delen + + [:octicons-arrow-right-24: Naar fundamentele rechten](../bouwblokken/fundamentele%20rechten/index.md) + + [:octicons-arrow-right-24: Naar bias en non-discriminatie](../bouwblokken/fundamentele%20rechten/non-discriminatie.md) + +- :material-cart: __Publieke inkoop__ *(in ontwikkeling)* + + --- + + Hier kunnen we een korte tekst kwijt over publieke inkoop + + [:octicons-arrow-right-24: Naar publieke inkoop](../bouwblokken/inkoop/index.md) + +- :material-shield-lock: __Privacy en gegevensbescherming__ *(in ontwikkeling)* + + --- + + Hier kunnen we een korte tekst kwijt over privacy en gegevensbescherming + + [:octicons-arrow-right-24: Naar privacy en gegevensbescherming](../bouwblokken/privacy%20en%20gegevensbescherming/index.md) + +- :material-magnify: __Transparantie__ *(in ontwikkeling)* + + --- + + Hier kunnen we een korte tekst kwijt over transparantie + + [:octicons-arrow-right-24: Naar transparantie](../bouwblokken/transparantie/index.md) + +
+ +## Bouwblokken nog te doen + +
+ +- :material-check-circle: __Conformiteitsbeoordeling__ *(nog te doen)* + + --- + + Hier kunnen we een korte tekst kwijt over conformiteitsbeoordeling + + [:octicons-arrow-right-24: Naar conformiteitsbeoordeling](../bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md) + +- :material-database: __Data__ *(nog te doen)* + + --- + + Hier kunnen we een korte tekst kwijt over data + + [:octicons-arrow-right-24: Naar data](../bouwblokken/data/index.md) + +- :material-leaf: __Duurzaamheid__ *(nog te doen)* + + --- + + Hier kunnen we een korte tekst kwijt over duurzaamheid + + [:octicons-arrow-right-24: Naar duurzaamheid](../bouwblokken/duurzaamheid/index.md) + +- :material-bank: __Governance__ *(nog te doen)* + + --- + + Hier kunnen we een korte tekst kwijt over governance + + [:octicons-arrow-right-24: Naar governance](../bouwblokken/governance/index.md) + +- :material-account-check: __Menselijke controle__ *(nog te doen)* + + --- + + Hier kunnen we een korte tekst kwijt over menselijke controle + + [:octicons-arrow-right-24: Naar menselijke controle](../bouwblokken/menselijke%20controle/index.md) + +- :material-cog: __Technische robuustheid en veiligheid__ *(nog te doen)* + + --- + + Hier kunnen we een korte tekst kwijt over technische robuustheid en veiligheid + + [:octicons-arrow-right-24: Naar technische robuustheid en veiligheid](../bouwblokken/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/index.md) + +
+ + +!!! info "Disclaimer" + + Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). + diff --git a/docs/bouwblokken/inkoop/index.md b/docs/bouwblokken/inkoop/index.md new file mode 100644 index 0000000000..5149696fa2 --- /dev/null +++ b/docs/bouwblokken/inkoop/index.md @@ -0,0 +1,67 @@ +--- +title: Het inkopen van algoritmen en kunstmatige intelligentie door overheidsinstellingen +icon: material/cart +--- + +# Het inkopen van algoritmen en kunstmatige intelligentie door overheidsinstellingen + +!!! note "status: dit bouwblok is in ontwikkeling" + +## Levenscyclus + +### Probleem analyse + + +### Ontwerp + + +### Data verkennen en (data)preparatie + + +### Ontwikkelen + + +### Validatie + + +### Implementatie + + +## Normen + +Onderstaand een overzicht van de minimale vereisten die volgen uit geldende wet- en regelgeving, toetingskaders en andere bronnen + +=== "Laag risico" + + | **Norm** | **Uitleg** | **Bron** | + |-----------------------------------|------------------------------------------|----------| + | Norm 2 | Korte uitleg over norm 2 | | + +=== "Hoog risico" + + | **Norm** | **Uitleg** | **Bron** | + |-----------------------------------|------------------------------------------|----------| + | Norm 2 | Korte uitleg over norm 2 | | + | Norm 3 | Korte uitleg over norm 3 | | + | Norm 4 | Korte uitleg over norm 4 | | + + +## Rollen +Overzicht van welke rollen belangrijk zijn te betrekken bij dit bouwblok. + +
+ +- __dats scientist__ beschijf waarom deze rol belangrijk is +- __projectleider__ beschijf waarom deze rol belangrijk is +- __jurist__ beschijf waarom deze rol belangrijk is + +
+ +## Best practices + +## Ervaringen + +!!! info "Disclaimer" + + Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). + diff --git a/docs/bouwblokken/menselijke controle/index.md b/docs/bouwblokken/menselijke controle/index.md new file mode 100644 index 0000000000..3408c2956d --- /dev/null +++ b/docs/bouwblokken/menselijke controle/index.md @@ -0,0 +1,7 @@ +--- +title: Menselijke controle +icon: material/account-check +status: todo +--- + +!!! note "status: dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden" \ No newline at end of file diff --git a/docs/bouwblokken/privacy en gegevensbescherming/index.md b/docs/bouwblokken/privacy en gegevensbescherming/index.md new file mode 100644 index 0000000000..b3d07ee2e1 --- /dev/null +++ b/docs/bouwblokken/privacy en gegevensbescherming/index.md @@ -0,0 +1,14 @@ +--- +title: Privacy en gegevensbescherming +icon: material/shield-lock +--- + +Hier komt een beschrijving van dit bouwblok + +!!! note "status: dit bouwblok is in ontwikkeling" + + +!!! info "Disclaimer" + + Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). + diff --git a/docs/bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md b/docs/bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md new file mode 100644 index 0000000000..19e63d6e03 --- /dev/null +++ b/docs/bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md @@ -0,0 +1,58 @@ +--- +title: Technische robuustheid en veiligheid +icon: material/cog +status: todo +--- + +!!! note "status:dit bouwblok gebruik ik nu als template" + +Hier is plek voor een algemene beschrijving van dit bouwblok. Neem hier in ieder geval op: + +- waar gaat dit bouwblok over +- zijn er eventueel deelonderwerpen die behoren tot dit bouwblok? Zo ja welke? En verwijzen indien dit een aparte pagina betreft. +- waarom is dit bouwblok belangrijk? +- eventueel definities of toelichting van bepaalde begrippen die relevant zijn voor dit bouwblok + +--- + +## Technische robuustheid ten opzichte van de levenscyclus + +| **Fase levenscyclus** | **Relevant ja/nee** | **Toelichting** | +|--------------------------------------------------------------------------------------------------|:-----------------------------------------------:|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------| +| [Probleemanalyse](../../levenscyclus/probleemanalyse.md) | | | +| [Ontwerp](../../levenscyclus/ontwerp.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | +| [Data verkennen en preparatie](../../levenscyclus/data%20verkenning%20en%20data%20preparatie.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | De vraag is of dit voldoende plek is voor een toelichting. Hoe veel tekst willen we hier precies kwijt? Je kan hier best een tijdje doortypen, maar deze vorm van weergeven is misschien niet heel geschikt als je hier heel veel meer tekst kwijt wilt. | +| [Ontwikkelen](../../levenscyclus/ontwikkelen.md) | | | +| [Validatie](../../levenscyclus/validatie.md) | | | +| [Implementatie](../../levenscyclus/implementatie.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | +| [Monitoren](../../levenscyclus/monitoren.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | +| [Archiveren](../../levenscyclus/archiveren.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | + + +??? question "vraag" + Willen we hier onderscheid kunnen maken in wat voor soort algoritme we aan het ontwikkelen zijn? + +## Normen + +Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op data waaraan een overheidsorganisatie volgens geldende wet- en regelgeving aan moet voldoen bij het gebruik van algoritmes. + +| **Norm** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | +|---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| +| [Continuïteit](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Algoritme%20continuïteit.md) | Korte uitleg over deze norm | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Betrouwbare uitkomsten](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | +| [Data is representatief](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Data%20is%20representatief.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | +| [Doel en keuze algoritme](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Doel%20en%20keuze%20algoritme.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | +| [Informatiebeveiliging](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Informatiebeveiliging.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + +??? question "vragen" + - Willen we deze normen ook kunnen koppelen aan de levenscyclus? Dat kunnen we misschien weer op de norm pagina doen? + - Willen we hier ook een bron vermelden? Als ik het goed begrijp komen alle normen die we nu hebben uit wettelijke verplichtingen? + - Willen we hier ook normen toevoegen die niet wettelijk verplicht zijn (of zijn dat dat aanvullende maatregelen)? + - Wat is precies het onderscheid dat we willen maken? Wanneer weet de IBW dit? Voor nu impactvol ja/nee genomen, maar we moeten sowieso ook hoog-risico AI act meenemen + +## Aanvullende maatregelen + +| **Maatregel** | **Uitleg** | **van toepassing op impactvolle algoritmes** | **van toepassing op niet-impactvolle algoritmes** | +|----------------|-----------------------------|:-----------------------------------------------:|:-------------------------------------------------:| +| [Maatregel](#) | Korte uitleg over maatregel | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Maatregel](#) | Korte uitleg over maatregel | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | diff --git a/docs/bouwblokken/transparantie/index.md b/docs/bouwblokken/transparantie/index.md new file mode 100644 index 0000000000..0d315811f1 --- /dev/null +++ b/docs/bouwblokken/transparantie/index.md @@ -0,0 +1,6 @@ +--- +title: Transparantie +icon: material/magnify +--- + +!!! note "status: dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden" diff --git a/docs/javascripts/tablesort.js b/docs/javascripts/tablesort.js new file mode 100644 index 0000000000..c916015f04 --- /dev/null +++ b/docs/javascripts/tablesort.js @@ -0,0 +1,6 @@ +document$.subscribe(function() { + var tables = document.querySelectorAll("article table:not([class])") + tables.forEach(function(table) { + new Tablesort(table) + }) + }) \ No newline at end of file diff --git a/docs/normen/governance/Archiveren.md b/docs/normen/governance/Archiveren.md index 5fbee0472a..52e2252ab6 100644 --- a/docs/normen/governance/Archiveren.md +++ b/docs/normen/governance/Archiveren.md @@ -1,6 +1,6 @@ --- title: Archiveren -toc: false +hide: navigation --- !!! info "Disclaimer" @@ -8,7 +8,7 @@ toc: false Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). -# Het algoritme is in goede geordende staat en voldoet aan de Archiefwet 1995, dit betekent dat het algoritme duurzaam toegankelijk is (vindbaar, beschikbaar, leesbaar, interpreteerbaar, betrouwbaar en toekomstbestendig. Voor iedereen die daar recht op heeft en voor zo lang als noodzakelijk. +# Archiefbescheiden die gaan over algoritmen en AI-systemen worden bewaard en vernietigd conform de Archiefwet. ## Wanneer van toepassing? @@ -42,17 +42,25 @@ De aanbevolen maatregelen zijn afhankelijk van de gebruikte techiek van het algo === "Machine learning" - | **Maatregel** | **Toelichting** | **Bron** | Van toepassing op niet-impactvolle algoritmes | Van toepassing op impactvolle algoritmes | Hoog risico AI-systeem (AI-Act) | - |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------|-------------------------------------------------|------------| - | Er moet worden vastgesteld welke documenten of informatie bewaard moeten worden over of van het algoritme of het AI-systeem. De bewaartermijn is afgestemd op de eisen van wet- en regelgeving en op de controle- en auditcyclus van de betreffende gegevens. | Hierbij kan worden gedacht aan de broncode, trainings- en testdata, (technische) documentatie en de output. | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 4.01](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | ja | - | Zorg ervoor dat de vereisten met betrekking tot bewaartermijnen correct worden vertaald naar de algoritmische toepassing of het AI-systeem en de onderliggende systemen. Controleer of deze maatregel is getroffen en zorg dat dit aantoonbaar is. | Hierbij kan worden gedacht aan het inrichten van de bewaartermijn voor logbestanden bij Cloudoplossingen of het bewaren van de output van algoritmen of AI-systemen in zaaksystemen. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | ja | + | **Maatregel** | **Toelichting** | **Bron** | Van toepassing op niet-impactvolle algoritmes | Van toepassing op impactvolle algoritmes | Hoog risico AI-systeem (AI-Act) | + |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------|-------------------------------------------------|-----------------------------------------------| + | Er moet worden vastgesteld welke documenten of informatie bewaard moeten worden over of van het algoritme of het AI-systeem. De bewaartermijn is afgestemd op de eisen van wet- en regelgeving en op de controle- en auditcyclus van de betreffende gegevens. | Hierbij kan worden gedacht aan de broncode, trainings- en testdata, (technische) documentatie en de output. | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 4.01](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{style="color: #4DB6AC"} | + | Zorg ervoor dat de vereisten met betrekking tot bewaartermijnen correct worden vertaald naar de algoritmische toepassing of het AI-systeem en de onderliggende systemen. Controleer of deze maatregel is getroffen en zorg dat dit aantoonbaar is. | Hierbij kan worden gedacht aan het inrichten van de bewaartermijn voor logbestanden bij Cloudoplossingen of het bewaren van de output van algoritmen of AI-systemen in zaaksystemen. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{style="color: #4DB6AC"} | | Onderzoek of beperkingen aan openbaarheid van de archiefbescheiden moeten worden gesteld. Leg deze beslissingen vast. | Er zijn gevallen waarbij het openbaren van archiefbescheiden is uitgesloten. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{style="color: #4DB6AC"} | - | Maak de vereisten op grond van de Archiefwet en die zien op algoritmen en AI-systemen onderdeel van het inkoopproces door deze te duiden. | Het is van belang dat leveranciers tijdig kunnen beoordelen of hun voorzieningen voldoen aan de vereisten uit de Archiefwet. Dit kan kenbaar worden gemaakt bijvoorbeeld via het Programma van Eisen of contractuele voorwaarden. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{style="color: #4DB6AC"} | + | Maak de vereisten op grond van de Archiefwet en die zien op algoritmen en AI-systemen onderdeel van het inkoopproces door deze te duiden. | Het is van belang dat leveranciers tijdig kunnen beoordelen of hun voorzieningen voldoen aan de vereisten uit de Archiefwet. Dit kan kenbaar worden gemaakt bijvoorbeeld via het Programma van Eisen of contractuele voorwaarden. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{style="color: #4DB6AC"} | === "Generatieve AI" + | **Maatregel** | **Toelichting** | **Bron** | Van toepassing op niet-impactvolle algoritmes | Van toepassing op impactvolle algoritmes | Hoog risico AI-systeem (AI-Act) | + |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------|-------------------------------------------------|-----------------------------------------------| + | Er moet worden vastgesteld welke documenten of informatie bewaard moeten worden over of van het algoritme of het AI-systeem. De bewaartermijn is afgestemd op de eisen van wet- en regelgeving en op de controle- en auditcyclus van de betreffende gegevens. | Hierbij kan worden gedacht aan de broncode, trainings- en testdata, (technische) documentatie en de output. | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 4.01](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{style="color: #4DB6AC"} | + | Zorg ervoor dat de vereisten met betrekking tot bewaartermijnen correct worden vertaald naar de algoritmische toepassing of het AI-systeem en de onderliggende systemen. Controleer of deze maatregel is getroffen en zorg dat dit aantoonbaar is. | Hierbij kan worden gedacht aan het inrichten van de bewaartermijn voor logbestanden bij Cloudoplossingen of het bewaren van de output van algoritmen of AI-systemen in zaaksystemen. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{style="color: #4DB6AC"} | + | Onderzoek of beperkingen aan openbaarheid van de archiefbescheiden moeten worden gesteld. Leg deze beslissingen vast. | Er zijn gevallen waarbij het openbaren van archiefbescheiden is uitgesloten. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{style="color: #4DB6AC"} | + | Maak de vereisten op grond van de Archiefwet en die zien op algoritmen en AI-systemen onderdeel van het inkoopproces door deze te duiden. | Het is van belang dat leveranciers tijdig kunnen beoordelen of hun voorzieningen voldoen aan de vereisten uit de Archiefwet. Dit kan kenbaar worden gemaakt bijvoorbeeld via het Programma van Eisen of contractuele voorwaarden. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{style="color: #4DB6AC"} | +!!! note "opmerking" + Het kan zo zijn dat de te nemen maatregelen afhankelijk zijn van de gebruikte techniek. ## Rollen Hieronder beschrijven we welke rollen er betrokken kunnen worden bij de uitvoering van deze norm. From 831e37999a47e01b782af978b6c792a52da35510 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: ruthkoole Date: Thu, 14 Mar 2024 10:56:28 +0100 Subject: [PATCH 027/297] omvormen templates nav de excel --- docs/levenscyclus/ontwerp.md | 9 +- docs/maatregelen/archiveren | 9 ++ docs/maatregelen/index.md | 22 +++ docs/normen/index.md | 58 -------- .../conformiteitsbeoordeling/index.md | 0 docs/{bouwblokken => thema}/data/index.md | 0 .../duurzaamheid/index.md | 0 .../fundamentele rechten/index.md | 0 .../fundamentele rechten/non-discriminatie.md | 0 .../governance/index.md | 0 docs/{bouwblokken => thema}/index.md | 32 ++--- docs/{bouwblokken => thema}/inkoop/index.md | 0 .../menselijke controle/index.md | 0 .../privacy en gegevensbescherming/index.md | 0 .../index.md | 0 .../transparantie/index.md | 0 .../conformiteitsbeoordeling/index.md | 0 .../conformiteitsbeoordeling/n.t.b..md | 0 docs/{normen => vereisten}/data/index.md | 0 docs/{normen => vereisten}/data/n.t.b..md | 0 .../Bewerkstellig duurzaamheid.md | 0 .../duurzaamheid/index.md | 0 .../fundamentele rechten/Non discriminatie.md | 0 .../fundamentele rechten/index.md | 0 .../governance/Aantoonbaarheid.md | 0 .../governance/Archiveren.md | 39 +++-- .../governance/Data governance.md | 0 .../governance/Eigenaarschap en beheer.md | 0 .../governance/Kwaliteitsmanagementsysteem.md | 0 .../Mensenrechteneffectbeoordeling.md | 0 .../governance/Risicobeheer.md | 0 .../Rollen en verantwoordelijkheden.md | 0 .../governance/Zorgvuldigheidsbeginsel.md | 0 .../{normen => vereisten}/governance/index.md | 0 docs/vereisten/index.md | 58 ++++++++ docs/{normen => vereisten}/inkoop/index.md | 0 docs/{normen => vereisten}/inkoop/n.t.b..md | 0 .../menselijke controle/AI geletterdheid.md | 0 .../menselijke controle/Autonomie.md | 0 .../Klachtenafhandelingsprocedure.md | 0 .../Menselijke controle.md | 0 .../menselijke controle/index.md | 0 .../Bijzondere persoonsgegevens.md | 0 .../Dataminimalisatie.md | 0 .../Doelbinding.md | 0 ...EB DPIA en voorafgaande raadpleging AP .md | 0 .../Geactualisserde en juiste gegevens.md | 0 ...matiseerde besluitvorming en profileren.md | 0 .../Opslagbeperking.md | 0 .../Privacy by Design en by Default.md | 0 .../Privacyrechten.md | 0 .../Rechtmatigheid en grondslag.md | 0 .../Rollen en verantwoordelijkheden.md | 0 .../privacy en gegevensbescherming/index.md | 0 .../Algoritme continu\303\257teit.md" | 0 .../Betrouwbare algoritme uitkomsten.md | 0 .../Data is representatief.md | 0 .../Doel en keuze algoritme.md | 0 .../Informatiebeveiliging.md | 0 .../index.md | 0 .../transparantie/Algoritmeregister.md | 0 ...ormeren over interactie met AI systemen.md | 0 .../transparantie/Motiveringsbeginsel.md | 0 .../transparantie/Traceerbaarheid.md | 0 .../Transparante besluitsvorming.md | 0 .../transparantie/index.md | 0 mkdocs.yml | 135 +++++++++--------- 67 files changed, 200 insertions(+), 162 deletions(-) create mode 100644 docs/maatregelen/archiveren create mode 100644 docs/maatregelen/index.md delete mode 100644 docs/normen/index.md rename docs/{bouwblokken => thema}/conformiteitsbeoordeling/index.md (100%) rename docs/{bouwblokken => thema}/data/index.md (100%) rename docs/{bouwblokken => thema}/duurzaamheid/index.md (100%) rename docs/{bouwblokken => thema}/fundamentele rechten/index.md (100%) rename docs/{bouwblokken => thema}/fundamentele rechten/non-discriminatie.md (100%) rename docs/{bouwblokken => thema}/governance/index.md (100%) rename docs/{bouwblokken => thema}/index.md (65%) rename docs/{bouwblokken => thema}/inkoop/index.md (100%) rename docs/{bouwblokken => thema}/menselijke controle/index.md (100%) rename docs/{bouwblokken => thema}/privacy en gegevensbescherming/index.md (100%) rename docs/{bouwblokken => thema}/technische robuustheid en veiligheid/index.md (100%) rename docs/{bouwblokken => thema}/transparantie/index.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/conformiteitsbeoordeling/index.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/conformiteitsbeoordeling/n.t.b..md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/data/index.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/data/n.t.b..md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/duurzaamheid/Bewerkstellig duurzaamheid.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/duurzaamheid/index.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/fundamentele rechten/Non discriminatie.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/fundamentele rechten/index.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/governance/Aantoonbaarheid.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/governance/Archiveren.md (80%) rename docs/{normen => vereisten}/governance/Data governance.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/governance/Eigenaarschap en beheer.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/governance/Kwaliteitsmanagementsysteem.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/governance/Mensenrechteneffectbeoordeling.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/governance/Risicobeheer.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/governance/Rollen en verantwoordelijkheden.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/governance/Zorgvuldigheidsbeginsel.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/governance/index.md (100%) create mode 100644 docs/vereisten/index.md rename docs/{normen => vereisten}/inkoop/index.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/inkoop/n.t.b..md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/menselijke controle/AI geletterdheid.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/menselijke controle/Autonomie.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/menselijke controle/Klachtenafhandelingsprocedure.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/menselijke controle/Menselijke controle.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/menselijke controle/index.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/privacy en gegevensbescherming/Bijzondere persoonsgegevens.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/privacy en gegevensbescherming/Dataminimalisatie.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/privacy en gegevensbescherming/Doelbinding.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/privacy en gegevensbescherming/GEB DPIA en voorafgaande raadpleging AP .md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/privacy en gegevensbescherming/Geactualisserde en juiste gegevens.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/privacy en gegevensbescherming/Geautomatiseerde besluitvorming en profileren.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/privacy en gegevensbescherming/Opslagbeperking.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/privacy en gegevensbescherming/Privacy by Design en by Default.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/privacy en gegevensbescherming/Privacyrechten.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/privacy en gegevensbescherming/Rechtmatigheid en grondslag.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/privacy en gegevensbescherming/Rollen en verantwoordelijkheden.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/privacy en gegevensbescherming/index.md (100%) rename "docs/normen/technische robuustheid en veiligheid/Algoritme continu\303\257teit.md" => "docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Algoritme continu\303\257teit.md" (100%) rename docs/{normen => vereisten}/technische robuustheid en veiligheid/Betrouwbare algoritme uitkomsten.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/technische robuustheid en veiligheid/Data is representatief.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/technische robuustheid en veiligheid/Doel en keuze algoritme.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/technische robuustheid en veiligheid/Informatiebeveiliging.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/technische robuustheid en veiligheid/index.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/transparantie/Algoritmeregister.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/transparantie/Informeren over interactie met AI systemen.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/transparantie/Motiveringsbeginsel.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/transparantie/Traceerbaarheid.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/transparantie/Transparante besluitsvorming.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/transparantie/index.md (100%) diff --git a/docs/levenscyclus/ontwerp.md b/docs/levenscyclus/ontwerp.md index 53be1ee2e0..808a729956 100644 --- a/docs/levenscyclus/ontwerp.md +++ b/docs/levenscyclus/ontwerp.md @@ -1,11 +1,18 @@ --- tags: - - ontwerp + - levenscyclus/ontwerp --- # Ontwerp Hier wordt het conceptuele ontwerp van het AI-systeem gemaakt. Dit omvat het bepalen van de architectuur, algoritmen en benodigde middelen voor de implementatie. +## Onderwerp/bouwblok + +## Vereisten + +## Maatregelen + + !!! info "Disclaimer" Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). diff --git a/docs/maatregelen/archiveren b/docs/maatregelen/archiveren new file mode 100644 index 0000000000..9b045ecb7a --- /dev/null +++ b/docs/maatregelen/archiveren @@ -0,0 +1,9 @@ + + +### Archiveren \ No newline at end of file diff --git a/docs/maatregelen/index.md b/docs/maatregelen/index.md new file mode 100644 index 0000000000..1d0231fd80 --- /dev/null +++ b/docs/maatregelen/index.md @@ -0,0 +1,22 @@ +--- +tags: + - levenscyclus/ontwerp + - actoren/informatiebeheerder + - actoren/proceseigenaar + - risico/hoog-risico + - inkoopproces/fase 3 +--- + +# Documenten archiveren volgens bewaartermijnen + +## Maatregel +Er moet worden vastgesteld welke documenten of informatie bewaard moeten worden over of van het algoritme of het AI-systeem. De bewaartermijn is afgestemd op de eisen van wet- en regelgeving en op de controle- en auditcyclus van de betreffende gegevens. + +## Toelichting + +## Risico + +## Bronnen + +## Voorbeeld + diff --git a/docs/normen/index.md b/docs/normen/index.md deleted file mode 100644 index 32336b9ab3..0000000000 --- a/docs/normen/index.md +++ /dev/null @@ -1,58 +0,0 @@ ---- -title: Normen ---- - -Op deze pagina staat een overzicht van de normen die we tot nu toe hebben verzameld. Deze zijn vooralsnog alleen gekoppeld aan een bouwblok, zoals hieronder te zien is. - -| **Bouwblok** | **Norm** | -|---------------------------------------------------------------|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------| -| :fontawesome-solid-square-check: Conformiteitsbeoordeling | [n.t.b.]( ../normen/conformiteitsbeoordeling/n.t.b..md) | -| :fontawesome-solid-database: Data | [n.t.b.]( ../normen/data/n.t.b..md) | -| :fontawesome-solid-leaf: Duurzaamheid | [Bewerkstellig duurzaamheid]( ../normen/duurzaamheid/Bewerkstellig%20duurzaamheid.md) | -| :material-scale-balance: Fundamentele rechten | [Non-discriminatie](../normen/fundamentele%20rechten/Non%20discriminatie.md) | -| :fontawesome-solid-building-columns: Governance | [Aantoonbaarheid](../normen/governance/Aantoonbaarheid.md) | -| :fontawesome-solid-building-columns: Governance | [Archiveren](../normen/governance/Archiveren.md) | -| :fontawesome-solid-building-columns: Governance | [Data governance](../normen/governance/Data%20governance.md) | -| :fontawesome-solid-building-columns: Governance | [Eigenaarschap en beheer](../normen/governance/Eigenaarschap%20en%20beheer.md) | -| :fontawesome-solid-building-columns: Governance | [Kwaliteitsmanagementsysteem](../normen/governance/Kwaliteitsmanagementsysteem.md) | -| :fontawesome-solid-building-columns: Governance | [Mensenrechteneffectbeoordeling](../normen/governance/Mensenrechteneffectbeoordeling.md) | -| :fontawesome-solid-building-columns: Governance | [Risicobeheer](../normen/governance/Risicobeheer.md) | -| :fontawesome-solid-building-columns: Governance | [Rollen en verantwoordelijkheden](../normen/governance/Rollen%20en%20verantwoordelijkheden.md) | -| :fontawesome-solid-building-columns: Governance | [Zorgvuldigheidsbeginsel](../normen/governance/Zorgvuldigheidsbeginsel.md) | -| :fontawesome-solid-cart-shopping: Inkoop | [n.t.b.](../normen/inkoop/n.t.b..md) | -| :fontawesome-solid-person-circle-check: Menselijke controle | [AI geletterheid](../normen/menselijke%20controle/AI%20geletterdheid.md) | -| :fontawesome-solid-person-circle-check: Menselijke controle | [Autonomie](../normen/menselijke%20controle/Autonomie.md) | -| :fontawesome-solid-person-circle-check: Menselijke controle | [Klachtenafhandelingsprocedure](../normen/menselijke%20controle/Klachtenafhandelingsprocedure.md) | -| :fontawesome-solid-person-circle-check: Menselijke controle | [Menselijke controle](../normen/menselijke%20controle/Menselijke%20controle.md) | -| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Rollen en verantwoordelijkheden](../normen/privacy%20en%20gegevensbescherming/Rollen%20en%20verantwoordelijkheden.md) | -| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [GEB en DPIA](../normen/privacy%20en%20gegevensbescherming/GEB%20DPIA%20en%20voorafgaande%20raadpleging%20AP%20.md) | -| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Rechtmatigheid en grondslag](../normen/privacy%20en%20gegevensbescherming/Rechtmatigheid%20en%20grondslag.md) | -| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Doelbinding](../normen/privacy%20en%20gegevensbescherming/Doelbinding.md) | -| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Dataminimalisatie](../normen/privacy%20en%20gegevensbescherming/Dataminimalisatie.md) | -| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Geactualiseerde gegevens](../normen/privacy%20en%20gegevensbescherming/Geactualisserde%20en%20juiste%20gegevens.md) | -| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Opslagbeperking](../normen/privacy%20en%20gegevensbescherming/Opslagbeperking.md) | -| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Bijzondere persoonsgegevens](../normen/privacy%20en%20gegevensbescherming/Bijzondere%20persoonsgegevens.md) | -| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Privacyrechten](../normen/privacy%20en%20gegevensbescherming/Privacyrechten.md) | -| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Geautomatiseerde besluitvorming en profileren](../normen/privacy%20en%20gegevensbescherming/Geautomatiseerde%20besluitvorming%20en%20profileren.md) | -| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Privacy by design](../normen/privacy%20en%20gegevensbescherming/Privacy%20by%20Design%20en%20by%20Default.md) | -| :fontawesome-solid-gear: Technische robuustheid en veiligheid | [Algoritme continuiteit](../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Algoritme%20continuïteit.md) | -| :fontawesome-solid-gear: Technische robuustheid en veiligheid | [Betrouwbare algoritme uitkomsten](../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | -| :fontawesome-solid-gear: Technische robuustheid en veiligheid | [Data is representatief](../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Data%20is%20representatief.md) | -| :fontawesome-solid-gear: Technische robuustheid en veiligheid | [Doel en keuze algoritme](../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Doel%20en%20keuze%20algoritme.md) | -| :fontawesome-solid-gear: Technische robuustheid en veiligheid | [Informatiebeveiliging](../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Informatiebeveiliging.md) | -| :fontawesome-solid-magnifying-glass: Transparantie | [Algoritmeregister](../normen/transparantie/Algoritmeregister.md) | -| :fontawesome-solid-magnifying-glass: Transparantie | [Informeren over interactie](../normen/transparantie/Informeren%20over%20interactie%20met%20AI%20systemen.md) | -| :fontawesome-solid-magnifying-glass: Transparantie | [Motiveringsbeginsel](../normen/transparantie/Motiveringsbeginsel.md) | -| :fontawesome-solid-magnifying-glass: Transparantie | [Traceerbaarheid](../normen/transparantie/Traceerbaarheid.md) | -| :fontawesome-solid-magnifying-glass: Transparantie | [Transparante besluitvorming](../normen/transparantie/Transparante%20besluitsvorming.md) | - - -!!! opmerking "Nog te doen" - - - Normen worden nog gekoppeld aan de levenscyclus - - Normen krijgen nog een duidelijkere titel - - Normen worden nog aangevuld met risico's, toelichting, etc. - -!!! info "Disclaimer" - - Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). diff --git a/docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md b/docs/thema/conformiteitsbeoordeling/index.md similarity index 100% rename from docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md rename to docs/thema/conformiteitsbeoordeling/index.md diff --git a/docs/bouwblokken/data/index.md b/docs/thema/data/index.md similarity index 100% rename from docs/bouwblokken/data/index.md rename to docs/thema/data/index.md diff --git a/docs/bouwblokken/duurzaamheid/index.md b/docs/thema/duurzaamheid/index.md similarity index 100% rename from docs/bouwblokken/duurzaamheid/index.md rename to docs/thema/duurzaamheid/index.md diff --git a/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/index.md b/docs/thema/fundamentele rechten/index.md similarity index 100% rename from docs/bouwblokken/fundamentele rechten/index.md rename to docs/thema/fundamentele rechten/index.md diff --git a/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/non-discriminatie.md b/docs/thema/fundamentele rechten/non-discriminatie.md similarity index 100% rename from docs/bouwblokken/fundamentele rechten/non-discriminatie.md rename to docs/thema/fundamentele rechten/non-discriminatie.md diff --git a/docs/bouwblokken/governance/index.md b/docs/thema/governance/index.md similarity index 100% rename from docs/bouwblokken/governance/index.md rename to docs/thema/governance/index.md diff --git a/docs/bouwblokken/index.md b/docs/thema/index.md similarity index 65% rename from docs/bouwblokken/index.md rename to docs/thema/index.md index 905332f046..a6ca8eddd1 100644 --- a/docs/bouwblokken/index.md +++ b/docs/thema/index.md @@ -1,12 +1,12 @@ --- -title: Bouwblokken +title: Thema's --- -Bij het algoritmekader hebben we 10 bouwblokken gedefinieerd. Deze bouwblokken geven structuur aan het algoritmekader. +Bij het algoritmekader hebben we 10 thema's gedefinieerd. Deze thema geven structuur aan het algoritmekader. -Deze bouwblokken worden één voor één opgepakt. +Deze thema's worden één voor één opgepakt. -## Bouwblokken in ontwikkeling +## thema in ontwikkeling
@@ -16,9 +16,9 @@ Deze bouwblokken worden één voor één opgepakt. Het bouwblok fundamentele rechten is opgesplitst in verschillende delen - [:octicons-arrow-right-24: Naar fundamentele rechten](../bouwblokken/fundamentele%20rechten/index.md) + [:octicons-arrow-right-24: Naar fundamentele rechten](../thema/fundamentele%20rechten/index.md) - [:octicons-arrow-right-24: Naar bias en non-discriminatie](../bouwblokken/fundamentele%20rechten/non-discriminatie.md) + [:octicons-arrow-right-24: Naar bias en non-discriminatie](../thema/fundamentele%20rechten/non-discriminatie.md) - :material-cart: __Publieke inkoop__ *(in ontwikkeling)* @@ -26,7 +26,7 @@ Deze bouwblokken worden één voor één opgepakt. Hier kunnen we een korte tekst kwijt over publieke inkoop - [:octicons-arrow-right-24: Naar publieke inkoop](../bouwblokken/inkoop/index.md) + [:octicons-arrow-right-24: Naar publieke inkoop](../thema/inkoop/index.md) - :material-shield-lock: __Privacy en gegevensbescherming__ *(in ontwikkeling)* @@ -34,7 +34,7 @@ Deze bouwblokken worden één voor één opgepakt. Hier kunnen we een korte tekst kwijt over privacy en gegevensbescherming - [:octicons-arrow-right-24: Naar privacy en gegevensbescherming](../bouwblokken/privacy%20en%20gegevensbescherming/index.md) + [:octicons-arrow-right-24: Naar privacy en gegevensbescherming](../thema/privacy%20en%20gegevensbescherming/index.md) - :material-magnify: __Transparantie__ *(in ontwikkeling)* @@ -42,11 +42,11 @@ Deze bouwblokken worden één voor één opgepakt. Hier kunnen we een korte tekst kwijt over transparantie - [:octicons-arrow-right-24: Naar transparantie](../bouwblokken/transparantie/index.md) + [:octicons-arrow-right-24: Naar transparantie](../thema/transparantie/index.md)
-## Bouwblokken nog te doen +## thema nog te doen
@@ -56,7 +56,7 @@ Deze bouwblokken worden één voor één opgepakt. Hier kunnen we een korte tekst kwijt over conformiteitsbeoordeling - [:octicons-arrow-right-24: Naar conformiteitsbeoordeling](../bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md) + [:octicons-arrow-right-24: Naar conformiteitsbeoordeling](../thema/conformiteitsbeoordeling/index.md) - :material-database: __Data__ *(nog te doen)* @@ -64,7 +64,7 @@ Deze bouwblokken worden één voor één opgepakt. Hier kunnen we een korte tekst kwijt over data - [:octicons-arrow-right-24: Naar data](../bouwblokken/data/index.md) + [:octicons-arrow-right-24: Naar data](../thema/data/index.md) - :material-leaf: __Duurzaamheid__ *(nog te doen)* @@ -72,7 +72,7 @@ Deze bouwblokken worden één voor één opgepakt. Hier kunnen we een korte tekst kwijt over duurzaamheid - [:octicons-arrow-right-24: Naar duurzaamheid](../bouwblokken/duurzaamheid/index.md) + [:octicons-arrow-right-24: Naar duurzaamheid](../thema/duurzaamheid/index.md) - :material-bank: __Governance__ *(nog te doen)* @@ -80,7 +80,7 @@ Deze bouwblokken worden één voor één opgepakt. Hier kunnen we een korte tekst kwijt over governance - [:octicons-arrow-right-24: Naar governance](../bouwblokken/governance/index.md) + [:octicons-arrow-right-24: Naar governance](../thema/governance/index.md) - :material-account-check: __Menselijke controle__ *(nog te doen)* @@ -88,7 +88,7 @@ Deze bouwblokken worden één voor één opgepakt. Hier kunnen we een korte tekst kwijt over menselijke controle - [:octicons-arrow-right-24: Naar menselijke controle](../bouwblokken/menselijke%20controle/index.md) + [:octicons-arrow-right-24: Naar menselijke controle](../thema/menselijke%20controle/index.md) - :material-cog: __Technische robuustheid en veiligheid__ *(nog te doen)* @@ -96,7 +96,7 @@ Deze bouwblokken worden één voor één opgepakt. Hier kunnen we een korte tekst kwijt over technische robuustheid en veiligheid - [:octicons-arrow-right-24: Naar technische robuustheid en veiligheid](../bouwblokken/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/index.md) + [:octicons-arrow-right-24: Naar technische robuustheid en veiligheid](../thema/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/index.md)
diff --git a/docs/bouwblokken/inkoop/index.md b/docs/thema/inkoop/index.md similarity index 100% rename from docs/bouwblokken/inkoop/index.md rename to docs/thema/inkoop/index.md diff --git a/docs/bouwblokken/menselijke controle/index.md b/docs/thema/menselijke controle/index.md similarity index 100% rename from docs/bouwblokken/menselijke controle/index.md rename to docs/thema/menselijke controle/index.md diff --git a/docs/bouwblokken/privacy en gegevensbescherming/index.md b/docs/thema/privacy en gegevensbescherming/index.md similarity index 100% rename from docs/bouwblokken/privacy en gegevensbescherming/index.md rename to docs/thema/privacy en gegevensbescherming/index.md diff --git a/docs/bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md b/docs/thema/technische robuustheid en veiligheid/index.md similarity index 100% rename from docs/bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md rename to docs/thema/technische robuustheid en veiligheid/index.md diff --git a/docs/bouwblokken/transparantie/index.md b/docs/thema/transparantie/index.md similarity index 100% rename from docs/bouwblokken/transparantie/index.md rename to docs/thema/transparantie/index.md diff --git a/docs/normen/conformiteitsbeoordeling/index.md b/docs/vereisten/conformiteitsbeoordeling/index.md similarity index 100% rename from docs/normen/conformiteitsbeoordeling/index.md rename to docs/vereisten/conformiteitsbeoordeling/index.md diff --git a/docs/normen/conformiteitsbeoordeling/n.t.b..md b/docs/vereisten/conformiteitsbeoordeling/n.t.b..md similarity index 100% rename from docs/normen/conformiteitsbeoordeling/n.t.b..md rename to docs/vereisten/conformiteitsbeoordeling/n.t.b..md diff --git a/docs/normen/data/index.md b/docs/vereisten/data/index.md similarity index 100% rename from docs/normen/data/index.md rename to docs/vereisten/data/index.md diff --git a/docs/normen/data/n.t.b..md b/docs/vereisten/data/n.t.b..md similarity index 100% rename from docs/normen/data/n.t.b..md rename to docs/vereisten/data/n.t.b..md diff --git a/docs/normen/duurzaamheid/Bewerkstellig duurzaamheid.md b/docs/vereisten/duurzaamheid/Bewerkstellig duurzaamheid.md similarity index 100% rename from docs/normen/duurzaamheid/Bewerkstellig duurzaamheid.md rename to docs/vereisten/duurzaamheid/Bewerkstellig duurzaamheid.md diff --git a/docs/normen/duurzaamheid/index.md b/docs/vereisten/duurzaamheid/index.md similarity index 100% rename from docs/normen/duurzaamheid/index.md rename to docs/vereisten/duurzaamheid/index.md diff --git a/docs/normen/fundamentele rechten/Non discriminatie.md b/docs/vereisten/fundamentele rechten/Non discriminatie.md similarity index 100% rename from docs/normen/fundamentele rechten/Non discriminatie.md rename to docs/vereisten/fundamentele rechten/Non discriminatie.md diff --git a/docs/normen/fundamentele rechten/index.md b/docs/vereisten/fundamentele rechten/index.md similarity index 100% rename from docs/normen/fundamentele rechten/index.md rename to docs/vereisten/fundamentele rechten/index.md diff --git a/docs/normen/governance/Aantoonbaarheid.md b/docs/vereisten/governance/Aantoonbaarheid.md similarity index 100% rename from docs/normen/governance/Aantoonbaarheid.md rename to docs/vereisten/governance/Aantoonbaarheid.md diff --git a/docs/normen/governance/Archiveren.md b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md similarity index 80% rename from docs/normen/governance/Archiveren.md rename to docs/vereisten/governance/Archiveren.md index 52e2252ab6..c1d3a7254c 100644 --- a/docs/normen/governance/Archiveren.md +++ b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md @@ -8,16 +8,12 @@ hide: navigation Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). -# Archiefbescheiden die gaan over algoritmen en AI-systemen worden bewaard en vernietigd conform de Archiefwet. +# Archiveren -## Wanneer van toepassing? - -| **hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **impactvolle algoritmes** | **niet-impactvolle algoritmes** | -|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | +## Vereiste +Archiefbescheiden die gaan over algoritmen en AI-systemen worden bewaard en vernietigd conform de Archiefwet. -## Risico -Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. +## Toelichting ## Bronnen @@ -27,18 +23,26 @@ Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden ni | Wet- en regelgeving | [Art 15 lid 2 Archiefwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/2022-05-01) | Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | | Toetingskader | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | +## Wanneer van toepassing? + +| **hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **impactvolle algoritmes** | **niet-impactvolle algoritmes** | +|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| +| :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | + +## Risico +Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. ## Maatregelen De aanbevolen maatregelen zijn afhankelijk van de gebruikte techiek van het algoritme. Selecteer hieronder de gebruikt techniek. === "Rekenregels" - | **Maatregel** | **Toelichting** | **Bron** | Van toepassing op niet-impactvolle algoritmes | Van toepassing op impactvolle algoritmes | - |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------|-------------------------------------------------| - | Er moet worden vastgesteld welke documenten of informatie bewaard moeten worden over of van het algoritme of het AI-systeem. De bewaartermijn is afgestemd op de eisen van wet- en regelgeving en op de controle- en auditcyclus van de betreffende gegevens. | Hierbij kan worden gedacht aan de broncode, trainings- en testdata, (technische) documentatie en de output. | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 4.01](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | - | Zorg ervoor dat de vereisten met betrekking tot bewaartermijnen correct worden vertaald naar de algoritmische toepassing of het AI-systeem en de onderliggende systemen. Controleer of deze maatregel is getroffen en zorg dat dit aantoonbaar is. | Hierbij kan worden gedacht aan het inrichten van de bewaartermijn voor logbestanden bij Cloudoplossingen of het bewaren van de output van algoritmen of AI-systemen in zaaksystemen. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | - | Onderzoek of beperkingen aan openbaarheid van de archiefbescheiden moeten worden gesteld. Leg deze beslissingen vast. | Er zijn gevallen waarbij het openbaren van archiefbescheiden is uitgesloten. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | - | Maak de vereisten op grond van de Archiefwet en die zien op algoritmen en AI-systemen onderdeel van het inkoopproces door deze te duiden. | Het is van belang dat leveranciers tijdig kunnen beoordelen of hun voorzieningen voldoen aan de vereisten uit de Archiefwet. Dit kan kenbaar worden gemaakt bijvoorbeeld via het Programma van Eisen of contractuele voorwaarden. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + | **Maatregel** | **Bron** | Van toepassing op niet-impactvolle algoritmes | Van toepassing op impactvolle algoritmes | Van toepassing bij hoog-risico AI systeem | + |----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------|-------------------------------------------------|-------------------------------------------------| + | [Bewaren documenten volgens bewaartermijn](../../maatregelen/index.md) | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 4.01](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + | Zorg ervoor dat de vereisten met betrekking tot bewaartermijnen correct worden vertaald naar de algoritmische toepassing of het AI-systeem en de onderliggende systemen. Controleer of deze maatregel is getroffen en zorg dat dit aantoonbaar is. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + | Onderzoek of beperkingen aan openbaarheid van de archiefbescheiden moeten worden gesteld. Leg deze beslissingen vast. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + | Maak de vereisten op grond van de Archiefwet en die zien op algoritmen en AI-systemen onderdeel van het inkoopproces door deze te duiden. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | === "Machine learning" @@ -62,11 +66,4 @@ De aanbevolen maatregelen zijn afhankelijk van de gebruikte techiek van het algo !!! note "opmerking" Het kan zo zijn dat de te nemen maatregelen afhankelijk zijn van de gebruikte techniek. -## Rollen -Hieronder beschrijven we welke rollen er betrokken kunnen worden bij de uitvoering van deze norm. - - - -## Best practices - diff --git a/docs/normen/governance/Data governance.md b/docs/vereisten/governance/Data governance.md similarity index 100% rename from docs/normen/governance/Data governance.md rename to docs/vereisten/governance/Data governance.md diff --git a/docs/normen/governance/Eigenaarschap en beheer.md b/docs/vereisten/governance/Eigenaarschap en beheer.md similarity index 100% rename from docs/normen/governance/Eigenaarschap en beheer.md rename to docs/vereisten/governance/Eigenaarschap en beheer.md diff --git a/docs/normen/governance/Kwaliteitsmanagementsysteem.md b/docs/vereisten/governance/Kwaliteitsmanagementsysteem.md similarity index 100% rename from docs/normen/governance/Kwaliteitsmanagementsysteem.md rename to docs/vereisten/governance/Kwaliteitsmanagementsysteem.md diff --git a/docs/normen/governance/Mensenrechteneffectbeoordeling.md b/docs/vereisten/governance/Mensenrechteneffectbeoordeling.md similarity index 100% rename from docs/normen/governance/Mensenrechteneffectbeoordeling.md rename to docs/vereisten/governance/Mensenrechteneffectbeoordeling.md diff --git a/docs/normen/governance/Risicobeheer.md b/docs/vereisten/governance/Risicobeheer.md similarity index 100% rename from docs/normen/governance/Risicobeheer.md rename to docs/vereisten/governance/Risicobeheer.md diff --git a/docs/normen/governance/Rollen en verantwoordelijkheden.md b/docs/vereisten/governance/Rollen en verantwoordelijkheden.md similarity index 100% rename from docs/normen/governance/Rollen en verantwoordelijkheden.md rename to docs/vereisten/governance/Rollen en verantwoordelijkheden.md diff --git a/docs/normen/governance/Zorgvuldigheidsbeginsel.md b/docs/vereisten/governance/Zorgvuldigheidsbeginsel.md similarity index 100% rename from docs/normen/governance/Zorgvuldigheidsbeginsel.md rename to docs/vereisten/governance/Zorgvuldigheidsbeginsel.md diff --git a/docs/normen/governance/index.md b/docs/vereisten/governance/index.md similarity index 100% rename from docs/normen/governance/index.md rename to docs/vereisten/governance/index.md diff --git a/docs/vereisten/index.md b/docs/vereisten/index.md new file mode 100644 index 0000000000..f0f4402440 --- /dev/null +++ b/docs/vereisten/index.md @@ -0,0 +1,58 @@ +--- +title: Vereisten +--- + +Op deze pagina staat een overzicht van de vereisten die we tot nu toe hebben verzameld. Deze zijn vooralsnog alleen gekoppeld aan een bouwblok, zoals hieronder te zien is. + +| **Bouwblok** | **Norm** | +|---------------------------------------------------------------|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------| +| :fontawesome-solid-square-check: Conformiteitsbeoordeling | [n.t.b.]( ../vereisten/conformiteitsbeoordeling/n.t.b..md) | +| :fontawesome-solid-database: Data | [n.t.b.]( ../vereisten/data/n.t.b..md) | +| :fontawesome-solid-leaf: Duurzaamheid | [Bewerkstellig duurzaamheid]( ../vereisten/duurzaamheid/Bewerkstellig%20duurzaamheid.md) | +| :material-scale-balance: Fundamentele rechten | [Non-discriminatie](../vereisten/fundamentele%20rechten/Non%20discriminatie.md) | +| :fontawesome-solid-building-columns: Governance | [Aantoonbaarheid](../vereisten/governance/Aantoonbaarheid.md) | +| :fontawesome-solid-building-columns: Governance | [Archiveren](../vereisten/governance/Archiveren.md) | +| :fontawesome-solid-building-columns: Governance | [Data governance](../vereisten/governance/Data%20governance.md) | +| :fontawesome-solid-building-columns: Governance | [Eigenaarschap en beheer](../vereisten/governance/Eigenaarschap%20en%20beheer.md) | +| :fontawesome-solid-building-columns: Governance | [Kwaliteitsmanagementsysteem](../vereisten/governance/Kwaliteitsmanagementsysteem.md) | +| :fontawesome-solid-building-columns: Governance | [Mensenrechteneffectbeoordeling](../vereisten/governance/Mensenrechteneffectbeoordeling.md) | +| :fontawesome-solid-building-columns: Governance | [Risicobeheer](../vereisten/governance/Risicobeheer.md) | +| :fontawesome-solid-building-columns: Governance | [Rollen en verantwoordelijkheden](../vereisten/governance/Rollen%20en%20verantwoordelijkheden.md) | +| :fontawesome-solid-building-columns: Governance | [Zorgvuldigheidsbeginsel](../vereisten/governance/Zorgvuldigheidsbeginsel.md) | +| :fontawesome-solid-cart-shopping: Inkoop | [n.t.b.](../vereisten/inkoop/n.t.b..md) | +| :fontawesome-solid-person-circle-check: Menselijke controle | [AI geletterheid](../vereisten/menselijke%20controle/AI%20geletterdheid.md) | +| :fontawesome-solid-person-circle-check: Menselijke controle | [Autonomie](../vereisten/menselijke%20controle/Autonomie.md) | +| :fontawesome-solid-person-circle-check: Menselijke controle | [Klachtenafhandelingsprocedure](../vereisten/menselijke%20controle/Klachtenafhandelingsprocedure.md) | +| :fontawesome-solid-person-circle-check: Menselijke controle | [Menselijke controle](../vereisten/menselijke%20controle/Menselijke%20controle.md) | +| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Rollen en verantwoordelijkheden](../vereisten/privacy%20en%20gegevensbescherming/Rollen%20en%20verantwoordelijkheden.md) | +| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [GEB en DPIA](../vereisten/privacy%20en%20gegevensbescherming/GEB%20DPIA%20en%20voorafgaande%20raadpleging%20AP%20.md) | +| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Rechtmatigheid en grondslag](../vereisten/privacy%20en%20gegevensbescherming/Rechtmatigheid%20en%20grondslag.md) | +| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Doelbinding](../vereisten/privacy%20en%20gegevensbescherming/Doelbinding.md) | +| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Dataminimalisatie](../vereisten/privacy%20en%20gegevensbescherming/Dataminimalisatie.md) | +| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Geactualiseerde gegevens](../vereisten/privacy%20en%20gegevensbescherming/Geactualisserde%20en%20juiste%20gegevens.md) | +| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Opslagbeperking](../vereisten/privacy%20en%20gegevensbescherming/Opslagbeperking.md) | +| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Bijzondere persoonsgegevens](../vereisten/privacy%20en%20gegevensbescherming/Bijzondere%20persoonsgegevens.md) | +| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Privacyrechten](../vereisten/privacy%20en%20gegevensbescherming/Privacyrechten.md) | +| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Geautomatiseerde besluitvorming en profileren](../vereisten/privacy%20en%20gegevensbescherming/Geautomatiseerde%20besluitvorming%20en%20profileren.md) | +| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Privacy by design](../vereisten/privacy%20en%20gegevensbescherming/Privacy%20by%20Design%20en%20by%20Default.md) | +| :fontawesome-solid-gear: Technische robuustheid en veiligheid | [Algoritme continuiteit](../vereisten/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Algoritme%20continuïteit.md) | +| :fontawesome-solid-gear: Technische robuustheid en veiligheid | [Betrouwbare algoritme uitkomsten](../vereisten/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | +| :fontawesome-solid-gear: Technische robuustheid en veiligheid | [Data is representatief](../vereisten/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Data%20is%20representatief.md) | +| :fontawesome-solid-gear: Technische robuustheid en veiligheid | [Doel en keuze algoritme](../vereisten/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Doel%20en%20keuze%20algoritme.md) | +| :fontawesome-solid-gear: Technische robuustheid en veiligheid | [Informatiebeveiliging](../vereisten/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Informatiebeveiliging.md) | +| :fontawesome-solid-magnifying-glass: Transparantie | [Algoritmeregister](../vereisten/transparantie/Algoritmeregister.md) | +| :fontawesome-solid-magnifying-glass: Transparantie | [Informeren over interactie](../vereisten/transparantie/Informeren%20over%20interactie%20met%20AI%20systemen.md) | +| :fontawesome-solid-magnifying-glass: Transparantie | [Motiveringsbeginsel](../vereisten/transparantie/Motiveringsbeginsel.md) | +| :fontawesome-solid-magnifying-glass: Transparantie | [Traceerbaarheid](../vereisten/transparantie/Traceerbaarheid.md) | +| :fontawesome-solid-magnifying-glass: Transparantie | [Transparante besluitvorming](../vereisten/transparantie/Transparante%20besluitsvorming.md) | + + +!!! opmerking "Nog te doen" + + - vereisten worden nog gekoppeld aan de levenscyclus + - vereisten krijgen nog een duidelijkere titel + - vereisten worden nog aangevuld met risico's, toelichting, etc. + +!!! info "Disclaimer" + + Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). diff --git a/docs/normen/inkoop/index.md b/docs/vereisten/inkoop/index.md similarity index 100% rename from docs/normen/inkoop/index.md rename to docs/vereisten/inkoop/index.md diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/vereisten/inkoop/n.t.b..md similarity index 100% rename from docs/normen/inkoop/n.t.b..md rename to docs/vereisten/inkoop/n.t.b..md diff --git a/docs/normen/menselijke controle/AI geletterdheid.md b/docs/vereisten/menselijke controle/AI geletterdheid.md similarity index 100% rename from docs/normen/menselijke controle/AI geletterdheid.md rename to docs/vereisten/menselijke controle/AI geletterdheid.md diff --git a/docs/normen/menselijke controle/Autonomie.md b/docs/vereisten/menselijke controle/Autonomie.md similarity index 100% rename from docs/normen/menselijke controle/Autonomie.md rename to docs/vereisten/menselijke controle/Autonomie.md diff --git a/docs/normen/menselijke controle/Klachtenafhandelingsprocedure.md b/docs/vereisten/menselijke controle/Klachtenafhandelingsprocedure.md similarity index 100% rename from docs/normen/menselijke controle/Klachtenafhandelingsprocedure.md rename to docs/vereisten/menselijke controle/Klachtenafhandelingsprocedure.md diff --git a/docs/normen/menselijke controle/Menselijke controle.md b/docs/vereisten/menselijke controle/Menselijke controle.md similarity index 100% rename from docs/normen/menselijke controle/Menselijke controle.md rename to docs/vereisten/menselijke controle/Menselijke controle.md diff --git a/docs/normen/menselijke controle/index.md b/docs/vereisten/menselijke controle/index.md similarity index 100% rename from docs/normen/menselijke controle/index.md rename to docs/vereisten/menselijke controle/index.md diff --git a/docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Bijzondere persoonsgegevens.md b/docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Bijzondere persoonsgegevens.md similarity index 100% rename from docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Bijzondere persoonsgegevens.md rename to docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Bijzondere persoonsgegevens.md diff --git a/docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Dataminimalisatie.md b/docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Dataminimalisatie.md similarity index 100% rename from docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Dataminimalisatie.md rename to docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Dataminimalisatie.md diff --git a/docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Doelbinding.md b/docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Doelbinding.md similarity index 100% rename from docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Doelbinding.md rename to docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Doelbinding.md diff --git a/docs/normen/privacy en gegevensbescherming/GEB DPIA en voorafgaande raadpleging AP .md b/docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/GEB DPIA en voorafgaande raadpleging AP .md similarity index 100% rename from docs/normen/privacy en gegevensbescherming/GEB DPIA en voorafgaande raadpleging AP .md rename to docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/GEB DPIA en voorafgaande raadpleging AP .md diff --git a/docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Geactualisserde en juiste gegevens.md b/docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Geactualisserde en juiste gegevens.md similarity index 100% rename from docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Geactualisserde en juiste gegevens.md rename to docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Geactualisserde en juiste gegevens.md diff --git a/docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Geautomatiseerde besluitvorming en profileren.md b/docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Geautomatiseerde besluitvorming en profileren.md similarity index 100% rename from docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Geautomatiseerde besluitvorming en profileren.md rename to docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Geautomatiseerde besluitvorming en profileren.md diff --git a/docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Opslagbeperking.md b/docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Opslagbeperking.md similarity index 100% rename from docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Opslagbeperking.md rename to docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Opslagbeperking.md diff --git a/docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Privacy by Design en by Default.md b/docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Privacy by Design en by Default.md similarity index 100% rename from docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Privacy by Design en by Default.md rename to docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Privacy by Design en by Default.md diff --git a/docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Privacyrechten.md b/docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Privacyrechten.md similarity index 100% rename from docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Privacyrechten.md rename to docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Privacyrechten.md diff --git a/docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Rechtmatigheid en grondslag.md b/docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Rechtmatigheid en grondslag.md similarity index 100% rename from docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Rechtmatigheid en grondslag.md rename to docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Rechtmatigheid en grondslag.md diff --git a/docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Rollen en verantwoordelijkheden.md b/docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Rollen en verantwoordelijkheden.md similarity index 100% rename from docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Rollen en verantwoordelijkheden.md rename to docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Rollen en verantwoordelijkheden.md diff --git a/docs/normen/privacy en gegevensbescherming/index.md b/docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/index.md similarity index 100% rename from docs/normen/privacy en gegevensbescherming/index.md rename to docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/index.md diff --git "a/docs/normen/technische robuustheid en veiligheid/Algoritme continu\303\257teit.md" "b/docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Algoritme continu\303\257teit.md" similarity index 100% rename from "docs/normen/technische robuustheid en veiligheid/Algoritme continu\303\257teit.md" rename to "docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Algoritme continu\303\257teit.md" diff --git a/docs/normen/technische robuustheid en veiligheid/Betrouwbare algoritme uitkomsten.md b/docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Betrouwbare algoritme uitkomsten.md similarity index 100% rename from docs/normen/technische robuustheid en veiligheid/Betrouwbare algoritme uitkomsten.md rename to docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Betrouwbare algoritme uitkomsten.md diff --git a/docs/normen/technische robuustheid en veiligheid/Data is representatief.md b/docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Data is representatief.md similarity index 100% rename from docs/normen/technische robuustheid en veiligheid/Data is representatief.md rename to docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Data is representatief.md diff --git a/docs/normen/technische robuustheid en veiligheid/Doel en keuze algoritme.md b/docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Doel en keuze algoritme.md similarity index 100% rename from docs/normen/technische robuustheid en veiligheid/Doel en keuze algoritme.md rename to docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Doel en keuze algoritme.md diff --git a/docs/normen/technische robuustheid en veiligheid/Informatiebeveiliging.md b/docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Informatiebeveiliging.md similarity index 100% rename from docs/normen/technische robuustheid en veiligheid/Informatiebeveiliging.md rename to docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Informatiebeveiliging.md diff --git a/docs/normen/technische robuustheid en veiligheid/index.md b/docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/index.md similarity index 100% rename from docs/normen/technische robuustheid en veiligheid/index.md rename to docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/index.md diff --git a/docs/normen/transparantie/Algoritmeregister.md b/docs/vereisten/transparantie/Algoritmeregister.md similarity index 100% rename from docs/normen/transparantie/Algoritmeregister.md rename to docs/vereisten/transparantie/Algoritmeregister.md diff --git a/docs/normen/transparantie/Informeren over interactie met AI systemen.md b/docs/vereisten/transparantie/Informeren over interactie met AI systemen.md similarity index 100% rename from docs/normen/transparantie/Informeren over interactie met AI systemen.md rename to docs/vereisten/transparantie/Informeren over interactie met AI systemen.md diff --git a/docs/normen/transparantie/Motiveringsbeginsel.md b/docs/vereisten/transparantie/Motiveringsbeginsel.md similarity index 100% rename from docs/normen/transparantie/Motiveringsbeginsel.md rename to docs/vereisten/transparantie/Motiveringsbeginsel.md diff --git a/docs/normen/transparantie/Traceerbaarheid.md b/docs/vereisten/transparantie/Traceerbaarheid.md similarity index 100% rename from docs/normen/transparantie/Traceerbaarheid.md rename to docs/vereisten/transparantie/Traceerbaarheid.md diff --git a/docs/normen/transparantie/Transparante besluitsvorming.md b/docs/vereisten/transparantie/Transparante besluitsvorming.md similarity index 100% rename from docs/normen/transparantie/Transparante besluitsvorming.md rename to docs/vereisten/transparantie/Transparante besluitsvorming.md diff --git a/docs/normen/transparantie/index.md b/docs/vereisten/transparantie/index.md similarity index 100% rename from docs/normen/transparantie/index.md rename to docs/vereisten/transparantie/index.md diff --git a/mkdocs.yml b/mkdocs.yml index 998c57f5eb..38dda58851 100644 --- a/mkdocs.yml +++ b/mkdocs.yml @@ -43,90 +43,93 @@ nav: - levenscyclus/implementatie.md - levenscyclus/monitoren.md - levenscyclus/archiveren.md - - Bouwblokken: - - bouwblokken/index.md + - Thema's: + - thema/index.md - Fundamentele rechten: - - bouwblokken/fundamentele rechten/index.md - - bouwblokken/fundamentele rechten/non-discriminatie.md + - thema/fundamentele rechten/index.md + - thema/fundamentele rechten/non-discriminatie.md - Publieke inkoop: - - bouwblokken/inkoop/index.md + - thema/inkoop/index.md - Privacy en gegevensbescherming: - - bouwblokken/privacy en gegevensbescherming/index.md + - thema/privacy en gegevensbescherming/index.md - Transparantie: - - bouwblokken/transparantie/index.md + - thema/transparantie/index.md - Conformiteitsbeoordeling: - - bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md + - thema/conformiteitsbeoordeling/index.md - Data: - - bouwblokken/data/index.md + - thema/data/index.md - Duurzaamheid: - - bouwblokken/duurzaamheid/index.md + - thema/duurzaamheid/index.md - Governance: - - bouwblokken/governance/index.md + - thema/governance/index.md - Menselijke controle: - - bouwblokken/menselijke controle/index.md + - thema/menselijke controle/index.md - Technische robuustheid en veiligheid: - - bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md - - Normen: - - normen/index.md + - thema/technische robuustheid en veiligheid/index.md + - Vereisten: + - vereisten/index.md - Conformiteitsbeoordeling: - - normen/conformiteitsbeoordeling/index.md - - normen/conformiteitsbeoordeling/n.t.b..md + - vereisten/conformiteitsbeoordeling/index.md + - vereisten/conformiteitsbeoordeling/n.t.b..md - Data: - - normen/data/index.md - - normen/data/n.t.b..md + - vereisten/data/index.md + - vereisten/data/n.t.b..md - Duurzaamheid: - - normen/duurzaamheid/index.md - - normen/duurzaamheid/Bewerkstellig duurzaamheid.md + - vereisten/duurzaamheid/index.md + - vereisten/duurzaamheid/Bewerkstellig duurzaamheid.md - Fundamentele rechten: - - normen/fundamentele rechten/index.md - - normen/fundamentele rechten/Non discriminatie.md + - vereisten/fundamentele rechten/index.md + - vereisten/fundamentele rechten/Non discriminatie.md - Governance: - - normen/governance/index.md - - normen/governance/Data governance.md - - normen/governance/Rollen en verantwoordelijkheden.md - - normen/governance/Eigenaarschap en beheer.md - - normen/governance/Archiveren.md - - normen/governance/Risicobeheer.md - - normen/governance/Aantoonbaarheid.md - - normen/governance/Kwaliteitsmanagementsysteem.md - - normen/governance/Mensenrechteneffectbeoordeling.md - - normen/governance/Zorgvuldigheidsbeginsel.md + - vereisten/governance/index.md + - vereisten/governance/Data governance.md + - vereisten/governance/Rollen en verantwoordelijkheden.md + - vereisten/governance/Eigenaarschap en beheer.md + - vereisten/governance/Archiveren.md + - vereisten/governance/Risicobeheer.md + - vereisten/governance/Aantoonbaarheid.md + - vereisten/governance/Kwaliteitsmanagementsysteem.md + - vereisten/governance/Mensenrechteneffectbeoordeling.md + - vereisten/governance/Zorgvuldigheidsbeginsel.md - Inkoop: - - normen/inkoop/index.md - - normen/inkoop/n.t.b..md + - vereisten/inkoop/index.md + - vereisten/inkoop/n.t.b..md - Menselijke controle: - - normen/menselijke controle/index.md - - normen/menselijke controle/Menselijke controle.md - - normen/menselijke controle/Klachtenafhandelingsprocedure.md - - normen/menselijke controle/Autonomie.md - - normen/menselijke controle/AI geletterdheid.md + - vereisten/menselijke controle/index.md + - vereisten/menselijke controle/Menselijke controle.md + - vereisten/menselijke controle/Klachtenafhandelingsprocedure.md + - vereisten/menselijke controle/Autonomie.md + - vereisten/menselijke controle/AI geletterdheid.md - Privacy en gegevensbescherming: - - normen/privacy en gegevensbescherming/index.md - - normen/privacy en gegevensbescherming/Rollen en verantwoordelijkheden.md - - normen/privacy en gegevensbescherming/GEB DPIA en voorafgaande raadpleging AP .md - - normen/privacy en gegevensbescherming/Doelbinding.md - - normen/privacy en gegevensbescherming/Dataminimalisatie.md - - normen/privacy en gegevensbescherming/Rechtmatigheid en grondslag.md - - normen/privacy en gegevensbescherming/Geactualisserde en juiste gegevens.md - - normen/privacy en gegevensbescherming/Opslagbeperking.md - - normen/privacy en gegevensbescherming/Bijzondere persoonsgegevens.md - - normen/privacy en gegevensbescherming/Privacyrechten.md - - normen/privacy en gegevensbescherming/Geautomatiseerde besluitvorming en profileren.md - - normen/privacy en gegevensbescherming/Privacy by Design en by Default.md + - vereisten/privacy en gegevensbescherming/index.md + - vereisten/privacy en gegevensbescherming/Rollen en verantwoordelijkheden.md + - vereisten/privacy en gegevensbescherming/GEB DPIA en voorafgaande raadpleging AP .md + - vereisten/privacy en gegevensbescherming/Doelbinding.md + - vereisten/privacy en gegevensbescherming/Dataminimalisatie.md + - vereisten/privacy en gegevensbescherming/Rechtmatigheid en grondslag.md + - vereisten/privacy en gegevensbescherming/Geactualisserde en juiste gegevens.md + - vereisten/privacy en gegevensbescherming/Opslagbeperking.md + - vereisten/privacy en gegevensbescherming/Bijzondere persoonsgegevens.md + - vereisten/privacy en gegevensbescherming/Privacyrechten.md + - vereisten/privacy en gegevensbescherming/Geautomatiseerde besluitvorming en profileren.md + - vereisten/privacy en gegevensbescherming/Privacy by Design en by Default.md - Technische robuustheid en veiligheid: - - normen/technische robuustheid en veiligheid/index.md - - normen/technische robuustheid en veiligheid/Informatiebeveiliging.md - - normen/technische robuustheid en veiligheid/Data is representatief.md - - normen/technische robuustheid en veiligheid/Doel en keuze algoritme.md - - normen/technische robuustheid en veiligheid/Betrouwbare algoritme uitkomsten.md - - normen/technische robuustheid en veiligheid/Algoritme continuïteit.md + - vereisten/technische robuustheid en veiligheid/index.md + - vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Informatiebeveiliging.md + - vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Data is representatief.md + - vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Doel en keuze algoritme.md + - vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Betrouwbare algoritme uitkomsten.md + - vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Algoritme continuïteit.md - Transparantie: - - normen/transparantie/index.md - - normen/transparantie/Informeren over interactie met AI systemen.md - - normen/transparantie/Transparante besluitsvorming.md - - normen/transparantie/Motiveringsbeginsel.md - - normen/transparantie/Traceerbaarheid.md - - normen/transparantie/Algoritmeregister.md + - vereisten/transparantie/index.md + - vereisten/transparantie/Informeren over interactie met AI systemen.md + - vereisten/transparantie/Transparante besluitsvorming.md + - vereisten/transparantie/Motiveringsbeginsel.md + - vereisten/transparantie/Traceerbaarheid.md + - vereisten/transparantie/Algoritmeregister.md + - Maatregelen: + - maatregelen/index.md + - maatregelen/archiveren.md - Instrumenten: instrumenten/index.md # Extra opties @@ -169,8 +172,8 @@ plugins: - search - git-revision-date-localized: enable_creation_date: true - # - tags: - # tags_file: tags.md + - tags: + tags_file: tags.md # Link naar GitHub repo (nu nog even mijn eigen repo) repo_url: https://github.com/MinBZK/Algoritmekader From 7bc53c3d35badb4ec3cb0d2de8a651b7d00dc7e5 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: ruthkoole Date: Wed, 20 Mar 2024 10:28:21 +0100 Subject: [PATCH 028/297] inkoop veranderen naar publieke inkoop --- docs/thema/{inkoop => publieke inkoop}/index.md | 0 1 file changed, 0 insertions(+), 0 deletions(-) rename docs/thema/{inkoop => publieke inkoop}/index.md (100%) diff --git a/docs/thema/inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md similarity index 100% rename from docs/thema/inkoop/index.md rename to docs/thema/publieke inkoop/index.md From e24e1103e28e82734aa671f622f8b2156218efaf Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 10:31:42 +0100 Subject: [PATCH 029/297] Update Archiveren.md --- docs/vereisten/governance/Archiveren.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md index c1d3a7254c..265fffa383 100644 --- a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md +++ b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md @@ -14,6 +14,7 @@ hide: navigation Archiefbescheiden die gaan over algoritmen en AI-systemen worden bewaard en vernietigd conform de Archiefwet. ## Toelichting +De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen: het archief faciliteert. ## Bronnen @@ -21,7 +22,6 @@ Archiefbescheiden die gaan over algoritmen en AI-systemen worden bewaard en vern |---------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|---------------------------------------------------------------| | Wet- en regelgeving | [Art. 3 Archiefwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/2022-05-01) | Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | | Wet- en regelgeving | [Art 15 lid 2 Archiefwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/2022-05-01) | Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | -| Toetingskader | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | ## Wanneer van toepassing? From abee89709030b0f01fdab4ad91b0a539cd34a4bf Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 11:54:29 +0100 Subject: [PATCH 030/297] Update index.md --- docs/maatregelen/index.md | 6 ++++++ 1 file changed, 6 insertions(+) diff --git a/docs/maatregelen/index.md b/docs/maatregelen/index.md index 1d0231fd80..9d3c9dedd3 100644 --- a/docs/maatregelen/index.md +++ b/docs/maatregelen/index.md @@ -13,10 +13,16 @@ tags: Er moet worden vastgesteld welke documenten of informatie bewaard moeten worden over of van het algoritme of het AI-systeem. De bewaartermijn is afgestemd op de eisen van wet- en regelgeving en op de controle- en auditcyclus van de betreffende gegevens. ## Toelichting +Hierbij kan worden gedacht aan de broncode, trainings- en testdata, (technische) documentatie en de output. ## Risico +Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. ## Bronnen +4.01 ITGC ARK ## Voorbeeld +Heb jij een goed voorbeeld? Laat het ons weten! +## Rollen +Proceseigenaar, informatiebeheerder, contractbeheerder. From 62d35b0eda4f11c8ae2188e3c3e6e8edc542a4a5 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 11:59:49 +0100 Subject: [PATCH 031/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 93 +++++++++++++++++------------ 1 file changed, 54 insertions(+), 39 deletions(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 5149696fa2..e5984b2f87 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -1,49 +1,44 @@ ---- -title: Het inkopen van algoritmen en kunstmatige intelligentie door overheidsinstellingen -icon: material/cart ---- - -# Het inkopen van algoritmen en kunstmatige intelligentie door overheidsinstellingen - -!!! note "status: dit bouwblok is in ontwikkeling" - -## Levenscyclus - -### Probleem analyse - - -### Ontwerp - +!!! info "Disclaimer" +Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). -### Data verkennen en (data)preparatie +# Publieke inkoop van algoritmen en AI +Overheidsinstellingen kopen frequent software in. Deze software wordt ingekocht om ambtenaren te ondersteunen met hun werkzaamheden en om zo maatschappelijk waarden te creëren. Het kan bijvoorbeeld gaan om het inkopen van een systeem waarmee een aanvraag voor een subsidie kan worden behandeld. Voorzieningen waarmee virtueel kan worden vergaderd of het digitaal kunnen samenwerken aan documenten zijn hier ook voorbeelden van. +Software wordt vaak ontwikkeld door gespecialiseerde leveranciers. Deze software bevat in toenemende mate algoritmen en AI. Deze algoritmen en AI kunnen eenvoudig van aard zijn, zoals het maken van een eenvoudige berekening. Er zijn ook complexere vormen, zoals een voorspelling geven of het genereren van nieuwe informatie. In het laatste geval kan worden gedacht aan toepassingen als ChatGPT of Google Bard. Het gebruik maken van software met algoritmen en AI biedt kansen waarmee maatschappelijke waarden kunnen worden gerealiseerd. Er zijn ook risico’s als deze technologie onjuist wordt ontwikkelt of gebruikt. Dat is in het bijzonder van belang als algoritmen en AI van invloed zijn op overheidsbesluitvorming. -### Ontwikkelen +Door bij publieke inkoop van software met algoritmen en AI rekening te houden met bepaalde normen en uit te voeren werkzaamheden, kunnen risico’s worden voorkomen of gemitigeerd. Dit vraagt om een goed samenspel tussen een opdrachtgevende overheid en leverancier(s) als opdrachtnemer. In dit deel van het Algoritmekader wordt nader ingegaan op de normen die van toepassing zijn bij publieke inkoop van software met algoritmen en AI. Er worden ook suggesties gedaan hoe deze normen kunnen worden nageleefd, wie daarbij betrokken kunnen zijn en waar mogelijk worden voorbeelden gegeven. Er wordt ook uitgelegd hoe inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen bijdragen aan het publiek inkopen van algoritmen en AI. + +## Algoritme levenscyclus +Algoritmen en AI kunnen een grote impact hebben op onze maatschappij. Daarom is het van belang dat deze op een verantwoorde manier worden ontwikkeld en gebruikt. Het toepassen van de algoritme levenscyclus is hierover een bruikbare leidraad. De algoritme levenscyclus bestaat uit meerdere fasen en is bruikbaar voor verschillende vormen van algoritmen en AI. Denk hierbij aan eenvoudige rekenregels, machine learning en generatieve AI. De werkzaamheden die noodzakelijk zijn om een verantwoord algoritme of AI te ontwikkelen, kunnen logisch worden gekoppeld aan deze fasen. Dit geeft een bruikbaar overzicht voor bijvoorbeeld ontwikkelaars, inkopers of opdrachtgevers wanneer welke werkzaamheden moeten worden uitgevoerd en door wie. Het laat ook zien welke werkzaamheden moeten zijn afgerond als algoritmen en AI in de markt mogen worden gezet door leveranciers. Voor de omvang van de werkzaamheden speelt de risico-classificatie van de betreffende algoritmen en AI een belangrijke rol. Bij hoge risico toepassingen zal meer moeten worden gedaan om risico’s te mitigeren dan bij lage risico toepassingen. +Bij het publiek inkopen van software met bijbehorende algoritmen en AI zijn de wensen van de behoeftesteller en de doelstellingen van de organisatie van groot belang. Na een(markt)verkenning kan dit verschillende inzichten en de volgende situaties opleveren: -### Validatie +• Een al ontwikkelde, kant-en-klare oplossing voldoet aan de wensen en doelstellingen; +• Een al ontwikkelde oplossing moet eerst worden aangepast voordat deze kan worden gebruikt; -### Implementatie +• Er moet een nieuwe oplossing worden ontwikkeld om te voldoen aan de wensen en doelstellingen. +Het maken van een goede inschatting van de situatie is van groot belang. Het is bepaalt in belangrijke mate wat van een in te kopen product mag worden verwacht. Daarnaast geeft het een inzicht in welke werkzaamheden nog moeten worden uitgevoerd voordat het product geschikt is voor gebruik. Dit is relevant voor zowel de leverancier als de opdrachtgever. Als een kant-en-klare oplossing wordt aangeboden, dan zal de leverancier moeten kunnen aantonen dat de ontwikkelde algoritmen en AI voldoen aan de geldende normen. Als het gaat om een risicovolle, nog te ontwikkelen, algoritmen of AI, dan zal de opdrachtgever naar verwachting zelf een intensievere bijdrage moet leveren aan de samenwerking. +De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld het maken van make-or-buy beslissingen, bepalen van de inkoopstrategie, te hanteren aanbestedingsvorm, de totstandkoming van de selectie- en gunningseisen, contractspecificaties en de uitvoering en management van het contract. De algoritme levenscyclus kan worden geraadpleegd via het tabblad boven aan deze pagina. + ## Normen -Onderstaand een overzicht van de minimale vereisten die volgen uit geldende wet- en regelgeving, toetingskaders en andere bronnen +| **Norm** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | +|---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| +| Transparantie | De werking van het algoritme en AI-systeem moet transparant zijn | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -=== "Laag risico" +## Maatregelen +Onderstaand overzicht laat zien welke denkbare maatregelen kunnen worden getroffen om te voldoen aan de normen. Deze maatregelen dienen ter inspiratie. Organisaties zullen zelf moeten bepalen of zij deze maatregelen toepassen. - | **Norm** | **Uitleg** | **Bron** | - |-----------------------------------|------------------------------------------|----------| - | Norm 2 | Korte uitleg over norm 2 | | - -=== "Hoog risico" - - | **Norm** | **Uitleg** | **Bron** | - |-----------------------------------|------------------------------------------|----------| - | Norm 2 | Korte uitleg over norm 2 | | - | Norm 3 | Korte uitleg over norm 3 | | - | Norm 4 | Korte uitleg over norm 4 | | +| **Maatregelen bij norm: Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | +|---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| +| Bij de output van het algoritme moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling. | Hiermee is het voor de gebruiker en belanghebbende inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller, Inkoopadviseur en Contractbeheerder | +| | | | | | +| | | | | | +| | | | | | +| | | | | | ## Rollen @@ -51,17 +46,37 @@ Overzicht van welke rollen belangrijk zijn te betrekken bij dit bouwblok.
-- __dats scientist__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __projectleider__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __jurist__ beschijf waarom deze rol belangrijk is - +- __Strategisch inkoopadviseur__ beschijf waarom deze rol belangrijk is +- __Leveranciersmanager__ beschijf waarom deze rol belangrijk is +- __Beleidsmedewerker__ beschijf waarom deze rol belangrijk is +- __Inkoopadviseur__ beschijf waarom deze rol belangrijk is +- __Contractbeheerder__ beschijf waarom deze rol belangrijk is +- __Aanbestedingsjurist__ beschijf waarom deze rol belangrijk is +- __Behoeftesteller__ beschijf waarom deze rol belangrijk is +- __Ethicus__ beschijf waarom deze rol belangrijk is +- __Data Scientist__ beschijf waarom deze rol belangrijk is +- __Gebruiker__ beschijf waarom deze rol belangrijk is +- __Privacy Officer__ beschijf waarom deze rol belangrijk is +- __Security Officer__ beschijf waarom deze rol belangrijk is +- __Leverancier__ beschijf waarom deze rol belangrijk is +- __Data Engineer__ beschijf waarom deze rol belangrijk is
## Best practices -## Ervaringen -!!! info "Disclaimer" +!!! example "Voorbeeld" + + Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Nulla et + euismod nulla. Curabitur feugiat, tortor non consequat finibus, justo + purus auctor massa, nec semper lorem quam in massa. + +??? info "Meer weten?" + + Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Nulla et + euismod nulla. Curabitur feugiat, tortor non consequat finibus, justo + purus auctor massa, nec semper lorem quam in massa. + Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). From 3dad0577b32fac5f60967c2845aa66cddc1c5cb6 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 12:00:24 +0100 Subject: [PATCH 032/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 4 ++-- 1 file changed, 2 insertions(+), 2 deletions(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index e5984b2f87..6c562a455f 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -23,9 +23,9 @@ Het maken van een goede inschatting van de situatie is van groot belang. Het is De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld het maken van make-or-buy beslissingen, bepalen van de inkoopstrategie, te hanteren aanbestedingsvorm, de totstandkoming van de selectie- en gunningseisen, contractspecificaties en de uitvoering en management van het contract. De algoritme levenscyclus kan worden geraadpleegd via het tabblad boven aan deze pagina. -## Normen +## Vereisten -| **Norm** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | +| **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| | Transparantie | De werking van het algoritme en AI-systeem moet transparant zijn | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | From d6e0d27eb4e620f0724fcf3f93a8beb16b4b3d21 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 12:04:29 +0100 Subject: [PATCH 033/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 6c562a455f..ca6c2ffc84 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -27,7 +27,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| Transparantie | De werking van het algoritme en AI-systeem moet transparant zijn | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| tags: Archiveren | De werking van het algoritme en AI-systeem moet transparant zijn | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | ## Maatregelen Onderstaand overzicht laat zien welke denkbare maatregelen kunnen worden getroffen om te voldoen aan de normen. Deze maatregelen dienen ter inspiratie. Organisaties zullen zelf moeten bepalen of zij deze maatregelen toepassen. From 8d01e59bd9399b7e0b965f7e9b2ee53665c869cd Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 12:05:25 +0100 Subject: [PATCH 034/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index ca6c2ffc84..5f3ae1fada 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -27,7 +27,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| tags: Archiveren | De werking van het algoritme en AI-systeem moet transparant zijn | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| tags: - Archiveren | De werking van het algoritme en AI-systeem moet transparant zijn | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | ## Maatregelen Onderstaand overzicht laat zien welke denkbare maatregelen kunnen worden getroffen om te voldoen aan de normen. Deze maatregelen dienen ter inspiratie. Organisaties zullen zelf moeten bepalen of zij deze maatregelen toepassen. From 6e30de95696780b6c45bce6a84dddaba3f8f1f1d Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 12:07:18 +0100 Subject: [PATCH 035/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 3 ++- 1 file changed, 2 insertions(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 5f3ae1fada..ae1a384575 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -27,7 +27,8 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| tags: - Archiveren | De werking van het algoritme en AI-systeem moet transparant zijn | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| De Archiefwet moet worden toegepast | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen: het archief +faciliteert. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | ## Maatregelen Onderstaand overzicht laat zien welke denkbare maatregelen kunnen worden getroffen om te voldoen aan de normen. Deze maatregelen dienen ter inspiratie. Organisaties zullen zelf moeten bepalen of zij deze maatregelen toepassen. From 2522e61358e67b7b9e3db6f18a60acf6a8b6db80 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 12:08:14 +0100 Subject: [PATCH 036/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 12 +----------- 1 file changed, 1 insertion(+), 11 deletions(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index ae1a384575..35c9f9915c 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -27,19 +27,9 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| De Archiefwet moet worden toegepast | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen: het archief +| De Archiefwet moet worden toegepast | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen: het archief faciliteert. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -## Maatregelen -Onderstaand overzicht laat zien welke denkbare maatregelen kunnen worden getroffen om te voldoen aan de normen. Deze maatregelen dienen ter inspiratie. Organisaties zullen zelf moeten bepalen of zij deze maatregelen toepassen. - -| **Maatregelen bij norm: Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | -|---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| Bij de output van het algoritme moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling. | Hiermee is het voor de gebruiker en belanghebbende inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller, Inkoopadviseur en Contractbeheerder | -| | | | | | -| | | | | | -| | | | | | -| | | | | | ## Rollen From 935b27b3c13576a713e3e7a66b0d5b1ffa67f56d Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 12:08:48 +0100 Subject: [PATCH 037/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 35c9f9915c..104fe7de20 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -27,7 +27,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| De Archiefwet moet worden toegepast | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen: het archief +| De Archiefwet moet worden toegepast | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen. faciliteert. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | From 8ef41ce9bb398930a77708388ca828c4455638ae Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 12:09:26 +0100 Subject: [PATCH 038/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 104fe7de20..e04849fa57 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -28,7 +28,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| | De Archiefwet moet worden toegepast | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen. -faciliteert. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | From 9841dc746473fc1eb59f8ad21b4864462790a356 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 12:12:02 +0100 Subject: [PATCH 039/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index e04849fa57..fd1768d560 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -27,7 +27,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| De Archiefwet moet worden toegepast | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen. +| De Archiefwet moet worden toegepast | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | From 81781cba3f3e72c77f18aa8db70b5cbfd2cad24b Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 12:12:17 +0100 Subject: [PATCH 040/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 3 +-- 1 file changed, 1 insertion(+), 2 deletions(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index fd1768d560..34c2d0b778 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -27,8 +27,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| De Archiefwet moet worden toegepast | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen | -:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| De Archiefwet moet worden toegepast | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen |:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | From 10dc882c5eef6e9547c21b075c705c2252ef3bb0 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 12:13:04 +0100 Subject: [PATCH 041/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 38 ----------------------------- 1 file changed, 38 deletions(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 34c2d0b778..3603459fe1 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -31,42 +31,4 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld -## Rollen -Overzicht van welke rollen belangrijk zijn te betrekken bij dit bouwblok. - -
- -- __Strategisch inkoopadviseur__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __Leveranciersmanager__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __Beleidsmedewerker__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __Inkoopadviseur__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __Contractbeheerder__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __Aanbestedingsjurist__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __Behoeftesteller__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __Ethicus__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __Data Scientist__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __Gebruiker__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __Privacy Officer__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __Security Officer__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __Leverancier__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __Data Engineer__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -
- -## Best practices - - -!!! example "Voorbeeld" - - Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Nulla et - euismod nulla. Curabitur feugiat, tortor non consequat finibus, justo - purus auctor massa, nec semper lorem quam in massa. - -??? info "Meer weten?" - - Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Nulla et - euismod nulla. Curabitur feugiat, tortor non consequat finibus, justo - purus auctor massa, nec semper lorem quam in massa. - - - Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). From fe685c364ff5ca3e1ba816663846ced5d2ddb851 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 13:20:32 +0100 Subject: [PATCH 042/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 3603459fe1..17bc27b473 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -27,7 +27,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| De Archiefwet moet worden toegepast | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen |:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Archiveren](../../vereisten/governance/Archiveren.md) | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen |:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | From 04fcc11743ac27a215a0344027ff84761e136dc4 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 13:21:33 +0100 Subject: [PATCH 043/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 17bc27b473..b498ced750 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -28,7 +28,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| | [Archiveren](../../vereisten/governance/Archiveren.md) | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen |:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | - +| From a660e75566659fa21eeb1fe2d50c3979d7627a00 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 13:57:31 +0100 Subject: [PATCH 044/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 9 +++++++++ 1 file changed, 9 insertions(+) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index b498ced750..b395d8ea09 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -30,5 +30,14 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | [Archiveren](../../vereisten/governance/Archiveren.md) | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen |:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | +## Relevante documentatie ## + + + + + + + + From 2ea72cc4b7e45ef6ad14e89f6f9387371b993be3 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 14:00:14 +0100 Subject: [PATCH 045/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index b395d8ea09..aed2c0beb8 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -31,7 +31,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | ## Relevante documentatie ## - +[Europees modelcontractbepalingen AI-systemen (hoog risico)] https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_template_High_Risk%20NL.pdf From aa634c23e89afb19173e68c5cf50386dab2b1547 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 14:00:53 +0100 Subject: [PATCH 046/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index aed2c0beb8..656c83da1f 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -31,7 +31,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | ## Relevante documentatie ## -[Europees modelcontractbepalingen AI-systemen (hoog risico)] https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_template_High_Risk%20NL.pdf +[Europees modelcontractbepalingen AI-systemen (hoog risico)] (https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_template_High_Risk%20NL.pdf) From 9f6c2b7810e0cbb8624a2b03c578f8f0bdda2e0b Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 14:01:49 +0100 Subject: [PATCH 047/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 656c83da1f..ce22e6dc92 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -31,7 +31,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | ## Relevante documentatie ## -[Europees modelcontractbepalingen AI-systemen (hoog risico)] (https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_template_High_Risk%20NL.pdf) +[Europees modelcontractbepalingen AI-systemen (hoog risico)](https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_template_High_Risk%20NL.pdf) From 92f34ac836276b1ec515e9873194059a4375eec7 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 14:03:09 +0100 Subject: [PATCH 048/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 3 ++- 1 file changed, 2 insertions(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index ce22e6dc92..ee515a3a41 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -31,7 +31,8 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | ## Relevante documentatie ## -[Europees modelcontractbepalingen AI-systemen (hoog risico)](https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_template_High_Risk%20NL.pdf) +[Europese modelcontractbepalingen AI-systemen (hoog risico)](https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_template_High_Risk%20NL.pdf) +[Europese modelcontractbepalingen AI-systemen (niet hoog risico)](https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_Template_NON_HIGH_RISK_NL.pdf) From 681b9dfbca9ee2eb5ccb232c5a8e9b8d6af2f715 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 14:03:27 +0100 Subject: [PATCH 049/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 1 + 1 file changed, 1 insertion(+) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index ee515a3a41..b2ec53ab8d 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -32,6 +32,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld ## Relevante documentatie ## [Europese modelcontractbepalingen AI-systemen (hoog risico)](https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_template_High_Risk%20NL.pdf) + [Europese modelcontractbepalingen AI-systemen (niet hoog risico)](https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_Template_NON_HIGH_RISK_NL.pdf) From c0dbc1d2aedecd371214983ac2b43e15cc89efc7 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 14:04:29 +0100 Subject: [PATCH 050/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index b2ec53ab8d..7559d77460 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -30,7 +30,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | [Archiveren](../../vereisten/governance/Archiveren.md) | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen |:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | -## Relevante documentatie ## +## Nuttige informatie ## [Europese modelcontractbepalingen AI-systemen (hoog risico)](https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_template_High_Risk%20NL.pdf) [Europese modelcontractbepalingen AI-systemen (niet hoog risico)](https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_Template_NON_HIGH_RISK_NL.pdf) From 1cabe9a2aac5528df110ae50e15b4119b606425a Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 14:04:45 +0100 Subject: [PATCH 051/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 7559d77460..8cf5d5cadb 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -28,7 +28,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| | [Archiveren](../../vereisten/governance/Archiveren.md) | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen |:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -| + ## Nuttige informatie ## [Europese modelcontractbepalingen AI-systemen (hoog risico)](https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_template_High_Risk%20NL.pdf) From c1a6a0946bdb071fe770c43b0b756ffb5e03e184 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 14:06:05 +0100 Subject: [PATCH 052/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 4 ++++ 1 file changed, 4 insertions(+) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 8cf5d5cadb..0122f13eb8 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -35,6 +35,10 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld [Europese modelcontractbepalingen AI-systemen (niet hoog risico)](https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_Template_NON_HIGH_RISK_NL.pdf) +[Contractvoorwaarden voor algoritmen gemeente Amsterdam](https://www.amsterdam.nl/innovatie/digitalisering-technologie/algoritmen-ai/contractvoorwaarden-algoritmen/) + + + From 916f1c22d4e31eca933256689ccc3528dc9d1982 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 14:24:42 +0100 Subject: [PATCH 053/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 0122f13eb8..4fff94615d 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -28,7 +28,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| | [Archiveren](../../vereisten/governance/Archiveren.md) | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen |:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | - +| [Non-discriminatie](../../vereisten/fundamentele rechten/non-discriminatie | ## Nuttige informatie ## [Europese modelcontractbepalingen AI-systemen (hoog risico)](https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_template_High_Risk%20NL.pdf) From 3663c0b43324323902224a5863d62f174029e56b Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 14:25:26 +0100 Subject: [PATCH 054/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 4fff94615d..809ae26e5f 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -28,7 +28,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| | [Archiveren](../../vereisten/governance/Archiveren.md) | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen |:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -| [Non-discriminatie](../../vereisten/fundamentele rechten/non-discriminatie | +| [Non-discriminatie](../../vereisten/fundamentelerechten/Non-discriminatie | ## Nuttige informatie ## [Europese modelcontractbepalingen AI-systemen (hoog risico)](https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_template_High_Risk%20NL.pdf) From 40dba273d48ab182dac04168ad06929f3dcc0ee3 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 14:26:55 +0100 Subject: [PATCH 055/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 809ae26e5f..ad70616c92 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -28,7 +28,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| | [Archiveren](../../vereisten/governance/Archiveren.md) | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen |:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -| [Non-discriminatie](../../vereisten/fundamentelerechten/Non-discriminatie | +| [Non-discriminatie](../../vereisten/fundamentelerechten/non-discriminatie) | ## Nuttige informatie ## [Europese modelcontractbepalingen AI-systemen (hoog risico)](https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_template_High_Risk%20NL.pdf) From 19cf08f7d963be0699abacd0720642cf45457c52 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 14:28:13 +0100 Subject: [PATCH 056/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index ad70616c92..67ae68eb14 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -28,7 +28,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| | [Archiveren](../../vereisten/governance/Archiveren.md) | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen |:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -| [Non-discriminatie](../../vereisten/fundamentelerechten/non-discriminatie) | +| [Non-discriminatie](../../vereisten/fundamentelerechten/non-discriminatie) | ......... |:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | ## Nuttige informatie ## [Europese modelcontractbepalingen AI-systemen (hoog risico)](https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_template_High_Risk%20NL.pdf) From 48c61031f0ba9c0ba0de7cabff37d4899860a60b Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 14:28:52 +0100 Subject: [PATCH 057/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 4 +++- 1 file changed, 3 insertions(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 67ae68eb14..2eafb41f97 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -9,7 +9,9 @@ Software wordt vaak ontwikkeld door gespecialiseerde leveranciers. Deze software Door bij publieke inkoop van software met algoritmen en AI rekening te houden met bepaalde normen en uit te voeren werkzaamheden, kunnen risico’s worden voorkomen of gemitigeerd. Dit vraagt om een goed samenspel tussen een opdrachtgevende overheid en leverancier(s) als opdrachtnemer. In dit deel van het Algoritmekader wordt nader ingegaan op de normen die van toepassing zijn bij publieke inkoop van software met algoritmen en AI. Er worden ook suggesties gedaan hoe deze normen kunnen worden nageleefd, wie daarbij betrokken kunnen zijn en waar mogelijk worden voorbeelden gegeven. Er wordt ook uitgelegd hoe inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen bijdragen aan het publiek inkopen van algoritmen en AI. ## Algoritme levenscyclus -Algoritmen en AI kunnen een grote impact hebben op onze maatschappij. Daarom is het van belang dat deze op een verantwoorde manier worden ontwikkeld en gebruikt. Het toepassen van de algoritme levenscyclus is hierover een bruikbare leidraad. De algoritme levenscyclus bestaat uit meerdere fasen en is bruikbaar voor verschillende vormen van algoritmen en AI. Denk hierbij aan eenvoudige rekenregels, machine learning en generatieve AI. De werkzaamheden die noodzakelijk zijn om een verantwoord algoritme of AI te ontwikkelen, kunnen logisch worden gekoppeld aan deze fasen. Dit geeft een bruikbaar overzicht voor bijvoorbeeld ontwikkelaars, inkopers of opdrachtgevers wanneer welke werkzaamheden moeten worden uitgevoerd en door wie. Het laat ook zien welke werkzaamheden moeten zijn afgerond als algoritmen en AI in de markt mogen worden gezet door leveranciers. Voor de omvang van de werkzaamheden speelt de risico-classificatie van de betreffende algoritmen en AI een belangrijke rol. Bij hoge risico toepassingen zal meer moeten worden gedaan om risico’s te mitigeren dan bij lage risico toepassingen. +Algoritmen en AI kunnen een grote impact hebben op onze maatschappij. Daarom is het van belang dat deze op een verantwoorde manier worden ontwikkeld en gebruikt. Het toepassen van de algoritme levenscyclus is hierover een bruikbare leidraad. De algoritme levenscyclus bestaat uit meerdere fasen en is bruikbaar voor verschillende vormen van algoritmen en AI. Denk hierbij aan eenvoudige rekenregels, machine learning en generatieve AI. + +De werkzaamheden die noodzakelijk zijn om een verantwoord algoritme of AI te ontwikkelen, kunnen logisch worden gekoppeld aan deze fasen. Dit geeft een bruikbaar overzicht voor bijvoorbeeld ontwikkelaars, inkopers of opdrachtgevers wanneer welke werkzaamheden moeten worden uitgevoerd en door wie. Het laat ook zien welke werkzaamheden moeten zijn afgerond als algoritmen en AI in de markt mogen worden gezet door leveranciers. Voor de omvang van de werkzaamheden speelt de risico-classificatie van de betreffende algoritmen en AI een belangrijke rol. Bij hoge risico toepassingen zal meer moeten worden gedaan om risico’s te mitigeren dan bij lage risico toepassingen. Bij het publiek inkopen van software met bijbehorende algoritmen en AI zijn de wensen van de behoeftesteller en de doelstellingen van de organisatie van groot belang. Na een(markt)verkenning kan dit verschillende inzichten en de volgende situaties opleveren: From 9ab0a785594d19c984bd407d2b7f4d65d5578261 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: ruthkoole Date: Wed, 20 Mar 2024 14:37:54 +0100 Subject: [PATCH 058/297] errors oplossen --- docs/maatregelen/archiveren.md | 20 ++++++++++++++++++++ docs/thema/publieke inkoop/index.md | 4 ++-- docs/vereisten/governance/Archiveren.md | 2 +- mkdocs.yml | 2 +- 4 files changed, 24 insertions(+), 4 deletions(-) create mode 100644 docs/maatregelen/archiveren.md diff --git a/docs/maatregelen/archiveren.md b/docs/maatregelen/archiveren.md new file mode 100644 index 0000000000..206d6f392a --- /dev/null +++ b/docs/maatregelen/archiveren.md @@ -0,0 +1,20 @@ +--- +title: Documenten archiveren volgens bewaartermijnen +tags: + - levenscyclus/ontwerp + - actoren/informatiebeheerder + - actoren/proceseigenaar + - risico/hoog-risico + - inkoopproces/fase 3 +--- + +## Maatregel +Er moet worden vastgesteld welke documenten of informatie bewaard moeten worden over of van het algoritme of het AI-systeem. De bewaartermijn is afgestemd op de eisen van wet- en regelgeving en op de controle- en auditcyclus van de betreffende gegevens. + +## Toelichting + +## Risico + +## Bronnen + +## Voorbeeld diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 2eafb41f97..973d6a9b97 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -29,8 +29,8 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| [Archiveren](../../vereisten/governance/Archiveren.md) | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen |:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -| [Non-discriminatie](../../vereisten/fundamentelerechten/non-discriminatie) | ......... |:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Archiveren](../../vereisten/governance/Archiveren.md ) | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen |:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Non-discriminatie](../../vereisten/fundamentele%20rechten/Non%20discriminatie.md) | ......... |:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | ## Nuttige informatie ## [Europese modelcontractbepalingen AI-systemen (hoog risico)](https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_template_High_Risk%20NL.pdf) diff --git a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md index 265fffa383..5e955bfb2d 100644 --- a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md +++ b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md @@ -39,7 +39,7 @@ De aanbevolen maatregelen zijn afhankelijk van de gebruikte techiek van het algo | **Maatregel** | **Bron** | Van toepassing op niet-impactvolle algoritmes | Van toepassing op impactvolle algoritmes | Van toepassing bij hoog-risico AI systeem | |----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------|-------------------------------------------------|-------------------------------------------------| - | [Bewaren documenten volgens bewaartermijn](../../maatregelen/index.md) | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 4.01](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + | [Bewaren documenten volgens bewaartermijn](../../maatregelen/archiveren.md) | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 4.01](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | Zorg ervoor dat de vereisten met betrekking tot bewaartermijnen correct worden vertaald naar de algoritmische toepassing of het AI-systeem en de onderliggende systemen. Controleer of deze maatregel is getroffen en zorg dat dit aantoonbaar is. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | Onderzoek of beperkingen aan openbaarheid van de archiefbescheiden moeten worden gesteld. Leg deze beslissingen vast. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | Maak de vereisten op grond van de Archiefwet en die zien op algoritmen en AI-systemen onderdeel van het inkoopproces door deze te duiden. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | diff --git a/mkdocs.yml b/mkdocs.yml index 38dda58851..b994be5024 100644 --- a/mkdocs.yml +++ b/mkdocs.yml @@ -49,7 +49,7 @@ nav: - thema/fundamentele rechten/index.md - thema/fundamentele rechten/non-discriminatie.md - Publieke inkoop: - - thema/inkoop/index.md + - thema/publieke inkoop/index.md - Privacy en gegevensbescherming: - thema/privacy en gegevensbescherming/index.md - Transparantie: From e2e20c137268941340c575741ae77ca8c462aa3c Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: ruthkoole Date: Wed, 20 Mar 2024 14:49:16 +0100 Subject: [PATCH 059/297] archiveren aanpassen --- docs/vereisten/governance/Archiveren.md | 1 - 1 file changed, 1 deletion(-) diff --git a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md index 5e955bfb2d..b4f5592ffb 100644 --- a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md +++ b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md @@ -7,7 +7,6 @@ hide: navigation Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). - # Archiveren ## Vereiste From c1cdd750b3d5dc6803755f344ef58fe7e9fe8878 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: ruthkoole Date: Wed, 20 Mar 2024 20:18:03 +0100 Subject: [PATCH 060/297] hooks maken --- .gitignore | 5 +- docs/levenscyclus/ontwerp.md | 11 +- docs/levenscyclus/validatie.md | 8 + docs/maatregelen/archiveren | 9 - docs/maatregelen/archiveren.md | 12 +- docs/maatregelen/index.md | 37 +-- docs/stylesheets/extra.css | 20 ++ docs/thema/data/index.md | 2 +- docs/thema/index.md | 2 +- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 10 +- .../index.md | 14 +- mkdocs.yml | 11 +- src/overrides/hooks/lists.py | 101 +++++++ src/overrides/hooks/shortcodes.py | 259 ++++++++++++++++++ 14 files changed, 444 insertions(+), 57 deletions(-) delete mode 100644 docs/maatregelen/archiveren create mode 100644 docs/stylesheets/extra.css create mode 100644 src/overrides/hooks/lists.py create mode 100644 src/overrides/hooks/shortcodes.py diff --git a/.gitignore b/.gitignore index 08de062431..e79d75ccba 100644 --- a/.gitignore +++ b/.gitignore @@ -1,2 +1,5 @@ # build files -site \ No newline at end of file +site + +# python cache +**/__pycache__/** \ No newline at end of file diff --git a/docs/levenscyclus/ontwerp.md b/docs/levenscyclus/ontwerp.md index 808a729956..ffc4f0a5ca 100644 --- a/docs/levenscyclus/ontwerp.md +++ b/docs/levenscyclus/ontwerp.md @@ -1,6 +1,5 @@ --- -tags: - - levenscyclus/ontwerp +title: Ontwerp --- # Ontwerp @@ -12,6 +11,14 @@ Hier wordt het conceptuele ontwerp van het AI-systeem gemaakt. Dit omvat het bep ## Maatregelen +=== "Laag risico" + + + +=== "Hoog risico" + + + !!! info "Disclaimer" diff --git a/docs/levenscyclus/validatie.md b/docs/levenscyclus/validatie.md index b8aee6df42..ef43254814 100644 --- a/docs/levenscyclus/validatie.md +++ b/docs/levenscyclus/validatie.md @@ -6,6 +6,14 @@ tags: # Validatie Nadat het model is ontwikkeld, wordt het gevalideerd om ervoor te zorgen dat het goed presteert op nieuwe, niet eerder geziene gegevens. Dit omvat het evalueren van de nauwkeurigheid en prestaties van het model. Validatie is een interatief proces dat plaatsvindt op verschillende momenten van de levenscyclus. +## Onderwerp/bouwblok + +## Vereisten + +## Maatregelen + + + !!! info "Disclaimer" Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). diff --git a/docs/maatregelen/archiveren b/docs/maatregelen/archiveren deleted file mode 100644 index 9b045ecb7a..0000000000 --- a/docs/maatregelen/archiveren +++ /dev/null @@ -1,9 +0,0 @@ - - -### Archiveren \ No newline at end of file diff --git a/docs/maatregelen/archiveren.md b/docs/maatregelen/archiveren.md index 206d6f392a..3740ccf3b5 100644 --- a/docs/maatregelen/archiveren.md +++ b/docs/maatregelen/archiveren.md @@ -1,13 +1,15 @@ --- title: Documenten archiveren volgens bewaartermijnen tags: - - levenscyclus/ontwerp - - actoren/informatiebeheerder - - actoren/proceseigenaar - - risico/hoog-risico - - inkoopproces/fase 3 +- levenscyclus/ontwerp +- actoren/informatiebeheerder +- actoren/proceseigenaar +- risico/hoog-risico +- inkoopproces/fase --- + + ## Maatregel Er moet worden vastgesteld welke documenten of informatie bewaard moeten worden over of van het algoritme of het AI-systeem. De bewaartermijn is afgestemd op de eisen van wet- en regelgeving en op de controle- en auditcyclus van de betreffende gegevens. diff --git a/docs/maatregelen/index.md b/docs/maatregelen/index.md index 9d3c9dedd3..5db338835e 100644 --- a/docs/maatregelen/index.md +++ b/docs/maatregelen/index.md @@ -1,28 +1,17 @@ --- +title: Maatregelen +description: Korte tekst over deze maatregel +bron: ARK +toepassingen: + nietImpactVol: false + impactVol: true + hoogRisico: true tags: - - levenscyclus/ontwerp - - actoren/informatiebeheerder - - actoren/proceseigenaar - - risico/hoog-risico - - inkoopproces/fase 3 +- levenscyclus/ontwerp +- levenscyclus/validatie +- risico/laag-risico +- risico/hoog-risico --- -# Documenten archiveren volgens bewaartermijnen - -## Maatregel -Er moet worden vastgesteld welke documenten of informatie bewaard moeten worden over of van het algoritme of het AI-systeem. De bewaartermijn is afgestemd op de eisen van wet- en regelgeving en op de controle- en auditcyclus van de betreffende gegevens. - -## Toelichting -Hierbij kan worden gedacht aan de broncode, trainings- en testdata, (technische) documentatie en de output. - -## Risico -Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. - -## Bronnen -4.01 ITGC ARK - -## Voorbeeld -Heb jij een goed voorbeeld? Laat het ons weten! - -## Rollen -Proceseigenaar, informatiebeheerder, contractbeheerder. + + diff --git a/docs/stylesheets/extra.css b/docs/stylesheets/extra.css new file mode 100644 index 0000000000..845eabc13d --- /dev/null +++ b/docs/stylesheets/extra.css @@ -0,0 +1,20 @@ +.mdx-badge { + font-size: .85em; +} + +.mdx-badge__icon { + border-top-left-radius: .1rem; + border-bottom-left-radius: .1rem; + + background: var(--md-accent-fg-color--transparent); + padding: .2rem; +} + +.mdx-badge__text { + border-bottom-right-radius: .1rem; + border-top-right-radius: .1rem; + + box-shadow: 0 0 0 1px inset var(--md-accent-fg-color--transparent); + padding: .2rem .3rem; + color: var(--md-typeset-a-color); +} \ No newline at end of file diff --git a/docs/thema/data/index.md b/docs/thema/data/index.md index bdb6947faa..b699f5a67f 100644 --- a/docs/thema/data/index.md +++ b/docs/thema/data/index.md @@ -38,7 +38,7 @@ Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op d | **Norm** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| [n.t.b.](../../normen/data/n.t.b..md) | Korte uitleg over deze norm | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [n.t.b.](../../vereisten/data/n.t.b..md) | Korte uitleg over deze norm | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | ??? question "vragen" diff --git a/docs/thema/index.md b/docs/thema/index.md index a6ca8eddd1..7733898be9 100644 --- a/docs/thema/index.md +++ b/docs/thema/index.md @@ -26,7 +26,7 @@ Deze thema's worden één voor één opgepakt. Hier kunnen we een korte tekst kwijt over publieke inkoop - [:octicons-arrow-right-24: Naar publieke inkoop](../thema/inkoop/index.md) + [:octicons-arrow-right-24: Naar publieke inkoop](../thema/publieke inkoop/index.md ) - :material-shield-lock: __Privacy en gegevensbescherming__ *(in ontwikkeling)* diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 973d6a9b97..195f2b4037 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -27,12 +27,12 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld ## Vereisten -| **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | -|---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| [Archiveren](../../vereisten/governance/Archiveren.md ) | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen |:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -| [Non-discriminatie](../../vereisten/fundamentele%20rechten/Non%20discriminatie.md) | ......... |:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | +|------------------------------------------------------------------------------------|-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| +| [Archiveren](../../vereisten/governance/Archiveren.md ) | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Non-discriminatie](../../vereisten/fundamentele%20rechten/Non%20discriminatie.md) | ......... | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -## Nuttige informatie ## +## Nuttige informatie [Europese modelcontractbepalingen AI-systemen (hoog risico)](https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_template_High_Risk%20NL.pdf) [Europese modelcontractbepalingen AI-systemen (niet hoog risico)](https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_Template_NON_HIGH_RISK_NL.pdf) diff --git a/docs/thema/technische robuustheid en veiligheid/index.md b/docs/thema/technische robuustheid en veiligheid/index.md index 19e63d6e03..10372ee8d2 100644 --- a/docs/thema/technische robuustheid en veiligheid/index.md +++ b/docs/thema/technische robuustheid en veiligheid/index.md @@ -36,13 +36,13 @@ Hier is plek voor een algemene beschrijving van dit bouwblok. Neem hier in ieder Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op data waaraan een overheidsorganisatie volgens geldende wet- en regelgeving aan moet voldoen bij het gebruik van algoritmes. -| **Norm** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | -|---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| [Continuïteit](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Algoritme%20continuïteit.md) | Korte uitleg over deze norm | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -| [Betrouwbare uitkomsten](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | -| [Data is representatief](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Data%20is%20representatief.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | -| [Doel en keuze algoritme](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Doel%20en%20keuze%20algoritme.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | -| [Informatiebeveiliging](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Informatiebeveiliging.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| **Norm** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | +|-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| +| [Continuïteit](../../vereisten/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Algoritme%20continuïteit.md) | Korte uitleg over deze norm | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Betrouwbare uitkomsten](../../vereistenn/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | +| [Data is representatief](../../veristen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Data%20is%20representatief.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | +| [Doel en keuze algoritme](../../veriesten/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Doel%20en%20keuze%20algoritme.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | +| [Informatiebeveiliging](../../vereisten/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Informatiebeveiliging.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | ??? question "vragen" - Willen we deze normen ook kunnen koppelen aan de levenscyclus? Dat kunnen we misschien weer op de norm pagina doen? diff --git a/mkdocs.yml b/mkdocs.yml index b994be5024..96fd4e9735 100644 --- a/mkdocs.yml +++ b/mkdocs.yml @@ -163,6 +163,9 @@ extra: deprecated: Deze pagina wordt binnenkort verwijderd todo: Dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden +extra_css: + - stylesheets/extra.css + extra_javascript: - https://unpkg.com/tablesort@5.3.0/dist/tablesort.min.js - javascripts/tablesort.js @@ -172,8 +175,12 @@ plugins: - search - git-revision-date-localized: enable_creation_date: true - - tags: - tags_file: tags.md + # - tags: + # tags_file: tags.md + +hooks: + - src/overrides/hooks/shortcodes.py + - src/overrides/hooks/lists.py # Link naar GitHub repo (nu nog even mijn eigen repo) repo_url: https://github.com/MinBZK/Algoritmekader diff --git a/src/overrides/hooks/lists.py b/src/overrides/hooks/lists.py new file mode 100644 index 0000000000..01c83836ba --- /dev/null +++ b/src/overrides/hooks/lists.py @@ -0,0 +1,101 @@ +# Copyright (c) 2016-2024 Martin Donath + +# Permission is hereby granted, free of charge, to any person obtaining a copy +# of this software and associated documentation files (the "Software"), to +# deal in the Software without restriction, including without limitation the +# rights to use, copy, modify, merge, publish, distribute, sublicense, and/or +# sell copies of the Software, and to permit persons to whom the Software is +# furnished to do so, subject to the following conditions: + +# The above copyright notice and this permission notice shall be included in +# all copies or substantial portions of the Software. + +# THE SOFTWARE IS PROVIDED "AS IS", WITHOUT WARRANTY OF ANY KIND, EXPRESS OR +# IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO THE WARRANTIES OF MERCHANTABILITY, +# FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE AND NON-INFRINGEMENT. IN NO EVENT SHALL THE +# AUTHORS OR COPYRIGHT HOLDERS BE LIABLE FOR ANY CLAIM, DAMAGES OR OTHER +# LIABILITY, WHETHER IN AN ACTION OF CONTRACT, TORT OR OTHERWISE, ARISING +# FROM, OUT OF OR IN CONNECTION WITH THE SOFTWARE OR THE USE OR OTHER DEALINGS +# IN THE SOFTWARE. + +from __future__ import annotations +from typing import List + +import posixpath +import re + +from mkdocs.config.defaults import MkDocsConfig +from mkdocs.structure.files import File, Files +from mkdocs.structure.pages import Page +from re import Match + +# ----------------------------------------------------------------------------- +# Hooks +# ----------------------------------------------------------------------------- + +# @todo +def on_env( + env, config: MkDocsConfig, files: Files +): + def replace(match: Match): + type = match.groups()[0] + types = re.split(r"\s+", type) + + list: List[File] = [] + for file in files: + if not file.src_path.endswith(".md"): + continue + + if set(types).issubset(file.page.meta.get("tags", [])): + list.append(file) + + return "".join([ + "", + "", + "", + "", + "", + "", + "", + "", + "", + "", + "", + *([_create_table_row(item) for item in list]), + "", + "
MaatregelBronVan toepassing op niet-impactvolle algoritmesVan toepassing op impactvolle algoritmesVan toepassing bij hoog-risico AI systeem
", + ]) + + for file in files: + if not file.src_path.endswith(".md"): + continue + + # Find and replace all external asset URLs in current page + file.page.content = re.sub( + r"", + replace, file.page.content, flags = re.I | re.M + ) + +def _create_table_row(file: File): + toepassingen = file.page.meta.get("toepassingen", {}) + + return "".join([ + "", + f"{file.page.title}", + f"{file.page.meta.get('bron', '')}", + f"{_icon_true() if toepassingen.get('nietImpactVol', '') else _icon_false()}", + f"{_icon_true() if toepassingen.get('impactVol', '') else _icon_false()}", + f"{_icon_true() if toepassingen.get('hoogRisico', '') else _icon_false()}", + "", + ]) + +def _resolve(dest_path: str): + path = posixpath.relpath(dest_path) + return "/" + posixpath.sep.join(path.split(posixpath.sep)[:-1]) + + +def _icon_true(): + return '' + +def _icon_false(): + return '' diff --git a/src/overrides/hooks/shortcodes.py b/src/overrides/hooks/shortcodes.py new file mode 100644 index 0000000000..989688f727 --- /dev/null +++ b/src/overrides/hooks/shortcodes.py @@ -0,0 +1,259 @@ +# Copyright (c) 2016-2024 Martin Donath + +# Permission is hereby granted, free of charge, to any person obtaining a copy +# of this software and associated documentation files (the "Software"), to +# deal in the Software without restriction, including without limitation the +# rights to use, copy, modify, merge, publish, distribute, sublicense, and/or +# sell copies of the Software, and to permit persons to whom the Software is +# furnished to do so, subject to the following conditions: + +# The above copyright notice and this permission notice shall be included in +# all copies or substantial portions of the Software. + +# THE SOFTWARE IS PROVIDED "AS IS", WITHOUT WARRANTY OF ANY KIND, EXPRESS OR +# IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO THE WARRANTIES OF MERCHANTABILITY, +# FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE AND NON-INFRINGEMENT. IN NO EVENT SHALL THE +# AUTHORS OR COPYRIGHT HOLDERS BE LIABLE FOR ANY CLAIM, DAMAGES OR OTHER +# LIABILITY, WHETHER IN AN ACTION OF CONTRACT, TORT OR OTHERWISE, ARISING +# FROM, OUT OF OR IN CONNECTION WITH THE SOFTWARE OR THE USE OR OTHER DEALINGS +# IN THE SOFTWARE. + +from __future__ import annotations + +import posixpath +import re + +from mkdocs.config.defaults import MkDocsConfig +from mkdocs.structure.files import File, Files +from mkdocs.structure.pages import Page +from re import Match + +# ----------------------------------------------------------------------------- +# Hooks +# ----------------------------------------------------------------------------- + +# @todo +def on_page_markdown( + markdown: str, *, page: Page, config: MkDocsConfig, files: Files +): + + # Replace callback + def replace(match: Match): + return "".join([flag(x, page, files) for x in page.meta.get("tags", [])]) + + # Find and replace all external asset URLs in current page + return re.sub( + r"", + replace, markdown, flags = re.I | re.M + ) + +# ----------------------------------------------------------------------------- +# Helper functions +# ----------------------------------------------------------------------------- + +# Create a flag of a specific type +def flag(args: str, page: Page, files: Files): + type, *_ = args.split(" ", 1) + if type == "levenscyclus/ontwerp": return _badge_for_experimental(page, files) + + return "" + +# Create a linkable option +def option(type: str): + _, *_, name = re.split(r"[.:]", type) + return f"[`{name}`](#+{type}){{ #+{type} }}\n\n" + +# Create a linkable setting - @todo append them to the bottom of the page +def setting(type: str): + _, *_, name = re.split(r"[.*]", type) + return f"`{name}` {{ #{type} }}\n\n[{type}]: #{type}\n\n" + +# ----------------------------------------------------------------------------- + +# Resolve path of file relative to given page - the posixpath always includes +# one additional level of `..` which we need to remove +def _resolve_path(path: str, page: Page, files: Files): + path, anchor, *_ = f"{path}#".split("#") + path = _resolve(files.get_file_from_path(path), page) + return "#".join([path, anchor]) if anchor else path + +# Resolve path of file relative to given page - the posixpath always includes +# one additional level of `..` which we need to remove +def _resolve(file: File, page: Page): + path = posixpath.relpath(file.src_uri, page.file.src_uri) + return posixpath.sep.join(path.split(posixpath.sep)[1:]) + +# ----------------------------------------------------------------------------- + +# Create badge +def _badge(icon: str, text: str = "", type: str = ""): + classes = f"mdx-badge mdx-badge--{type}" if type else "mdx-badge" + return "".join([ + f"", + *([f"{icon}"] if icon else []), + *([f"{text}"] if text else []), + f"", + ]) + +# Create badge for experimental flag +def _badge_for_experimental(page: Page, files: Files): + icon = "material-reload" + href = _resolve_path("levenscyclus/ontwerp.md", page, files) + return _badge( + icon = f"[:{icon}:]({href} 'Levencyclus')", + text = "Ontwerp" + ) + +# Create sponsors badge +def _badge_for_sponsors(page: Page, files: Files): + icon = "material-heart" + href = _resolve_path("maatregelen/index.md", page, files) + return _badge( + icon = f"[:{icon}:]({href} 'Sponsors only')", + type = "heart" + ) + +# Create badge for version +def _badge_for_version(text: str, page: Page, files: Files): + spec = text + path = f"changelog/index.md#{spec}" + + # Return badge + icon = "material-tag-outline" + href = _resolve_path("conventions.md#version", page, files) + return _badge( + icon = f"[:{icon}:]({href} 'Minimum version')", + text = f"[{text}]({_resolve_path(path, page, files)})" if spec else "" + ) + +# Create badge for version of Insiders +def _badge_for_version_insiders(text: str, page: Page, files: Files): + spec = text.replace("insiders-", "") + path = f"insiders/changelog/index.md#{spec}" + + # Return badge + icon = "material-tag-heart-outline" + href = _resolve_path("conventions.md#version-insiders", page, files) + return _badge( + icon = f"[:{icon}:]({href} 'Minimum version')", + text = f"[{text}]({_resolve_path(path, page, files)})" if spec else "" + ) + +# Create badge for feature +def _badge_for_feature(text: str, page: Page, files: Files): + icon = "material-toggle-switch" + href = _resolve_path("conventions.md#feature", page, files) + return _badge( + icon = f"[:{icon}:]({href} 'Optional feature')", + text = text + ) + +# Create badge for plugin +def _badge_for_plugin(text: str, page: Page, files: Files): + icon = "material-floppy" + href = _resolve_path("conventions.md#plugin", page, files) + return _badge( + icon = f"[:{icon}:]({href} 'Plugin')", + text = text + ) + +# Create badge for extension +def _badge_for_extension(text: str, page: Page, files: Files): + icon = "material-language-markdown" + href = _resolve_path("conventions.md#extension", page, files) + return _badge( + icon = f"[:{icon}:]({href} 'Markdown extension')", + text = text + ) + +# Create badge for utility +def _badge_for_utility(text: str, page: Page, files: Files): + icon = "material-package-variant" + href = _resolve_path("conventions.md#utility", page, files) + return _badge( + icon = f"[:{icon}:]({href} 'Third-party utility')", + text = text + ) + +# Create badge for example +def _badge_for_example(text: str, page: Page, files: Files): + return "\n".join([ + _badge_for_example_download(text, page, files), + _badge_for_example_view(text, page, files) + ]) + +# Create badge for example view +def _badge_for_example_view(text: str, page: Page, files: Files): + icon = "material-folder-eye" + href = f"https://mkdocs-material.github.io/examples/{text}/" + return _badge( + icon = f"[:{icon}:]({href} 'View example')", + type = "right" + ) + +# Create badge for example download +def _badge_for_example_download(text: str, page: Page, files: Files): + icon = "material-folder-download" + href = f"https://mkdocs-material.github.io/examples/{text}.zip" + return _badge( + icon = f"[:{icon}:]({href} 'Download example')", + text = f"[`.zip`]({href})", + type = "right" + ) + +# Create badge for default value +def _badge_for_default(text: str, page: Page, files: Files): + icon = "material-water" + href = _resolve_path("conventions.md#default", page, files) + return _badge( + icon = f"[:{icon}:]({href} 'Default value')", + text = text + ) + +# Create badge for empty default value +def _badge_for_default_none(page: Page, files: Files): + icon = "material-water-outline" + href = _resolve_path("conventions.md#default", page, files) + return _badge( + icon = f"[:{icon}:]({href} 'Default value is empty')" + ) + +# Create badge for computed default value +def _badge_for_default_computed(page: Page, files: Files): + icon = "material-water-check" + href = _resolve_path("conventions.md#default", page, files) + return _badge( + icon = f"[:{icon}:]({href} 'Default value is computed')" + ) + +# Create badge for metadata property flag +def _badge_for_metadata(page: Page, files: Files): + icon = "material-list-box-outline" + href = _resolve_path("conventions.md#metadata", page, files) + return _badge( + icon = f"[:{icon}:]({href} 'Metadata property')" + ) + +# Create badge for required value flag +def _badge_for_required(page: Page, files: Files): + icon = "material-alert" + href = _resolve_path("conventions.md#required", page, files) + return _badge( + icon = f"[:{icon}:]({href} 'Required value')" + ) + +# Create badge for customization flag +def _badge_for_customization(page: Page, files: Files): + icon = "material-brush-variant" + href = _resolve_path("conventions.md#customization", page, files) + return _badge( + icon = f"[:{icon}:]({href} 'Customization')" + ) + +# Create badge for multiple instance flag +def _badge_for_multiple(page: Page, files: Files): + icon = "material-inbox-multiple" + href = _resolve_path("conventions.md#multiple-instances", page, files) + return _badge( + icon = f"[:{icon}:]({href} 'Multiple instances')" + ) From 2a0849d6f92d27b9484e716db230e8cdd15b31a4 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: ruthkoole Date: Fri, 23 Feb 2024 10:04:34 +0100 Subject: [PATCH 061/297] opschonen bouwblok files en start aan nieuwe template in technische robuustheid bouwblok --- .../conformiteitsbeoordeling/audit.md | 73 ------------ .../conformiteitsbeoordeling/index.md | 5 +- .../conformiteitsbeoordeling/toezicht.md | 106 ------------------ docs/bouwblokken/data/data governance.md | 36 ------ docs/bouwblokken/data/data kwaliteit.md | 34 ------ docs/bouwblokken/data/index.md | 53 ++++++++- docs/bouwblokken/duurzaamheid/index.md | 8 +- .../bouwblokken/fundamentele rechten/index.md | 6 +- .../fundamentele rechten/non-discriminatie.md | 10 +- docs/bouwblokken/governance/index.md | 5 +- docs/bouwblokken/index.md | 98 +++++++++++----- docs/bouwblokken/inkoop/index.md | 28 ++--- docs/bouwblokken/menselijke controle/index.md | 5 +- .../privacy en gegevensbescherming/index.md | 12 +- .../index.md | 56 ++++++++- docs/bouwblokken/transparantie/index.md | 4 +- .../Bijzondere persoonsgegevens.md | 7 +- mkdocs.yml | 53 ++++----- 18 files changed, 251 insertions(+), 348 deletions(-) delete mode 100644 docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/audit.md delete mode 100644 docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/toezicht.md delete mode 100644 docs/bouwblokken/data/data governance.md delete mode 100644 docs/bouwblokken/data/data kwaliteit.md diff --git a/docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/audit.md b/docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/audit.md deleted file mode 100644 index 6e30c3d485..0000000000 --- a/docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/audit.md +++ /dev/null @@ -1,73 +0,0 @@ ---- -title: Audit -summary: hier staat een korte samenvatting over dit onderwerp ---- -!!! info "Disclaimer" - - Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). - -## Waarom? -Schrijf hier een tekst over wat [title] is en waarom dit belangrijk is voor een verantwoord gebruik van algoritmes bij overheidsorganisaties. - -## Levenscyclus -Een overzicht van welke fasen van de levenscyclus relevant zijn voor dit bouwblok. - -
- -- [ ] Probleemanalyse -- [ ] Ontwerp -- [ ] Data verkenning en data preparatie -- [ ] Ontwikkelen -- [x] **Validatie** (1) - { .annotate } - -- [ ] Implementatie -- [x] **Monitoren** *met daarbij een uitleg waarom deze fase van de levenscyclus belangrijk is voor dit bouwblok* -- [x] **Archiveren** *met daarbij een uitleg waarom deze fase van de levenscyclus belangrijk is voor dit bouwblok* - -
- 1. met daarbij een uitleg waarom deze fase van de levenscyclus belangrijk is voor dit bouwblok. In welke zin moet dit bouwblok aan bod komen tijdens deze fase? - - - -## Normen - -Onderstaand een overzicht van de minimale vereisten die volgen uit geldende wet- en regelgeving, toetingskaders en andere bronnen - -=== "Laag risico" - - | **Norm** | **Uitleg** | **Bron** | - |-----------------------------------|------------------------------------------|----------| - | Norm 2 | Korte uitleg over norm 2 | | - -=== "Hoog risico" - - | **Norm** | **Uitleg** | **Bron** | - |-----------------------------------|------------------------------------------|----------| - | Norm 2 | Korte uitleg over norm 2 | | - | Norm 3 | Korte uitleg over norm 3 | | - | Norm 4 | Korte uitleg over norm 4 | | - - -## Rollen -Overzicht van welke rollen belangrijk zijn te betrekken bij dit bouwblok. - -
- -- __dats scientist__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __projectleider__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __jurist__ beschijf waarom deze rol belangrijk is - -
-## Best practices -!!! example "Voorbeeld" - - Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Nulla et - euismod nulla. Curabitur feugiat, tortor non consequat finibus, justo - purus auctor massa, nec semper lorem quam in massa. - -??? info "Meer weten?" - - Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Nulla et - euismod nulla. Curabitur feugiat, tortor non consequat finibus, justo - purus auctor massa, nec semper lorem quam in massa. diff --git a/docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md b/docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md index 687c53f1c2..1f52406102 100644 --- a/docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md +++ b/docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md @@ -1,6 +1,7 @@ --- title: Conformiteitsbeoordeling -summary: Hier staat een korte samenvatting over dit onderwerp +icon: material/check-circle +status: todo --- -Hier komt een beschrijving van de welke bouwblokken er zijn \ No newline at end of file +!!! note "status: dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden" \ No newline at end of file diff --git a/docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/toezicht.md b/docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/toezicht.md deleted file mode 100644 index a9732cd391..0000000000 --- a/docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/toezicht.md +++ /dev/null @@ -1,106 +0,0 @@ ---- -title: Toezicht -summary: hier staat een korte samenvatting over dit onderwerp ---- -!!! info "Disclaimer" - - Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). - -## Waarom? -Schrijf hier een tekst over wat [title] is en waarom dit belangrijk is voor een verantwoord gebruik van algoritmes bij overheidsorganisaties. - -## Levenscyclus -
- -- __Probleemanalyse__ - - --- - - beschrijving waarom deze fase van de levenscyclus wel/niet relevant is voor dit onderwerp - -- __Ontwerp__ - - --- - - beschrijving waarom deze fase van de levenscyclus wel/niet relevant is voor dit onderwerp - -- __Data verkenning en data preparatie__ - - --- - - for text running out of boxes - -- __Ontwikkelen__ - - --- - - Hallo - -- __Ontwerp__ - - --- - - beschrijving waarom deze fase van de levenscyclus wel/niet relevant is voor dit onderwerp - -- __Ontwerp__ - - --- - - beschrijving waarom deze fase van de levenscyclus wel/niet relevant is voor dit onderwerp - - - -
- -## Normen - -Onderstaand een overzicht van de minimale vereisten die volgen uit geldende wet- en regelgeving, toetingskaders en andere bronnen - -=== "Laag risico" - | **Norm** | **Uitleg** | **Bron** | - |-----------------------------------|------------------------------------------|----------| - | Norm 2 | Korte uitleg over norm 2 | | - -=== "Hoog risico" - - | **Norm** | **Uitleg** | **Bron** | - |-----------------------------------|------------------------------------------|----------| - | Norm 2 | Korte uitleg over norm 2 | | - | Norm 3 | Korte uitleg over norm 3 | | - | Norm 4 | Korte uitleg over norm 4 | | - - - -## Aanvullende maatregelen -Overzicht van de relevante aanvullende (maar niet verplichte) maatregelen - -| **Maatregel** | **Uitleg** | **Bron** | -|-----------------|-----------------------------|-----------| -| Maatregel 1 | Korte uitleg over maatregel 1 | | -| Maatregel 2 | Korte uitleg over maatregel 2 | | -| Maatregel 3 | Korte uitleg over maatregel 3 | | - -## Rollen -Overzicht van welke rollen belangrijk zijn te betrekken bij dit bouwblok. - -
- -- __dats scientist__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __projectleider__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __jurist__ beschijf waarom deze rol belangrijk is - -
-## Best practices -!!! example "Voorbeeld" - - Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Nulla et - euismod nulla. Curabitur feugiat, tortor non consequat finibus, justo - purus auctor massa, nec semper lorem quam in massa. - -??? info "Meer weten?" - - Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Nulla et - euismod nulla. Curabitur feugiat, tortor non consequat finibus, justo - purus auctor massa, nec semper lorem quam in massa. - - diff --git a/docs/bouwblokken/data/data governance.md b/docs/bouwblokken/data/data governance.md deleted file mode 100644 index f78acccfed..0000000000 --- a/docs/bouwblokken/data/data governance.md +++ /dev/null @@ -1,36 +0,0 @@ ---- -title: Data governance -summary: hier staat een korte samenvatting over dit onderwerp ---- -!!! info "Disclaimer" - - Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). - - -## Waarom? -Schrijf hier een tekst over wat [title] is en waarom dit belangrijk is voor een verantwoord gebruik van algoritmes bij overheidsorganisaties. - -## Normen - -Onderstaand een overzicht van de minimale vereisten die volgen uit geldende wet- en regelgeving, toetingskaders en andere bronnen - -| **Norm** | **Uitleg** | **Bron** | -|------------|-----------| ---------| -| Norm 1 | Uitleg over norm 1 | | -| Norm 2 | Uitleg over norm 2 | | -| Norm 3 | Uitleg over norm 3 | | -| Norm 4 | Uitleg over norm 4 | | - - -## Aanvullende maatregelen - -| **Maatregel** | **Uitleg** | **Bron** | -|------------|-----------| ---------| -| Maatregel 1 | Uitleg over maatregel 1 | | -| Maatregel 2 | Uitleg over maatregel 2 | | -| Maatregel 3 | Uitleg over maatregel 3 | | - -## Rollen - -## Best practices -even een test diff --git a/docs/bouwblokken/data/data kwaliteit.md b/docs/bouwblokken/data/data kwaliteit.md deleted file mode 100644 index 87f13e451d..0000000000 --- a/docs/bouwblokken/data/data kwaliteit.md +++ /dev/null @@ -1,34 +0,0 @@ ---- -title: Data kwaliteit -summary: hier staat een korte samenvatting over dit onderwerp ---- -!!! info "Disclaimer" - - Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). - -## Waarom? -Schrijf hier een tekst over wat [title] is en waarom dit belangrijk is voor een verantwoord gebruik van algoritmes bij overheidsorganisaties. - -## Normen - -Onderstaand een overzicht van de minimale vereisten die volgen uit geldende wet- en regelgeving, toetingskaders en andere bronnen - -| **Norm** | **Uitleg** | **Bron** | -|------------|-----------| ---------| -| Norm 1 | Uitleg over norm 1 | | -| Norm 2 | Uitleg over norm 2 | | -| Norm 3 | Uitleg over norm 3 | | -| Norm 4 | Uitleg over norm 4 | | - - -## Aanvullende maatregelen - -| **Maatregel** | **Uitleg** | **Bron** | -|------------|-----------| ---------| -| Maatregel 1 | Uitleg over maatregel 1 | | -| Maatregel 2 | Uitleg over maatregel 2 | | -| Maatregel 3 | Uitleg over maatregel 3 | | - -## Rollen - -## Best practices diff --git a/docs/bouwblokken/data/index.md b/docs/bouwblokken/data/index.md index 750879ca84..bdb6947faa 100644 --- a/docs/bouwblokken/data/index.md +++ b/docs/bouwblokken/data/index.md @@ -1,6 +1,55 @@ --- title: Data -summary: Hier staat een korte samenvatting over dit onderwerp +icon: material/database +status: todo --- -Hier komt een beschrijving van dit bouwblok \ No newline at end of file +!!! note "status: dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden" + +Hier is plek voor een algemene beschrijving van dit bouwblok. Neem hier in ieder geval op: + +- waar gaat dit bouwblok over +- zijn er eventueel deelonderwerpen die behoren tot dit bouwblok? Zo ja welke? En verwijzen indien dit een aparte pagina betreft. +- waarom is dit bouwblok belangrijk? +- eventueel definities of toelichting van bepaalde begrippen die relevant zijn voor dit bouwblok + +--- + +## Data ten opzichte van de levenscyclus + +| **Fase levenscyclus** | **Relevant ja/nee** | **Toelichting** | +|--------------------------------------------------------------------------------------------------|:---------------------:|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------| +| [Probleemanalyse](../../levenscyclus/probleemanalyse.md) | | | +| [Ontwerp](../../levenscyclus/ontwerp.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | +| [Data verkennen en preparatie](../../levenscyclus/data%20verkenning%20en%20data%20preparatie.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | De vraag is of dit voldoende plek is voor een toelichting. Hoe veel tekst willen we hier precies kwijt? Je kan hier best een tijdje doortypen, maar deze vorm van weergeven is misschien niet heel geschikt als je hier heel veel meer tekst kwijt wilt. | +| [Ontwikkelen](../../levenscyclus/ontwikkelen.md) | | | +| [Validatie](../../levenscyclus/validatie.md) | | | +| [Implementatie](../../levenscyclus/implementatie.md) | | | +| [Monitoren](../../levenscyclus/monitoren.md) | | | +| [Archiveren](../../levenscyclus/archiveren.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | + + +??? question "vraag" + Willen we hier onderscheid kunnen maken in wat voor soort algoritme we aan het ontwikkelen zijn? + +## Normen + +Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op data waaraan een overheidsorganisatie volgens geldende wet- en regelgeving aan moet voldoen bij het gebruik van algoritmes. + +| **Norm** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | +|---------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| +| [n.t.b.](../../normen/data/n.t.b..md) | Korte uitleg over deze norm | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | + +??? question "vragen" + - Willen we deze normen ook kunnen koppelen aan de levenscyclus? Dat kunnen we misschien weer op de norm pagina doen? + - Willen we hier ook een bron vermelden? Als ik het goed begrijp komen alle normen die we nu hebben uit wettelijke verplichtingen? + - Willen we hier ook normen toevoegen die niet wettelijk verplicht zijn (of zijn dat dat aanvullende maatregelen)? + - Wat is precies het onderscheid dat we willen maken? Wanneer weet de IBW dit? Voor nu impactvol ja/nee genomen, maar we moeten sowieso ook hoog-risico AI act meenemen + +## Aanvullende maatregelen + +| **Maatregel** | **Uitleg** | **van toepassing op impactvolle algoritmes** | **van toepassing op niet-impactvolle algoritmes** | +|----------------|-----------------------------|:-----------------------------------------------:|:-------------------------------------------------:| +| [Maatregel](#) | Korte uitleg over maatregel | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Maatregel](#) | Korte uitleg over maatregel | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | diff --git a/docs/bouwblokken/duurzaamheid/index.md b/docs/bouwblokken/duurzaamheid/index.md index 83ff41c327..530e1e60c4 100644 --- a/docs/bouwblokken/duurzaamheid/index.md +++ b/docs/bouwblokken/duurzaamheid/index.md @@ -1,9 +1,7 @@ --- title: Duurzaamheid -summary: Hier staat een korte samenvatting over dit onderwerp +icon: material/leaf +status: todo --- -Hier komt een beschrijving van dit bouwblok - -## Normen -Hier staan de normen die onze werkgroep gaat uitwerken +!!! note "status: moet nog ontwikkeld worden" diff --git a/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/index.md b/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/index.md index b3f7e307bd..a035b21432 100644 --- a/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/index.md +++ b/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/index.md @@ -1,6 +1,6 @@ --- -title: Duurzaamheid -summary: Hier staat een korte samenvatting over dit onderwerp +title: Fundamenetele rechten +icon: material/scale-balance --- -Hier komt een beschrijving van dit bouwblok \ No newline at end of file +!!! note "status: dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden" diff --git a/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/non-discriminatie.md b/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/non-discriminatie.md index 5949216aa1..46077fb309 100644 --- a/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/non-discriminatie.md +++ b/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/non-discriminatie.md @@ -1,10 +1,8 @@ --- -title: Non-discriminatie -summary: hier staat een korte samenvatting over dit onderwerp +title: Bias en non-discriminatie --- -!!! info "Disclaimer" - Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). +!!! note "status: dit bouwblok is in ontwikkeling" ## Waarom? Schrijf hier een tekst over wat [title] is en waarom dit belangrijk is voor een verantwoord gebruik van algoritmes bij overheidsorganisaties. @@ -96,3 +94,7 @@ Overzicht van welke rollen belangrijk zijn te betrekken bij dit bouwblok. * Selectiebeslissingen moeten te allen tijde uitlegbaar zijn. ## Mogelijke hulpmiddelen en methoden * [Fairness Handbook](https://amsterdamintelligence.com/resources/the-fairness-handbook) + +!!! info "Disclaimer" + + Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). diff --git a/docs/bouwblokken/governance/index.md b/docs/bouwblokken/governance/index.md index 3c90e5b146..fbe108cb00 100644 --- a/docs/bouwblokken/governance/index.md +++ b/docs/bouwblokken/governance/index.md @@ -1,6 +1,7 @@ --- title: Governance -summary: Hier staat een korte samenvatting over dit onderwerp +icon: material/bank +status: todo --- -Hier komt een beschrijving van dit bouwblok \ No newline at end of file +!!! note "status: dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden" \ No newline at end of file diff --git a/docs/bouwblokken/index.md b/docs/bouwblokken/index.md index 044e0039e3..905332f046 100644 --- a/docs/bouwblokken/index.md +++ b/docs/bouwblokken/index.md @@ -1,57 +1,105 @@ --- title: Bouwblokken -summary: Hier staat een korte samenvatting over dit onderwerp --- Bij het algoritmekader hebben we 10 bouwblokken gedefinieerd. Deze bouwblokken geven structuur aan het algoritmekader. -### :fontawesome-solid-square-check: [Conformiteitsbeoordeling](../bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md) +Deze bouwblokken worden één voor één opgepakt. -- [audit]( ../bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/audit.md) +## Bouwblokken in ontwikkeling -- [toezicht]( ../bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/toezicht.md) +
---- +- :material-scale-balance: __Fundamentele rechten__ *(in ontwikkeling)* -### :fontawesome-solid-database: [Data](../bouwblokken/data/index.md) + --- -- [data kwaliteit](../bouwblokken/data/data%20kwaliteit.md) + Het bouwblok fundamentele rechten is opgesplitst in verschillende delen -- [data governance](../bouwblokken/data/data%20governance.md) + [:octicons-arrow-right-24: Naar fundamentele rechten](../bouwblokken/fundamentele%20rechten/index.md) ---- + [:octicons-arrow-right-24: Naar bias en non-discriminatie](../bouwblokken/fundamentele%20rechten/non-discriminatie.md) -### :fontawesome-solid-leaf: [Duurzaamheid](../bouwblokken/duurzaamheid/index.md) +- :material-cart: __Publieke inkoop__ *(in ontwikkeling)* ---- + --- -### :material-scale-balance: [Fundamentele rechten](../bouwblokken/fundamentele%20rechten/index.md) + Hier kunnen we een korte tekst kwijt over publieke inkoop -- [non-discriminatie](../bouwblokken/fundamentele%20rechten/non-discriminatie.md) + [:octicons-arrow-right-24: Naar publieke inkoop](../bouwblokken/inkoop/index.md) ---- +- :material-shield-lock: __Privacy en gegevensbescherming__ *(in ontwikkeling)* -### :fontawesome-solid-building-columns: [Governance](../bouwblokken/governance/index.md) + --- ---- + Hier kunnen we een korte tekst kwijt over privacy en gegevensbescherming -### :fontawesome-solid-cart-shopping: [Inkoop](../bouwblokken/inkoop/index.md) + [:octicons-arrow-right-24: Naar privacy en gegevensbescherming](../bouwblokken/privacy%20en%20gegevensbescherming/index.md) ---- +- :material-magnify: __Transparantie__ *(in ontwikkeling)* -### :fontawesome-solid-person-circle-check: [Menselijke controle](../bouwblokken/menselijke%20controle/index.md) + --- ---- + Hier kunnen we een korte tekst kwijt over transparantie -### :fontawesome-solid-lock: [Privacy en gegevensbescherming](../bouwblokken/privacy%20en%20gegevensbescherming/index.md) + [:octicons-arrow-right-24: Naar transparantie](../bouwblokken/transparantie/index.md) ---- +
-### :fontawesome-solid-gear: [Technische robuustheid en veiligheid](../bouwblokken/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/index.md) +## Bouwblokken nog te doen ---- +
+ +- :material-check-circle: __Conformiteitsbeoordeling__ *(nog te doen)* + + --- + + Hier kunnen we een korte tekst kwijt over conformiteitsbeoordeling + + [:octicons-arrow-right-24: Naar conformiteitsbeoordeling](../bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md) + +- :material-database: __Data__ *(nog te doen)* + + --- + + Hier kunnen we een korte tekst kwijt over data + + [:octicons-arrow-right-24: Naar data](../bouwblokken/data/index.md) + +- :material-leaf: __Duurzaamheid__ *(nog te doen)* + + --- + + Hier kunnen we een korte tekst kwijt over duurzaamheid + + [:octicons-arrow-right-24: Naar duurzaamheid](../bouwblokken/duurzaamheid/index.md) + +- :material-bank: __Governance__ *(nog te doen)* + + --- + + Hier kunnen we een korte tekst kwijt over governance + + [:octicons-arrow-right-24: Naar governance](../bouwblokken/governance/index.md) + +- :material-account-check: __Menselijke controle__ *(nog te doen)* + + --- + + Hier kunnen we een korte tekst kwijt over menselijke controle + + [:octicons-arrow-right-24: Naar menselijke controle](../bouwblokken/menselijke%20controle/index.md) + +- :material-cog: __Technische robuustheid en veiligheid__ *(nog te doen)* + + --- + + Hier kunnen we een korte tekst kwijt over technische robuustheid en veiligheid + + [:octicons-arrow-right-24: Naar technische robuustheid en veiligheid](../bouwblokken/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/index.md) + +
-### :fontawesome-solid-magnifying-glass: [Transparantie](../bouwblokken/transparantie/index.md) !!! info "Disclaimer" diff --git a/docs/bouwblokken/inkoop/index.md b/docs/bouwblokken/inkoop/index.md index 652d9d9834..5149696fa2 100644 --- a/docs/bouwblokken/inkoop/index.md +++ b/docs/bouwblokken/inkoop/index.md @@ -1,10 +1,11 @@ -# Het inkopen van algoritmen en kunstmatige intelligentie door overheidsinstellingen - -!!! info "Disclaimer" - - Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). +--- +title: Het inkopen van algoritmen en kunstmatige intelligentie door overheidsinstellingen +icon: material/cart +--- +# Het inkopen van algoritmen en kunstmatige intelligentie door overheidsinstellingen +!!! note "status: dit bouwblok is in ontwikkeling" ## Levenscyclus @@ -23,7 +24,6 @@ ### Validatie - ### Implementatie @@ -59,19 +59,9 @@ Overzicht van welke rollen belangrijk zijn te betrekken bij dit bouwblok. ## Best practices +## Ervaringen -!!! example "Voorbeeld" - - Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Nulla et - euismod nulla. Curabitur feugiat, tortor non consequat finibus, justo - purus auctor massa, nec semper lorem quam in massa. - -??? info "Meer weten?" - - Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Nulla et - euismod nulla. Curabitur feugiat, tortor non consequat finibus, justo - purus auctor massa, nec semper lorem quam in massa. +!!! info "Disclaimer" -## Ervaringen + Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). -Je kan ook dingen **dikgedrukt** maken. diff --git a/docs/bouwblokken/menselijke controle/index.md b/docs/bouwblokken/menselijke controle/index.md index 7729386225..3408c2956d 100644 --- a/docs/bouwblokken/menselijke controle/index.md +++ b/docs/bouwblokken/menselijke controle/index.md @@ -1,6 +1,7 @@ --- title: Menselijke controle -summary: Hier staat een korte samenvatting over dit onderwerp +icon: material/account-check +status: todo --- -Hier komt een beschrijving van dit bouwblok \ No newline at end of file +!!! note "status: dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden" \ No newline at end of file diff --git a/docs/bouwblokken/privacy en gegevensbescherming/index.md b/docs/bouwblokken/privacy en gegevensbescherming/index.md index 41e3731e14..b3d07ee2e1 100644 --- a/docs/bouwblokken/privacy en gegevensbescherming/index.md +++ b/docs/bouwblokken/privacy en gegevensbescherming/index.md @@ -1,6 +1,14 @@ --- title: Privacy en gegevensbescherming -summary: Hier staat een korte samenvatting over dit onderwerp +icon: material/shield-lock --- -Hier komt een beschrijving van dit bouwblok \ No newline at end of file +Hier komt een beschrijving van dit bouwblok + +!!! note "status: dit bouwblok is in ontwikkeling" + + +!!! info "Disclaimer" + + Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). + diff --git a/docs/bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md b/docs/bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md index 34e7bba9c0..35562d5db2 100644 --- a/docs/bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md +++ b/docs/bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md @@ -1,6 +1,58 @@ --- title: Technische robuustheid en veiligheid -summary: Hier staat een korte samenvatting over dit onderwerp +icon: material/cog +status: todo --- -Hier komt een beschrijving van dit bouwblok \ No newline at end of file +!!! note "status:dit bouwblok gebruik ik nu als template" + +Hier is plek voor een algemene beschrijving van dit bouwblok. Neem hier in ieder geval op: + +- waar gaat dit bouwblok over +- zijn er eventueel deelonderwerpen die behoren tot dit bouwblok? Zo ja welke? En verwijzen indien dit een aparte pagina betreft. +- waarom is dit bouwblok belangrijk? +- eventueel definities of toelichting van bepaalde begrippen die relevant zijn voor dit bouwblok + +--- + +## Data ten opzichte van de levenscyclus + +| **Fase levenscyclus** | **Relevant ja/nee** | **Toelichting** | +|--------------------------------------------------------------------------------------------------|:-----------------------------------------------:|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------| +| [Probleemanalyse](../../levenscyclus/probleemanalyse.md) | | | +| [Ontwerp](../../levenscyclus/ontwerp.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | +| [Data verkennen en preparatie](../../levenscyclus/data%20verkenning%20en%20data%20preparatie.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | De vraag is of dit voldoende plek is voor een toelichting. Hoe veel tekst willen we hier precies kwijt? Je kan hier best een tijdje doortypen, maar deze vorm van weergeven is misschien niet heel geschikt als je hier heel veel meer tekst kwijt wilt. | +| [Ontwikkelen](../../levenscyclus/ontwikkelen.md) | | | +| [Validatie](../../levenscyclus/validatie.md) | | | +| [Implementatie](../../levenscyclus/implementatie.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | +| [Monitoren](../../levenscyclus/monitoren.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | +| [Archiveren](../../levenscyclus/archiveren.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | + + +??? question "vraag" + Willen we hier onderscheid kunnen maken in wat voor soort algoritme we aan het ontwikkelen zijn? + +## Normen + +Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op data waaraan een overheidsorganisatie volgens geldende wet- en regelgeving aan moet voldoen bij het gebruik van algoritmes. + +| **Norm** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | +|---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| +| [Continuïteit](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Algoritme%20continuïteit.md) | Korte uitleg over deze norm | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Betrouwbare uitkomsten](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | +| [Data is representatief](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Data%20is%20representatief.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | +| [Doel en keuze algoritme](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Doel%20en%20keuze%20algoritme.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | +| [Informatiebeveiliging](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Informatiebeveiliging.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + +??? question "vragen" + - Willen we deze normen ook kunnen koppelen aan de levenscyclus? Dat kunnen we misschien weer op de norm pagina doen? + - Willen we hier ook een bron vermelden? Als ik het goed begrijp komen alle normen die we nu hebben uit wettelijke verplichtingen? + - Willen we hier ook normen toevoegen die niet wettelijk verplicht zijn (of zijn dat dat aanvullende maatregelen)? + - Wat is precies het onderscheid dat we willen maken? Wanneer weet de IBW dit? Voor nu impactvol ja/nee genomen, maar we moeten sowieso ook hoog-risico AI act meenemen + +## Aanvullende maatregelen + +| **Maatregel** | **Uitleg** | **van toepassing op impactvolle algoritmes** | **van toepassing op niet-impactvolle algoritmes** | +|----------------|-----------------------------|:-----------------------------------------------:|:-------------------------------------------------:| +| [Maatregel](#) | Korte uitleg over maatregel | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Maatregel](#) | Korte uitleg over maatregel | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | diff --git a/docs/bouwblokken/transparantie/index.md b/docs/bouwblokken/transparantie/index.md index 2cc84ccf87..0d315811f1 100644 --- a/docs/bouwblokken/transparantie/index.md +++ b/docs/bouwblokken/transparantie/index.md @@ -1,6 +1,6 @@ --- title: Transparantie -summary: Hier staat een korte samenvatting over dit onderwerp +icon: material/magnify --- -Hier komt een beschrijving van dit bouwblok \ No newline at end of file +!!! note "status: dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden" diff --git a/docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Bijzondere persoonsgegevens.md b/docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Bijzondere persoonsgegevens.md index 90405cfc02..4905fbd261 100644 --- a/docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Bijzondere persoonsgegevens.md +++ b/docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Bijzondere persoonsgegevens.md @@ -9,10 +9,11 @@ title: Bijzondere persoonsgegevens ## Norm -**Het algoritme verwerkt persoonsgegevens die alleen op basis van een wettelijke uitzondering verwerkt mogen worden, zoals bijzondere persoonsgegevens (o.a. gegevens m.b.t. ras of afkomst, religie, gezondheid of seksuele geaardheid), strafrechtelijke gegevens of nationale identificatienummers (o.a. BSN).** -**AI Verordening uitzondering: -Voor zover dit strikt noodzakelijk is met het oog op het waarborgen van de detectie en correctie van vooringenomenheid met betrekking tot AI-systemen kunnen de aanbieders van dergelijke systemen bij wijze van uitzondering bijzondere categorieën van persoonlijke gegevens verwerken onder voorbehoud van passende waarborgen voor de fundamentele rechten en vrijheden van natuurlijke personen (zie art. 10 AI Act)** +#### Het algoritme verwerkt persoonsgegevens die alleen op basis van een wettelijke uitzondering verwerkt mogen worden, zoals bijzondere persoonsgegevens (o.a. gegevens m.b.t. ras of afkomst, religie, gezondheid of seksuele geaardheid), strafrechtelijke gegevens of nationale identificatienummers (o.a. BSN). + +##### AI Verordening uitzondering: +Voor zover dit strikt noodzakelijk is met het oog op het waarborgen van de detectie en correctie van vooringenomenheid met betrekking tot AI-systemen kunnen de aanbieders van dergelijke systemen bij wijze van uitzondering bijzondere categorieën van persoonlijke gegevens verwerken onder voorbehoud van passende waarborgen voor de fundamentele rechten en vrijheden van natuurlijke personen (zie art. 10 AI Act) ## Risico Verwerking van bijzondere persoonsgegevens (o.a. gegevens m.b.t. ras of afkomst, religie, gezondheid of seksuele geaardheid), strafrechtelijke gegevens of nationale identificatienummers (o.a. BSN) is alleen toegestaan als hierop een wettelijke uitzondering van toepassing is. diff --git a/mkdocs.yml b/mkdocs.yml index c6f51102e5..a224f013a7 100644 --- a/mkdocs.yml +++ b/mkdocs.yml @@ -10,19 +10,19 @@ theme: name: material language: nl palette: - primary: blue + - primary: blue features: - navigation.indexes - navigation.tabs - navigation.tabs.sticky - - navigation.path - navigation.top - navigation.tracking - # - navigation.footer + - navigation.instant - search.highlight - search.suggest - content.action.edit - content.tooltips + - content.tabs.link icon: logo: fontawesome/solid/house annotation: fontawesome/solid/circle-info @@ -45,31 +45,27 @@ nav: - levenscyclus/archiveren.md - Bouwblokken: - bouwblokken/index.md + - Fundamentele rechten: + - bouwblokken/fundamentele rechten/index.md + - bouwblokken/fundamentele rechten/non-discriminatie.md + - Publieke inkoop: + - bouwblokken/inkoop/index.md + - Privacy en gegevensbescherming: + - bouwblokken/privacy en gegevensbescherming/index.md + - Transparantie: + - bouwblokken/transparantie/index.md - Conformiteitsbeoordeling: - bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md - - bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/audit.md - - bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/toezicht.md - Data: - bouwblokken/data/index.md - - bouwblokken/data/data kwaliteit.md - - bouwblokken/data/data governance.md - Duurzaamheid: - bouwblokken/duurzaamheid/index.md - - Fundamentele rechten: - - bouwblokken/fundamentele rechten/index.md - - bouwblokken/fundamentele rechten/non-discriminatie.md - Governance: - - bouwblokken/governance/index.md - - Inkoop: - - bouwblokken/inkoop/index.md + - bouwblokken/governance/index.md - Menselijke controle: - - bouwblokken/menselijke controle/index.md - - Privacy en gegevensbescherming: - - bouwblokken/privacy en gegevensbescherming/index.md + - bouwblokken/menselijke controle/index.md - Technische robuustheid en veiligheid: - - bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md - - Transparantie: - - bouwblokken/transparantie/index.md + - bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md - Normen: - normen/index.md - Conformiteitsbeoordeling: @@ -143,6 +139,8 @@ markdown_extensions: - attr_list - abbr - md_in_html + - toc: + permalink: true - pymdownx.tasklist: custom_checkbox: true - pymdownx.emoji: @@ -153,19 +151,22 @@ markdown_extensions: - includes/begrippenlijst.md # Extra opties voor footer -extra: - social: - - icon: fontawesome/brands/github - link: https://github.com/MinBZK/Algoritmekader - +extra: + social: + - icon: fontawesome/brands/github + link: https://github.com/MinBZK/Algoritmekader + status: + new: Deze pagina is in ontwikkeling + deprecated: Deze pagina wordt binnenkort verwijderd + todo: Dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden plugins: - glightbox - search - git-revision-date-localized: enable_creation_date: true - - tags: - tags_file: tags.md + # - tags: + # tags_file: tags.md # Link naar GitHub repo (nu nog even mijn eigen repo) repo_url: https://github.com/MinBZK/Algoritmekader From ceaf29bbf06a8bed6d09a7694a0166c4462d84a1 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 28 Feb 2024 14:24:00 +0100 Subject: [PATCH 062/297] Update n.t.b..md --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 10 ++++++++++ 1 file changed, 10 insertions(+) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index 4ba9e11a08..c928635fd7 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -26,6 +26,16 @@ In progress ## Maatregelen +Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op data waaraan een overheidsorganisatie volgens geldende wet- en regelgeving aan moet voldoen bij het gebruik van algoritmes. + +| **Norm** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | +|---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| +| [Continuïteit](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Algoritme%20continuïteit.md) | Korte uitleg over deze norm | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Betrouwbare uitkomsten](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | +| [Data is representatief](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Data%20is%20representatief.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | +| [Doel en keuze algoritme](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Doel%20en%20keuze%20algoritme.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | +| [Informatiebeveiliging](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Informatiebeveiliging.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + ## Rollen Hieronder beschrijven we welke rollen er betrokken kunnen worden bij de uitvoering van deze norm. From 00fdd071d1323f575d33928c6a4ad2fa63eaf519 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 28 Feb 2024 14:24:47 +0100 Subject: [PATCH 063/297] Update n.t.b..md --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index c928635fd7..bb240d5ec4 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -28,7 +28,7 @@ In progress ## Maatregelen Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op data waaraan een overheidsorganisatie volgens geldende wet- en regelgeving aan moet voldoen bij het gebruik van algoritmes. -| **Norm** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | +| **Norm** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| | [Continuïteit](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Algoritme%20continuïteit.md) | Korte uitleg over deze norm | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | [Betrouwbare uitkomsten](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | From 5fce4cb73df08bdc21a8d9b06dac03fcee67241f Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 28 Feb 2024 14:25:45 +0100 Subject: [PATCH 064/297] Update n.t.b..md --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index bb240d5ec4..6826aa85a6 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -30,7 +30,7 @@ Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op d | **Norm** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| [Continuïteit](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Algoritme%20continuïteit.md) | Korte uitleg over deze norm | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| Verkrijgen van technische documentatie | Korte uitleg over deze norm | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | [Betrouwbare uitkomsten](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | | [Data is representatief](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Data%20is%20representatief.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | | [Doel en keuze algoritme](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Doel%20en%20keuze%20algoritme.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | From ee33a54c92fd7489c4717c58f64dc7d5592d4bda Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 28 Feb 2024 14:26:23 +0100 Subject: [PATCH 065/297] Update n.t.b..md --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index 6826aa85a6..136401b60e 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -30,7 +30,7 @@ Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op d | **Norm** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| Verkrijgen van technische documentatie | Korte uitleg over deze norm | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| Verkrijgen van technische documentatie | Het is van belang dat informatie over het algoritme wordt vastlegd in documentatie | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | [Betrouwbare uitkomsten](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | | [Data is representatief](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Data%20is%20representatief.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | | [Doel en keuze algoritme](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Doel%20en%20keuze%20algoritme.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | From d937b15125e81dceaf35984c9cb8431dc604419a Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 28 Feb 2024 14:29:03 +0100 Subject: [PATCH 066/297] Update n.t.b..md --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 4 ++-- 1 file changed, 2 insertions(+), 2 deletions(-) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index 136401b60e..a8b478205e 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -28,9 +28,9 @@ In progress ## Maatregelen Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op data waaraan een overheidsorganisatie volgens geldende wet- en regelgeving aan moet voldoen bij het gebruik van algoritmes. -| **Norm** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | +| **Norm** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| Verkrijgen van technische documentatie | Het is van belang dat informatie over het algoritme wordt vastlegd in documentatie | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| Verkrijgen van technische documentatie | Het is van belang dat informatie over het algoritme wordt vastlegd in documentatie | Ontwikkel en validatiefase | Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Contractbeheer | | [Betrouwbare uitkomsten](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | | [Data is representatief](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Data%20is%20representatief.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | | [Doel en keuze algoritme](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Doel%20en%20keuze%20algoritme.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | From fa11913a8716589b19b421cbc82c6c7c68e5c8e4 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 28 Feb 2024 14:29:42 +0100 Subject: [PATCH 067/297] Update n.t.b..md --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index a8b478205e..d20ea26879 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -28,7 +28,7 @@ In progress ## Maatregelen Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op data waaraan een overheidsorganisatie volgens geldende wet- en regelgeving aan moet voldoen bij het gebruik van algoritmes. -| **Norm** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | +| **Maatregelen bij norm Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| | Verkrijgen van technische documentatie | Het is van belang dat informatie over het algoritme wordt vastlegd in documentatie | Ontwikkel en validatiefase | Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Contractbeheer | | [Betrouwbare uitkomsten](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | From a31e271bb227fe418a6515341955246838b66ac3 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 28 Feb 2024 14:30:14 +0100 Subject: [PATCH 068/297] Update n.t.b..md --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index d20ea26879..26ed6f0c14 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -30,7 +30,7 @@ Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op d | **Maatregelen bij norm Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| Verkrijgen van technische documentatie | Het is van belang dat informatie over het algoritme wordt vastlegd in documentatie | Ontwikkel en validatiefase | Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Contractbeheer | +| Verkrijgen van technische documentatie | Het is van belang dat informatie over het algoritme wordt vastlegd in documentatie, ten behoeve van controlerende taken en het aflegging van verantwoording | Ontwikkel en validatiefase | Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Contractbeheer | | [Betrouwbare uitkomsten](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | | [Data is representatief](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Data%20is%20representatief.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | | [Doel en keuze algoritme](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Doel%20en%20keuze%20algoritme.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | From 77d4f34894c97d6bc29cd6bba7f4d18b1108ebc9 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 28 Feb 2024 14:33:11 +0100 Subject: [PATCH 069/297] Update n.t.b..md --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index 26ed6f0c14..f01358ce30 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -28,7 +28,7 @@ In progress ## Maatregelen Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op data waaraan een overheidsorganisatie volgens geldende wet- en regelgeving aan moet voldoen bij het gebruik van algoritmes. -| **Maatregelen bij norm Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | +| **Maatregelen bij norm: transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| | Verkrijgen van technische documentatie | Het is van belang dat informatie over het algoritme wordt vastlegd in documentatie, ten behoeve van controlerende taken en het aflegging van verantwoording | Ontwikkel en validatiefase | Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Contractbeheer | | [Betrouwbare uitkomsten](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | From aa37b4acbe372d0ae1980b6afbf1bb52e6388c60 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 29 Feb 2024 08:24:30 +0100 Subject: [PATCH 070/297] Update n.t.b..md --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 4 ++-- 1 file changed, 2 insertions(+), 2 deletions(-) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index f01358ce30..ac2fa9ebfe 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -28,9 +28,9 @@ In progress ## Maatregelen Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op data waaraan een overheidsorganisatie volgens geldende wet- en regelgeving aan moet voldoen bij het gebruik van algoritmes. -| **Maatregelen bij norm: transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | +| **Maatregelen bij norm: transparante besluitvorming** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| Verkrijgen van technische documentatie | Het is van belang dat informatie over het algoritme wordt vastlegd in documentatie, ten behoeve van controlerende taken en het aflegging van verantwoording | Ontwikkel en validatiefase | Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Contractbeheer | +| Algoritmen en modellen dienen transparant, betrouwbaar en controleerbaar te zijn, zodat achterhaald kan worden op basis van welke afwegingen een besluit is genomen. Richt een procedure in waardoor kan worden voldaan aan het recht op toegang tot publieke informatie | | Ontwikkel en validatiefase | Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Contractbeheer | | [Betrouwbare uitkomsten](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | | [Data is representatief](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Data%20is%20representatief.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | | [Doel en keuze algoritme](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Doel%20en%20keuze%20algoritme.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | From eba8e5f981b09842e503525a39ee024583d69ec3 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 29 Feb 2024 08:28:16 +0100 Subject: [PATCH 071/297] Update n.t.b..md --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index ac2fa9ebfe..6a31195e21 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -30,7 +30,7 @@ Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op d | **Maatregelen bij norm: transparante besluitvorming** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| Algoritmen en modellen dienen transparant, betrouwbaar en controleerbaar te zijn, zodat achterhaald kan worden op basis van welke afwegingen een besluit is genomen. Richt een procedure in waardoor kan worden voldaan aan het recht op toegang tot publieke informatie | | Ontwikkel en validatiefase | Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Contractbeheer | +| Werking van algoritmen en modellen dienen transparant, betrouwbaar en controleerbaar te zijn |Er moet achterhaald kan worden op basis van welke afwegingen een besluit is genomen. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoefte steller en Contractbeheer | | [Betrouwbare uitkomsten](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | | [Data is representatief](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Data%20is%20representatief.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | | [Doel en keuze algoritme](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Doel%20en%20keuze%20algoritme.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | From 735678b432af0d5732043da3c9ca633c3ed375ca Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 29 Feb 2024 08:30:45 +0100 Subject: [PATCH 072/297] Update n.t.b..md --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index 6a31195e21..41477f579f 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -30,7 +30,7 @@ Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op d | **Maatregelen bij norm: transparante besluitvorming** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| Werking van algoritmen en modellen dienen transparant, betrouwbaar en controleerbaar te zijn |Er moet achterhaald kan worden op basis van welke afwegingen een besluit is genomen. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoefte steller en Contractbeheer | +| Bij de output van het model moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspellende waarde van het model | Hiermee is het voor de gebruiker inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller en Contractbeheer | | [Betrouwbare uitkomsten](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | | [Data is representatief](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Data%20is%20representatief.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | | [Doel en keuze algoritme](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Doel%20en%20keuze%20algoritme.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | From 69918b2b2b22a749509e246c62595c84987bd2f9 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 29 Feb 2024 08:31:29 +0100 Subject: [PATCH 073/297] Update n.t.b..md --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index 41477f579f..ff9149d4e4 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -30,7 +30,7 @@ Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op d | **Maatregelen bij norm: transparante besluitvorming** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| Bij de output van het model moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspellende waarde van het model | Hiermee is het voor de gebruiker inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller en Contractbeheer | +| Bij de output van het model moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling het model | Hiermee is het voor de gebruiker inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller en Contractbeheer | | [Betrouwbare uitkomsten](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | | [Data is representatief](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Data%20is%20representatief.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | | [Doel en keuze algoritme](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Doel%20en%20keuze%20algoritme.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | From 9ff8da3330a641012dbf665589e0c992b0d8dc0f Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 29 Feb 2024 08:36:06 +0100 Subject: [PATCH 074/297] Update n.t.b..md --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 12 ++++++------ 1 file changed, 6 insertions(+), 6 deletions(-) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index ff9149d4e4..f2db7159e9 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -26,15 +26,15 @@ In progress ## Maatregelen -Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op data waaraan een overheidsorganisatie volgens geldende wet- en regelgeving aan moet voldoen bij het gebruik van algoritmes. +Onderstaand overzicht laat zien welke denkbare maatregelen kunnen worden getroffen om te voldoen aan de normen. Deze maatregelen dienen ter inspiratie. Organisaties zullen zelf moeten bepalen of zij deze maatregelen toepassen. -| **Maatregelen bij norm: transparante besluitvorming** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | +| **Denkbare maatregelen bij norm: transparante besluitvorming** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| | Bij de output van het model moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling het model | Hiermee is het voor de gebruiker inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller en Contractbeheer | -| [Betrouwbare uitkomsten](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | -| [Data is representatief](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Data%20is%20representatief.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | -| [Doel en keuze algoritme](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Doel%20en%20keuze%20algoritme.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | -| [Informatiebeveiliging](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Informatiebeveiliging.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| | | | | | +| | | | | | +| | | | | | +| | | | | | ## Rollen From 95b2b7980e63c9d01efcd8395c5ea0577b9fd46a Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 29 Feb 2024 08:36:43 +0100 Subject: [PATCH 075/297] Update n.t.b..md --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index f2db7159e9..10053e44f6 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -28,7 +28,7 @@ In progress ## Maatregelen Onderstaand overzicht laat zien welke denkbare maatregelen kunnen worden getroffen om te voldoen aan de normen. Deze maatregelen dienen ter inspiratie. Organisaties zullen zelf moeten bepalen of zij deze maatregelen toepassen. -| **Denkbare maatregelen bij norm: transparante besluitvorming** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | +| **Maatregelen bij norm: Transparante besluitvorming** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| | Bij de output van het model moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling het model | Hiermee is het voor de gebruiker inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller en Contractbeheer | | | | | | | From 46fe0bbacf43f27060f37454b39cbb04471d135e Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 29 Feb 2024 08:37:45 +0100 Subject: [PATCH 076/297] Update n.t.b..md --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index 10053e44f6..5a8b15cd11 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -30,7 +30,7 @@ Onderstaand overzicht laat zien welke denkbare maatregelen kunnen worden getroff | **Maatregelen bij norm: Transparante besluitvorming** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| Bij de output van het model moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling het model | Hiermee is het voor de gebruiker inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller en Contractbeheer | +| Bij de output van het algoritme moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling. | Hiermee is het voor de gebruiker inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller en Contractbeheer | | | | | | | | | | | | | | | | | | | From 532f65d3231383d6bf9cc7b08ca4338f35d5ad0b Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 29 Feb 2024 08:39:00 +0100 Subject: [PATCH 077/297] Update n.t.b..md --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index 5a8b15cd11..91771fbede 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -30,7 +30,7 @@ Onderstaand overzicht laat zien welke denkbare maatregelen kunnen worden getroff | **Maatregelen bij norm: Transparante besluitvorming** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| Bij de output van het algoritme moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling. | Hiermee is het voor de gebruiker inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller en Contractbeheer | +| Bij de output van het algoritme moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling. | Hiermee is het voor de gebruiker inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftestellerz, Inkoopadviseur en Contractbeheerder | | | | | | | | | | | | | | | | | | | From 8630d135003404e4b4e455b68a2475c0fc4a957f Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 29 Feb 2024 08:39:11 +0100 Subject: [PATCH 078/297] Update n.t.b..md --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index 91771fbede..1432bac508 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -30,7 +30,7 @@ Onderstaand overzicht laat zien welke denkbare maatregelen kunnen worden getroff | **Maatregelen bij norm: Transparante besluitvorming** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| Bij de output van het algoritme moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling. | Hiermee is het voor de gebruiker inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftestellerz, Inkoopadviseur en Contractbeheerder | +| Bij de output van het algoritme moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling. | Hiermee is het voor de gebruiker inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller, Inkoopadviseur en Contractbeheerder | | | | | | | | | | | | | | | | | | | From 8dd498ed564ffde751b6808f96659bd9754ea396 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 29 Feb 2024 08:41:02 +0100 Subject: [PATCH 079/297] Update n.t.b..md --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index 1432bac508..9406ee5a17 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -30,7 +30,7 @@ Onderstaand overzicht laat zien welke denkbare maatregelen kunnen worden getroff | **Maatregelen bij norm: Transparante besluitvorming** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| Bij de output van het algoritme moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling. | Hiermee is het voor de gebruiker inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller, Inkoopadviseur en Contractbeheerder | +| Bij de output van het algoritme moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling. | Hiermee is het voor de gebruiker en belanghebbende inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller, Inkoopadviseur en Contractbeheerder | | | | | | | | | | | | | | | | | | | From 8ea59a4cfe2de56b4bf76bb0fb0b6cbef9fa9ada Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 29 Feb 2024 08:41:49 +0100 Subject: [PATCH 080/297] Update n.t.b..md From a112643f41bf96cca1d67fe1fbac86e36b434683 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 29 Feb 2024 09:11:46 +0100 Subject: [PATCH 081/297] Update n.t.b..md --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 8 +++++++- 1 file changed, 7 insertions(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index 9406ee5a17..f2aee8a4a0 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -24,11 +24,16 @@ In progress ## Toelichting +## Normen + +| **Norm** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | +|---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| +| Transparantie | De werking van het algoritme en AI-systeem moet transparant zijn | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | ## Maatregelen Onderstaand overzicht laat zien welke denkbare maatregelen kunnen worden getroffen om te voldoen aan de normen. Deze maatregelen dienen ter inspiratie. Organisaties zullen zelf moeten bepalen of zij deze maatregelen toepassen. -| **Maatregelen bij norm: Transparante besluitvorming** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | +| **Maatregelen bij norm: Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| | Bij de output van het algoritme moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling. | Hiermee is het voor de gebruiker en belanghebbende inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller, Inkoopadviseur en Contractbeheerder | | | | | | | @@ -37,6 +42,7 @@ Onderstaand overzicht laat zien welke denkbare maatregelen kunnen worden getroff | | | | | | + ## Rollen Hieronder beschrijven we welke rollen er betrokken kunnen worden bij de uitvoering van deze norm. From da43755dd7e82ccbdf7ee73ee3d567e7f33e0e6a Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: ruthkoole Date: Wed, 28 Feb 2024 23:21:14 +0100 Subject: [PATCH 082/297] aanpassen template voor klankbordgroep --- docs/normen/inkoop/n.t.b..md | 26 +++++++++++----- .../Algoritme continu\303\257teit.md" | 30 +++++++++++++------ 2 files changed, 40 insertions(+), 16 deletions(-) diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md index f2aee8a4a0..2b1871d9e9 100644 --- a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/normen/inkoop/n.t.b..md @@ -33,14 +33,26 @@ In progress ## Maatregelen Onderstaand overzicht laat zien welke denkbare maatregelen kunnen worden getroffen om te voldoen aan de normen. Deze maatregelen dienen ter inspiratie. Organisaties zullen zelf moeten bepalen of zij deze maatregelen toepassen. -| **Maatregelen bij norm: Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | -|---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| Bij de output van het algoritme moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling. | Hiermee is het voor de gebruiker en belanghebbende inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller, Inkoopadviseur en Contractbeheerder | -| | | | | | -| | | | | | -| | | | | | -| | | | | | +=== "Rekenregels" + + | **Maatregelen bij norm: Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | + |--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|:-----------------------------------------------------:|:------------------------------:|:--------------------------------------------------------------------------------------------------:| + | Bij de output van het algoritme moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling. | Hiermee is het voor de gebruiker en belanghebbende inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller, Inkoopadviseur en Contractbeheerder | + | | | | | | + +=== "Machine learning" + + | **Maatregelen bij norm: Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | + |--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|:-----------------------------------------------------:|:------------------------------:|:--------------------------------------------------------------------------------------------------:| + | Bij de output van het algoritme moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling. | Hiermee is het voor de gebruiker en belanghebbende inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller, Inkoopadviseur en Contractbeheerder | + | | | | | | + +=== "Generatieve AI" + | **Maatregelen bij norm: Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | + |--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|:-----------------------------------------------------:|:------------------------------:|:--------------------------------------------------------------------------------------------------:| + | Bij de output van het algoritme moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling. | Hiermee is het voor de gebruiker en belanghebbende inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller, Inkoopadviseur en Contractbeheerder | + | | | | | | ## Rollen diff --git "a/docs/normen/technische robuustheid en veiligheid/Algoritme continu\303\257teit.md" "b/docs/normen/technische robuustheid en veiligheid/Algoritme continu\303\257teit.md" index 897e86ff9e..293670dfcb 100644 --- "a/docs/normen/technische robuustheid en veiligheid/Algoritme continu\303\257teit.md" +++ "b/docs/normen/technische robuustheid en veiligheid/Algoritme continu\303\257teit.md" @@ -7,24 +7,36 @@ title: Algoritme continuïteit Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). +# De continuïteit van het algoritme is gewaarborgd. -## Norm -**De continuïteit van het algoritme is gewaarborgd.** +## Toelichting -## Risico -- De organisatie is voor de data of het model afhankelijk van derden en kan daardoor reproduceerbaarheid, prestatie, continuïteit en beheersing niet garanderen. -- Er vindt na ingebruikname van het algoritme onvoldoende monitoring plaats op de werking ervan, waardoor fouten of ongewenste effecten in de toepassinge ervan niet tijdig worden opgemerkt. -- Er vindt onvoldoende capaciteit in de beheerorganisatie, waardoor benodigde aanpassingen op het algoritme niet tijdig worden doorgevoerd. +## Maatregelen +- Alle gebruikte data moeten traceerbaar of reproduceerbaar zijn. In geval van uitbesteding van het beheer aan derden moeten hierover heldere afspraken gemaakt worden gemaakt. +- Richt een proces in rondom monitoring van het algoritme. +- Zorg voor heldere afspraken op het gebied van onderhoud en beheer op het algoritme, o.a. met betrekking tot de technische componenten, de gebruikte data, het model en de daarin gebruikte parameters. ## Bronnen -#### Wet- en regelgeving +| **Norm of beheersmaatregel** | **Bron** | +|---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------| +| De organisatie heeft volledige controle of eigenaarschap over de data. Wanneer dit niet mogelijk is, zijn afspraken gemaakt om de functionele eisen te waarborgen. | [Onderzoekskader algoritmes ADR 2023, DM.23](https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2023/07/11/onderzoekskader-algoritmes-adr-2023) | +| Vastgelegde afspraken met externe partijen, waarborgen om lock-in en te grote afhankelijkheid te voorkomen. Inclusief exit-strategie. Denk ook aan eigenaarschap van gebruikte data voor het algoritme. | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 1.07](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | +| Ingericht proces rondom monitoring op genoemde aspecten | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 1.08](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | +| Voor alle databronnen/gebruikte data regelen dat er geen beperkingen/verplichtingen zijn | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 2.17](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | +| Onderhoud en beheer op de technische componenten, het model, de gebruikte data, parameters, enzovoort | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 2.24](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | +??? question "vragen" + + Op welk niveau willen we de normen definieren? Ik vind zelf "*De continuïteit van het algoritme is gewaarborgd*" wel heel erg vaag, terwijl de maatregelen daaronder eigenlijk best concreet zijn..? is dat niet eerder het niveau waar we op willen zitten? + +## Risico +- De organisatie is voor de data of het model afhankelijk van derden en kan daardoor reproduceerbaarheid, prestatie, continuïteit en beheersing niet garanderen, [Onderzoekskader algoritmes ADR 2023, DM.23](https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2023/07/11/onderzoekskader-algoritmes-adr-2023). +- Er vindt na ingebruikname van het algoritme onvoldoende monitoring plaats op de werking ervan, waardoor fouten of ongewenste effecten in de toepassinge ervan niet tijdig worden opgemerkt. +- Er vindt onvoldoende capaciteit in de beheerorganisatie, waardoor benodigde aanpassingen op het algoritme niet tijdig worden doorgevoerd. -#### Toetsingskaders EC/AI HLEG April 2019 hoofdstuk II 1.7 COBIT APO11 / BAI04 / DSS04 / PO09 / APO14 / BAI06 -ADR DM.23 AKR 2.17, 1.07, 1.08, 2.24 ## Toelichting From 7981f2183d70d26b87a96f7f7da50aeaeb319e05 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: ruthkoole Date: Thu, 29 Feb 2024 02:12:46 +0100 Subject: [PATCH 083/297] uitwerken template voor klankbord --- .../normen/transparantie/Algoritmeregister.md | 78 +++++++++++++++++-- 1 file changed, 72 insertions(+), 6 deletions(-) diff --git a/docs/normen/transparantie/Algoritmeregister.md b/docs/normen/transparantie/Algoritmeregister.md index 6533cd1eac..c0d1028299 100644 --- a/docs/normen/transparantie/Algoritmeregister.md +++ b/docs/normen/transparantie/Algoritmeregister.md @@ -1,5 +1,5 @@ --- -title: Algoritmeregister +title: Transparante werking --- @@ -8,8 +8,12 @@ title: Algoritmeregister Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). -## Norm -**De inzet en werking van het algoritme is gepubliceerd in een register en inzichtelijk voor belanghebbende.** +# De werking van het algoritme en AI-systeem moet transparant zijn + +| **Norm** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | +|---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| +| De werking van het algoritme en AI-systeem moet transparant zijn | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | + ## Risico Ontbreken transparantie voor burgers/bedrijven/stakeholders (belanghebbenden) @@ -19,11 +23,73 @@ Ontbreken transparantie voor burgers/bedrijven/stakeholders (belanghebbenden) #### Wet- en regelgeving - [AI Act](https://artificialintelligenceact.eu/wp-content/uploads/2023/08/AI-Mandates-20-June-2023.pdf), artikel 60 +#### Toetsingskader +- EC/AI HLEG April 2019 - Hoofdstuk II.1.4 +- ARK 2.23/2.07 + +#### Standaarden + +## Maatregelen +Onderstaand overzicht laat zien welke denkbare maatregelen kunnen worden getroffen om te voldoen aan de normen. Deze maatregelen dienen ter inspiratie. Organisaties zullen zelf moeten bepalen of zij deze maatregelen toepassen. + +=== "Rekenregels" + + === "impactvol" + + | **Maatregelen bij norm: Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | + |-----------------------------------------|------------|:-------------------------------:|:----------------:|:---------------------:| + | | | | | | + | | | | | | + + === "niet impactvol" + + je hoeft niks te doen + + +=== "Machine learning" + + === "hoog risico AI Act" + + | **Maatregelen bij norm: Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | + |--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|:-----------------------------------------------------:|:------------------------------:|:--------------------------------------------------------------------------------------------------:| + | Bij de output van het algoritme moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling. | Hiermee is het voor de gebruiker en belanghebbende inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller, Inkoopadviseur en Contractbeheerder | + | | | | | | + + === "impactvol" + + | **Maatregelen bij norm: Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | + |--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|:-----------------------------------------------------:|:------------------------------:|:--------------------------------------------------------------------------------------------------:| + | Bij de output van het algoritme moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling. | Hiermee is het voor de gebruiker en belanghebbende inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller, Inkoopadviseur en Contractbeheerder | + | | | | | | + + === "niet impactvol" + + | **Maatregelen bij norm: Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | + |-----------------------------------------|------------|:-------------------------------:|:----------------:|:---------------------:| + | | | | | | + | | | | | | +=== "Generatieve AI" + + === "hoog risico AI" + + | **Maatregelen bij norm: Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | + |-----------------------------------------|------------|:-------------------------------:|:----------------:|:---------------------:| + | | | | | | + | | | | | | + + === "impactvol" + + | **Maatregelen bij norm: Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | + |-----------------------------------------|------------|:-------------------------------:|:----------------:|:---------------------:| + | | | | | | + | | | | | | + === "niet impactvol" -#### Toetsingskaders - EC/AI HLEG April 2019 - Hoofdstuk II.1.4 -ARK 2.23/2.07 + | **Maatregelen bij norm: Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | + |-----------------------------------------|------------|:-------------------------------:|:----------------:|:---------------------:| + | | | | | | + | | | | | | ## Toelichting Doel van publicatie van informatie over het algoritme is het bieden van transparantie naar betrokkenen. Het zorgt ervoor dat het voor de vooraf bepaalde personen/doelgroepen duidelijk is dat zij met een algoritme te maken hebben, welke consequenties dat heeft en welke beperkingen het algoritme kent. De gewenste mate van transparantie (technische transparantie vs. uitlegbaarheid) is weloverwogen; het hangt af van 1) de impact van het algoritme op de beslissing, uitkomst en burger, (2) de mate van autonomie bij de besluitvorming en (3) het type en de complexiteit van het algoritme. De informatie dient voldoende begrijpelijk te zijn voor de doelgroep(en). From 36f04b6668b48201600a5260f40454714ade01d9 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: ruthkoole Date: Thu, 29 Feb 2024 03:55:13 +0100 Subject: [PATCH 084/297] laatste aanpassingen voor klankbordgroep --- .../technische robuustheid en veiligheid/index.md | 2 +- docs/normen/transparantie/Algoritmeregister.md | 5 +++++ 2 files changed, 6 insertions(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md b/docs/bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md index 35562d5db2..19e63d6e03 100644 --- a/docs/bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md +++ b/docs/bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md @@ -15,7 +15,7 @@ Hier is plek voor een algemene beschrijving van dit bouwblok. Neem hier in ieder --- -## Data ten opzichte van de levenscyclus +## Technische robuustheid ten opzichte van de levenscyclus | **Fase levenscyclus** | **Relevant ja/nee** | **Toelichting** | |--------------------------------------------------------------------------------------------------|:-----------------------------------------------:|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------| diff --git a/docs/normen/transparantie/Algoritmeregister.md b/docs/normen/transparantie/Algoritmeregister.md index c0d1028299..114d674c16 100644 --- a/docs/normen/transparantie/Algoritmeregister.md +++ b/docs/normen/transparantie/Algoritmeregister.md @@ -32,8 +32,13 @@ Ontbreken transparantie voor burgers/bedrijven/stakeholders (belanghebbenden) ## Maatregelen Onderstaand overzicht laat zien welke denkbare maatregelen kunnen worden getroffen om te voldoen aan de normen. Deze maatregelen dienen ter inspiratie. Organisaties zullen zelf moeten bepalen of zij deze maatregelen toepassen. + +Selecteer eerst de gebruikte techniek + === "Rekenregels" + De maatregelen zijn afhankelijk van het risiconiveau van het algoritme. + === "impactvol" | **Maatregelen bij norm: Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | From 5820fcbe70200dc46dfbedad64922eddce6ffaea Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: ruthkoole Date: Fri, 8 Mar 2024 12:07:39 +0100 Subject: [PATCH 085/297] aanpassen templates aan nieuwe risico indeling --- .../conformiteitsbeoordeling/index.md | 7 -- docs/bouwblokken/data/index.md | 55 --------- docs/bouwblokken/duurzaamheid/index.md | 7 -- .../bouwblokken/fundamentele rechten/index.md | 6 - .../fundamentele rechten/non-discriminatie.md | 100 ---------------- docs/bouwblokken/governance/index.md | 7 -- docs/bouwblokken/index.md | 107 ------------------ docs/bouwblokken/inkoop/index.md | 67 ----------- docs/bouwblokken/menselijke controle/index.md | 7 -- .../privacy en gegevensbescherming/index.md | 14 --- .../index.md | 58 ---------- docs/bouwblokken/transparantie/index.md | 6 - docs/normen/governance/Archiveren.md | 44 +++++-- mkdocs.yml | 4 + 14 files changed, 40 insertions(+), 449 deletions(-) delete mode 100644 docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md delete mode 100644 docs/bouwblokken/data/index.md delete mode 100644 docs/bouwblokken/duurzaamheid/index.md delete mode 100644 docs/bouwblokken/fundamentele rechten/index.md delete mode 100644 docs/bouwblokken/fundamentele rechten/non-discriminatie.md delete mode 100644 docs/bouwblokken/governance/index.md delete mode 100644 docs/bouwblokken/index.md delete mode 100644 docs/bouwblokken/inkoop/index.md delete mode 100644 docs/bouwblokken/menselijke controle/index.md delete mode 100644 docs/bouwblokken/privacy en gegevensbescherming/index.md delete mode 100644 docs/bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md delete mode 100644 docs/bouwblokken/transparantie/index.md diff --git a/docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md b/docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md deleted file mode 100644 index 1f52406102..0000000000 --- a/docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md +++ /dev/null @@ -1,7 +0,0 @@ ---- -title: Conformiteitsbeoordeling -icon: material/check-circle -status: todo ---- - -!!! note "status: dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden" \ No newline at end of file diff --git a/docs/bouwblokken/data/index.md b/docs/bouwblokken/data/index.md deleted file mode 100644 index bdb6947faa..0000000000 --- a/docs/bouwblokken/data/index.md +++ /dev/null @@ -1,55 +0,0 @@ ---- -title: Data -icon: material/database -status: todo ---- - -!!! note "status: dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden" - -Hier is plek voor een algemene beschrijving van dit bouwblok. Neem hier in ieder geval op: - -- waar gaat dit bouwblok over -- zijn er eventueel deelonderwerpen die behoren tot dit bouwblok? Zo ja welke? En verwijzen indien dit een aparte pagina betreft. -- waarom is dit bouwblok belangrijk? -- eventueel definities of toelichting van bepaalde begrippen die relevant zijn voor dit bouwblok - ---- - -## Data ten opzichte van de levenscyclus - -| **Fase levenscyclus** | **Relevant ja/nee** | **Toelichting** | -|--------------------------------------------------------------------------------------------------|:---------------------:|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------| -| [Probleemanalyse](../../levenscyclus/probleemanalyse.md) | | | -| [Ontwerp](../../levenscyclus/ontwerp.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | -| [Data verkennen en preparatie](../../levenscyclus/data%20verkenning%20en%20data%20preparatie.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | De vraag is of dit voldoende plek is voor een toelichting. Hoe veel tekst willen we hier precies kwijt? Je kan hier best een tijdje doortypen, maar deze vorm van weergeven is misschien niet heel geschikt als je hier heel veel meer tekst kwijt wilt. | -| [Ontwikkelen](../../levenscyclus/ontwikkelen.md) | | | -| [Validatie](../../levenscyclus/validatie.md) | | | -| [Implementatie](../../levenscyclus/implementatie.md) | | | -| [Monitoren](../../levenscyclus/monitoren.md) | | | -| [Archiveren](../../levenscyclus/archiveren.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | - - -??? question "vraag" - Willen we hier onderscheid kunnen maken in wat voor soort algoritme we aan het ontwikkelen zijn? - -## Normen - -Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op data waaraan een overheidsorganisatie volgens geldende wet- en regelgeving aan moet voldoen bij het gebruik van algoritmes. - -| **Norm** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | -|---------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| [n.t.b.](../../normen/data/n.t.b..md) | Korte uitleg over deze norm | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -| | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | - -??? question "vragen" - - Willen we deze normen ook kunnen koppelen aan de levenscyclus? Dat kunnen we misschien weer op de norm pagina doen? - - Willen we hier ook een bron vermelden? Als ik het goed begrijp komen alle normen die we nu hebben uit wettelijke verplichtingen? - - Willen we hier ook normen toevoegen die niet wettelijk verplicht zijn (of zijn dat dat aanvullende maatregelen)? - - Wat is precies het onderscheid dat we willen maken? Wanneer weet de IBW dit? Voor nu impactvol ja/nee genomen, maar we moeten sowieso ook hoog-risico AI act meenemen - -## Aanvullende maatregelen - -| **Maatregel** | **Uitleg** | **van toepassing op impactvolle algoritmes** | **van toepassing op niet-impactvolle algoritmes** | -|----------------|-----------------------------|:-----------------------------------------------:|:-------------------------------------------------:| -| [Maatregel](#) | Korte uitleg over maatregel | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -| [Maatregel](#) | Korte uitleg over maatregel | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | diff --git a/docs/bouwblokken/duurzaamheid/index.md b/docs/bouwblokken/duurzaamheid/index.md deleted file mode 100644 index 530e1e60c4..0000000000 --- a/docs/bouwblokken/duurzaamheid/index.md +++ /dev/null @@ -1,7 +0,0 @@ ---- -title: Duurzaamheid -icon: material/leaf -status: todo ---- - -!!! note "status: moet nog ontwikkeld worden" diff --git a/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/index.md b/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/index.md deleted file mode 100644 index a035b21432..0000000000 --- a/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/index.md +++ /dev/null @@ -1,6 +0,0 @@ ---- -title: Fundamenetele rechten -icon: material/scale-balance ---- - -!!! note "status: dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden" diff --git a/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/non-discriminatie.md b/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/non-discriminatie.md deleted file mode 100644 index 46077fb309..0000000000 --- a/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/non-discriminatie.md +++ /dev/null @@ -1,100 +0,0 @@ ---- -title: Bias en non-discriminatie ---- - -!!! note "status: dit bouwblok is in ontwikkeling" - -## Waarom? -Schrijf hier een tekst over wat [title] is en waarom dit belangrijk is voor een verantwoord gebruik van algoritmes bij overheidsorganisaties. - -## Levenscyclus -Een overzicht van welke fasen van de levenscyclus relevant zijn voor dit bouwblok. - -- [x] Probleemanalyse -- [x] Ontwerp -- [x] Data verkenning en data preparatie -- [x] Ontwikkelen -- [x] Validatie -- [x] Implementatie -- [x] Monitoren -- [ ] Archiveren - -## Normen - -Onderstaand een overzicht van de minimale vereisten die volgen uit geldende wet- en regelgeving, toetingskaders en andere bronnen - -=== "Laag risico" - - | **Norm** | **Uitleg** | **Bron** | - |-----------------------------------|------------------------------------------|----------| - | Norm 2 | Korte uitleg over norm 2 | | - -=== "Hoog risico" - - | **Norm** | **Uitleg** | **Bron** | - |-----------------------------------|------------------------------------------|----------| - | Verbod op ongelijke behandeling in gelijke omstandigheden. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan | Korte uitleg over norm 1 | | IKA1.0 - | Norm 2 | Korte uitleg over norm 2 | | - | Norm 3 | Korte uitleg over norm 3 | | - | Norm 4 | Korte uitleg over norm 4 | | - - -## Rollen -Overzicht van welke rollen belangrijk zijn te betrekken bij dit bouwblok. - -
- -- __technische expert__ bron: handreiking non-discriminatie by design -- __projectleider__ bron: handreiking non-discriminatie by design -- __jurist__ bron: handreiking non-discriminatie by design -- __functionaris gegevensbescherming__ bron: handreiking non-discriminatie by design -- __relevante stakeholders__ bron: handreiking non-discriminatie by design -- __domein expert__ bron: handreiking non-discriminatie by design -- __data steward__ bron: handreiking non-discriminatie by design -- __data analist__ bron: handreiking non-discriminatie by design -- __beleid__ bron: evaluatie handreiking non-discriminatie by design door ADR - -
- -## Aanbevelingen -[Rathenau](https://www.rathenau.nl/nl/digitalisering/algoritmes-afwegen) - -* Geef als uitvoeringsorganisatie meer inzicht in hoe biastoetsing plaatsvindt -* Zet een nationaal kennisplatform voor biastoetsing op waar expertise kan worden ontwikkeld en gedeeld. Bepaal welke mate van standaardisatie gewenst is en of wettelijke eisen nodig zijn. - -[ADR](https://open.overheid.nl/documenten/7052294a-e70a-4084-88da-d09ae5f202cb/file) - -* Plaats de handreiking in een kader in relatie tot andere instrumenten -* Overweeg een risicogerichte benadering voor de toepassing van de handreiking -* Werk aan het vergroten van bewustzijn voor algoritmen en (data-)ethiek in de organisatie -* Zorg voor duidelijkheid in taken en verantwoordelijkheden van verschillende betrokkenen -* Beleg verantwoordelijkheid voor de handreiking en borg de (blijvende) aandacht ervoor -* Verplichte toepassing van de handreiking kan bestaande initiatieven tenietdoen - -[Toetsingskader ADR](https://open.overheid.nl/documenten/61b54381-d331-40ed-8fce-b2883b195f25/file) - -* De definitie van de verschillende groepen en de gewenste prestatie van het model voor deze groepen zijn opgenomen in de functionele eisen. -* De mate van geaccepteerde bias in de uitkomst is opgenomen in de functionele eisen en uitgewerkt in meetbare prestatiecriteria. -* De methoden om bias te voorkomen, detecteren en corrigeren zijn vastgelegd. -* De mate van bias in de data, dataverzameling en het model zijn in kaart gebracht. -* Tijdens de ontwikkeling van het model is beoordeeld of er een verschil bestaat tussen de prestatie van het model tussen verschillende subgroepen. De prestatiemetrieken afleidbaar uit de confusionmatrix zijn vergeleken voor deze subgroepen. -* De uitkomstbias van productiedata is beoordeeld voor de verschillende subgroepen en voldoet aan de prestatiecriteria. -* Bij de geconstateerde bias is beoordeeld of deze op discriminatie duidt. - -[College voor de Rechten van de Mens](https://publicaties.mensenrechten.nl/publicatie/61a734e65d726f72c45f9dce) (Richtlijnen) - -* Overheidsinstanties mogen bij opsporings- en handhavingsbevoegdheden, met het oog op effectiviteit, efficiëntie en kostenbesparing, gebruik maken van risicoprofielen. Binnen deze risicoprofielen mogen ervaringsgegevens die tot een bepaalde vooronderstelling leiden een rol spelen, tenzij dit leidt tot discriminatie op grond van ras of nationaliteit -* Risicoprofielen die uitsluitend of in doorslaggevende mate gebaseerd zijn op ras (waaronder etniciteit en afkomst) zijn in strijd met het discriminatieverbod; -* Risicoprofielen die zich richten op één bepaalde afkomst of nationaliteit hebben een stigmatiserend effect en zijn daarom strijdig met het discriminatieverbod; -* Risicoprofielen die uitsluitend gebaseerd zijn op nationaliteit zijn zeer moeilijk te rechtvaardigen; -* Risicoprofielen waarin ras of nationaliteit mede een rol speelt, kunnen slechts gerechtvaardigd worden door zeer zwaarwegende redenen; -* Het gebruik van ras of nationaliteit als selectiecriterium binnen een risicoprofiel is nooit toegestaan als er geen objectieve relatie kan worden aangetoond tussen dit selectiecriterium en het legitieme doel van het profiel; -* In alle gevallen moeten de selectiecriteria binnen een risicoprofiel samen voldoende relevant en objectief (geschikt) zijn om op een effectieve wijze bij te dragen aan de verwezenlijking van het nagestreefde legitieme doel; -* Het gebruik van ras of nationaliteit als selectiecriterium binnen een risicoprofiel moet daarnaast noodzakelijk zijn om het gewenste doel tebereiken. -* Selectiebeslissingen moeten te allen tijde uitlegbaar zijn. -## Mogelijke hulpmiddelen en methoden -* [Fairness Handbook](https://amsterdamintelligence.com/resources/the-fairness-handbook) - -!!! info "Disclaimer" - - Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). diff --git a/docs/bouwblokken/governance/index.md b/docs/bouwblokken/governance/index.md deleted file mode 100644 index fbe108cb00..0000000000 --- a/docs/bouwblokken/governance/index.md +++ /dev/null @@ -1,7 +0,0 @@ ---- -title: Governance -icon: material/bank -status: todo ---- - -!!! note "status: dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden" \ No newline at end of file diff --git a/docs/bouwblokken/index.md b/docs/bouwblokken/index.md deleted file mode 100644 index 905332f046..0000000000 --- a/docs/bouwblokken/index.md +++ /dev/null @@ -1,107 +0,0 @@ ---- -title: Bouwblokken ---- - -Bij het algoritmekader hebben we 10 bouwblokken gedefinieerd. Deze bouwblokken geven structuur aan het algoritmekader. - -Deze bouwblokken worden één voor één opgepakt. - -## Bouwblokken in ontwikkeling - -
- -- :material-scale-balance: __Fundamentele rechten__ *(in ontwikkeling)* - - --- - - Het bouwblok fundamentele rechten is opgesplitst in verschillende delen - - [:octicons-arrow-right-24: Naar fundamentele rechten](../bouwblokken/fundamentele%20rechten/index.md) - - [:octicons-arrow-right-24: Naar bias en non-discriminatie](../bouwblokken/fundamentele%20rechten/non-discriminatie.md) - -- :material-cart: __Publieke inkoop__ *(in ontwikkeling)* - - --- - - Hier kunnen we een korte tekst kwijt over publieke inkoop - - [:octicons-arrow-right-24: Naar publieke inkoop](../bouwblokken/inkoop/index.md) - -- :material-shield-lock: __Privacy en gegevensbescherming__ *(in ontwikkeling)* - - --- - - Hier kunnen we een korte tekst kwijt over privacy en gegevensbescherming - - [:octicons-arrow-right-24: Naar privacy en gegevensbescherming](../bouwblokken/privacy%20en%20gegevensbescherming/index.md) - -- :material-magnify: __Transparantie__ *(in ontwikkeling)* - - --- - - Hier kunnen we een korte tekst kwijt over transparantie - - [:octicons-arrow-right-24: Naar transparantie](../bouwblokken/transparantie/index.md) - -
- -## Bouwblokken nog te doen - -
- -- :material-check-circle: __Conformiteitsbeoordeling__ *(nog te doen)* - - --- - - Hier kunnen we een korte tekst kwijt over conformiteitsbeoordeling - - [:octicons-arrow-right-24: Naar conformiteitsbeoordeling](../bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md) - -- :material-database: __Data__ *(nog te doen)* - - --- - - Hier kunnen we een korte tekst kwijt over data - - [:octicons-arrow-right-24: Naar data](../bouwblokken/data/index.md) - -- :material-leaf: __Duurzaamheid__ *(nog te doen)* - - --- - - Hier kunnen we een korte tekst kwijt over duurzaamheid - - [:octicons-arrow-right-24: Naar duurzaamheid](../bouwblokken/duurzaamheid/index.md) - -- :material-bank: __Governance__ *(nog te doen)* - - --- - - Hier kunnen we een korte tekst kwijt over governance - - [:octicons-arrow-right-24: Naar governance](../bouwblokken/governance/index.md) - -- :material-account-check: __Menselijke controle__ *(nog te doen)* - - --- - - Hier kunnen we een korte tekst kwijt over menselijke controle - - [:octicons-arrow-right-24: Naar menselijke controle](../bouwblokken/menselijke%20controle/index.md) - -- :material-cog: __Technische robuustheid en veiligheid__ *(nog te doen)* - - --- - - Hier kunnen we een korte tekst kwijt over technische robuustheid en veiligheid - - [:octicons-arrow-right-24: Naar technische robuustheid en veiligheid](../bouwblokken/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/index.md) - -
- - -!!! info "Disclaimer" - - Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). - diff --git a/docs/bouwblokken/inkoop/index.md b/docs/bouwblokken/inkoop/index.md deleted file mode 100644 index 5149696fa2..0000000000 --- a/docs/bouwblokken/inkoop/index.md +++ /dev/null @@ -1,67 +0,0 @@ ---- -title: Het inkopen van algoritmen en kunstmatige intelligentie door overheidsinstellingen -icon: material/cart ---- - -# Het inkopen van algoritmen en kunstmatige intelligentie door overheidsinstellingen - -!!! note "status: dit bouwblok is in ontwikkeling" - -## Levenscyclus - -### Probleem analyse - - -### Ontwerp - - -### Data verkennen en (data)preparatie - - -### Ontwikkelen - - -### Validatie - - -### Implementatie - - -## Normen - -Onderstaand een overzicht van de minimale vereisten die volgen uit geldende wet- en regelgeving, toetingskaders en andere bronnen - -=== "Laag risico" - - | **Norm** | **Uitleg** | **Bron** | - |-----------------------------------|------------------------------------------|----------| - | Norm 2 | Korte uitleg over norm 2 | | - -=== "Hoog risico" - - | **Norm** | **Uitleg** | **Bron** | - |-----------------------------------|------------------------------------------|----------| - | Norm 2 | Korte uitleg over norm 2 | | - | Norm 3 | Korte uitleg over norm 3 | | - | Norm 4 | Korte uitleg over norm 4 | | - - -## Rollen -Overzicht van welke rollen belangrijk zijn te betrekken bij dit bouwblok. - -
- -- __dats scientist__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __projectleider__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __jurist__ beschijf waarom deze rol belangrijk is - -
- -## Best practices - -## Ervaringen - -!!! info "Disclaimer" - - Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). - diff --git a/docs/bouwblokken/menselijke controle/index.md b/docs/bouwblokken/menselijke controle/index.md deleted file mode 100644 index 3408c2956d..0000000000 --- a/docs/bouwblokken/menselijke controle/index.md +++ /dev/null @@ -1,7 +0,0 @@ ---- -title: Menselijke controle -icon: material/account-check -status: todo ---- - -!!! note "status: dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden" \ No newline at end of file diff --git a/docs/bouwblokken/privacy en gegevensbescherming/index.md b/docs/bouwblokken/privacy en gegevensbescherming/index.md deleted file mode 100644 index b3d07ee2e1..0000000000 --- a/docs/bouwblokken/privacy en gegevensbescherming/index.md +++ /dev/null @@ -1,14 +0,0 @@ ---- -title: Privacy en gegevensbescherming -icon: material/shield-lock ---- - -Hier komt een beschrijving van dit bouwblok - -!!! note "status: dit bouwblok is in ontwikkeling" - - -!!! info "Disclaimer" - - Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). - diff --git a/docs/bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md b/docs/bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md deleted file mode 100644 index 19e63d6e03..0000000000 --- a/docs/bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md +++ /dev/null @@ -1,58 +0,0 @@ ---- -title: Technische robuustheid en veiligheid -icon: material/cog -status: todo ---- - -!!! note "status:dit bouwblok gebruik ik nu als template" - -Hier is plek voor een algemene beschrijving van dit bouwblok. Neem hier in ieder geval op: - -- waar gaat dit bouwblok over -- zijn er eventueel deelonderwerpen die behoren tot dit bouwblok? Zo ja welke? En verwijzen indien dit een aparte pagina betreft. -- waarom is dit bouwblok belangrijk? -- eventueel definities of toelichting van bepaalde begrippen die relevant zijn voor dit bouwblok - ---- - -## Technische robuustheid ten opzichte van de levenscyclus - -| **Fase levenscyclus** | **Relevant ja/nee** | **Toelichting** | -|--------------------------------------------------------------------------------------------------|:-----------------------------------------------:|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------| -| [Probleemanalyse](../../levenscyclus/probleemanalyse.md) | | | -| [Ontwerp](../../levenscyclus/ontwerp.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | -| [Data verkennen en preparatie](../../levenscyclus/data%20verkenning%20en%20data%20preparatie.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | De vraag is of dit voldoende plek is voor een toelichting. Hoe veel tekst willen we hier precies kwijt? Je kan hier best een tijdje doortypen, maar deze vorm van weergeven is misschien niet heel geschikt als je hier heel veel meer tekst kwijt wilt. | -| [Ontwikkelen](../../levenscyclus/ontwikkelen.md) | | | -| [Validatie](../../levenscyclus/validatie.md) | | | -| [Implementatie](../../levenscyclus/implementatie.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | -| [Monitoren](../../levenscyclus/monitoren.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | -| [Archiveren](../../levenscyclus/archiveren.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | - - -??? question "vraag" - Willen we hier onderscheid kunnen maken in wat voor soort algoritme we aan het ontwikkelen zijn? - -## Normen - -Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op data waaraan een overheidsorganisatie volgens geldende wet- en regelgeving aan moet voldoen bij het gebruik van algoritmes. - -| **Norm** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | -|---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| [Continuïteit](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Algoritme%20continuïteit.md) | Korte uitleg over deze norm | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -| [Betrouwbare uitkomsten](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | -| [Data is representatief](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Data%20is%20representatief.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | -| [Doel en keuze algoritme](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Doel%20en%20keuze%20algoritme.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | -| [Informatiebeveiliging](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Informatiebeveiliging.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | - -??? question "vragen" - - Willen we deze normen ook kunnen koppelen aan de levenscyclus? Dat kunnen we misschien weer op de norm pagina doen? - - Willen we hier ook een bron vermelden? Als ik het goed begrijp komen alle normen die we nu hebben uit wettelijke verplichtingen? - - Willen we hier ook normen toevoegen die niet wettelijk verplicht zijn (of zijn dat dat aanvullende maatregelen)? - - Wat is precies het onderscheid dat we willen maken? Wanneer weet de IBW dit? Voor nu impactvol ja/nee genomen, maar we moeten sowieso ook hoog-risico AI act meenemen - -## Aanvullende maatregelen - -| **Maatregel** | **Uitleg** | **van toepassing op impactvolle algoritmes** | **van toepassing op niet-impactvolle algoritmes** | -|----------------|-----------------------------|:-----------------------------------------------:|:-------------------------------------------------:| -| [Maatregel](#) | Korte uitleg over maatregel | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -| [Maatregel](#) | Korte uitleg over maatregel | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | diff --git a/docs/bouwblokken/transparantie/index.md b/docs/bouwblokken/transparantie/index.md deleted file mode 100644 index 0d315811f1..0000000000 --- a/docs/bouwblokken/transparantie/index.md +++ /dev/null @@ -1,6 +0,0 @@ ---- -title: Transparantie -icon: material/magnify ---- - -!!! note "status: dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden" diff --git a/docs/normen/governance/Archiveren.md b/docs/normen/governance/Archiveren.md index 1fc4910c73..5fbee0472a 100644 --- a/docs/normen/governance/Archiveren.md +++ b/docs/normen/governance/Archiveren.md @@ -1,6 +1,6 @@ --- title: Archiveren - +toc: false --- !!! info "Disclaimer" @@ -8,23 +8,51 @@ title: Archiveren Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). -## Norm -**Het algoritme is in goede geordende staat en voldoet aan de Archiefwet 1995, dit betekent dat het algoritme duurzaam toegankelijk is (vindbaar, beschikbaar, leesbaar, interpreteerbaar, betrouwbaar en toekomstbestendig. Voor iedereen die daar recht op heeft en voor zo lang als noodzakelijk.** +# Het algoritme is in goede geordende staat en voldoet aan de Archiefwet 1995, dit betekent dat het algoritme duurzaam toegankelijk is (vindbaar, beschikbaar, leesbaar, interpreteerbaar, betrouwbaar en toekomstbestendig. Voor iedereen die daar recht op heeft en voor zo lang als noodzakelijk. + +## Wanneer van toepassing? + +| **hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **impactvolle algoritmes** | **niet-impactvolle algoritmes** | +|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| +| :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | ## Risico -In progress +Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. ## Bronnen -#### Wet- en regelgeving +| **Type** | **Bron** | **Toelichting** | +|---------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|---------------------------------------------------------------| +| Wet- en regelgeving | [Art. 3 Archiefwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/2022-05-01) | Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | +| Wet- en regelgeving | [Art 15 lid 2 Archiefwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/2022-05-01) | Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | +| Toetingskader | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | -#### Toetsingskaders +## Maatregelen + +De aanbevolen maatregelen zijn afhankelijk van de gebruikte techiek van het algoritme. Selecteer hieronder de gebruikt techniek. +=== "Rekenregels" + + | **Maatregel** | **Toelichting** | **Bron** | Van toepassing op niet-impactvolle algoritmes | Van toepassing op impactvolle algoritmes | + |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------|-------------------------------------------------| + | Er moet worden vastgesteld welke documenten of informatie bewaard moeten worden over of van het algoritme of het AI-systeem. De bewaartermijn is afgestemd op de eisen van wet- en regelgeving en op de controle- en auditcyclus van de betreffende gegevens. | Hierbij kan worden gedacht aan de broncode, trainings- en testdata, (technische) documentatie en de output. | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 4.01](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + | Zorg ervoor dat de vereisten met betrekking tot bewaartermijnen correct worden vertaald naar de algoritmische toepassing of het AI-systeem en de onderliggende systemen. Controleer of deze maatregel is getroffen en zorg dat dit aantoonbaar is. | Hierbij kan worden gedacht aan het inrichten van de bewaartermijn voor logbestanden bij Cloudoplossingen of het bewaren van de output van algoritmen of AI-systemen in zaaksystemen. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + | Onderzoek of beperkingen aan openbaarheid van de archiefbescheiden moeten worden gesteld. Leg deze beslissingen vast. | Er zijn gevallen waarbij het openbaren van archiefbescheiden is uitgesloten. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + | Maak de vereisten op grond van de Archiefwet en die zien op algoritmen en AI-systemen onderdeel van het inkoopproces door deze te duiden. | Het is van belang dat leveranciers tijdig kunnen beoordelen of hun voorzieningen voldoen aan de vereisten uit de Archiefwet. Dit kan kenbaar worden gemaakt bijvoorbeeld via het Programma van Eisen of contractuele voorwaarden. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + +=== "Machine learning" + + | **Maatregel** | **Toelichting** | **Bron** | Van toepassing op niet-impactvolle algoritmes | Van toepassing op impactvolle algoritmes | Hoog risico AI-systeem (AI-Act) | + |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------|-------------------------------------------------|------------| + | Er moet worden vastgesteld welke documenten of informatie bewaard moeten worden over of van het algoritme of het AI-systeem. De bewaartermijn is afgestemd op de eisen van wet- en regelgeving en op de controle- en auditcyclus van de betreffende gegevens. | Hierbij kan worden gedacht aan de broncode, trainings- en testdata, (technische) documentatie en de output. | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 4.01](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | ja | + | Zorg ervoor dat de vereisten met betrekking tot bewaartermijnen correct worden vertaald naar de algoritmische toepassing of het AI-systeem en de onderliggende systemen. Controleer of deze maatregel is getroffen en zorg dat dit aantoonbaar is. | Hierbij kan worden gedacht aan het inrichten van de bewaartermijn voor logbestanden bij Cloudoplossingen of het bewaren van de output van algoritmen of AI-systemen in zaaksystemen. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | ja | + | Onderzoek of beperkingen aan openbaarheid van de archiefbescheiden moeten worden gesteld. Leg deze beslissingen vast. | Er zijn gevallen waarbij het openbaren van archiefbescheiden is uitgesloten. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{style="color: #4DB6AC"} | + | Maak de vereisten op grond van de Archiefwet en die zien op algoritmen en AI-systemen onderdeel van het inkoopproces door deze te duiden. | Het is van belang dat leveranciers tijdig kunnen beoordelen of hun voorzieningen voldoen aan de vereisten uit de Archiefwet. Dit kan kenbaar worden gemaakt bijvoorbeeld via het Programma van Eisen of contractuele voorwaarden. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{style="color: #4DB6AC"} | + +=== "Generatieve AI" -## Toelichting -## Maatregelen ## Rollen Hieronder beschrijven we welke rollen er betrokken kunnen worden bij de uitvoering van deze norm. diff --git a/mkdocs.yml b/mkdocs.yml index a224f013a7..998c57f5eb 100644 --- a/mkdocs.yml +++ b/mkdocs.yml @@ -160,6 +160,10 @@ extra: deprecated: Deze pagina wordt binnenkort verwijderd todo: Dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden +extra_javascript: + - https://unpkg.com/tablesort@5.3.0/dist/tablesort.min.js + - javascripts/tablesort.js + plugins: - glightbox - search From 468f405bbd32268ccf552302df08f807697cd88b Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: ruthkoole Date: Fri, 8 Mar 2024 14:05:30 +0100 Subject: [PATCH 086/297] aanpassen vereiste archiveren --- .../conformiteitsbeoordeling/index.md | 7 ++ docs/bouwblokken/data/index.md | 55 +++++++++ docs/bouwblokken/duurzaamheid/index.md | 7 ++ .../bouwblokken/fundamentele rechten/index.md | 6 + .../fundamentele rechten/non-discriminatie.md | 100 ++++++++++++++++ docs/bouwblokken/governance/index.md | 7 ++ docs/bouwblokken/index.md | 107 ++++++++++++++++++ docs/bouwblokken/inkoop/index.md | 67 +++++++++++ docs/bouwblokken/menselijke controle/index.md | 7 ++ .../privacy en gegevensbescherming/index.md | 14 +++ .../index.md | 58 ++++++++++ docs/bouwblokken/transparantie/index.md | 6 + docs/javascripts/tablesort.js | 6 + docs/normen/governance/Archiveren.md | 22 ++-- 14 files changed, 462 insertions(+), 7 deletions(-) create mode 100644 docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md create mode 100644 docs/bouwblokken/data/index.md create mode 100644 docs/bouwblokken/duurzaamheid/index.md create mode 100644 docs/bouwblokken/fundamentele rechten/index.md create mode 100644 docs/bouwblokken/fundamentele rechten/non-discriminatie.md create mode 100644 docs/bouwblokken/governance/index.md create mode 100644 docs/bouwblokken/index.md create mode 100644 docs/bouwblokken/inkoop/index.md create mode 100644 docs/bouwblokken/menselijke controle/index.md create mode 100644 docs/bouwblokken/privacy en gegevensbescherming/index.md create mode 100644 docs/bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md create mode 100644 docs/bouwblokken/transparantie/index.md create mode 100644 docs/javascripts/tablesort.js diff --git a/docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md b/docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md new file mode 100644 index 0000000000..1f52406102 --- /dev/null +++ b/docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md @@ -0,0 +1,7 @@ +--- +title: Conformiteitsbeoordeling +icon: material/check-circle +status: todo +--- + +!!! note "status: dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden" \ No newline at end of file diff --git a/docs/bouwblokken/data/index.md b/docs/bouwblokken/data/index.md new file mode 100644 index 0000000000..bdb6947faa --- /dev/null +++ b/docs/bouwblokken/data/index.md @@ -0,0 +1,55 @@ +--- +title: Data +icon: material/database +status: todo +--- + +!!! note "status: dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden" + +Hier is plek voor een algemene beschrijving van dit bouwblok. Neem hier in ieder geval op: + +- waar gaat dit bouwblok over +- zijn er eventueel deelonderwerpen die behoren tot dit bouwblok? Zo ja welke? En verwijzen indien dit een aparte pagina betreft. +- waarom is dit bouwblok belangrijk? +- eventueel definities of toelichting van bepaalde begrippen die relevant zijn voor dit bouwblok + +--- + +## Data ten opzichte van de levenscyclus + +| **Fase levenscyclus** | **Relevant ja/nee** | **Toelichting** | +|--------------------------------------------------------------------------------------------------|:---------------------:|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------| +| [Probleemanalyse](../../levenscyclus/probleemanalyse.md) | | | +| [Ontwerp](../../levenscyclus/ontwerp.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | +| [Data verkennen en preparatie](../../levenscyclus/data%20verkenning%20en%20data%20preparatie.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | De vraag is of dit voldoende plek is voor een toelichting. Hoe veel tekst willen we hier precies kwijt? Je kan hier best een tijdje doortypen, maar deze vorm van weergeven is misschien niet heel geschikt als je hier heel veel meer tekst kwijt wilt. | +| [Ontwikkelen](../../levenscyclus/ontwikkelen.md) | | | +| [Validatie](../../levenscyclus/validatie.md) | | | +| [Implementatie](../../levenscyclus/implementatie.md) | | | +| [Monitoren](../../levenscyclus/monitoren.md) | | | +| [Archiveren](../../levenscyclus/archiveren.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | + + +??? question "vraag" + Willen we hier onderscheid kunnen maken in wat voor soort algoritme we aan het ontwikkelen zijn? + +## Normen + +Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op data waaraan een overheidsorganisatie volgens geldende wet- en regelgeving aan moet voldoen bij het gebruik van algoritmes. + +| **Norm** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | +|---------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| +| [n.t.b.](../../normen/data/n.t.b..md) | Korte uitleg over deze norm | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | + +??? question "vragen" + - Willen we deze normen ook kunnen koppelen aan de levenscyclus? Dat kunnen we misschien weer op de norm pagina doen? + - Willen we hier ook een bron vermelden? Als ik het goed begrijp komen alle normen die we nu hebben uit wettelijke verplichtingen? + - Willen we hier ook normen toevoegen die niet wettelijk verplicht zijn (of zijn dat dat aanvullende maatregelen)? + - Wat is precies het onderscheid dat we willen maken? Wanneer weet de IBW dit? Voor nu impactvol ja/nee genomen, maar we moeten sowieso ook hoog-risico AI act meenemen + +## Aanvullende maatregelen + +| **Maatregel** | **Uitleg** | **van toepassing op impactvolle algoritmes** | **van toepassing op niet-impactvolle algoritmes** | +|----------------|-----------------------------|:-----------------------------------------------:|:-------------------------------------------------:| +| [Maatregel](#) | Korte uitleg over maatregel | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Maatregel](#) | Korte uitleg over maatregel | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | diff --git a/docs/bouwblokken/duurzaamheid/index.md b/docs/bouwblokken/duurzaamheid/index.md new file mode 100644 index 0000000000..530e1e60c4 --- /dev/null +++ b/docs/bouwblokken/duurzaamheid/index.md @@ -0,0 +1,7 @@ +--- +title: Duurzaamheid +icon: material/leaf +status: todo +--- + +!!! note "status: moet nog ontwikkeld worden" diff --git a/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/index.md b/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/index.md new file mode 100644 index 0000000000..a035b21432 --- /dev/null +++ b/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/index.md @@ -0,0 +1,6 @@ +--- +title: Fundamenetele rechten +icon: material/scale-balance +--- + +!!! note "status: dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden" diff --git a/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/non-discriminatie.md b/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/non-discriminatie.md new file mode 100644 index 0000000000..46077fb309 --- /dev/null +++ b/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/non-discriminatie.md @@ -0,0 +1,100 @@ +--- +title: Bias en non-discriminatie +--- + +!!! note "status: dit bouwblok is in ontwikkeling" + +## Waarom? +Schrijf hier een tekst over wat [title] is en waarom dit belangrijk is voor een verantwoord gebruik van algoritmes bij overheidsorganisaties. + +## Levenscyclus +Een overzicht van welke fasen van de levenscyclus relevant zijn voor dit bouwblok. + +- [x] Probleemanalyse +- [x] Ontwerp +- [x] Data verkenning en data preparatie +- [x] Ontwikkelen +- [x] Validatie +- [x] Implementatie +- [x] Monitoren +- [ ] Archiveren + +## Normen + +Onderstaand een overzicht van de minimale vereisten die volgen uit geldende wet- en regelgeving, toetingskaders en andere bronnen + +=== "Laag risico" + + | **Norm** | **Uitleg** | **Bron** | + |-----------------------------------|------------------------------------------|----------| + | Norm 2 | Korte uitleg over norm 2 | | + +=== "Hoog risico" + + | **Norm** | **Uitleg** | **Bron** | + |-----------------------------------|------------------------------------------|----------| + | Verbod op ongelijke behandeling in gelijke omstandigheden. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan | Korte uitleg over norm 1 | | IKA1.0 + | Norm 2 | Korte uitleg over norm 2 | | + | Norm 3 | Korte uitleg over norm 3 | | + | Norm 4 | Korte uitleg over norm 4 | | + + +## Rollen +Overzicht van welke rollen belangrijk zijn te betrekken bij dit bouwblok. + +
+ +- __technische expert__ bron: handreiking non-discriminatie by design +- __projectleider__ bron: handreiking non-discriminatie by design +- __jurist__ bron: handreiking non-discriminatie by design +- __functionaris gegevensbescherming__ bron: handreiking non-discriminatie by design +- __relevante stakeholders__ bron: handreiking non-discriminatie by design +- __domein expert__ bron: handreiking non-discriminatie by design +- __data steward__ bron: handreiking non-discriminatie by design +- __data analist__ bron: handreiking non-discriminatie by design +- __beleid__ bron: evaluatie handreiking non-discriminatie by design door ADR + +
+ +## Aanbevelingen +[Rathenau](https://www.rathenau.nl/nl/digitalisering/algoritmes-afwegen) + +* Geef als uitvoeringsorganisatie meer inzicht in hoe biastoetsing plaatsvindt +* Zet een nationaal kennisplatform voor biastoetsing op waar expertise kan worden ontwikkeld en gedeeld. Bepaal welke mate van standaardisatie gewenst is en of wettelijke eisen nodig zijn. + +[ADR](https://open.overheid.nl/documenten/7052294a-e70a-4084-88da-d09ae5f202cb/file) + +* Plaats de handreiking in een kader in relatie tot andere instrumenten +* Overweeg een risicogerichte benadering voor de toepassing van de handreiking +* Werk aan het vergroten van bewustzijn voor algoritmen en (data-)ethiek in de organisatie +* Zorg voor duidelijkheid in taken en verantwoordelijkheden van verschillende betrokkenen +* Beleg verantwoordelijkheid voor de handreiking en borg de (blijvende) aandacht ervoor +* Verplichte toepassing van de handreiking kan bestaande initiatieven tenietdoen + +[Toetsingskader ADR](https://open.overheid.nl/documenten/61b54381-d331-40ed-8fce-b2883b195f25/file) + +* De definitie van de verschillende groepen en de gewenste prestatie van het model voor deze groepen zijn opgenomen in de functionele eisen. +* De mate van geaccepteerde bias in de uitkomst is opgenomen in de functionele eisen en uitgewerkt in meetbare prestatiecriteria. +* De methoden om bias te voorkomen, detecteren en corrigeren zijn vastgelegd. +* De mate van bias in de data, dataverzameling en het model zijn in kaart gebracht. +* Tijdens de ontwikkeling van het model is beoordeeld of er een verschil bestaat tussen de prestatie van het model tussen verschillende subgroepen. De prestatiemetrieken afleidbaar uit de confusionmatrix zijn vergeleken voor deze subgroepen. +* De uitkomstbias van productiedata is beoordeeld voor de verschillende subgroepen en voldoet aan de prestatiecriteria. +* Bij de geconstateerde bias is beoordeeld of deze op discriminatie duidt. + +[College voor de Rechten van de Mens](https://publicaties.mensenrechten.nl/publicatie/61a734e65d726f72c45f9dce) (Richtlijnen) + +* Overheidsinstanties mogen bij opsporings- en handhavingsbevoegdheden, met het oog op effectiviteit, efficiëntie en kostenbesparing, gebruik maken van risicoprofielen. Binnen deze risicoprofielen mogen ervaringsgegevens die tot een bepaalde vooronderstelling leiden een rol spelen, tenzij dit leidt tot discriminatie op grond van ras of nationaliteit +* Risicoprofielen die uitsluitend of in doorslaggevende mate gebaseerd zijn op ras (waaronder etniciteit en afkomst) zijn in strijd met het discriminatieverbod; +* Risicoprofielen die zich richten op één bepaalde afkomst of nationaliteit hebben een stigmatiserend effect en zijn daarom strijdig met het discriminatieverbod; +* Risicoprofielen die uitsluitend gebaseerd zijn op nationaliteit zijn zeer moeilijk te rechtvaardigen; +* Risicoprofielen waarin ras of nationaliteit mede een rol speelt, kunnen slechts gerechtvaardigd worden door zeer zwaarwegende redenen; +* Het gebruik van ras of nationaliteit als selectiecriterium binnen een risicoprofiel is nooit toegestaan als er geen objectieve relatie kan worden aangetoond tussen dit selectiecriterium en het legitieme doel van het profiel; +* In alle gevallen moeten de selectiecriteria binnen een risicoprofiel samen voldoende relevant en objectief (geschikt) zijn om op een effectieve wijze bij te dragen aan de verwezenlijking van het nagestreefde legitieme doel; +* Het gebruik van ras of nationaliteit als selectiecriterium binnen een risicoprofiel moet daarnaast noodzakelijk zijn om het gewenste doel tebereiken. +* Selectiebeslissingen moeten te allen tijde uitlegbaar zijn. +## Mogelijke hulpmiddelen en methoden +* [Fairness Handbook](https://amsterdamintelligence.com/resources/the-fairness-handbook) + +!!! info "Disclaimer" + + Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). diff --git a/docs/bouwblokken/governance/index.md b/docs/bouwblokken/governance/index.md new file mode 100644 index 0000000000..fbe108cb00 --- /dev/null +++ b/docs/bouwblokken/governance/index.md @@ -0,0 +1,7 @@ +--- +title: Governance +icon: material/bank +status: todo +--- + +!!! note "status: dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden" \ No newline at end of file diff --git a/docs/bouwblokken/index.md b/docs/bouwblokken/index.md new file mode 100644 index 0000000000..905332f046 --- /dev/null +++ b/docs/bouwblokken/index.md @@ -0,0 +1,107 @@ +--- +title: Bouwblokken +--- + +Bij het algoritmekader hebben we 10 bouwblokken gedefinieerd. Deze bouwblokken geven structuur aan het algoritmekader. + +Deze bouwblokken worden één voor één opgepakt. + +## Bouwblokken in ontwikkeling + +
+ +- :material-scale-balance: __Fundamentele rechten__ *(in ontwikkeling)* + + --- + + Het bouwblok fundamentele rechten is opgesplitst in verschillende delen + + [:octicons-arrow-right-24: Naar fundamentele rechten](../bouwblokken/fundamentele%20rechten/index.md) + + [:octicons-arrow-right-24: Naar bias en non-discriminatie](../bouwblokken/fundamentele%20rechten/non-discriminatie.md) + +- :material-cart: __Publieke inkoop__ *(in ontwikkeling)* + + --- + + Hier kunnen we een korte tekst kwijt over publieke inkoop + + [:octicons-arrow-right-24: Naar publieke inkoop](../bouwblokken/inkoop/index.md) + +- :material-shield-lock: __Privacy en gegevensbescherming__ *(in ontwikkeling)* + + --- + + Hier kunnen we een korte tekst kwijt over privacy en gegevensbescherming + + [:octicons-arrow-right-24: Naar privacy en gegevensbescherming](../bouwblokken/privacy%20en%20gegevensbescherming/index.md) + +- :material-magnify: __Transparantie__ *(in ontwikkeling)* + + --- + + Hier kunnen we een korte tekst kwijt over transparantie + + [:octicons-arrow-right-24: Naar transparantie](../bouwblokken/transparantie/index.md) + +
+ +## Bouwblokken nog te doen + +
+ +- :material-check-circle: __Conformiteitsbeoordeling__ *(nog te doen)* + + --- + + Hier kunnen we een korte tekst kwijt over conformiteitsbeoordeling + + [:octicons-arrow-right-24: Naar conformiteitsbeoordeling](../bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md) + +- :material-database: __Data__ *(nog te doen)* + + --- + + Hier kunnen we een korte tekst kwijt over data + + [:octicons-arrow-right-24: Naar data](../bouwblokken/data/index.md) + +- :material-leaf: __Duurzaamheid__ *(nog te doen)* + + --- + + Hier kunnen we een korte tekst kwijt over duurzaamheid + + [:octicons-arrow-right-24: Naar duurzaamheid](../bouwblokken/duurzaamheid/index.md) + +- :material-bank: __Governance__ *(nog te doen)* + + --- + + Hier kunnen we een korte tekst kwijt over governance + + [:octicons-arrow-right-24: Naar governance](../bouwblokken/governance/index.md) + +- :material-account-check: __Menselijke controle__ *(nog te doen)* + + --- + + Hier kunnen we een korte tekst kwijt over menselijke controle + + [:octicons-arrow-right-24: Naar menselijke controle](../bouwblokken/menselijke%20controle/index.md) + +- :material-cog: __Technische robuustheid en veiligheid__ *(nog te doen)* + + --- + + Hier kunnen we een korte tekst kwijt over technische robuustheid en veiligheid + + [:octicons-arrow-right-24: Naar technische robuustheid en veiligheid](../bouwblokken/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/index.md) + +
+ + +!!! info "Disclaimer" + + Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). + diff --git a/docs/bouwblokken/inkoop/index.md b/docs/bouwblokken/inkoop/index.md new file mode 100644 index 0000000000..5149696fa2 --- /dev/null +++ b/docs/bouwblokken/inkoop/index.md @@ -0,0 +1,67 @@ +--- +title: Het inkopen van algoritmen en kunstmatige intelligentie door overheidsinstellingen +icon: material/cart +--- + +# Het inkopen van algoritmen en kunstmatige intelligentie door overheidsinstellingen + +!!! note "status: dit bouwblok is in ontwikkeling" + +## Levenscyclus + +### Probleem analyse + + +### Ontwerp + + +### Data verkennen en (data)preparatie + + +### Ontwikkelen + + +### Validatie + + +### Implementatie + + +## Normen + +Onderstaand een overzicht van de minimale vereisten die volgen uit geldende wet- en regelgeving, toetingskaders en andere bronnen + +=== "Laag risico" + + | **Norm** | **Uitleg** | **Bron** | + |-----------------------------------|------------------------------------------|----------| + | Norm 2 | Korte uitleg over norm 2 | | + +=== "Hoog risico" + + | **Norm** | **Uitleg** | **Bron** | + |-----------------------------------|------------------------------------------|----------| + | Norm 2 | Korte uitleg over norm 2 | | + | Norm 3 | Korte uitleg over norm 3 | | + | Norm 4 | Korte uitleg over norm 4 | | + + +## Rollen +Overzicht van welke rollen belangrijk zijn te betrekken bij dit bouwblok. + +
+ +- __dats scientist__ beschijf waarom deze rol belangrijk is +- __projectleider__ beschijf waarom deze rol belangrijk is +- __jurist__ beschijf waarom deze rol belangrijk is + +
+ +## Best practices + +## Ervaringen + +!!! info "Disclaimer" + + Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). + diff --git a/docs/bouwblokken/menselijke controle/index.md b/docs/bouwblokken/menselijke controle/index.md new file mode 100644 index 0000000000..3408c2956d --- /dev/null +++ b/docs/bouwblokken/menselijke controle/index.md @@ -0,0 +1,7 @@ +--- +title: Menselijke controle +icon: material/account-check +status: todo +--- + +!!! note "status: dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden" \ No newline at end of file diff --git a/docs/bouwblokken/privacy en gegevensbescherming/index.md b/docs/bouwblokken/privacy en gegevensbescherming/index.md new file mode 100644 index 0000000000..b3d07ee2e1 --- /dev/null +++ b/docs/bouwblokken/privacy en gegevensbescherming/index.md @@ -0,0 +1,14 @@ +--- +title: Privacy en gegevensbescherming +icon: material/shield-lock +--- + +Hier komt een beschrijving van dit bouwblok + +!!! note "status: dit bouwblok is in ontwikkeling" + + +!!! info "Disclaimer" + + Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). + diff --git a/docs/bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md b/docs/bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md new file mode 100644 index 0000000000..19e63d6e03 --- /dev/null +++ b/docs/bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md @@ -0,0 +1,58 @@ +--- +title: Technische robuustheid en veiligheid +icon: material/cog +status: todo +--- + +!!! note "status:dit bouwblok gebruik ik nu als template" + +Hier is plek voor een algemene beschrijving van dit bouwblok. Neem hier in ieder geval op: + +- waar gaat dit bouwblok over +- zijn er eventueel deelonderwerpen die behoren tot dit bouwblok? Zo ja welke? En verwijzen indien dit een aparte pagina betreft. +- waarom is dit bouwblok belangrijk? +- eventueel definities of toelichting van bepaalde begrippen die relevant zijn voor dit bouwblok + +--- + +## Technische robuustheid ten opzichte van de levenscyclus + +| **Fase levenscyclus** | **Relevant ja/nee** | **Toelichting** | +|--------------------------------------------------------------------------------------------------|:-----------------------------------------------:|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------| +| [Probleemanalyse](../../levenscyclus/probleemanalyse.md) | | | +| [Ontwerp](../../levenscyclus/ontwerp.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | +| [Data verkennen en preparatie](../../levenscyclus/data%20verkenning%20en%20data%20preparatie.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | De vraag is of dit voldoende plek is voor een toelichting. Hoe veel tekst willen we hier precies kwijt? Je kan hier best een tijdje doortypen, maar deze vorm van weergeven is misschien niet heel geschikt als je hier heel veel meer tekst kwijt wilt. | +| [Ontwikkelen](../../levenscyclus/ontwikkelen.md) | | | +| [Validatie](../../levenscyclus/validatie.md) | | | +| [Implementatie](../../levenscyclus/implementatie.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | +| [Monitoren](../../levenscyclus/monitoren.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | +| [Archiveren](../../levenscyclus/archiveren.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | + + +??? question "vraag" + Willen we hier onderscheid kunnen maken in wat voor soort algoritme we aan het ontwikkelen zijn? + +## Normen + +Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op data waaraan een overheidsorganisatie volgens geldende wet- en regelgeving aan moet voldoen bij het gebruik van algoritmes. + +| **Norm** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | +|---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| +| [Continuïteit](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Algoritme%20continuïteit.md) | Korte uitleg over deze norm | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Betrouwbare uitkomsten](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | +| [Data is representatief](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Data%20is%20representatief.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | +| [Doel en keuze algoritme](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Doel%20en%20keuze%20algoritme.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | +| [Informatiebeveiliging](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Informatiebeveiliging.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + +??? question "vragen" + - Willen we deze normen ook kunnen koppelen aan de levenscyclus? Dat kunnen we misschien weer op de norm pagina doen? + - Willen we hier ook een bron vermelden? Als ik het goed begrijp komen alle normen die we nu hebben uit wettelijke verplichtingen? + - Willen we hier ook normen toevoegen die niet wettelijk verplicht zijn (of zijn dat dat aanvullende maatregelen)? + - Wat is precies het onderscheid dat we willen maken? Wanneer weet de IBW dit? Voor nu impactvol ja/nee genomen, maar we moeten sowieso ook hoog-risico AI act meenemen + +## Aanvullende maatregelen + +| **Maatregel** | **Uitleg** | **van toepassing op impactvolle algoritmes** | **van toepassing op niet-impactvolle algoritmes** | +|----------------|-----------------------------|:-----------------------------------------------:|:-------------------------------------------------:| +| [Maatregel](#) | Korte uitleg over maatregel | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Maatregel](#) | Korte uitleg over maatregel | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | diff --git a/docs/bouwblokken/transparantie/index.md b/docs/bouwblokken/transparantie/index.md new file mode 100644 index 0000000000..0d315811f1 --- /dev/null +++ b/docs/bouwblokken/transparantie/index.md @@ -0,0 +1,6 @@ +--- +title: Transparantie +icon: material/magnify +--- + +!!! note "status: dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden" diff --git a/docs/javascripts/tablesort.js b/docs/javascripts/tablesort.js new file mode 100644 index 0000000000..c916015f04 --- /dev/null +++ b/docs/javascripts/tablesort.js @@ -0,0 +1,6 @@ +document$.subscribe(function() { + var tables = document.querySelectorAll("article table:not([class])") + tables.forEach(function(table) { + new Tablesort(table) + }) + }) \ No newline at end of file diff --git a/docs/normen/governance/Archiveren.md b/docs/normen/governance/Archiveren.md index 5fbee0472a..52e2252ab6 100644 --- a/docs/normen/governance/Archiveren.md +++ b/docs/normen/governance/Archiveren.md @@ -1,6 +1,6 @@ --- title: Archiveren -toc: false +hide: navigation --- !!! info "Disclaimer" @@ -8,7 +8,7 @@ toc: false Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). -# Het algoritme is in goede geordende staat en voldoet aan de Archiefwet 1995, dit betekent dat het algoritme duurzaam toegankelijk is (vindbaar, beschikbaar, leesbaar, interpreteerbaar, betrouwbaar en toekomstbestendig. Voor iedereen die daar recht op heeft en voor zo lang als noodzakelijk. +# Archiefbescheiden die gaan over algoritmen en AI-systemen worden bewaard en vernietigd conform de Archiefwet. ## Wanneer van toepassing? @@ -42,17 +42,25 @@ De aanbevolen maatregelen zijn afhankelijk van de gebruikte techiek van het algo === "Machine learning" - | **Maatregel** | **Toelichting** | **Bron** | Van toepassing op niet-impactvolle algoritmes | Van toepassing op impactvolle algoritmes | Hoog risico AI-systeem (AI-Act) | - |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------|-------------------------------------------------|------------| - | Er moet worden vastgesteld welke documenten of informatie bewaard moeten worden over of van het algoritme of het AI-systeem. De bewaartermijn is afgestemd op de eisen van wet- en regelgeving en op de controle- en auditcyclus van de betreffende gegevens. | Hierbij kan worden gedacht aan de broncode, trainings- en testdata, (technische) documentatie en de output. | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 4.01](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | ja | - | Zorg ervoor dat de vereisten met betrekking tot bewaartermijnen correct worden vertaald naar de algoritmische toepassing of het AI-systeem en de onderliggende systemen. Controleer of deze maatregel is getroffen en zorg dat dit aantoonbaar is. | Hierbij kan worden gedacht aan het inrichten van de bewaartermijn voor logbestanden bij Cloudoplossingen of het bewaren van de output van algoritmen of AI-systemen in zaaksystemen. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | ja | + | **Maatregel** | **Toelichting** | **Bron** | Van toepassing op niet-impactvolle algoritmes | Van toepassing op impactvolle algoritmes | Hoog risico AI-systeem (AI-Act) | + |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------|-------------------------------------------------|-----------------------------------------------| + | Er moet worden vastgesteld welke documenten of informatie bewaard moeten worden over of van het algoritme of het AI-systeem. De bewaartermijn is afgestemd op de eisen van wet- en regelgeving en op de controle- en auditcyclus van de betreffende gegevens. | Hierbij kan worden gedacht aan de broncode, trainings- en testdata, (technische) documentatie en de output. | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 4.01](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{style="color: #4DB6AC"} | + | Zorg ervoor dat de vereisten met betrekking tot bewaartermijnen correct worden vertaald naar de algoritmische toepassing of het AI-systeem en de onderliggende systemen. Controleer of deze maatregel is getroffen en zorg dat dit aantoonbaar is. | Hierbij kan worden gedacht aan het inrichten van de bewaartermijn voor logbestanden bij Cloudoplossingen of het bewaren van de output van algoritmen of AI-systemen in zaaksystemen. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{style="color: #4DB6AC"} | | Onderzoek of beperkingen aan openbaarheid van de archiefbescheiden moeten worden gesteld. Leg deze beslissingen vast. | Er zijn gevallen waarbij het openbaren van archiefbescheiden is uitgesloten. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{style="color: #4DB6AC"} | - | Maak de vereisten op grond van de Archiefwet en die zien op algoritmen en AI-systemen onderdeel van het inkoopproces door deze te duiden. | Het is van belang dat leveranciers tijdig kunnen beoordelen of hun voorzieningen voldoen aan de vereisten uit de Archiefwet. Dit kan kenbaar worden gemaakt bijvoorbeeld via het Programma van Eisen of contractuele voorwaarden. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{style="color: #4DB6AC"} | + | Maak de vereisten op grond van de Archiefwet en die zien op algoritmen en AI-systemen onderdeel van het inkoopproces door deze te duiden. | Het is van belang dat leveranciers tijdig kunnen beoordelen of hun voorzieningen voldoen aan de vereisten uit de Archiefwet. Dit kan kenbaar worden gemaakt bijvoorbeeld via het Programma van Eisen of contractuele voorwaarden. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{style="color: #4DB6AC"} | === "Generatieve AI" + | **Maatregel** | **Toelichting** | **Bron** | Van toepassing op niet-impactvolle algoritmes | Van toepassing op impactvolle algoritmes | Hoog risico AI-systeem (AI-Act) | + |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------|-------------------------------------------------|-----------------------------------------------| + | Er moet worden vastgesteld welke documenten of informatie bewaard moeten worden over of van het algoritme of het AI-systeem. De bewaartermijn is afgestemd op de eisen van wet- en regelgeving en op de controle- en auditcyclus van de betreffende gegevens. | Hierbij kan worden gedacht aan de broncode, trainings- en testdata, (technische) documentatie en de output. | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 4.01](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{style="color: #4DB6AC"} | + | Zorg ervoor dat de vereisten met betrekking tot bewaartermijnen correct worden vertaald naar de algoritmische toepassing of het AI-systeem en de onderliggende systemen. Controleer of deze maatregel is getroffen en zorg dat dit aantoonbaar is. | Hierbij kan worden gedacht aan het inrichten van de bewaartermijn voor logbestanden bij Cloudoplossingen of het bewaren van de output van algoritmen of AI-systemen in zaaksystemen. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{style="color: #4DB6AC"} | + | Onderzoek of beperkingen aan openbaarheid van de archiefbescheiden moeten worden gesteld. Leg deze beslissingen vast. | Er zijn gevallen waarbij het openbaren van archiefbescheiden is uitgesloten. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{style="color: #4DB6AC"} | + | Maak de vereisten op grond van de Archiefwet en die zien op algoritmen en AI-systemen onderdeel van het inkoopproces door deze te duiden. | Het is van belang dat leveranciers tijdig kunnen beoordelen of hun voorzieningen voldoen aan de vereisten uit de Archiefwet. Dit kan kenbaar worden gemaakt bijvoorbeeld via het Programma van Eisen of contractuele voorwaarden. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{style="color: #4DB6AC"} | +!!! note "opmerking" + Het kan zo zijn dat de te nemen maatregelen afhankelijk zijn van de gebruikte techniek. ## Rollen Hieronder beschrijven we welke rollen er betrokken kunnen worden bij de uitvoering van deze norm. From 7df2f774018cd1f25ce04294bb2297ebb4b01a00 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: ruthkoole Date: Thu, 14 Mar 2024 10:56:28 +0100 Subject: [PATCH 087/297] omvormen templates nav de excel --- docs/levenscyclus/ontwerp.md | 9 +- docs/maatregelen/archiveren | 9 ++ docs/maatregelen/index.md | 22 +++ docs/normen/index.md | 58 -------- .../conformiteitsbeoordeling/index.md | 0 docs/{bouwblokken => thema}/data/index.md | 0 .../duurzaamheid/index.md | 0 .../fundamentele rechten/index.md | 0 .../fundamentele rechten/non-discriminatie.md | 0 .../governance/index.md | 0 docs/{bouwblokken => thema}/index.md | 32 ++--- docs/{bouwblokken => thema}/inkoop/index.md | 0 .../menselijke controle/index.md | 0 .../privacy en gegevensbescherming/index.md | 0 .../index.md | 0 .../transparantie/index.md | 0 .../conformiteitsbeoordeling/index.md | 0 .../conformiteitsbeoordeling/n.t.b..md | 0 docs/{normen => vereisten}/data/index.md | 0 docs/{normen => vereisten}/data/n.t.b..md | 0 .../Bewerkstellig duurzaamheid.md | 0 .../duurzaamheid/index.md | 0 .../fundamentele rechten/Non discriminatie.md | 0 .../fundamentele rechten/index.md | 0 .../governance/Aantoonbaarheid.md | 0 .../governance/Archiveren.md | 39 +++-- .../governance/Data governance.md | 0 .../governance/Eigenaarschap en beheer.md | 0 .../governance/Kwaliteitsmanagementsysteem.md | 0 .../Mensenrechteneffectbeoordeling.md | 0 .../governance/Risicobeheer.md | 0 .../Rollen en verantwoordelijkheden.md | 0 .../governance/Zorgvuldigheidsbeginsel.md | 0 .../{normen => vereisten}/governance/index.md | 0 docs/vereisten/index.md | 58 ++++++++ docs/{normen => vereisten}/inkoop/index.md | 0 docs/{normen => vereisten}/inkoop/n.t.b..md | 0 .../menselijke controle/AI geletterdheid.md | 0 .../menselijke controle/Autonomie.md | 0 .../Klachtenafhandelingsprocedure.md | 0 .../Menselijke controle.md | 0 .../menselijke controle/index.md | 0 .../Bijzondere persoonsgegevens.md | 0 .../Dataminimalisatie.md | 0 .../Doelbinding.md | 0 ...EB DPIA en voorafgaande raadpleging AP .md | 0 .../Geactualisserde en juiste gegevens.md | 0 ...matiseerde besluitvorming en profileren.md | 0 .../Opslagbeperking.md | 0 .../Privacy by Design en by Default.md | 0 .../Privacyrechten.md | 0 .../Rechtmatigheid en grondslag.md | 0 .../Rollen en verantwoordelijkheden.md | 0 .../privacy en gegevensbescherming/index.md | 0 .../Algoritme continu\303\257teit.md" | 0 .../Betrouwbare algoritme uitkomsten.md | 0 .../Data is representatief.md | 0 .../Doel en keuze algoritme.md | 0 .../Informatiebeveiliging.md | 0 .../index.md | 0 .../transparantie/Algoritmeregister.md | 0 ...ormeren over interactie met AI systemen.md | 0 .../transparantie/Motiveringsbeginsel.md | 0 .../transparantie/Traceerbaarheid.md | 0 .../Transparante besluitsvorming.md | 0 .../transparantie/index.md | 0 mkdocs.yml | 135 +++++++++--------- 67 files changed, 200 insertions(+), 162 deletions(-) create mode 100644 docs/maatregelen/archiveren create mode 100644 docs/maatregelen/index.md delete mode 100644 docs/normen/index.md rename docs/{bouwblokken => thema}/conformiteitsbeoordeling/index.md (100%) rename docs/{bouwblokken => thema}/data/index.md (100%) rename docs/{bouwblokken => thema}/duurzaamheid/index.md (100%) rename docs/{bouwblokken => thema}/fundamentele rechten/index.md (100%) rename docs/{bouwblokken => thema}/fundamentele rechten/non-discriminatie.md (100%) rename docs/{bouwblokken => thema}/governance/index.md (100%) rename docs/{bouwblokken => thema}/index.md (65%) rename docs/{bouwblokken => thema}/inkoop/index.md (100%) rename docs/{bouwblokken => thema}/menselijke controle/index.md (100%) rename docs/{bouwblokken => thema}/privacy en gegevensbescherming/index.md (100%) rename docs/{bouwblokken => thema}/technische robuustheid en veiligheid/index.md (100%) rename docs/{bouwblokken => thema}/transparantie/index.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/conformiteitsbeoordeling/index.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/conformiteitsbeoordeling/n.t.b..md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/data/index.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/data/n.t.b..md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/duurzaamheid/Bewerkstellig duurzaamheid.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/duurzaamheid/index.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/fundamentele rechten/Non discriminatie.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/fundamentele rechten/index.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/governance/Aantoonbaarheid.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/governance/Archiveren.md (80%) rename docs/{normen => vereisten}/governance/Data governance.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/governance/Eigenaarschap en beheer.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/governance/Kwaliteitsmanagementsysteem.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/governance/Mensenrechteneffectbeoordeling.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/governance/Risicobeheer.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/governance/Rollen en verantwoordelijkheden.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/governance/Zorgvuldigheidsbeginsel.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/governance/index.md (100%) create mode 100644 docs/vereisten/index.md rename docs/{normen => vereisten}/inkoop/index.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/inkoop/n.t.b..md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/menselijke controle/AI geletterdheid.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/menselijke controle/Autonomie.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/menselijke controle/Klachtenafhandelingsprocedure.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/menselijke controle/Menselijke controle.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/menselijke controle/index.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/privacy en gegevensbescherming/Bijzondere persoonsgegevens.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/privacy en gegevensbescherming/Dataminimalisatie.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/privacy en gegevensbescherming/Doelbinding.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/privacy en gegevensbescherming/GEB DPIA en voorafgaande raadpleging AP .md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/privacy en gegevensbescherming/Geactualisserde en juiste gegevens.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/privacy en gegevensbescherming/Geautomatiseerde besluitvorming en profileren.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/privacy en gegevensbescherming/Opslagbeperking.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/privacy en gegevensbescherming/Privacy by Design en by Default.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/privacy en gegevensbescherming/Privacyrechten.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/privacy en gegevensbescherming/Rechtmatigheid en grondslag.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/privacy en gegevensbescherming/Rollen en verantwoordelijkheden.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/privacy en gegevensbescherming/index.md (100%) rename "docs/normen/technische robuustheid en veiligheid/Algoritme continu\303\257teit.md" => "docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Algoritme continu\303\257teit.md" (100%) rename docs/{normen => vereisten}/technische robuustheid en veiligheid/Betrouwbare algoritme uitkomsten.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/technische robuustheid en veiligheid/Data is representatief.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/technische robuustheid en veiligheid/Doel en keuze algoritme.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/technische robuustheid en veiligheid/Informatiebeveiliging.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/technische robuustheid en veiligheid/index.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/transparantie/Algoritmeregister.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/transparantie/Informeren over interactie met AI systemen.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/transparantie/Motiveringsbeginsel.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/transparantie/Traceerbaarheid.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/transparantie/Transparante besluitsvorming.md (100%) rename docs/{normen => vereisten}/transparantie/index.md (100%) diff --git a/docs/levenscyclus/ontwerp.md b/docs/levenscyclus/ontwerp.md index 53be1ee2e0..808a729956 100644 --- a/docs/levenscyclus/ontwerp.md +++ b/docs/levenscyclus/ontwerp.md @@ -1,11 +1,18 @@ --- tags: - - ontwerp + - levenscyclus/ontwerp --- # Ontwerp Hier wordt het conceptuele ontwerp van het AI-systeem gemaakt. Dit omvat het bepalen van de architectuur, algoritmen en benodigde middelen voor de implementatie. +## Onderwerp/bouwblok + +## Vereisten + +## Maatregelen + + !!! info "Disclaimer" Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). diff --git a/docs/maatregelen/archiveren b/docs/maatregelen/archiveren new file mode 100644 index 0000000000..9b045ecb7a --- /dev/null +++ b/docs/maatregelen/archiveren @@ -0,0 +1,9 @@ + + +### Archiveren \ No newline at end of file diff --git a/docs/maatregelen/index.md b/docs/maatregelen/index.md new file mode 100644 index 0000000000..1d0231fd80 --- /dev/null +++ b/docs/maatregelen/index.md @@ -0,0 +1,22 @@ +--- +tags: + - levenscyclus/ontwerp + - actoren/informatiebeheerder + - actoren/proceseigenaar + - risico/hoog-risico + - inkoopproces/fase 3 +--- + +# Documenten archiveren volgens bewaartermijnen + +## Maatregel +Er moet worden vastgesteld welke documenten of informatie bewaard moeten worden over of van het algoritme of het AI-systeem. De bewaartermijn is afgestemd op de eisen van wet- en regelgeving en op de controle- en auditcyclus van de betreffende gegevens. + +## Toelichting + +## Risico + +## Bronnen + +## Voorbeeld + diff --git a/docs/normen/index.md b/docs/normen/index.md deleted file mode 100644 index 32336b9ab3..0000000000 --- a/docs/normen/index.md +++ /dev/null @@ -1,58 +0,0 @@ ---- -title: Normen ---- - -Op deze pagina staat een overzicht van de normen die we tot nu toe hebben verzameld. Deze zijn vooralsnog alleen gekoppeld aan een bouwblok, zoals hieronder te zien is. - -| **Bouwblok** | **Norm** | -|---------------------------------------------------------------|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------| -| :fontawesome-solid-square-check: Conformiteitsbeoordeling | [n.t.b.]( ../normen/conformiteitsbeoordeling/n.t.b..md) | -| :fontawesome-solid-database: Data | [n.t.b.]( ../normen/data/n.t.b..md) | -| :fontawesome-solid-leaf: Duurzaamheid | [Bewerkstellig duurzaamheid]( ../normen/duurzaamheid/Bewerkstellig%20duurzaamheid.md) | -| :material-scale-balance: Fundamentele rechten | [Non-discriminatie](../normen/fundamentele%20rechten/Non%20discriminatie.md) | -| :fontawesome-solid-building-columns: Governance | [Aantoonbaarheid](../normen/governance/Aantoonbaarheid.md) | -| :fontawesome-solid-building-columns: Governance | [Archiveren](../normen/governance/Archiveren.md) | -| :fontawesome-solid-building-columns: Governance | [Data governance](../normen/governance/Data%20governance.md) | -| :fontawesome-solid-building-columns: Governance | [Eigenaarschap en beheer](../normen/governance/Eigenaarschap%20en%20beheer.md) | -| :fontawesome-solid-building-columns: Governance | [Kwaliteitsmanagementsysteem](../normen/governance/Kwaliteitsmanagementsysteem.md) | -| :fontawesome-solid-building-columns: Governance | [Mensenrechteneffectbeoordeling](../normen/governance/Mensenrechteneffectbeoordeling.md) | -| :fontawesome-solid-building-columns: Governance | [Risicobeheer](../normen/governance/Risicobeheer.md) | -| :fontawesome-solid-building-columns: Governance | [Rollen en verantwoordelijkheden](../normen/governance/Rollen%20en%20verantwoordelijkheden.md) | -| :fontawesome-solid-building-columns: Governance | [Zorgvuldigheidsbeginsel](../normen/governance/Zorgvuldigheidsbeginsel.md) | -| :fontawesome-solid-cart-shopping: Inkoop | [n.t.b.](../normen/inkoop/n.t.b..md) | -| :fontawesome-solid-person-circle-check: Menselijke controle | [AI geletterheid](../normen/menselijke%20controle/AI%20geletterdheid.md) | -| :fontawesome-solid-person-circle-check: Menselijke controle | [Autonomie](../normen/menselijke%20controle/Autonomie.md) | -| :fontawesome-solid-person-circle-check: Menselijke controle | [Klachtenafhandelingsprocedure](../normen/menselijke%20controle/Klachtenafhandelingsprocedure.md) | -| :fontawesome-solid-person-circle-check: Menselijke controle | [Menselijke controle](../normen/menselijke%20controle/Menselijke%20controle.md) | -| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Rollen en verantwoordelijkheden](../normen/privacy%20en%20gegevensbescherming/Rollen%20en%20verantwoordelijkheden.md) | -| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [GEB en DPIA](../normen/privacy%20en%20gegevensbescherming/GEB%20DPIA%20en%20voorafgaande%20raadpleging%20AP%20.md) | -| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Rechtmatigheid en grondslag](../normen/privacy%20en%20gegevensbescherming/Rechtmatigheid%20en%20grondslag.md) | -| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Doelbinding](../normen/privacy%20en%20gegevensbescherming/Doelbinding.md) | -| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Dataminimalisatie](../normen/privacy%20en%20gegevensbescherming/Dataminimalisatie.md) | -| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Geactualiseerde gegevens](../normen/privacy%20en%20gegevensbescherming/Geactualisserde%20en%20juiste%20gegevens.md) | -| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Opslagbeperking](../normen/privacy%20en%20gegevensbescherming/Opslagbeperking.md) | -| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Bijzondere persoonsgegevens](../normen/privacy%20en%20gegevensbescherming/Bijzondere%20persoonsgegevens.md) | -| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Privacyrechten](../normen/privacy%20en%20gegevensbescherming/Privacyrechten.md) | -| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Geautomatiseerde besluitvorming en profileren](../normen/privacy%20en%20gegevensbescherming/Geautomatiseerde%20besluitvorming%20en%20profileren.md) | -| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Privacy by design](../normen/privacy%20en%20gegevensbescherming/Privacy%20by%20Design%20en%20by%20Default.md) | -| :fontawesome-solid-gear: Technische robuustheid en veiligheid | [Algoritme continuiteit](../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Algoritme%20continuïteit.md) | -| :fontawesome-solid-gear: Technische robuustheid en veiligheid | [Betrouwbare algoritme uitkomsten](../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | -| :fontawesome-solid-gear: Technische robuustheid en veiligheid | [Data is representatief](../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Data%20is%20representatief.md) | -| :fontawesome-solid-gear: Technische robuustheid en veiligheid | [Doel en keuze algoritme](../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Doel%20en%20keuze%20algoritme.md) | -| :fontawesome-solid-gear: Technische robuustheid en veiligheid | [Informatiebeveiliging](../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Informatiebeveiliging.md) | -| :fontawesome-solid-magnifying-glass: Transparantie | [Algoritmeregister](../normen/transparantie/Algoritmeregister.md) | -| :fontawesome-solid-magnifying-glass: Transparantie | [Informeren over interactie](../normen/transparantie/Informeren%20over%20interactie%20met%20AI%20systemen.md) | -| :fontawesome-solid-magnifying-glass: Transparantie | [Motiveringsbeginsel](../normen/transparantie/Motiveringsbeginsel.md) | -| :fontawesome-solid-magnifying-glass: Transparantie | [Traceerbaarheid](../normen/transparantie/Traceerbaarheid.md) | -| :fontawesome-solid-magnifying-glass: Transparantie | [Transparante besluitvorming](../normen/transparantie/Transparante%20besluitsvorming.md) | - - -!!! opmerking "Nog te doen" - - - Normen worden nog gekoppeld aan de levenscyclus - - Normen krijgen nog een duidelijkere titel - - Normen worden nog aangevuld met risico's, toelichting, etc. - -!!! info "Disclaimer" - - Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). diff --git a/docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md b/docs/thema/conformiteitsbeoordeling/index.md similarity index 100% rename from docs/bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md rename to docs/thema/conformiteitsbeoordeling/index.md diff --git a/docs/bouwblokken/data/index.md b/docs/thema/data/index.md similarity index 100% rename from docs/bouwblokken/data/index.md rename to docs/thema/data/index.md diff --git a/docs/bouwblokken/duurzaamheid/index.md b/docs/thema/duurzaamheid/index.md similarity index 100% rename from docs/bouwblokken/duurzaamheid/index.md rename to docs/thema/duurzaamheid/index.md diff --git a/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/index.md b/docs/thema/fundamentele rechten/index.md similarity index 100% rename from docs/bouwblokken/fundamentele rechten/index.md rename to docs/thema/fundamentele rechten/index.md diff --git a/docs/bouwblokken/fundamentele rechten/non-discriminatie.md b/docs/thema/fundamentele rechten/non-discriminatie.md similarity index 100% rename from docs/bouwblokken/fundamentele rechten/non-discriminatie.md rename to docs/thema/fundamentele rechten/non-discriminatie.md diff --git a/docs/bouwblokken/governance/index.md b/docs/thema/governance/index.md similarity index 100% rename from docs/bouwblokken/governance/index.md rename to docs/thema/governance/index.md diff --git a/docs/bouwblokken/index.md b/docs/thema/index.md similarity index 65% rename from docs/bouwblokken/index.md rename to docs/thema/index.md index 905332f046..a6ca8eddd1 100644 --- a/docs/bouwblokken/index.md +++ b/docs/thema/index.md @@ -1,12 +1,12 @@ --- -title: Bouwblokken +title: Thema's --- -Bij het algoritmekader hebben we 10 bouwblokken gedefinieerd. Deze bouwblokken geven structuur aan het algoritmekader. +Bij het algoritmekader hebben we 10 thema's gedefinieerd. Deze thema geven structuur aan het algoritmekader. -Deze bouwblokken worden één voor één opgepakt. +Deze thema's worden één voor één opgepakt. -## Bouwblokken in ontwikkeling +## thema in ontwikkeling
@@ -16,9 +16,9 @@ Deze bouwblokken worden één voor één opgepakt. Het bouwblok fundamentele rechten is opgesplitst in verschillende delen - [:octicons-arrow-right-24: Naar fundamentele rechten](../bouwblokken/fundamentele%20rechten/index.md) + [:octicons-arrow-right-24: Naar fundamentele rechten](../thema/fundamentele%20rechten/index.md) - [:octicons-arrow-right-24: Naar bias en non-discriminatie](../bouwblokken/fundamentele%20rechten/non-discriminatie.md) + [:octicons-arrow-right-24: Naar bias en non-discriminatie](../thema/fundamentele%20rechten/non-discriminatie.md) - :material-cart: __Publieke inkoop__ *(in ontwikkeling)* @@ -26,7 +26,7 @@ Deze bouwblokken worden één voor één opgepakt. Hier kunnen we een korte tekst kwijt over publieke inkoop - [:octicons-arrow-right-24: Naar publieke inkoop](../bouwblokken/inkoop/index.md) + [:octicons-arrow-right-24: Naar publieke inkoop](../thema/inkoop/index.md) - :material-shield-lock: __Privacy en gegevensbescherming__ *(in ontwikkeling)* @@ -34,7 +34,7 @@ Deze bouwblokken worden één voor één opgepakt. Hier kunnen we een korte tekst kwijt over privacy en gegevensbescherming - [:octicons-arrow-right-24: Naar privacy en gegevensbescherming](../bouwblokken/privacy%20en%20gegevensbescherming/index.md) + [:octicons-arrow-right-24: Naar privacy en gegevensbescherming](../thema/privacy%20en%20gegevensbescherming/index.md) - :material-magnify: __Transparantie__ *(in ontwikkeling)* @@ -42,11 +42,11 @@ Deze bouwblokken worden één voor één opgepakt. Hier kunnen we een korte tekst kwijt over transparantie - [:octicons-arrow-right-24: Naar transparantie](../bouwblokken/transparantie/index.md) + [:octicons-arrow-right-24: Naar transparantie](../thema/transparantie/index.md)
-## Bouwblokken nog te doen +## thema nog te doen
@@ -56,7 +56,7 @@ Deze bouwblokken worden één voor één opgepakt. Hier kunnen we een korte tekst kwijt over conformiteitsbeoordeling - [:octicons-arrow-right-24: Naar conformiteitsbeoordeling](../bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md) + [:octicons-arrow-right-24: Naar conformiteitsbeoordeling](../thema/conformiteitsbeoordeling/index.md) - :material-database: __Data__ *(nog te doen)* @@ -64,7 +64,7 @@ Deze bouwblokken worden één voor één opgepakt. Hier kunnen we een korte tekst kwijt over data - [:octicons-arrow-right-24: Naar data](../bouwblokken/data/index.md) + [:octicons-arrow-right-24: Naar data](../thema/data/index.md) - :material-leaf: __Duurzaamheid__ *(nog te doen)* @@ -72,7 +72,7 @@ Deze bouwblokken worden één voor één opgepakt. Hier kunnen we een korte tekst kwijt over duurzaamheid - [:octicons-arrow-right-24: Naar duurzaamheid](../bouwblokken/duurzaamheid/index.md) + [:octicons-arrow-right-24: Naar duurzaamheid](../thema/duurzaamheid/index.md) - :material-bank: __Governance__ *(nog te doen)* @@ -80,7 +80,7 @@ Deze bouwblokken worden één voor één opgepakt. Hier kunnen we een korte tekst kwijt over governance - [:octicons-arrow-right-24: Naar governance](../bouwblokken/governance/index.md) + [:octicons-arrow-right-24: Naar governance](../thema/governance/index.md) - :material-account-check: __Menselijke controle__ *(nog te doen)* @@ -88,7 +88,7 @@ Deze bouwblokken worden één voor één opgepakt. Hier kunnen we een korte tekst kwijt over menselijke controle - [:octicons-arrow-right-24: Naar menselijke controle](../bouwblokken/menselijke%20controle/index.md) + [:octicons-arrow-right-24: Naar menselijke controle](../thema/menselijke%20controle/index.md) - :material-cog: __Technische robuustheid en veiligheid__ *(nog te doen)* @@ -96,7 +96,7 @@ Deze bouwblokken worden één voor één opgepakt. Hier kunnen we een korte tekst kwijt over technische robuustheid en veiligheid - [:octicons-arrow-right-24: Naar technische robuustheid en veiligheid](../bouwblokken/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/index.md) + [:octicons-arrow-right-24: Naar technische robuustheid en veiligheid](../thema/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/index.md)
diff --git a/docs/bouwblokken/inkoop/index.md b/docs/thema/inkoop/index.md similarity index 100% rename from docs/bouwblokken/inkoop/index.md rename to docs/thema/inkoop/index.md diff --git a/docs/bouwblokken/menselijke controle/index.md b/docs/thema/menselijke controle/index.md similarity index 100% rename from docs/bouwblokken/menselijke controle/index.md rename to docs/thema/menselijke controle/index.md diff --git a/docs/bouwblokken/privacy en gegevensbescherming/index.md b/docs/thema/privacy en gegevensbescherming/index.md similarity index 100% rename from docs/bouwblokken/privacy en gegevensbescherming/index.md rename to docs/thema/privacy en gegevensbescherming/index.md diff --git a/docs/bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md b/docs/thema/technische robuustheid en veiligheid/index.md similarity index 100% rename from docs/bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md rename to docs/thema/technische robuustheid en veiligheid/index.md diff --git a/docs/bouwblokken/transparantie/index.md b/docs/thema/transparantie/index.md similarity index 100% rename from docs/bouwblokken/transparantie/index.md rename to docs/thema/transparantie/index.md diff --git a/docs/normen/conformiteitsbeoordeling/index.md b/docs/vereisten/conformiteitsbeoordeling/index.md similarity index 100% rename from docs/normen/conformiteitsbeoordeling/index.md rename to docs/vereisten/conformiteitsbeoordeling/index.md diff --git a/docs/normen/conformiteitsbeoordeling/n.t.b..md b/docs/vereisten/conformiteitsbeoordeling/n.t.b..md similarity index 100% rename from docs/normen/conformiteitsbeoordeling/n.t.b..md rename to docs/vereisten/conformiteitsbeoordeling/n.t.b..md diff --git a/docs/normen/data/index.md b/docs/vereisten/data/index.md similarity index 100% rename from docs/normen/data/index.md rename to docs/vereisten/data/index.md diff --git a/docs/normen/data/n.t.b..md b/docs/vereisten/data/n.t.b..md similarity index 100% rename from docs/normen/data/n.t.b..md rename to docs/vereisten/data/n.t.b..md diff --git a/docs/normen/duurzaamheid/Bewerkstellig duurzaamheid.md b/docs/vereisten/duurzaamheid/Bewerkstellig duurzaamheid.md similarity index 100% rename from docs/normen/duurzaamheid/Bewerkstellig duurzaamheid.md rename to docs/vereisten/duurzaamheid/Bewerkstellig duurzaamheid.md diff --git a/docs/normen/duurzaamheid/index.md b/docs/vereisten/duurzaamheid/index.md similarity index 100% rename from docs/normen/duurzaamheid/index.md rename to docs/vereisten/duurzaamheid/index.md diff --git a/docs/normen/fundamentele rechten/Non discriminatie.md b/docs/vereisten/fundamentele rechten/Non discriminatie.md similarity index 100% rename from docs/normen/fundamentele rechten/Non discriminatie.md rename to docs/vereisten/fundamentele rechten/Non discriminatie.md diff --git a/docs/normen/fundamentele rechten/index.md b/docs/vereisten/fundamentele rechten/index.md similarity index 100% rename from docs/normen/fundamentele rechten/index.md rename to docs/vereisten/fundamentele rechten/index.md diff --git a/docs/normen/governance/Aantoonbaarheid.md b/docs/vereisten/governance/Aantoonbaarheid.md similarity index 100% rename from docs/normen/governance/Aantoonbaarheid.md rename to docs/vereisten/governance/Aantoonbaarheid.md diff --git a/docs/normen/governance/Archiveren.md b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md similarity index 80% rename from docs/normen/governance/Archiveren.md rename to docs/vereisten/governance/Archiveren.md index 52e2252ab6..c1d3a7254c 100644 --- a/docs/normen/governance/Archiveren.md +++ b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md @@ -8,16 +8,12 @@ hide: navigation Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). -# Archiefbescheiden die gaan over algoritmen en AI-systemen worden bewaard en vernietigd conform de Archiefwet. +# Archiveren -## Wanneer van toepassing? - -| **hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **impactvolle algoritmes** | **niet-impactvolle algoritmes** | -|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | +## Vereiste +Archiefbescheiden die gaan over algoritmen en AI-systemen worden bewaard en vernietigd conform de Archiefwet. -## Risico -Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. +## Toelichting ## Bronnen @@ -27,18 +23,26 @@ Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden ni | Wet- en regelgeving | [Art 15 lid 2 Archiefwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/2022-05-01) | Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | | Toetingskader | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | +## Wanneer van toepassing? + +| **hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **impactvolle algoritmes** | **niet-impactvolle algoritmes** | +|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| +| :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | + +## Risico +Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. ## Maatregelen De aanbevolen maatregelen zijn afhankelijk van de gebruikte techiek van het algoritme. Selecteer hieronder de gebruikt techniek. === "Rekenregels" - | **Maatregel** | **Toelichting** | **Bron** | Van toepassing op niet-impactvolle algoritmes | Van toepassing op impactvolle algoritmes | - |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------|-------------------------------------------------| - | Er moet worden vastgesteld welke documenten of informatie bewaard moeten worden over of van het algoritme of het AI-systeem. De bewaartermijn is afgestemd op de eisen van wet- en regelgeving en op de controle- en auditcyclus van de betreffende gegevens. | Hierbij kan worden gedacht aan de broncode, trainings- en testdata, (technische) documentatie en de output. | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 4.01](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | - | Zorg ervoor dat de vereisten met betrekking tot bewaartermijnen correct worden vertaald naar de algoritmische toepassing of het AI-systeem en de onderliggende systemen. Controleer of deze maatregel is getroffen en zorg dat dit aantoonbaar is. | Hierbij kan worden gedacht aan het inrichten van de bewaartermijn voor logbestanden bij Cloudoplossingen of het bewaren van de output van algoritmen of AI-systemen in zaaksystemen. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | - | Onderzoek of beperkingen aan openbaarheid van de archiefbescheiden moeten worden gesteld. Leg deze beslissingen vast. | Er zijn gevallen waarbij het openbaren van archiefbescheiden is uitgesloten. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | - | Maak de vereisten op grond van de Archiefwet en die zien op algoritmen en AI-systemen onderdeel van het inkoopproces door deze te duiden. | Het is van belang dat leveranciers tijdig kunnen beoordelen of hun voorzieningen voldoen aan de vereisten uit de Archiefwet. Dit kan kenbaar worden gemaakt bijvoorbeeld via het Programma van Eisen of contractuele voorwaarden. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + | **Maatregel** | **Bron** | Van toepassing op niet-impactvolle algoritmes | Van toepassing op impactvolle algoritmes | Van toepassing bij hoog-risico AI systeem | + |----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------|-------------------------------------------------|-------------------------------------------------| + | [Bewaren documenten volgens bewaartermijn](../../maatregelen/index.md) | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 4.01](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + | Zorg ervoor dat de vereisten met betrekking tot bewaartermijnen correct worden vertaald naar de algoritmische toepassing of het AI-systeem en de onderliggende systemen. Controleer of deze maatregel is getroffen en zorg dat dit aantoonbaar is. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + | Onderzoek of beperkingen aan openbaarheid van de archiefbescheiden moeten worden gesteld. Leg deze beslissingen vast. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + | Maak de vereisten op grond van de Archiefwet en die zien op algoritmen en AI-systemen onderdeel van het inkoopproces door deze te duiden. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | === "Machine learning" @@ -62,11 +66,4 @@ De aanbevolen maatregelen zijn afhankelijk van de gebruikte techiek van het algo !!! note "opmerking" Het kan zo zijn dat de te nemen maatregelen afhankelijk zijn van de gebruikte techniek. -## Rollen -Hieronder beschrijven we welke rollen er betrokken kunnen worden bij de uitvoering van deze norm. - - - -## Best practices - diff --git a/docs/normen/governance/Data governance.md b/docs/vereisten/governance/Data governance.md similarity index 100% rename from docs/normen/governance/Data governance.md rename to docs/vereisten/governance/Data governance.md diff --git a/docs/normen/governance/Eigenaarschap en beheer.md b/docs/vereisten/governance/Eigenaarschap en beheer.md similarity index 100% rename from docs/normen/governance/Eigenaarschap en beheer.md rename to docs/vereisten/governance/Eigenaarschap en beheer.md diff --git a/docs/normen/governance/Kwaliteitsmanagementsysteem.md b/docs/vereisten/governance/Kwaliteitsmanagementsysteem.md similarity index 100% rename from docs/normen/governance/Kwaliteitsmanagementsysteem.md rename to docs/vereisten/governance/Kwaliteitsmanagementsysteem.md diff --git a/docs/normen/governance/Mensenrechteneffectbeoordeling.md b/docs/vereisten/governance/Mensenrechteneffectbeoordeling.md similarity index 100% rename from docs/normen/governance/Mensenrechteneffectbeoordeling.md rename to docs/vereisten/governance/Mensenrechteneffectbeoordeling.md diff --git a/docs/normen/governance/Risicobeheer.md b/docs/vereisten/governance/Risicobeheer.md similarity index 100% rename from docs/normen/governance/Risicobeheer.md rename to docs/vereisten/governance/Risicobeheer.md diff --git a/docs/normen/governance/Rollen en verantwoordelijkheden.md b/docs/vereisten/governance/Rollen en verantwoordelijkheden.md similarity index 100% rename from docs/normen/governance/Rollen en verantwoordelijkheden.md rename to docs/vereisten/governance/Rollen en verantwoordelijkheden.md diff --git a/docs/normen/governance/Zorgvuldigheidsbeginsel.md b/docs/vereisten/governance/Zorgvuldigheidsbeginsel.md similarity index 100% rename from docs/normen/governance/Zorgvuldigheidsbeginsel.md rename to docs/vereisten/governance/Zorgvuldigheidsbeginsel.md diff --git a/docs/normen/governance/index.md b/docs/vereisten/governance/index.md similarity index 100% rename from docs/normen/governance/index.md rename to docs/vereisten/governance/index.md diff --git a/docs/vereisten/index.md b/docs/vereisten/index.md new file mode 100644 index 0000000000..f0f4402440 --- /dev/null +++ b/docs/vereisten/index.md @@ -0,0 +1,58 @@ +--- +title: Vereisten +--- + +Op deze pagina staat een overzicht van de vereisten die we tot nu toe hebben verzameld. Deze zijn vooralsnog alleen gekoppeld aan een bouwblok, zoals hieronder te zien is. + +| **Bouwblok** | **Norm** | +|---------------------------------------------------------------|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------| +| :fontawesome-solid-square-check: Conformiteitsbeoordeling | [n.t.b.]( ../vereisten/conformiteitsbeoordeling/n.t.b..md) | +| :fontawesome-solid-database: Data | [n.t.b.]( ../vereisten/data/n.t.b..md) | +| :fontawesome-solid-leaf: Duurzaamheid | [Bewerkstellig duurzaamheid]( ../vereisten/duurzaamheid/Bewerkstellig%20duurzaamheid.md) | +| :material-scale-balance: Fundamentele rechten | [Non-discriminatie](../vereisten/fundamentele%20rechten/Non%20discriminatie.md) | +| :fontawesome-solid-building-columns: Governance | [Aantoonbaarheid](../vereisten/governance/Aantoonbaarheid.md) | +| :fontawesome-solid-building-columns: Governance | [Archiveren](../vereisten/governance/Archiveren.md) | +| :fontawesome-solid-building-columns: Governance | [Data governance](../vereisten/governance/Data%20governance.md) | +| :fontawesome-solid-building-columns: Governance | [Eigenaarschap en beheer](../vereisten/governance/Eigenaarschap%20en%20beheer.md) | +| :fontawesome-solid-building-columns: Governance | [Kwaliteitsmanagementsysteem](../vereisten/governance/Kwaliteitsmanagementsysteem.md) | +| :fontawesome-solid-building-columns: Governance | [Mensenrechteneffectbeoordeling](../vereisten/governance/Mensenrechteneffectbeoordeling.md) | +| :fontawesome-solid-building-columns: Governance | [Risicobeheer](../vereisten/governance/Risicobeheer.md) | +| :fontawesome-solid-building-columns: Governance | [Rollen en verantwoordelijkheden](../vereisten/governance/Rollen%20en%20verantwoordelijkheden.md) | +| :fontawesome-solid-building-columns: Governance | [Zorgvuldigheidsbeginsel](../vereisten/governance/Zorgvuldigheidsbeginsel.md) | +| :fontawesome-solid-cart-shopping: Inkoop | [n.t.b.](../vereisten/inkoop/n.t.b..md) | +| :fontawesome-solid-person-circle-check: Menselijke controle | [AI geletterheid](../vereisten/menselijke%20controle/AI%20geletterdheid.md) | +| :fontawesome-solid-person-circle-check: Menselijke controle | [Autonomie](../vereisten/menselijke%20controle/Autonomie.md) | +| :fontawesome-solid-person-circle-check: Menselijke controle | [Klachtenafhandelingsprocedure](../vereisten/menselijke%20controle/Klachtenafhandelingsprocedure.md) | +| :fontawesome-solid-person-circle-check: Menselijke controle | [Menselijke controle](../vereisten/menselijke%20controle/Menselijke%20controle.md) | +| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Rollen en verantwoordelijkheden](../vereisten/privacy%20en%20gegevensbescherming/Rollen%20en%20verantwoordelijkheden.md) | +| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [GEB en DPIA](../vereisten/privacy%20en%20gegevensbescherming/GEB%20DPIA%20en%20voorafgaande%20raadpleging%20AP%20.md) | +| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Rechtmatigheid en grondslag](../vereisten/privacy%20en%20gegevensbescherming/Rechtmatigheid%20en%20grondslag.md) | +| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Doelbinding](../vereisten/privacy%20en%20gegevensbescherming/Doelbinding.md) | +| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Dataminimalisatie](../vereisten/privacy%20en%20gegevensbescherming/Dataminimalisatie.md) | +| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Geactualiseerde gegevens](../vereisten/privacy%20en%20gegevensbescherming/Geactualisserde%20en%20juiste%20gegevens.md) | +| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Opslagbeperking](../vereisten/privacy%20en%20gegevensbescherming/Opslagbeperking.md) | +| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Bijzondere persoonsgegevens](../vereisten/privacy%20en%20gegevensbescherming/Bijzondere%20persoonsgegevens.md) | +| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Privacyrechten](../vereisten/privacy%20en%20gegevensbescherming/Privacyrechten.md) | +| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Geautomatiseerde besluitvorming en profileren](../vereisten/privacy%20en%20gegevensbescherming/Geautomatiseerde%20besluitvorming%20en%20profileren.md) | +| :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Privacy by design](../vereisten/privacy%20en%20gegevensbescherming/Privacy%20by%20Design%20en%20by%20Default.md) | +| :fontawesome-solid-gear: Technische robuustheid en veiligheid | [Algoritme continuiteit](../vereisten/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Algoritme%20continuïteit.md) | +| :fontawesome-solid-gear: Technische robuustheid en veiligheid | [Betrouwbare algoritme uitkomsten](../vereisten/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | +| :fontawesome-solid-gear: Technische robuustheid en veiligheid | [Data is representatief](../vereisten/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Data%20is%20representatief.md) | +| :fontawesome-solid-gear: Technische robuustheid en veiligheid | [Doel en keuze algoritme](../vereisten/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Doel%20en%20keuze%20algoritme.md) | +| :fontawesome-solid-gear: Technische robuustheid en veiligheid | [Informatiebeveiliging](../vereisten/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Informatiebeveiliging.md) | +| :fontawesome-solid-magnifying-glass: Transparantie | [Algoritmeregister](../vereisten/transparantie/Algoritmeregister.md) | +| :fontawesome-solid-magnifying-glass: Transparantie | [Informeren over interactie](../vereisten/transparantie/Informeren%20over%20interactie%20met%20AI%20systemen.md) | +| :fontawesome-solid-magnifying-glass: Transparantie | [Motiveringsbeginsel](../vereisten/transparantie/Motiveringsbeginsel.md) | +| :fontawesome-solid-magnifying-glass: Transparantie | [Traceerbaarheid](../vereisten/transparantie/Traceerbaarheid.md) | +| :fontawesome-solid-magnifying-glass: Transparantie | [Transparante besluitvorming](../vereisten/transparantie/Transparante%20besluitsvorming.md) | + + +!!! opmerking "Nog te doen" + + - vereisten worden nog gekoppeld aan de levenscyclus + - vereisten krijgen nog een duidelijkere titel + - vereisten worden nog aangevuld met risico's, toelichting, etc. + +!!! info "Disclaimer" + + Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). diff --git a/docs/normen/inkoop/index.md b/docs/vereisten/inkoop/index.md similarity index 100% rename from docs/normen/inkoop/index.md rename to docs/vereisten/inkoop/index.md diff --git a/docs/normen/inkoop/n.t.b..md b/docs/vereisten/inkoop/n.t.b..md similarity index 100% rename from docs/normen/inkoop/n.t.b..md rename to docs/vereisten/inkoop/n.t.b..md diff --git a/docs/normen/menselijke controle/AI geletterdheid.md b/docs/vereisten/menselijke controle/AI geletterdheid.md similarity index 100% rename from docs/normen/menselijke controle/AI geletterdheid.md rename to docs/vereisten/menselijke controle/AI geletterdheid.md diff --git a/docs/normen/menselijke controle/Autonomie.md b/docs/vereisten/menselijke controle/Autonomie.md similarity index 100% rename from docs/normen/menselijke controle/Autonomie.md rename to docs/vereisten/menselijke controle/Autonomie.md diff --git a/docs/normen/menselijke controle/Klachtenafhandelingsprocedure.md b/docs/vereisten/menselijke controle/Klachtenafhandelingsprocedure.md similarity index 100% rename from docs/normen/menselijke controle/Klachtenafhandelingsprocedure.md rename to docs/vereisten/menselijke controle/Klachtenafhandelingsprocedure.md diff --git a/docs/normen/menselijke controle/Menselijke controle.md b/docs/vereisten/menselijke controle/Menselijke controle.md similarity index 100% rename from docs/normen/menselijke controle/Menselijke controle.md rename to docs/vereisten/menselijke controle/Menselijke controle.md diff --git a/docs/normen/menselijke controle/index.md b/docs/vereisten/menselijke controle/index.md similarity index 100% rename from docs/normen/menselijke controle/index.md rename to docs/vereisten/menselijke controle/index.md diff --git a/docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Bijzondere persoonsgegevens.md b/docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Bijzondere persoonsgegevens.md similarity index 100% rename from docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Bijzondere persoonsgegevens.md rename to docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Bijzondere persoonsgegevens.md diff --git a/docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Dataminimalisatie.md b/docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Dataminimalisatie.md similarity index 100% rename from docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Dataminimalisatie.md rename to docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Dataminimalisatie.md diff --git a/docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Doelbinding.md b/docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Doelbinding.md similarity index 100% rename from docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Doelbinding.md rename to docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Doelbinding.md diff --git a/docs/normen/privacy en gegevensbescherming/GEB DPIA en voorafgaande raadpleging AP .md b/docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/GEB DPIA en voorafgaande raadpleging AP .md similarity index 100% rename from docs/normen/privacy en gegevensbescherming/GEB DPIA en voorafgaande raadpleging AP .md rename to docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/GEB DPIA en voorafgaande raadpleging AP .md diff --git a/docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Geactualisserde en juiste gegevens.md b/docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Geactualisserde en juiste gegevens.md similarity index 100% rename from docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Geactualisserde en juiste gegevens.md rename to docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Geactualisserde en juiste gegevens.md diff --git a/docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Geautomatiseerde besluitvorming en profileren.md b/docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Geautomatiseerde besluitvorming en profileren.md similarity index 100% rename from docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Geautomatiseerde besluitvorming en profileren.md rename to docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Geautomatiseerde besluitvorming en profileren.md diff --git a/docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Opslagbeperking.md b/docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Opslagbeperking.md similarity index 100% rename from docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Opslagbeperking.md rename to docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Opslagbeperking.md diff --git a/docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Privacy by Design en by Default.md b/docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Privacy by Design en by Default.md similarity index 100% rename from docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Privacy by Design en by Default.md rename to docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Privacy by Design en by Default.md diff --git a/docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Privacyrechten.md b/docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Privacyrechten.md similarity index 100% rename from docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Privacyrechten.md rename to docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Privacyrechten.md diff --git a/docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Rechtmatigheid en grondslag.md b/docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Rechtmatigheid en grondslag.md similarity index 100% rename from docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Rechtmatigheid en grondslag.md rename to docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Rechtmatigheid en grondslag.md diff --git a/docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Rollen en verantwoordelijkheden.md b/docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Rollen en verantwoordelijkheden.md similarity index 100% rename from docs/normen/privacy en gegevensbescherming/Rollen en verantwoordelijkheden.md rename to docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/Rollen en verantwoordelijkheden.md diff --git a/docs/normen/privacy en gegevensbescherming/index.md b/docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/index.md similarity index 100% rename from docs/normen/privacy en gegevensbescherming/index.md rename to docs/vereisten/privacy en gegevensbescherming/index.md diff --git "a/docs/normen/technische robuustheid en veiligheid/Algoritme continu\303\257teit.md" "b/docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Algoritme continu\303\257teit.md" similarity index 100% rename from "docs/normen/technische robuustheid en veiligheid/Algoritme continu\303\257teit.md" rename to "docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Algoritme continu\303\257teit.md" diff --git a/docs/normen/technische robuustheid en veiligheid/Betrouwbare algoritme uitkomsten.md b/docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Betrouwbare algoritme uitkomsten.md similarity index 100% rename from docs/normen/technische robuustheid en veiligheid/Betrouwbare algoritme uitkomsten.md rename to docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Betrouwbare algoritme uitkomsten.md diff --git a/docs/normen/technische robuustheid en veiligheid/Data is representatief.md b/docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Data is representatief.md similarity index 100% rename from docs/normen/technische robuustheid en veiligheid/Data is representatief.md rename to docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Data is representatief.md diff --git a/docs/normen/technische robuustheid en veiligheid/Doel en keuze algoritme.md b/docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Doel en keuze algoritme.md similarity index 100% rename from docs/normen/technische robuustheid en veiligheid/Doel en keuze algoritme.md rename to docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Doel en keuze algoritme.md diff --git a/docs/normen/technische robuustheid en veiligheid/Informatiebeveiliging.md b/docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Informatiebeveiliging.md similarity index 100% rename from docs/normen/technische robuustheid en veiligheid/Informatiebeveiliging.md rename to docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Informatiebeveiliging.md diff --git a/docs/normen/technische robuustheid en veiligheid/index.md b/docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/index.md similarity index 100% rename from docs/normen/technische robuustheid en veiligheid/index.md rename to docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/index.md diff --git a/docs/normen/transparantie/Algoritmeregister.md b/docs/vereisten/transparantie/Algoritmeregister.md similarity index 100% rename from docs/normen/transparantie/Algoritmeregister.md rename to docs/vereisten/transparantie/Algoritmeregister.md diff --git a/docs/normen/transparantie/Informeren over interactie met AI systemen.md b/docs/vereisten/transparantie/Informeren over interactie met AI systemen.md similarity index 100% rename from docs/normen/transparantie/Informeren over interactie met AI systemen.md rename to docs/vereisten/transparantie/Informeren over interactie met AI systemen.md diff --git a/docs/normen/transparantie/Motiveringsbeginsel.md b/docs/vereisten/transparantie/Motiveringsbeginsel.md similarity index 100% rename from docs/normen/transparantie/Motiveringsbeginsel.md rename to docs/vereisten/transparantie/Motiveringsbeginsel.md diff --git a/docs/normen/transparantie/Traceerbaarheid.md b/docs/vereisten/transparantie/Traceerbaarheid.md similarity index 100% rename from docs/normen/transparantie/Traceerbaarheid.md rename to docs/vereisten/transparantie/Traceerbaarheid.md diff --git a/docs/normen/transparantie/Transparante besluitsvorming.md b/docs/vereisten/transparantie/Transparante besluitsvorming.md similarity index 100% rename from docs/normen/transparantie/Transparante besluitsvorming.md rename to docs/vereisten/transparantie/Transparante besluitsvorming.md diff --git a/docs/normen/transparantie/index.md b/docs/vereisten/transparantie/index.md similarity index 100% rename from docs/normen/transparantie/index.md rename to docs/vereisten/transparantie/index.md diff --git a/mkdocs.yml b/mkdocs.yml index 998c57f5eb..38dda58851 100644 --- a/mkdocs.yml +++ b/mkdocs.yml @@ -43,90 +43,93 @@ nav: - levenscyclus/implementatie.md - levenscyclus/monitoren.md - levenscyclus/archiveren.md - - Bouwblokken: - - bouwblokken/index.md + - Thema's: + - thema/index.md - Fundamentele rechten: - - bouwblokken/fundamentele rechten/index.md - - bouwblokken/fundamentele rechten/non-discriminatie.md + - thema/fundamentele rechten/index.md + - thema/fundamentele rechten/non-discriminatie.md - Publieke inkoop: - - bouwblokken/inkoop/index.md + - thema/inkoop/index.md - Privacy en gegevensbescherming: - - bouwblokken/privacy en gegevensbescherming/index.md + - thema/privacy en gegevensbescherming/index.md - Transparantie: - - bouwblokken/transparantie/index.md + - thema/transparantie/index.md - Conformiteitsbeoordeling: - - bouwblokken/conformiteitsbeoordeling/index.md + - thema/conformiteitsbeoordeling/index.md - Data: - - bouwblokken/data/index.md + - thema/data/index.md - Duurzaamheid: - - bouwblokken/duurzaamheid/index.md + - thema/duurzaamheid/index.md - Governance: - - bouwblokken/governance/index.md + - thema/governance/index.md - Menselijke controle: - - bouwblokken/menselijke controle/index.md + - thema/menselijke controle/index.md - Technische robuustheid en veiligheid: - - bouwblokken/technische robuustheid en veiligheid/index.md - - Normen: - - normen/index.md + - thema/technische robuustheid en veiligheid/index.md + - Vereisten: + - vereisten/index.md - Conformiteitsbeoordeling: - - normen/conformiteitsbeoordeling/index.md - - normen/conformiteitsbeoordeling/n.t.b..md + - vereisten/conformiteitsbeoordeling/index.md + - vereisten/conformiteitsbeoordeling/n.t.b..md - Data: - - normen/data/index.md - - normen/data/n.t.b..md + - vereisten/data/index.md + - vereisten/data/n.t.b..md - Duurzaamheid: - - normen/duurzaamheid/index.md - - normen/duurzaamheid/Bewerkstellig duurzaamheid.md + - vereisten/duurzaamheid/index.md + - vereisten/duurzaamheid/Bewerkstellig duurzaamheid.md - Fundamentele rechten: - - normen/fundamentele rechten/index.md - - normen/fundamentele rechten/Non discriminatie.md + - vereisten/fundamentele rechten/index.md + - vereisten/fundamentele rechten/Non discriminatie.md - Governance: - - normen/governance/index.md - - normen/governance/Data governance.md - - normen/governance/Rollen en verantwoordelijkheden.md - - normen/governance/Eigenaarschap en beheer.md - - normen/governance/Archiveren.md - - normen/governance/Risicobeheer.md - - normen/governance/Aantoonbaarheid.md - - normen/governance/Kwaliteitsmanagementsysteem.md - - normen/governance/Mensenrechteneffectbeoordeling.md - - normen/governance/Zorgvuldigheidsbeginsel.md + - vereisten/governance/index.md + - vereisten/governance/Data governance.md + - vereisten/governance/Rollen en verantwoordelijkheden.md + - vereisten/governance/Eigenaarschap en beheer.md + - vereisten/governance/Archiveren.md + - vereisten/governance/Risicobeheer.md + - vereisten/governance/Aantoonbaarheid.md + - vereisten/governance/Kwaliteitsmanagementsysteem.md + - vereisten/governance/Mensenrechteneffectbeoordeling.md + - vereisten/governance/Zorgvuldigheidsbeginsel.md - Inkoop: - - normen/inkoop/index.md - - normen/inkoop/n.t.b..md + - vereisten/inkoop/index.md + - vereisten/inkoop/n.t.b..md - Menselijke controle: - - normen/menselijke controle/index.md - - normen/menselijke controle/Menselijke controle.md - - normen/menselijke controle/Klachtenafhandelingsprocedure.md - - normen/menselijke controle/Autonomie.md - - normen/menselijke controle/AI geletterdheid.md + - vereisten/menselijke controle/index.md + - vereisten/menselijke controle/Menselijke controle.md + - vereisten/menselijke controle/Klachtenafhandelingsprocedure.md + - vereisten/menselijke controle/Autonomie.md + - vereisten/menselijke controle/AI geletterdheid.md - Privacy en gegevensbescherming: - - normen/privacy en gegevensbescherming/index.md - - normen/privacy en gegevensbescherming/Rollen en verantwoordelijkheden.md - - normen/privacy en gegevensbescherming/GEB DPIA en voorafgaande raadpleging AP .md - - normen/privacy en gegevensbescherming/Doelbinding.md - - normen/privacy en gegevensbescherming/Dataminimalisatie.md - - normen/privacy en gegevensbescherming/Rechtmatigheid en grondslag.md - - normen/privacy en gegevensbescherming/Geactualisserde en juiste gegevens.md - - normen/privacy en gegevensbescherming/Opslagbeperking.md - - normen/privacy en gegevensbescherming/Bijzondere persoonsgegevens.md - - normen/privacy en gegevensbescherming/Privacyrechten.md - - normen/privacy en gegevensbescherming/Geautomatiseerde besluitvorming en profileren.md - - normen/privacy en gegevensbescherming/Privacy by Design en by Default.md + - vereisten/privacy en gegevensbescherming/index.md + - vereisten/privacy en gegevensbescherming/Rollen en verantwoordelijkheden.md + - vereisten/privacy en gegevensbescherming/GEB DPIA en voorafgaande raadpleging AP .md + - vereisten/privacy en gegevensbescherming/Doelbinding.md + - vereisten/privacy en gegevensbescherming/Dataminimalisatie.md + - vereisten/privacy en gegevensbescherming/Rechtmatigheid en grondslag.md + - vereisten/privacy en gegevensbescherming/Geactualisserde en juiste gegevens.md + - vereisten/privacy en gegevensbescherming/Opslagbeperking.md + - vereisten/privacy en gegevensbescherming/Bijzondere persoonsgegevens.md + - vereisten/privacy en gegevensbescherming/Privacyrechten.md + - vereisten/privacy en gegevensbescherming/Geautomatiseerde besluitvorming en profileren.md + - vereisten/privacy en gegevensbescherming/Privacy by Design en by Default.md - Technische robuustheid en veiligheid: - - normen/technische robuustheid en veiligheid/index.md - - normen/technische robuustheid en veiligheid/Informatiebeveiliging.md - - normen/technische robuustheid en veiligheid/Data is representatief.md - - normen/technische robuustheid en veiligheid/Doel en keuze algoritme.md - - normen/technische robuustheid en veiligheid/Betrouwbare algoritme uitkomsten.md - - normen/technische robuustheid en veiligheid/Algoritme continuïteit.md + - vereisten/technische robuustheid en veiligheid/index.md + - vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Informatiebeveiliging.md + - vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Data is representatief.md + - vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Doel en keuze algoritme.md + - vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Betrouwbare algoritme uitkomsten.md + - vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Algoritme continuïteit.md - Transparantie: - - normen/transparantie/index.md - - normen/transparantie/Informeren over interactie met AI systemen.md - - normen/transparantie/Transparante besluitsvorming.md - - normen/transparantie/Motiveringsbeginsel.md - - normen/transparantie/Traceerbaarheid.md - - normen/transparantie/Algoritmeregister.md + - vereisten/transparantie/index.md + - vereisten/transparantie/Informeren over interactie met AI systemen.md + - vereisten/transparantie/Transparante besluitsvorming.md + - vereisten/transparantie/Motiveringsbeginsel.md + - vereisten/transparantie/Traceerbaarheid.md + - vereisten/transparantie/Algoritmeregister.md + - Maatregelen: + - maatregelen/index.md + - maatregelen/archiveren.md - Instrumenten: instrumenten/index.md # Extra opties @@ -169,8 +172,8 @@ plugins: - search - git-revision-date-localized: enable_creation_date: true - # - tags: - # tags_file: tags.md + - tags: + tags_file: tags.md # Link naar GitHub repo (nu nog even mijn eigen repo) repo_url: https://github.com/MinBZK/Algoritmekader From 0261d436b00025638ad673efb626b7f72802e328 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: ruthkoole Date: Wed, 20 Mar 2024 10:28:21 +0100 Subject: [PATCH 088/297] inkoop veranderen naar publieke inkoop --- docs/thema/{inkoop => publieke inkoop}/index.md | 0 1 file changed, 0 insertions(+), 0 deletions(-) rename docs/thema/{inkoop => publieke inkoop}/index.md (100%) diff --git a/docs/thema/inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md similarity index 100% rename from docs/thema/inkoop/index.md rename to docs/thema/publieke inkoop/index.md From 3b832e74dab7cd2e0032e9548c7a7d7ea00c7d8b Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 10:31:42 +0100 Subject: [PATCH 089/297] Update Archiveren.md --- docs/vereisten/governance/Archiveren.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md index c1d3a7254c..265fffa383 100644 --- a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md +++ b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md @@ -14,6 +14,7 @@ hide: navigation Archiefbescheiden die gaan over algoritmen en AI-systemen worden bewaard en vernietigd conform de Archiefwet. ## Toelichting +De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen: het archief faciliteert. ## Bronnen @@ -21,7 +22,6 @@ Archiefbescheiden die gaan over algoritmen en AI-systemen worden bewaard en vern |---------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|---------------------------------------------------------------| | Wet- en regelgeving | [Art. 3 Archiefwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/2022-05-01) | Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | | Wet- en regelgeving | [Art 15 lid 2 Archiefwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/2022-05-01) | Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | -| Toetingskader | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | ## Wanneer van toepassing? From 4fdf43f2528280bfb60da7b6688716361da7773a Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 11:54:29 +0100 Subject: [PATCH 090/297] Update index.md --- docs/maatregelen/index.md | 6 ++++++ 1 file changed, 6 insertions(+) diff --git a/docs/maatregelen/index.md b/docs/maatregelen/index.md index 1d0231fd80..9d3c9dedd3 100644 --- a/docs/maatregelen/index.md +++ b/docs/maatregelen/index.md @@ -13,10 +13,16 @@ tags: Er moet worden vastgesteld welke documenten of informatie bewaard moeten worden over of van het algoritme of het AI-systeem. De bewaartermijn is afgestemd op de eisen van wet- en regelgeving en op de controle- en auditcyclus van de betreffende gegevens. ## Toelichting +Hierbij kan worden gedacht aan de broncode, trainings- en testdata, (technische) documentatie en de output. ## Risico +Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. ## Bronnen +4.01 ITGC ARK ## Voorbeeld +Heb jij een goed voorbeeld? Laat het ons weten! +## Rollen +Proceseigenaar, informatiebeheerder, contractbeheerder. From f20e0d46b1d58fc18e7676fbe13c83f3553140f4 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 11:59:49 +0100 Subject: [PATCH 091/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 93 +++++++++++++++++------------ 1 file changed, 54 insertions(+), 39 deletions(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 5149696fa2..e5984b2f87 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -1,49 +1,44 @@ ---- -title: Het inkopen van algoritmen en kunstmatige intelligentie door overheidsinstellingen -icon: material/cart ---- - -# Het inkopen van algoritmen en kunstmatige intelligentie door overheidsinstellingen - -!!! note "status: dit bouwblok is in ontwikkeling" - -## Levenscyclus - -### Probleem analyse - - -### Ontwerp - +!!! info "Disclaimer" +Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). -### Data verkennen en (data)preparatie +# Publieke inkoop van algoritmen en AI +Overheidsinstellingen kopen frequent software in. Deze software wordt ingekocht om ambtenaren te ondersteunen met hun werkzaamheden en om zo maatschappelijk waarden te creëren. Het kan bijvoorbeeld gaan om het inkopen van een systeem waarmee een aanvraag voor een subsidie kan worden behandeld. Voorzieningen waarmee virtueel kan worden vergaderd of het digitaal kunnen samenwerken aan documenten zijn hier ook voorbeelden van. +Software wordt vaak ontwikkeld door gespecialiseerde leveranciers. Deze software bevat in toenemende mate algoritmen en AI. Deze algoritmen en AI kunnen eenvoudig van aard zijn, zoals het maken van een eenvoudige berekening. Er zijn ook complexere vormen, zoals een voorspelling geven of het genereren van nieuwe informatie. In het laatste geval kan worden gedacht aan toepassingen als ChatGPT of Google Bard. Het gebruik maken van software met algoritmen en AI biedt kansen waarmee maatschappelijke waarden kunnen worden gerealiseerd. Er zijn ook risico’s als deze technologie onjuist wordt ontwikkelt of gebruikt. Dat is in het bijzonder van belang als algoritmen en AI van invloed zijn op overheidsbesluitvorming. -### Ontwikkelen +Door bij publieke inkoop van software met algoritmen en AI rekening te houden met bepaalde normen en uit te voeren werkzaamheden, kunnen risico’s worden voorkomen of gemitigeerd. Dit vraagt om een goed samenspel tussen een opdrachtgevende overheid en leverancier(s) als opdrachtnemer. In dit deel van het Algoritmekader wordt nader ingegaan op de normen die van toepassing zijn bij publieke inkoop van software met algoritmen en AI. Er worden ook suggesties gedaan hoe deze normen kunnen worden nageleefd, wie daarbij betrokken kunnen zijn en waar mogelijk worden voorbeelden gegeven. Er wordt ook uitgelegd hoe inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen bijdragen aan het publiek inkopen van algoritmen en AI. + +## Algoritme levenscyclus +Algoritmen en AI kunnen een grote impact hebben op onze maatschappij. Daarom is het van belang dat deze op een verantwoorde manier worden ontwikkeld en gebruikt. Het toepassen van de algoritme levenscyclus is hierover een bruikbare leidraad. De algoritme levenscyclus bestaat uit meerdere fasen en is bruikbaar voor verschillende vormen van algoritmen en AI. Denk hierbij aan eenvoudige rekenregels, machine learning en generatieve AI. De werkzaamheden die noodzakelijk zijn om een verantwoord algoritme of AI te ontwikkelen, kunnen logisch worden gekoppeld aan deze fasen. Dit geeft een bruikbaar overzicht voor bijvoorbeeld ontwikkelaars, inkopers of opdrachtgevers wanneer welke werkzaamheden moeten worden uitgevoerd en door wie. Het laat ook zien welke werkzaamheden moeten zijn afgerond als algoritmen en AI in de markt mogen worden gezet door leveranciers. Voor de omvang van de werkzaamheden speelt de risico-classificatie van de betreffende algoritmen en AI een belangrijke rol. Bij hoge risico toepassingen zal meer moeten worden gedaan om risico’s te mitigeren dan bij lage risico toepassingen. +Bij het publiek inkopen van software met bijbehorende algoritmen en AI zijn de wensen van de behoeftesteller en de doelstellingen van de organisatie van groot belang. Na een(markt)verkenning kan dit verschillende inzichten en de volgende situaties opleveren: -### Validatie +• Een al ontwikkelde, kant-en-klare oplossing voldoet aan de wensen en doelstellingen; +• Een al ontwikkelde oplossing moet eerst worden aangepast voordat deze kan worden gebruikt; -### Implementatie +• Er moet een nieuwe oplossing worden ontwikkeld om te voldoen aan de wensen en doelstellingen. +Het maken van een goede inschatting van de situatie is van groot belang. Het is bepaalt in belangrijke mate wat van een in te kopen product mag worden verwacht. Daarnaast geeft het een inzicht in welke werkzaamheden nog moeten worden uitgevoerd voordat het product geschikt is voor gebruik. Dit is relevant voor zowel de leverancier als de opdrachtgever. Als een kant-en-klare oplossing wordt aangeboden, dan zal de leverancier moeten kunnen aantonen dat de ontwikkelde algoritmen en AI voldoen aan de geldende normen. Als het gaat om een risicovolle, nog te ontwikkelen, algoritmen of AI, dan zal de opdrachtgever naar verwachting zelf een intensievere bijdrage moet leveren aan de samenwerking. +De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld het maken van make-or-buy beslissingen, bepalen van de inkoopstrategie, te hanteren aanbestedingsvorm, de totstandkoming van de selectie- en gunningseisen, contractspecificaties en de uitvoering en management van het contract. De algoritme levenscyclus kan worden geraadpleegd via het tabblad boven aan deze pagina. + ## Normen -Onderstaand een overzicht van de minimale vereisten die volgen uit geldende wet- en regelgeving, toetingskaders en andere bronnen +| **Norm** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | +|---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| +| Transparantie | De werking van het algoritme en AI-systeem moet transparant zijn | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -=== "Laag risico" +## Maatregelen +Onderstaand overzicht laat zien welke denkbare maatregelen kunnen worden getroffen om te voldoen aan de normen. Deze maatregelen dienen ter inspiratie. Organisaties zullen zelf moeten bepalen of zij deze maatregelen toepassen. - | **Norm** | **Uitleg** | **Bron** | - |-----------------------------------|------------------------------------------|----------| - | Norm 2 | Korte uitleg over norm 2 | | - -=== "Hoog risico" - - | **Norm** | **Uitleg** | **Bron** | - |-----------------------------------|------------------------------------------|----------| - | Norm 2 | Korte uitleg over norm 2 | | - | Norm 3 | Korte uitleg over norm 3 | | - | Norm 4 | Korte uitleg over norm 4 | | +| **Maatregelen bij norm: Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | +|---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| +| Bij de output van het algoritme moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling. | Hiermee is het voor de gebruiker en belanghebbende inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller, Inkoopadviseur en Contractbeheerder | +| | | | | | +| | | | | | +| | | | | | +| | | | | | ## Rollen @@ -51,17 +46,37 @@ Overzicht van welke rollen belangrijk zijn te betrekken bij dit bouwblok.
-- __dats scientist__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __projectleider__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __jurist__ beschijf waarom deze rol belangrijk is - +- __Strategisch inkoopadviseur__ beschijf waarom deze rol belangrijk is +- __Leveranciersmanager__ beschijf waarom deze rol belangrijk is +- __Beleidsmedewerker__ beschijf waarom deze rol belangrijk is +- __Inkoopadviseur__ beschijf waarom deze rol belangrijk is +- __Contractbeheerder__ beschijf waarom deze rol belangrijk is +- __Aanbestedingsjurist__ beschijf waarom deze rol belangrijk is +- __Behoeftesteller__ beschijf waarom deze rol belangrijk is +- __Ethicus__ beschijf waarom deze rol belangrijk is +- __Data Scientist__ beschijf waarom deze rol belangrijk is +- __Gebruiker__ beschijf waarom deze rol belangrijk is +- __Privacy Officer__ beschijf waarom deze rol belangrijk is +- __Security Officer__ beschijf waarom deze rol belangrijk is +- __Leverancier__ beschijf waarom deze rol belangrijk is +- __Data Engineer__ beschijf waarom deze rol belangrijk is
## Best practices -## Ervaringen -!!! info "Disclaimer" +!!! example "Voorbeeld" + + Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Nulla et + euismod nulla. Curabitur feugiat, tortor non consequat finibus, justo + purus auctor massa, nec semper lorem quam in massa. + +??? info "Meer weten?" + + Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Nulla et + euismod nulla. Curabitur feugiat, tortor non consequat finibus, justo + purus auctor massa, nec semper lorem quam in massa. + Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). From 97fddc0841ce6b87973e8c697ca707f7e79c90af Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 12:00:24 +0100 Subject: [PATCH 092/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 4 ++-- 1 file changed, 2 insertions(+), 2 deletions(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index e5984b2f87..6c562a455f 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -23,9 +23,9 @@ Het maken van een goede inschatting van de situatie is van groot belang. Het is De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld het maken van make-or-buy beslissingen, bepalen van de inkoopstrategie, te hanteren aanbestedingsvorm, de totstandkoming van de selectie- en gunningseisen, contractspecificaties en de uitvoering en management van het contract. De algoritme levenscyclus kan worden geraadpleegd via het tabblad boven aan deze pagina. -## Normen +## Vereisten -| **Norm** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | +| **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| | Transparantie | De werking van het algoritme en AI-systeem moet transparant zijn | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | From 4b4e7de449360b89fd909d3dd8b96a9493fdff05 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 12:04:29 +0100 Subject: [PATCH 093/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 6c562a455f..ca6c2ffc84 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -27,7 +27,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| Transparantie | De werking van het algoritme en AI-systeem moet transparant zijn | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| tags: Archiveren | De werking van het algoritme en AI-systeem moet transparant zijn | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | ## Maatregelen Onderstaand overzicht laat zien welke denkbare maatregelen kunnen worden getroffen om te voldoen aan de normen. Deze maatregelen dienen ter inspiratie. Organisaties zullen zelf moeten bepalen of zij deze maatregelen toepassen. From 61af2788d89cb8e09df9448b023ac24092e78fda Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 12:05:25 +0100 Subject: [PATCH 094/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index ca6c2ffc84..5f3ae1fada 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -27,7 +27,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| tags: Archiveren | De werking van het algoritme en AI-systeem moet transparant zijn | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| tags: - Archiveren | De werking van het algoritme en AI-systeem moet transparant zijn | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | ## Maatregelen Onderstaand overzicht laat zien welke denkbare maatregelen kunnen worden getroffen om te voldoen aan de normen. Deze maatregelen dienen ter inspiratie. Organisaties zullen zelf moeten bepalen of zij deze maatregelen toepassen. From 325ce325356fb66c83d7e02df1733c593296e2dd Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 12:07:18 +0100 Subject: [PATCH 095/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 3 ++- 1 file changed, 2 insertions(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 5f3ae1fada..ae1a384575 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -27,7 +27,8 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| tags: - Archiveren | De werking van het algoritme en AI-systeem moet transparant zijn | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| De Archiefwet moet worden toegepast | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen: het archief +faciliteert. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | ## Maatregelen Onderstaand overzicht laat zien welke denkbare maatregelen kunnen worden getroffen om te voldoen aan de normen. Deze maatregelen dienen ter inspiratie. Organisaties zullen zelf moeten bepalen of zij deze maatregelen toepassen. From 3730a2fc6a5c90e31ddb27be61047b9fc33326dc Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 12:08:14 +0100 Subject: [PATCH 096/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 12 +----------- 1 file changed, 1 insertion(+), 11 deletions(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index ae1a384575..35c9f9915c 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -27,19 +27,9 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| De Archiefwet moet worden toegepast | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen: het archief +| De Archiefwet moet worden toegepast | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen: het archief faciliteert. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -## Maatregelen -Onderstaand overzicht laat zien welke denkbare maatregelen kunnen worden getroffen om te voldoen aan de normen. Deze maatregelen dienen ter inspiratie. Organisaties zullen zelf moeten bepalen of zij deze maatregelen toepassen. - -| **Maatregelen bij norm: Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | -|---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| Bij de output van het algoritme moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling. | Hiermee is het voor de gebruiker en belanghebbende inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller, Inkoopadviseur en Contractbeheerder | -| | | | | | -| | | | | | -| | | | | | -| | | | | | ## Rollen From 34297994d84cb8eb587ddbd253298b61a8b75e5a Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 12:08:48 +0100 Subject: [PATCH 097/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 35c9f9915c..104fe7de20 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -27,7 +27,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| De Archiefwet moet worden toegepast | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen: het archief +| De Archiefwet moet worden toegepast | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen. faciliteert. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | From 74405c81b45ae535b83f735db5c9b553ceb3176d Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 12:09:26 +0100 Subject: [PATCH 098/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 104fe7de20..e04849fa57 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -28,7 +28,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| | De Archiefwet moet worden toegepast | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen. -faciliteert. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | From 82346db1ab7cb115545d1903635fda6f3e351d60 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 12:12:02 +0100 Subject: [PATCH 099/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index e04849fa57..fd1768d560 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -27,7 +27,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| De Archiefwet moet worden toegepast | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen. +| De Archiefwet moet worden toegepast | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | From 38b45f804cecdaa6972c15a183405d9b65d40fc7 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 12:12:17 +0100 Subject: [PATCH 100/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 3 +-- 1 file changed, 1 insertion(+), 2 deletions(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index fd1768d560..34c2d0b778 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -27,8 +27,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| De Archiefwet moet worden toegepast | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen | -:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| De Archiefwet moet worden toegepast | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen |:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | From d44415ce15b03e958f7b586aaf9a622f89a58a69 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 12:13:04 +0100 Subject: [PATCH 101/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 38 ----------------------------- 1 file changed, 38 deletions(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 34c2d0b778..3603459fe1 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -31,42 +31,4 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld -## Rollen -Overzicht van welke rollen belangrijk zijn te betrekken bij dit bouwblok. - -
- -- __Strategisch inkoopadviseur__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __Leveranciersmanager__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __Beleidsmedewerker__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __Inkoopadviseur__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __Contractbeheerder__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __Aanbestedingsjurist__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __Behoeftesteller__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __Ethicus__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __Data Scientist__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __Gebruiker__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __Privacy Officer__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __Security Officer__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __Leverancier__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -- __Data Engineer__ beschijf waarom deze rol belangrijk is -
- -## Best practices - - -!!! example "Voorbeeld" - - Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Nulla et - euismod nulla. Curabitur feugiat, tortor non consequat finibus, justo - purus auctor massa, nec semper lorem quam in massa. - -??? info "Meer weten?" - - Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Nulla et - euismod nulla. Curabitur feugiat, tortor non consequat finibus, justo - purus auctor massa, nec semper lorem quam in massa. - - - Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). From 5214e5be72573ae71cb2bb480607c026ce1c38f6 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 13:20:32 +0100 Subject: [PATCH 102/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 3603459fe1..17bc27b473 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -27,7 +27,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| De Archiefwet moet worden toegepast | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen |:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Archiveren](../../vereisten/governance/Archiveren.md) | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen |:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | From 0b93d61f9b7e39344a6824e076dc0ea2860dc818 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 13:21:33 +0100 Subject: [PATCH 103/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 17bc27b473..b498ced750 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -28,7 +28,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| | [Archiveren](../../vereisten/governance/Archiveren.md) | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen |:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | - +| From c5f2324f7420674185e6d500e78b1aa57785765d Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 13:57:31 +0100 Subject: [PATCH 104/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 9 +++++++++ 1 file changed, 9 insertions(+) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index b498ced750..b395d8ea09 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -30,5 +30,14 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | [Archiveren](../../vereisten/governance/Archiveren.md) | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen |:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | +## Relevante documentatie ## + + + + + + + + From 977bf09c2297afd648edfd1c7e54bc208109bd3a Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 14:00:14 +0100 Subject: [PATCH 105/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index b395d8ea09..aed2c0beb8 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -31,7 +31,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | ## Relevante documentatie ## - +[Europees modelcontractbepalingen AI-systemen (hoog risico)] https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_template_High_Risk%20NL.pdf From 23d5295c1488919401ba8231d22ce7a23aa79949 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 14:00:53 +0100 Subject: [PATCH 106/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index aed2c0beb8..656c83da1f 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -31,7 +31,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | ## Relevante documentatie ## -[Europees modelcontractbepalingen AI-systemen (hoog risico)] https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_template_High_Risk%20NL.pdf +[Europees modelcontractbepalingen AI-systemen (hoog risico)] (https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_template_High_Risk%20NL.pdf) From d9450e78139b612a055872e5a449190ff736801d Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 14:01:49 +0100 Subject: [PATCH 107/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 656c83da1f..ce22e6dc92 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -31,7 +31,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | ## Relevante documentatie ## -[Europees modelcontractbepalingen AI-systemen (hoog risico)] (https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_template_High_Risk%20NL.pdf) +[Europees modelcontractbepalingen AI-systemen (hoog risico)](https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_template_High_Risk%20NL.pdf) From dd1769419786d7177876fd85678a822bc435aa03 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 14:03:09 +0100 Subject: [PATCH 108/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 3 ++- 1 file changed, 2 insertions(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index ce22e6dc92..ee515a3a41 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -31,7 +31,8 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | ## Relevante documentatie ## -[Europees modelcontractbepalingen AI-systemen (hoog risico)](https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_template_High_Risk%20NL.pdf) +[Europese modelcontractbepalingen AI-systemen (hoog risico)](https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_template_High_Risk%20NL.pdf) +[Europese modelcontractbepalingen AI-systemen (niet hoog risico)](https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_Template_NON_HIGH_RISK_NL.pdf) From c8a205c062e7845613c2152e0dd7aa635a2048e3 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 14:03:27 +0100 Subject: [PATCH 109/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 1 + 1 file changed, 1 insertion(+) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index ee515a3a41..b2ec53ab8d 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -32,6 +32,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld ## Relevante documentatie ## [Europese modelcontractbepalingen AI-systemen (hoog risico)](https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_template_High_Risk%20NL.pdf) + [Europese modelcontractbepalingen AI-systemen (niet hoog risico)](https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_Template_NON_HIGH_RISK_NL.pdf) From c16e5de6f3d495f4a24f2f62db38317191e73f44 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 14:04:29 +0100 Subject: [PATCH 110/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index b2ec53ab8d..7559d77460 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -30,7 +30,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | [Archiveren](../../vereisten/governance/Archiveren.md) | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen |:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | -## Relevante documentatie ## +## Nuttige informatie ## [Europese modelcontractbepalingen AI-systemen (hoog risico)](https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_template_High_Risk%20NL.pdf) [Europese modelcontractbepalingen AI-systemen (niet hoog risico)](https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_Template_NON_HIGH_RISK_NL.pdf) From 4aaa5510c888565f039f99d7cf579eb0e316177f Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 14:04:45 +0100 Subject: [PATCH 111/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 7559d77460..8cf5d5cadb 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -28,7 +28,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| | [Archiveren](../../vereisten/governance/Archiveren.md) | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen |:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -| + ## Nuttige informatie ## [Europese modelcontractbepalingen AI-systemen (hoog risico)](https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_template_High_Risk%20NL.pdf) From d11aa57f3e71b43efdec5f0f8678ef8493f4692f Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 14:06:05 +0100 Subject: [PATCH 112/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 4 ++++ 1 file changed, 4 insertions(+) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 8cf5d5cadb..0122f13eb8 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -35,6 +35,10 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld [Europese modelcontractbepalingen AI-systemen (niet hoog risico)](https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_Template_NON_HIGH_RISK_NL.pdf) +[Contractvoorwaarden voor algoritmen gemeente Amsterdam](https://www.amsterdam.nl/innovatie/digitalisering-technologie/algoritmen-ai/contractvoorwaarden-algoritmen/) + + + From 911f4fafb3ea61553495a786968c7af4c574331b Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 14:24:42 +0100 Subject: [PATCH 113/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 0122f13eb8..4fff94615d 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -28,7 +28,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| | [Archiveren](../../vereisten/governance/Archiveren.md) | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen |:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | - +| [Non-discriminatie](../../vereisten/fundamentele rechten/non-discriminatie | ## Nuttige informatie ## [Europese modelcontractbepalingen AI-systemen (hoog risico)](https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_template_High_Risk%20NL.pdf) From 0dcb1fbcdfe0114241920771cdad511760cb7948 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 14:25:26 +0100 Subject: [PATCH 114/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 4fff94615d..809ae26e5f 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -28,7 +28,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| | [Archiveren](../../vereisten/governance/Archiveren.md) | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen |:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -| [Non-discriminatie](../../vereisten/fundamentele rechten/non-discriminatie | +| [Non-discriminatie](../../vereisten/fundamentelerechten/Non-discriminatie | ## Nuttige informatie ## [Europese modelcontractbepalingen AI-systemen (hoog risico)](https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_template_High_Risk%20NL.pdf) From 6977c8a7bf99d68c05bb773084830f3fac9938c0 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 14:26:55 +0100 Subject: [PATCH 115/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 809ae26e5f..ad70616c92 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -28,7 +28,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| | [Archiveren](../../vereisten/governance/Archiveren.md) | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen |:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -| [Non-discriminatie](../../vereisten/fundamentelerechten/Non-discriminatie | +| [Non-discriminatie](../../vereisten/fundamentelerechten/non-discriminatie) | ## Nuttige informatie ## [Europese modelcontractbepalingen AI-systemen (hoog risico)](https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_template_High_Risk%20NL.pdf) From 1d73084326152d94ed8075ec636165ab5c2d4cf3 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 14:28:13 +0100 Subject: [PATCH 116/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index ad70616c92..67ae68eb14 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -28,7 +28,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| | [Archiveren](../../vereisten/governance/Archiveren.md) | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen |:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -| [Non-discriminatie](../../vereisten/fundamentelerechten/non-discriminatie) | +| [Non-discriminatie](../../vereisten/fundamentelerechten/non-discriminatie) | ......... |:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | ## Nuttige informatie ## [Europese modelcontractbepalingen AI-systemen (hoog risico)](https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_template_High_Risk%20NL.pdf) From 3e7f7a9d1f948e3397cf4214d8645c3acef6787d Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Wed, 20 Mar 2024 14:28:52 +0100 Subject: [PATCH 117/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 4 +++- 1 file changed, 3 insertions(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 67ae68eb14..2eafb41f97 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -9,7 +9,9 @@ Software wordt vaak ontwikkeld door gespecialiseerde leveranciers. Deze software Door bij publieke inkoop van software met algoritmen en AI rekening te houden met bepaalde normen en uit te voeren werkzaamheden, kunnen risico’s worden voorkomen of gemitigeerd. Dit vraagt om een goed samenspel tussen een opdrachtgevende overheid en leverancier(s) als opdrachtnemer. In dit deel van het Algoritmekader wordt nader ingegaan op de normen die van toepassing zijn bij publieke inkoop van software met algoritmen en AI. Er worden ook suggesties gedaan hoe deze normen kunnen worden nageleefd, wie daarbij betrokken kunnen zijn en waar mogelijk worden voorbeelden gegeven. Er wordt ook uitgelegd hoe inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen bijdragen aan het publiek inkopen van algoritmen en AI. ## Algoritme levenscyclus -Algoritmen en AI kunnen een grote impact hebben op onze maatschappij. Daarom is het van belang dat deze op een verantwoorde manier worden ontwikkeld en gebruikt. Het toepassen van de algoritme levenscyclus is hierover een bruikbare leidraad. De algoritme levenscyclus bestaat uit meerdere fasen en is bruikbaar voor verschillende vormen van algoritmen en AI. Denk hierbij aan eenvoudige rekenregels, machine learning en generatieve AI. De werkzaamheden die noodzakelijk zijn om een verantwoord algoritme of AI te ontwikkelen, kunnen logisch worden gekoppeld aan deze fasen. Dit geeft een bruikbaar overzicht voor bijvoorbeeld ontwikkelaars, inkopers of opdrachtgevers wanneer welke werkzaamheden moeten worden uitgevoerd en door wie. Het laat ook zien welke werkzaamheden moeten zijn afgerond als algoritmen en AI in de markt mogen worden gezet door leveranciers. Voor de omvang van de werkzaamheden speelt de risico-classificatie van de betreffende algoritmen en AI een belangrijke rol. Bij hoge risico toepassingen zal meer moeten worden gedaan om risico’s te mitigeren dan bij lage risico toepassingen. +Algoritmen en AI kunnen een grote impact hebben op onze maatschappij. Daarom is het van belang dat deze op een verantwoorde manier worden ontwikkeld en gebruikt. Het toepassen van de algoritme levenscyclus is hierover een bruikbare leidraad. De algoritme levenscyclus bestaat uit meerdere fasen en is bruikbaar voor verschillende vormen van algoritmen en AI. Denk hierbij aan eenvoudige rekenregels, machine learning en generatieve AI. + +De werkzaamheden die noodzakelijk zijn om een verantwoord algoritme of AI te ontwikkelen, kunnen logisch worden gekoppeld aan deze fasen. Dit geeft een bruikbaar overzicht voor bijvoorbeeld ontwikkelaars, inkopers of opdrachtgevers wanneer welke werkzaamheden moeten worden uitgevoerd en door wie. Het laat ook zien welke werkzaamheden moeten zijn afgerond als algoritmen en AI in de markt mogen worden gezet door leveranciers. Voor de omvang van de werkzaamheden speelt de risico-classificatie van de betreffende algoritmen en AI een belangrijke rol. Bij hoge risico toepassingen zal meer moeten worden gedaan om risico’s te mitigeren dan bij lage risico toepassingen. Bij het publiek inkopen van software met bijbehorende algoritmen en AI zijn de wensen van de behoeftesteller en de doelstellingen van de organisatie van groot belang. Na een(markt)verkenning kan dit verschillende inzichten en de volgende situaties opleveren: From f7476f6509999a80cd60ac183dae3aa922019827 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: ruthkoole Date: Wed, 20 Mar 2024 14:37:54 +0100 Subject: [PATCH 118/297] errors oplossen --- docs/maatregelen/archiveren.md | 20 ++++++++++++++++++++ docs/thema/publieke inkoop/index.md | 4 ++-- docs/vereisten/governance/Archiveren.md | 2 +- mkdocs.yml | 2 +- 4 files changed, 24 insertions(+), 4 deletions(-) create mode 100644 docs/maatregelen/archiveren.md diff --git a/docs/maatregelen/archiveren.md b/docs/maatregelen/archiveren.md new file mode 100644 index 0000000000..206d6f392a --- /dev/null +++ b/docs/maatregelen/archiveren.md @@ -0,0 +1,20 @@ +--- +title: Documenten archiveren volgens bewaartermijnen +tags: + - levenscyclus/ontwerp + - actoren/informatiebeheerder + - actoren/proceseigenaar + - risico/hoog-risico + - inkoopproces/fase 3 +--- + +## Maatregel +Er moet worden vastgesteld welke documenten of informatie bewaard moeten worden over of van het algoritme of het AI-systeem. De bewaartermijn is afgestemd op de eisen van wet- en regelgeving en op de controle- en auditcyclus van de betreffende gegevens. + +## Toelichting + +## Risico + +## Bronnen + +## Voorbeeld diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 2eafb41f97..973d6a9b97 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -29,8 +29,8 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| [Archiveren](../../vereisten/governance/Archiveren.md) | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen |:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -| [Non-discriminatie](../../vereisten/fundamentelerechten/non-discriminatie) | ......... |:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Archiveren](../../vereisten/governance/Archiveren.md ) | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen |:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Non-discriminatie](../../vereisten/fundamentele%20rechten/Non%20discriminatie.md) | ......... |:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | ## Nuttige informatie ## [Europese modelcontractbepalingen AI-systemen (hoog risico)](https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_template_High_Risk%20NL.pdf) diff --git a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md index 265fffa383..5e955bfb2d 100644 --- a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md +++ b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md @@ -39,7 +39,7 @@ De aanbevolen maatregelen zijn afhankelijk van de gebruikte techiek van het algo | **Maatregel** | **Bron** | Van toepassing op niet-impactvolle algoritmes | Van toepassing op impactvolle algoritmes | Van toepassing bij hoog-risico AI systeem | |----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------|-------------------------------------------------|-------------------------------------------------| - | [Bewaren documenten volgens bewaartermijn](../../maatregelen/index.md) | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 4.01](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + | [Bewaren documenten volgens bewaartermijn](../../maatregelen/archiveren.md) | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 4.01](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | Zorg ervoor dat de vereisten met betrekking tot bewaartermijnen correct worden vertaald naar de algoritmische toepassing of het AI-systeem en de onderliggende systemen. Controleer of deze maatregel is getroffen en zorg dat dit aantoonbaar is. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | Onderzoek of beperkingen aan openbaarheid van de archiefbescheiden moeten worden gesteld. Leg deze beslissingen vast. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | Maak de vereisten op grond van de Archiefwet en die zien op algoritmen en AI-systemen onderdeel van het inkoopproces door deze te duiden. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | diff --git a/mkdocs.yml b/mkdocs.yml index 38dda58851..b994be5024 100644 --- a/mkdocs.yml +++ b/mkdocs.yml @@ -49,7 +49,7 @@ nav: - thema/fundamentele rechten/index.md - thema/fundamentele rechten/non-discriminatie.md - Publieke inkoop: - - thema/inkoop/index.md + - thema/publieke inkoop/index.md - Privacy en gegevensbescherming: - thema/privacy en gegevensbescherming/index.md - Transparantie: From c494fe644170ca7e23f2b289997d9e5b9dd1811b Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: ruthkoole Date: Wed, 20 Mar 2024 14:49:16 +0100 Subject: [PATCH 119/297] archiveren aanpassen --- docs/vereisten/governance/Archiveren.md | 1 - 1 file changed, 1 deletion(-) diff --git a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md index 5e955bfb2d..b4f5592ffb 100644 --- a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md +++ b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md @@ -7,7 +7,6 @@ hide: navigation Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). - # Archiveren ## Vereiste From 68dc64b5c5ad809558836866de930a038a22427b Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: ruthkoole Date: Wed, 20 Mar 2024 20:18:03 +0100 Subject: [PATCH 120/297] hooks maken --- .gitignore | 5 +- docs/levenscyclus/ontwerp.md | 11 +- docs/levenscyclus/validatie.md | 8 + docs/maatregelen/archiveren | 9 - docs/maatregelen/archiveren.md | 12 +- docs/maatregelen/index.md | 37 +-- docs/stylesheets/extra.css | 20 ++ docs/thema/data/index.md | 2 +- docs/thema/index.md | 2 +- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 10 +- .../index.md | 14 +- mkdocs.yml | 11 +- src/overrides/hooks/lists.py | 101 +++++++ src/overrides/hooks/shortcodes.py | 259 ++++++++++++++++++ 14 files changed, 444 insertions(+), 57 deletions(-) delete mode 100644 docs/maatregelen/archiveren create mode 100644 docs/stylesheets/extra.css create mode 100644 src/overrides/hooks/lists.py create mode 100644 src/overrides/hooks/shortcodes.py diff --git a/.gitignore b/.gitignore index 113e4b95bd..0651d44257 100644 --- a/.gitignore +++ b/.gitignore @@ -1,3 +1,6 @@ # build files site -.venv/ \ No newline at end of file +.venv/ + +# python cache +**/__pycache__/** diff --git a/docs/levenscyclus/ontwerp.md b/docs/levenscyclus/ontwerp.md index 808a729956..ffc4f0a5ca 100644 --- a/docs/levenscyclus/ontwerp.md +++ b/docs/levenscyclus/ontwerp.md @@ -1,6 +1,5 @@ --- -tags: - - levenscyclus/ontwerp +title: Ontwerp --- # Ontwerp @@ -12,6 +11,14 @@ Hier wordt het conceptuele ontwerp van het AI-systeem gemaakt. Dit omvat het bep ## Maatregelen +=== "Laag risico" + + + +=== "Hoog risico" + + + !!! info "Disclaimer" diff --git a/docs/levenscyclus/validatie.md b/docs/levenscyclus/validatie.md index b8aee6df42..ef43254814 100644 --- a/docs/levenscyclus/validatie.md +++ b/docs/levenscyclus/validatie.md @@ -6,6 +6,14 @@ tags: # Validatie Nadat het model is ontwikkeld, wordt het gevalideerd om ervoor te zorgen dat het goed presteert op nieuwe, niet eerder geziene gegevens. Dit omvat het evalueren van de nauwkeurigheid en prestaties van het model. Validatie is een interatief proces dat plaatsvindt op verschillende momenten van de levenscyclus. +## Onderwerp/bouwblok + +## Vereisten + +## Maatregelen + + + !!! info "Disclaimer" Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). diff --git a/docs/maatregelen/archiveren b/docs/maatregelen/archiveren deleted file mode 100644 index 9b045ecb7a..0000000000 --- a/docs/maatregelen/archiveren +++ /dev/null @@ -1,9 +0,0 @@ - - -### Archiveren \ No newline at end of file diff --git a/docs/maatregelen/archiveren.md b/docs/maatregelen/archiveren.md index 206d6f392a..3740ccf3b5 100644 --- a/docs/maatregelen/archiveren.md +++ b/docs/maatregelen/archiveren.md @@ -1,13 +1,15 @@ --- title: Documenten archiveren volgens bewaartermijnen tags: - - levenscyclus/ontwerp - - actoren/informatiebeheerder - - actoren/proceseigenaar - - risico/hoog-risico - - inkoopproces/fase 3 +- levenscyclus/ontwerp +- actoren/informatiebeheerder +- actoren/proceseigenaar +- risico/hoog-risico +- inkoopproces/fase --- + + ## Maatregel Er moet worden vastgesteld welke documenten of informatie bewaard moeten worden over of van het algoritme of het AI-systeem. De bewaartermijn is afgestemd op de eisen van wet- en regelgeving en op de controle- en auditcyclus van de betreffende gegevens. diff --git a/docs/maatregelen/index.md b/docs/maatregelen/index.md index 9d3c9dedd3..5db338835e 100644 --- a/docs/maatregelen/index.md +++ b/docs/maatregelen/index.md @@ -1,28 +1,17 @@ --- +title: Maatregelen +description: Korte tekst over deze maatregel +bron: ARK +toepassingen: + nietImpactVol: false + impactVol: true + hoogRisico: true tags: - - levenscyclus/ontwerp - - actoren/informatiebeheerder - - actoren/proceseigenaar - - risico/hoog-risico - - inkoopproces/fase 3 +- levenscyclus/ontwerp +- levenscyclus/validatie +- risico/laag-risico +- risico/hoog-risico --- -# Documenten archiveren volgens bewaartermijnen - -## Maatregel -Er moet worden vastgesteld welke documenten of informatie bewaard moeten worden over of van het algoritme of het AI-systeem. De bewaartermijn is afgestemd op de eisen van wet- en regelgeving en op de controle- en auditcyclus van de betreffende gegevens. - -## Toelichting -Hierbij kan worden gedacht aan de broncode, trainings- en testdata, (technische) documentatie en de output. - -## Risico -Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. - -## Bronnen -4.01 ITGC ARK - -## Voorbeeld -Heb jij een goed voorbeeld? Laat het ons weten! - -## Rollen -Proceseigenaar, informatiebeheerder, contractbeheerder. + + diff --git a/docs/stylesheets/extra.css b/docs/stylesheets/extra.css new file mode 100644 index 0000000000..845eabc13d --- /dev/null +++ b/docs/stylesheets/extra.css @@ -0,0 +1,20 @@ +.mdx-badge { + font-size: .85em; +} + +.mdx-badge__icon { + border-top-left-radius: .1rem; + border-bottom-left-radius: .1rem; + + background: var(--md-accent-fg-color--transparent); + padding: .2rem; +} + +.mdx-badge__text { + border-bottom-right-radius: .1rem; + border-top-right-radius: .1rem; + + box-shadow: 0 0 0 1px inset var(--md-accent-fg-color--transparent); + padding: .2rem .3rem; + color: var(--md-typeset-a-color); +} \ No newline at end of file diff --git a/docs/thema/data/index.md b/docs/thema/data/index.md index bdb6947faa..b699f5a67f 100644 --- a/docs/thema/data/index.md +++ b/docs/thema/data/index.md @@ -38,7 +38,7 @@ Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op d | **Norm** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |---------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| [n.t.b.](../../normen/data/n.t.b..md) | Korte uitleg over deze norm | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [n.t.b.](../../vereisten/data/n.t.b..md) | Korte uitleg over deze norm | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | ??? question "vragen" diff --git a/docs/thema/index.md b/docs/thema/index.md index a6ca8eddd1..7733898be9 100644 --- a/docs/thema/index.md +++ b/docs/thema/index.md @@ -26,7 +26,7 @@ Deze thema's worden één voor één opgepakt. Hier kunnen we een korte tekst kwijt over publieke inkoop - [:octicons-arrow-right-24: Naar publieke inkoop](../thema/inkoop/index.md) + [:octicons-arrow-right-24: Naar publieke inkoop](../thema/publieke inkoop/index.md ) - :material-shield-lock: __Privacy en gegevensbescherming__ *(in ontwikkeling)* diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 973d6a9b97..195f2b4037 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -27,12 +27,12 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld ## Vereisten -| **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | -|---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| [Archiveren](../../vereisten/governance/Archiveren.md ) | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen |:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -| [Non-discriminatie](../../vereisten/fundamentele%20rechten/Non%20discriminatie.md) | ......... |:material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | +|------------------------------------------------------------------------------------|-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| +| [Archiveren](../../vereisten/governance/Archiveren.md ) | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Non-discriminatie](../../vereisten/fundamentele%20rechten/Non%20discriminatie.md) | ......... | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -## Nuttige informatie ## +## Nuttige informatie [Europese modelcontractbepalingen AI-systemen (hoog risico)](https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_template_High_Risk%20NL.pdf) [Europese modelcontractbepalingen AI-systemen (niet hoog risico)](https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_Template_NON_HIGH_RISK_NL.pdf) diff --git a/docs/thema/technische robuustheid en veiligheid/index.md b/docs/thema/technische robuustheid en veiligheid/index.md index 19e63d6e03..10372ee8d2 100644 --- a/docs/thema/technische robuustheid en veiligheid/index.md +++ b/docs/thema/technische robuustheid en veiligheid/index.md @@ -36,13 +36,13 @@ Hier is plek voor een algemene beschrijving van dit bouwblok. Neem hier in ieder Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op data waaraan een overheidsorganisatie volgens geldende wet- en regelgeving aan moet voldoen bij het gebruik van algoritmes. -| **Norm** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | -|---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| [Continuïteit](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Algoritme%20continuïteit.md) | Korte uitleg over deze norm | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -| [Betrouwbare uitkomsten](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | -| [Data is representatief](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Data%20is%20representatief.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | -| [Doel en keuze algoritme](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Doel%20en%20keuze%20algoritme.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | -| [Informatiebeveiliging](../../normen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Informatiebeveiliging.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| **Norm** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | +|-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| +| [Continuïteit](../../vereisten/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Algoritme%20continuïteit.md) | Korte uitleg over deze norm | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Betrouwbare uitkomsten](../../vereistenn/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | +| [Data is representatief](../../veristen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Data%20is%20representatief.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | +| [Doel en keuze algoritme](../../veriesten/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Doel%20en%20keuze%20algoritme.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | +| [Informatiebeveiliging](../../vereisten/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Informatiebeveiliging.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | ??? question "vragen" - Willen we deze normen ook kunnen koppelen aan de levenscyclus? Dat kunnen we misschien weer op de norm pagina doen? diff --git a/mkdocs.yml b/mkdocs.yml index b994be5024..96fd4e9735 100644 --- a/mkdocs.yml +++ b/mkdocs.yml @@ -163,6 +163,9 @@ extra: deprecated: Deze pagina wordt binnenkort verwijderd todo: Dit bouwblok moet nog ontwikkeld worden +extra_css: + - stylesheets/extra.css + extra_javascript: - https://unpkg.com/tablesort@5.3.0/dist/tablesort.min.js - javascripts/tablesort.js @@ -172,8 +175,12 @@ plugins: - search - git-revision-date-localized: enable_creation_date: true - - tags: - tags_file: tags.md + # - tags: + # tags_file: tags.md + +hooks: + - src/overrides/hooks/shortcodes.py + - src/overrides/hooks/lists.py # Link naar GitHub repo (nu nog even mijn eigen repo) repo_url: https://github.com/MinBZK/Algoritmekader diff --git a/src/overrides/hooks/lists.py b/src/overrides/hooks/lists.py new file mode 100644 index 0000000000..01c83836ba --- /dev/null +++ b/src/overrides/hooks/lists.py @@ -0,0 +1,101 @@ +# Copyright (c) 2016-2024 Martin Donath + +# Permission is hereby granted, free of charge, to any person obtaining a copy +# of this software and associated documentation files (the "Software"), to +# deal in the Software without restriction, including without limitation the +# rights to use, copy, modify, merge, publish, distribute, sublicense, and/or +# sell copies of the Software, and to permit persons to whom the Software is +# furnished to do so, subject to the following conditions: + +# The above copyright notice and this permission notice shall be included in +# all copies or substantial portions of the Software. + +# THE SOFTWARE IS PROVIDED "AS IS", WITHOUT WARRANTY OF ANY KIND, EXPRESS OR +# IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO THE WARRANTIES OF MERCHANTABILITY, +# FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE AND NON-INFRINGEMENT. IN NO EVENT SHALL THE +# AUTHORS OR COPYRIGHT HOLDERS BE LIABLE FOR ANY CLAIM, DAMAGES OR OTHER +# LIABILITY, WHETHER IN AN ACTION OF CONTRACT, TORT OR OTHERWISE, ARISING +# FROM, OUT OF OR IN CONNECTION WITH THE SOFTWARE OR THE USE OR OTHER DEALINGS +# IN THE SOFTWARE. + +from __future__ import annotations +from typing import List + +import posixpath +import re + +from mkdocs.config.defaults import MkDocsConfig +from mkdocs.structure.files import File, Files +from mkdocs.structure.pages import Page +from re import Match + +# ----------------------------------------------------------------------------- +# Hooks +# ----------------------------------------------------------------------------- + +# @todo +def on_env( + env, config: MkDocsConfig, files: Files +): + def replace(match: Match): + type = match.groups()[0] + types = re.split(r"\s+", type) + + list: List[File] = [] + for file in files: + if not file.src_path.endswith(".md"): + continue + + if set(types).issubset(file.page.meta.get("tags", [])): + list.append(file) + + return "".join([ + "", + "", + "", + "", + "", + "", + "", + "", + "", + "", + "", + *([_create_table_row(item) for item in list]), + "", + "
MaatregelBronVan toepassing op niet-impactvolle algoritmesVan toepassing op impactvolle algoritmesVan toepassing bij hoog-risico AI systeem
", + ]) + + for file in files: + if not file.src_path.endswith(".md"): + continue + + # Find and replace all external asset URLs in current page + file.page.content = re.sub( + r"", + replace, file.page.content, flags = re.I | re.M + ) + +def _create_table_row(file: File): + toepassingen = file.page.meta.get("toepassingen", {}) + + return "".join([ + "", + f"{file.page.title}", + f"{file.page.meta.get('bron', '')}", + f"{_icon_true() if toepassingen.get('nietImpactVol', '') else _icon_false()}", + f"{_icon_true() if toepassingen.get('impactVol', '') else _icon_false()}", + f"{_icon_true() if toepassingen.get('hoogRisico', '') else _icon_false()}", + "", + ]) + +def _resolve(dest_path: str): + path = posixpath.relpath(dest_path) + return "/" + posixpath.sep.join(path.split(posixpath.sep)[:-1]) + + +def _icon_true(): + return '' + +def _icon_false(): + return '' diff --git a/src/overrides/hooks/shortcodes.py b/src/overrides/hooks/shortcodes.py new file mode 100644 index 0000000000..989688f727 --- /dev/null +++ b/src/overrides/hooks/shortcodes.py @@ -0,0 +1,259 @@ +# Copyright (c) 2016-2024 Martin Donath + +# Permission is hereby granted, free of charge, to any person obtaining a copy +# of this software and associated documentation files (the "Software"), to +# deal in the Software without restriction, including without limitation the +# rights to use, copy, modify, merge, publish, distribute, sublicense, and/or +# sell copies of the Software, and to permit persons to whom the Software is +# furnished to do so, subject to the following conditions: + +# The above copyright notice and this permission notice shall be included in +# all copies or substantial portions of the Software. + +# THE SOFTWARE IS PROVIDED "AS IS", WITHOUT WARRANTY OF ANY KIND, EXPRESS OR +# IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO THE WARRANTIES OF MERCHANTABILITY, +# FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE AND NON-INFRINGEMENT. IN NO EVENT SHALL THE +# AUTHORS OR COPYRIGHT HOLDERS BE LIABLE FOR ANY CLAIM, DAMAGES OR OTHER +# LIABILITY, WHETHER IN AN ACTION OF CONTRACT, TORT OR OTHERWISE, ARISING +# FROM, OUT OF OR IN CONNECTION WITH THE SOFTWARE OR THE USE OR OTHER DEALINGS +# IN THE SOFTWARE. + +from __future__ import annotations + +import posixpath +import re + +from mkdocs.config.defaults import MkDocsConfig +from mkdocs.structure.files import File, Files +from mkdocs.structure.pages import Page +from re import Match + +# ----------------------------------------------------------------------------- +# Hooks +# ----------------------------------------------------------------------------- + +# @todo +def on_page_markdown( + markdown: str, *, page: Page, config: MkDocsConfig, files: Files +): + + # Replace callback + def replace(match: Match): + return "".join([flag(x, page, files) for x in page.meta.get("tags", [])]) + + # Find and replace all external asset URLs in current page + return re.sub( + r"", + replace, markdown, flags = re.I | re.M + ) + +# ----------------------------------------------------------------------------- +# Helper functions +# ----------------------------------------------------------------------------- + +# Create a flag of a specific type +def flag(args: str, page: Page, files: Files): + type, *_ = args.split(" ", 1) + if type == "levenscyclus/ontwerp": return _badge_for_experimental(page, files) + + return "" + +# Create a linkable option +def option(type: str): + _, *_, name = re.split(r"[.:]", type) + return f"[`{name}`](#+{type}){{ #+{type} }}\n\n" + +# Create a linkable setting - @todo append them to the bottom of the page +def setting(type: str): + _, *_, name = re.split(r"[.*]", type) + return f"`{name}` {{ #{type} }}\n\n[{type}]: #{type}\n\n" + +# ----------------------------------------------------------------------------- + +# Resolve path of file relative to given page - the posixpath always includes +# one additional level of `..` which we need to remove +def _resolve_path(path: str, page: Page, files: Files): + path, anchor, *_ = f"{path}#".split("#") + path = _resolve(files.get_file_from_path(path), page) + return "#".join([path, anchor]) if anchor else path + +# Resolve path of file relative to given page - the posixpath always includes +# one additional level of `..` which we need to remove +def _resolve(file: File, page: Page): + path = posixpath.relpath(file.src_uri, page.file.src_uri) + return posixpath.sep.join(path.split(posixpath.sep)[1:]) + +# ----------------------------------------------------------------------------- + +# Create badge +def _badge(icon: str, text: str = "", type: str = ""): + classes = f"mdx-badge mdx-badge--{type}" if type else "mdx-badge" + return "".join([ + f"", + *([f"{icon}"] if icon else []), + *([f"{text}"] if text else []), + f"", + ]) + +# Create badge for experimental flag +def _badge_for_experimental(page: Page, files: Files): + icon = "material-reload" + href = _resolve_path("levenscyclus/ontwerp.md", page, files) + return _badge( + icon = f"[:{icon}:]({href} 'Levencyclus')", + text = "Ontwerp" + ) + +# Create sponsors badge +def _badge_for_sponsors(page: Page, files: Files): + icon = "material-heart" + href = _resolve_path("maatregelen/index.md", page, files) + return _badge( + icon = f"[:{icon}:]({href} 'Sponsors only')", + type = "heart" + ) + +# Create badge for version +def _badge_for_version(text: str, page: Page, files: Files): + spec = text + path = f"changelog/index.md#{spec}" + + # Return badge + icon = "material-tag-outline" + href = _resolve_path("conventions.md#version", page, files) + return _badge( + icon = f"[:{icon}:]({href} 'Minimum version')", + text = f"[{text}]({_resolve_path(path, page, files)})" if spec else "" + ) + +# Create badge for version of Insiders +def _badge_for_version_insiders(text: str, page: Page, files: Files): + spec = text.replace("insiders-", "") + path = f"insiders/changelog/index.md#{spec}" + + # Return badge + icon = "material-tag-heart-outline" + href = _resolve_path("conventions.md#version-insiders", page, files) + return _badge( + icon = f"[:{icon}:]({href} 'Minimum version')", + text = f"[{text}]({_resolve_path(path, page, files)})" if spec else "" + ) + +# Create badge for feature +def _badge_for_feature(text: str, page: Page, files: Files): + icon = "material-toggle-switch" + href = _resolve_path("conventions.md#feature", page, files) + return _badge( + icon = f"[:{icon}:]({href} 'Optional feature')", + text = text + ) + +# Create badge for plugin +def _badge_for_plugin(text: str, page: Page, files: Files): + icon = "material-floppy" + href = _resolve_path("conventions.md#plugin", page, files) + return _badge( + icon = f"[:{icon}:]({href} 'Plugin')", + text = text + ) + +# Create badge for extension +def _badge_for_extension(text: str, page: Page, files: Files): + icon = "material-language-markdown" + href = _resolve_path("conventions.md#extension", page, files) + return _badge( + icon = f"[:{icon}:]({href} 'Markdown extension')", + text = text + ) + +# Create badge for utility +def _badge_for_utility(text: str, page: Page, files: Files): + icon = "material-package-variant" + href = _resolve_path("conventions.md#utility", page, files) + return _badge( + icon = f"[:{icon}:]({href} 'Third-party utility')", + text = text + ) + +# Create badge for example +def _badge_for_example(text: str, page: Page, files: Files): + return "\n".join([ + _badge_for_example_download(text, page, files), + _badge_for_example_view(text, page, files) + ]) + +# Create badge for example view +def _badge_for_example_view(text: str, page: Page, files: Files): + icon = "material-folder-eye" + href = f"https://mkdocs-material.github.io/examples/{text}/" + return _badge( + icon = f"[:{icon}:]({href} 'View example')", + type = "right" + ) + +# Create badge for example download +def _badge_for_example_download(text: str, page: Page, files: Files): + icon = "material-folder-download" + href = f"https://mkdocs-material.github.io/examples/{text}.zip" + return _badge( + icon = f"[:{icon}:]({href} 'Download example')", + text = f"[`.zip`]({href})", + type = "right" + ) + +# Create badge for default value +def _badge_for_default(text: str, page: Page, files: Files): + icon = "material-water" + href = _resolve_path("conventions.md#default", page, files) + return _badge( + icon = f"[:{icon}:]({href} 'Default value')", + text = text + ) + +# Create badge for empty default value +def _badge_for_default_none(page: Page, files: Files): + icon = "material-water-outline" + href = _resolve_path("conventions.md#default", page, files) + return _badge( + icon = f"[:{icon}:]({href} 'Default value is empty')" + ) + +# Create badge for computed default value +def _badge_for_default_computed(page: Page, files: Files): + icon = "material-water-check" + href = _resolve_path("conventions.md#default", page, files) + return _badge( + icon = f"[:{icon}:]({href} 'Default value is computed')" + ) + +# Create badge for metadata property flag +def _badge_for_metadata(page: Page, files: Files): + icon = "material-list-box-outline" + href = _resolve_path("conventions.md#metadata", page, files) + return _badge( + icon = f"[:{icon}:]({href} 'Metadata property')" + ) + +# Create badge for required value flag +def _badge_for_required(page: Page, files: Files): + icon = "material-alert" + href = _resolve_path("conventions.md#required", page, files) + return _badge( + icon = f"[:{icon}:]({href} 'Required value')" + ) + +# Create badge for customization flag +def _badge_for_customization(page: Page, files: Files): + icon = "material-brush-variant" + href = _resolve_path("conventions.md#customization", page, files) + return _badge( + icon = f"[:{icon}:]({href} 'Customization')" + ) + +# Create badge for multiple instance flag +def _badge_for_multiple(page: Page, files: Files): + icon = "material-inbox-multiple" + href = _resolve_path("conventions.md#multiple-instances", page, files) + return _badge( + icon = f"[:{icon}:]({href} 'Multiple instances')" + ) From 2c6593873d85829f49097ffa5d0f185bb28a30ca Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 21 Mar 2024 17:02:16 +0100 Subject: [PATCH 121/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 195f2b4037..50de5c2e59 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -21,7 +21,7 @@ Bij het publiek inkopen van software met bijbehorende algoritmen en AI zijn de w • Er moet een nieuwe oplossing worden ontwikkeld om te voldoen aan de wensen en doelstellingen. -Het maken van een goede inschatting van de situatie is van groot belang. Het is bepaalt in belangrijke mate wat van een in te kopen product mag worden verwacht. Daarnaast geeft het een inzicht in welke werkzaamheden nog moeten worden uitgevoerd voordat het product geschikt is voor gebruik. Dit is relevant voor zowel de leverancier als de opdrachtgever. Als een kant-en-klare oplossing wordt aangeboden, dan zal de leverancier moeten kunnen aantonen dat de ontwikkelde algoritmen en AI voldoen aan de geldende normen. Als het gaat om een risicovolle, nog te ontwikkelen, algoritmen of AI, dan zal de opdrachtgever naar verwachting zelf een intensievere bijdrage moet leveren aan de samenwerking. +Het maken van een goede inschatting van de situatie is van groot belang. Het bepaalt in belangrijke mate wat van een in te kopen product mag worden verwacht. Daarnaast geeft het een inzicht in welke werkzaamheden nog moeten worden uitgevoerd voordat het product geschikt is voor gebruik. Dit is relevant voor zowel de leverancier als de opdrachtgever. Als een kant-en-klare oplossing wordt aangeboden, dan zal de leverancier moeten kunnen aantonen dat de ontwikkelde algoritmen en AI voldoen aan de geldende normen. Als het gaat om een risicovolle, nog te ontwikkelen, algoritmen of AI, dan zal de opdrachtgever naar verwachting zelf een intensievere bijdrage moet leveren aan de samenwerking. De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld het maken van make-or-buy beslissingen, bepalen van de inkoopstrategie, te hanteren aanbestedingsvorm, de totstandkoming van de selectie- en gunningseisen, contractspecificaties en de uitvoering en management van het contract. De algoritme levenscyclus kan worden geraadpleegd via het tabblad boven aan deze pagina. From 092031628306a1e8a5024f92266cb0dc876de43b Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 21 Mar 2024 17:05:45 +0100 Subject: [PATCH 122/297] Create test.md --- docs/maatregelen/test.md | 1 + 1 file changed, 1 insertion(+) create mode 100644 docs/maatregelen/test.md diff --git a/docs/maatregelen/test.md b/docs/maatregelen/test.md new file mode 100644 index 0000000000..8b13789179 --- /dev/null +++ b/docs/maatregelen/test.md @@ -0,0 +1 @@ + From 473355a7fcad457bb1fa2756675bef74f7bd0156 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 21 Mar 2024 17:07:18 +0100 Subject: [PATCH 123/297] Create Beperkingen aan openbaarheid --- docs/maatregelen/Beperkingen aan openbaarheid | 1 + 1 file changed, 1 insertion(+) create mode 100644 docs/maatregelen/Beperkingen aan openbaarheid diff --git a/docs/maatregelen/Beperkingen aan openbaarheid b/docs/maatregelen/Beperkingen aan openbaarheid new file mode 100644 index 0000000000..8b13789179 --- /dev/null +++ b/docs/maatregelen/Beperkingen aan openbaarheid @@ -0,0 +1 @@ + From 29a6c569d81e93d2e56d52befce3f39381b4bd35 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 21 Mar 2024 17:07:34 +0100 Subject: [PATCH 124/297] Delete docs/maatregelen/test.md --- docs/maatregelen/test.md | 1 - 1 file changed, 1 deletion(-) delete mode 100644 docs/maatregelen/test.md diff --git a/docs/maatregelen/test.md b/docs/maatregelen/test.md deleted file mode 100644 index 8b13789179..0000000000 --- a/docs/maatregelen/test.md +++ /dev/null @@ -1 +0,0 @@ - From 3c1156fa9a634a3f1d397e15332544523aeef1f0 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 21 Mar 2024 17:09:05 +0100 Subject: [PATCH 125/297] Update Beperkingen aan openbaarheid --- docs/maatregelen/Beperkingen aan openbaarheid | 23 +++++++++++++++++++ 1 file changed, 23 insertions(+) diff --git a/docs/maatregelen/Beperkingen aan openbaarheid b/docs/maatregelen/Beperkingen aan openbaarheid index 8b13789179..5d3189e7e9 100644 --- a/docs/maatregelen/Beperkingen aan openbaarheid +++ b/docs/maatregelen/Beperkingen aan openbaarheid @@ -1 +1,24 @@ +--- +title: Documenten archiveren volgens bewaartermijnen +tags: +- levenscyclus/ontwikkel +- actoren/informatiebeheerder +- actoren/proceseigenaar +- risico/hoog-risico +- inkoopproces/fase +--- + + + +## Maatregel +Stel vast of beperkingen aan openbaarheid van de archiefbescheiden moeten worden gesteld. + +## Toelichting +Er zijn gevallen waarbij het openbaren van archiefbescheiden is uitgesloten. + +## Risico + +## Bronnen + +## Voorbeeld From 5b7c9145fff440274b2fe8857b1d986ddeb984fe Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 21 Mar 2024 17:10:14 +0100 Subject: [PATCH 126/297] Update Beperkingen aan openbaarheid --- docs/maatregelen/Beperkingen aan openbaarheid | 4 +++- 1 file changed, 3 insertions(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/maatregelen/Beperkingen aan openbaarheid b/docs/maatregelen/Beperkingen aan openbaarheid index 5d3189e7e9..021ebac369 100644 --- a/docs/maatregelen/Beperkingen aan openbaarheid +++ b/docs/maatregelen/Beperkingen aan openbaarheid @@ -17,8 +17,10 @@ Stel vast of beperkingen aan openbaarheid van de archiefbescheiden moeten worden Er zijn gevallen waarbij het openbaren van archiefbescheiden is uitgesloten. ## Risico +Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. ## Bronnen +Art. 15 lid 2 Archiefwet ## Voorbeeld - +Heb je een goed voorbeeld? Laat het ons weten! From 026415184b0f078031d711139ca01db291e9757b Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 21 Mar 2024 17:11:37 +0100 Subject: [PATCH 127/297] Create Duurzaam toegankelijk maken archiefbescheiden --- docs/maatregelen/Duurzaam toegankelijk maken archiefbescheiden | 1 + 1 file changed, 1 insertion(+) create mode 100644 docs/maatregelen/Duurzaam toegankelijk maken archiefbescheiden diff --git a/docs/maatregelen/Duurzaam toegankelijk maken archiefbescheiden b/docs/maatregelen/Duurzaam toegankelijk maken archiefbescheiden new file mode 100644 index 0000000000..8b13789179 --- /dev/null +++ b/docs/maatregelen/Duurzaam toegankelijk maken archiefbescheiden @@ -0,0 +1 @@ + From 950e1369408f5524c386505ffc92138805afd46c Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 21 Mar 2024 17:13:07 +0100 Subject: [PATCH 128/297] Update Duurzaam toegankelijk maken archiefbescheiden --- ...rzaam toegankelijk maken archiefbescheiden | 25 +++++++++++++++++++ 1 file changed, 25 insertions(+) diff --git a/docs/maatregelen/Duurzaam toegankelijk maken archiefbescheiden b/docs/maatregelen/Duurzaam toegankelijk maken archiefbescheiden index 8b13789179..2866382bbc 100644 --- a/docs/maatregelen/Duurzaam toegankelijk maken archiefbescheiden +++ b/docs/maatregelen/Duurzaam toegankelijk maken archiefbescheiden @@ -1 +1,26 @@ +--- +title: Documenten archiveren volgens bewaartermijnen +tags: +- levenscyclus/ontwikkel +- actoren/informatiebeheerder +- actoren/proceseigenaar +- risico/hoog-risico +- inkoopproces/fase +--- + + + +## Maatregel +Stel vast of beperkingen aan openbaarheid van de archiefbescheiden moeten worden gesteld. + +## Toelichting +Het moet voor mogelijk zijn dat de archiefbescheiden daadwerkelijk overhandigd kunnen worden aan betrokken partijen. Denk hierbij aan burgers, onderneming, toezichthouder of rechters. + +## Risico +Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. + +## Bronnen + +## Voorbeeld +Heb je een goed voorbeeld? Laat het ons weten! From 852cf79e61b33cf723461491176e480ef1ccb61a Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 21 Mar 2024 17:14:34 +0100 Subject: [PATCH 129/297] Create Toepassen vereisten uit Archiefwet in inkoopproces --- docs/maatregelen/Toepassen vereisten Archiefwet in inkoopproces | 1 + 1 file changed, 1 insertion(+) create mode 100644 docs/maatregelen/Toepassen vereisten Archiefwet in inkoopproces diff --git a/docs/maatregelen/Toepassen vereisten Archiefwet in inkoopproces b/docs/maatregelen/Toepassen vereisten Archiefwet in inkoopproces new file mode 100644 index 0000000000..8b13789179 --- /dev/null +++ b/docs/maatregelen/Toepassen vereisten Archiefwet in inkoopproces @@ -0,0 +1 @@ + From 2c23cf1083a132bcd0317835149078e82f8dae17 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 21 Mar 2024 17:15:42 +0100 Subject: [PATCH 130/297] Update Toepassen vereisten Archiefwet in inkoopproces --- ...assen vereisten Archiefwet in inkoopproces | 25 +++++++++++++++++++ 1 file changed, 25 insertions(+) diff --git a/docs/maatregelen/Toepassen vereisten Archiefwet in inkoopproces b/docs/maatregelen/Toepassen vereisten Archiefwet in inkoopproces index 8b13789179..6ba86eef9d 100644 --- a/docs/maatregelen/Toepassen vereisten Archiefwet in inkoopproces +++ b/docs/maatregelen/Toepassen vereisten Archiefwet in inkoopproces @@ -1 +1,26 @@ +--- +title: Documenten archiveren volgens bewaartermijnen +tags: +- levenscyclus/ontwikkel +- actoren/informatiebeheerder +- actoren/proceseigenaar +- risico/hoog-risico +- inkoopproces/fase +--- + + + +## Maatregel +Maak de vereisten op grond van de Archiefwet en die zien op algoritmen en AI-systemen onderdeel van het inkoopproces door deze te duiden en te communiceren met aanbieders. + +## Toelichting +Het is van belang dat marktpartijen tijdig kunnen beoordelen of hun voorzieningen voldoen aan de vereisten uit de Archiefwet. Dit kan kenbaar worden gemaakt bijvoorbeeld via het Programma van Eisen of contractuele voorwaarden + +## Risico +Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. + +## Bronnen + +## Voorbeeld +Heb je een goed voorbeeld? Laat het ons weten! From cc1a7e851fac36389c50d03c8606f6caf0a120a0 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 21 Mar 2024 17:19:09 +0100 Subject: [PATCH 131/297] Update Archiveren.md --- docs/vereisten/governance/Archiveren.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md index b4f5592ffb..10135667fd 100644 --- a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md +++ b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md @@ -39,7 +39,7 @@ De aanbevolen maatregelen zijn afhankelijk van de gebruikte techiek van het algo | **Maatregel** | **Bron** | Van toepassing op niet-impactvolle algoritmes | Van toepassing op impactvolle algoritmes | Van toepassing bij hoog-risico AI systeem | |----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------|-------------------------------------------------|-------------------------------------------------| | [Bewaren documenten volgens bewaartermijn](../../maatregelen/archiveren.md) | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 4.01](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | - | Zorg ervoor dat de vereisten met betrekking tot bewaartermijnen correct worden vertaald naar de algoritmische toepassing of het AI-systeem en de onderliggende systemen. Controleer of deze maatregel is getroffen en zorg dat dit aantoonbaar is. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + | [Beperkingen aan openbaarheid](../../maatregelen/beperkingen aan openbaarheid.md) Zorg ervoor dat de vereisten met betrekking tot bewaartermijnen correct worden vertaald naar de algoritmische toepassing of het AI-systeem en de onderliggende systemen. Controleer of deze maatregel is getroffen en zorg dat dit aantoonbaar is. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | Onderzoek of beperkingen aan openbaarheid van de archiefbescheiden moeten worden gesteld. Leg deze beslissingen vast. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | Maak de vereisten op grond van de Archiefwet en die zien op algoritmen en AI-systemen onderdeel van het inkoopproces door deze te duiden. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | From afa36070d8affba0607d4c3bf292917eeb9dba6c Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 21 Mar 2024 17:20:59 +0100 Subject: [PATCH 132/297] Update Archiveren.md --- docs/vereisten/governance/Archiveren.md | 4 ++-- 1 file changed, 2 insertions(+), 2 deletions(-) diff --git a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md index 10135667fd..f4a1874f1d 100644 --- a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md +++ b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md @@ -39,8 +39,8 @@ De aanbevolen maatregelen zijn afhankelijk van de gebruikte techiek van het algo | **Maatregel** | **Bron** | Van toepassing op niet-impactvolle algoritmes | Van toepassing op impactvolle algoritmes | Van toepassing bij hoog-risico AI systeem | |----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------|-------------------------------------------------|-------------------------------------------------| | [Bewaren documenten volgens bewaartermijn](../../maatregelen/archiveren.md) | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 4.01](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | - | [Beperkingen aan openbaarheid](../../maatregelen/beperkingen aan openbaarheid.md) Zorg ervoor dat de vereisten met betrekking tot bewaartermijnen correct worden vertaald naar de algoritmische toepassing of het AI-systeem en de onderliggende systemen. Controleer of deze maatregel is getroffen en zorg dat dit aantoonbaar is. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | - | Onderzoek of beperkingen aan openbaarheid van de archiefbescheiden moeten worden gesteld. Leg deze beslissingen vast. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + | [Beperkingen aan openbaarheid](../../maatregelen/beperkingen aan openbaarheid.md) | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + | [Toepassen vereisten Archiefwet in inkoopproces](../../maatregelen/Toepassen vereisten Archiefwet in inkoopproces.md) | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | Maak de vereisten op grond van de Archiefwet en die zien op algoritmen en AI-systemen onderdeel van het inkoopproces door deze te duiden. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | === "Machine learning" From f5c15f1d24f420c47c9890ebbe25a63881c9ebd2 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 21 Mar 2024 17:27:44 +0100 Subject: [PATCH 133/297] Update Archiveren.md --- docs/vereisten/governance/Archiveren.md | 26 +++++++++++++------------ 1 file changed, 14 insertions(+), 12 deletions(-) diff --git a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md index f4a1874f1d..a6f4f2560f 100644 --- a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md +++ b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md @@ -38,28 +38,30 @@ De aanbevolen maatregelen zijn afhankelijk van de gebruikte techiek van het algo | **Maatregel** | **Bron** | Van toepassing op niet-impactvolle algoritmes | Van toepassing op impactvolle algoritmes | Van toepassing bij hoog-risico AI systeem | |----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------|-------------------------------------------------|-------------------------------------------------| - | [Bewaren documenten volgens bewaartermijn](../../maatregelen/archiveren.md) | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 4.01](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | - | [Beperkingen aan openbaarheid](../../maatregelen/beperkingen aan openbaarheid.md) | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | - | [Toepassen vereisten Archiefwet in inkoopproces](../../maatregelen/Toepassen vereisten Archiefwet in inkoopproces.md) | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | - | Maak de vereisten op grond van de Archiefwet en die zien op algoritmen en AI-systemen onderdeel van het inkoopproces door deze te duiden. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + | [Bewaren documenten volgens bewaartermijn](../../maatregelen/archiveren.md) | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 4.01](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + | [Beperkingen aan openbaarheid](../../maatregelen/beperkingen aan openbaarheid.md) | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + | [Toepassen vereisten Archiefwet in inkoopproces](../../maatregelen/Toepassen vereisten Archiefwet in inkoopproces.md) | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + | Duurzaam toegankelijk maken archiefbescheiden | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | === "Machine learning" | **Maatregel** | **Toelichting** | **Bron** | Van toepassing op niet-impactvolle algoritmes | Van toepassing op impactvolle algoritmes | Hoog risico AI-systeem (AI-Act) | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------|-------------------------------------------------|-----------------------------------------------| - | Er moet worden vastgesteld welke documenten of informatie bewaard moeten worden over of van het algoritme of het AI-systeem. De bewaartermijn is afgestemd op de eisen van wet- en regelgeving en op de controle- en auditcyclus van de betreffende gegevens. | Hierbij kan worden gedacht aan de broncode, trainings- en testdata, (technische) documentatie en de output. | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 4.01](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{style="color: #4DB6AC"} | - | Zorg ervoor dat de vereisten met betrekking tot bewaartermijnen correct worden vertaald naar de algoritmische toepassing of het AI-systeem en de onderliggende systemen. Controleer of deze maatregel is getroffen en zorg dat dit aantoonbaar is. | Hierbij kan worden gedacht aan het inrichten van de bewaartermijn voor logbestanden bij Cloudoplossingen of het bewaren van de output van algoritmen of AI-systemen in zaaksystemen. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{style="color: #4DB6AC"} | - | Onderzoek of beperkingen aan openbaarheid van de archiefbescheiden moeten worden gesteld. Leg deze beslissingen vast. | Er zijn gevallen waarbij het openbaren van archiefbescheiden is uitgesloten. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{style="color: #4DB6AC"} | - | Maak de vereisten op grond van de Archiefwet en die zien op algoritmen en AI-systemen onderdeel van het inkoopproces door deze te duiden. | Het is van belang dat leveranciers tijdig kunnen beoordelen of hun voorzieningen voldoen aan de vereisten uit de Archiefwet. Dit kan kenbaar worden gemaakt bijvoorbeeld via het Programma van Eisen of contractuele voorwaarden. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{style="color: #4DB6AC"} | + |----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------|-------------------------------------------------|-------------------------------------------------| + | [Bewaren documenten volgens bewaartermijn](../../maatregelen/archiveren.md) | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 4.01](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + | [Beperkingen aan openbaarheid](../../maatregelen/beperkingen aan openbaarheid.md) | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + | [Toepassen vereisten Archiefwet in inkoopproces](../../maatregelen/Toepassen vereisten Archiefwet in inkoopproces.md) | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + | Duurzaam toegankelijk maken archiefbescheiden | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | === "Generatieve AI" | **Maatregel** | **Toelichting** | **Bron** | Van toepassing op niet-impactvolle algoritmes | Van toepassing op impactvolle algoritmes | Hoog risico AI-systeem (AI-Act) | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------|-------------------------------------------------|-----------------------------------------------| - | Er moet worden vastgesteld welke documenten of informatie bewaard moeten worden over of van het algoritme of het AI-systeem. De bewaartermijn is afgestemd op de eisen van wet- en regelgeving en op de controle- en auditcyclus van de betreffende gegevens. | Hierbij kan worden gedacht aan de broncode, trainings- en testdata, (technische) documentatie en de output. | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 4.01](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{style="color: #4DB6AC"} | - | Zorg ervoor dat de vereisten met betrekking tot bewaartermijnen correct worden vertaald naar de algoritmische toepassing of het AI-systeem en de onderliggende systemen. Controleer of deze maatregel is getroffen en zorg dat dit aantoonbaar is. | Hierbij kan worden gedacht aan het inrichten van de bewaartermijn voor logbestanden bij Cloudoplossingen of het bewaren van de output van algoritmen of AI-systemen in zaaksystemen. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{style="color: #4DB6AC"} | - | Onderzoek of beperkingen aan openbaarheid van de archiefbescheiden moeten worden gesteld. Leg deze beslissingen vast. | Er zijn gevallen waarbij het openbaren van archiefbescheiden is uitgesloten. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{style="color: #4DB6AC"} | - | Maak de vereisten op grond van de Archiefwet en die zien op algoritmen en AI-systemen onderdeel van het inkoopproces door deze te duiden. | Het is van belang dat leveranciers tijdig kunnen beoordelen of hun voorzieningen voldoen aan de vereisten uit de Archiefwet. Dit kan kenbaar worden gemaakt bijvoorbeeld via het Programma van Eisen of contractuele voorwaarden. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{style="color: #4DB6AC"} | + |----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------|-------------------------------------------------|-------------------------------------------------| + | [Bewaren documenten volgens bewaartermijn](../../maatregelen/archiveren.md) | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 4.01](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + | [Beperkingen aan openbaarheid](../../maatregelen/beperkingen aan openbaarheid.md) | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + | [Toepassen vereisten Archiefwet in inkoopproces](../../maatregelen/Toepassen vereisten Archiefwet in inkoopproces.md) | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + | Duurzaam toegankelijk maken archiefbescheiden | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | !!! note "opmerking" From 4b0681812b50775d14dfe80f4c9881c4a81aca7c Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 21 Mar 2024 17:28:07 +0100 Subject: [PATCH 134/297] Update Archiveren.md --- docs/vereisten/governance/Archiveren.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md index a6f4f2560f..b673256b7f 100644 --- a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md +++ b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md @@ -37,7 +37,7 @@ De aanbevolen maatregelen zijn afhankelijk van de gebruikte techiek van het algo === "Rekenregels" | **Maatregel** | **Bron** | Van toepassing op niet-impactvolle algoritmes | Van toepassing op impactvolle algoritmes | Van toepassing bij hoog-risico AI systeem | - |----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------|-------------------------------------------------|-------------------------------------------------| + | [Bewaren documenten volgens bewaartermijn](../../maatregelen/archiveren.md) | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 4.01](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | [Beperkingen aan openbaarheid](../../maatregelen/beperkingen aan openbaarheid.md) | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | [Toepassen vereisten Archiefwet in inkoopproces](../../maatregelen/Toepassen vereisten Archiefwet in inkoopproces.md) | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | From 7602ef2a7606599c9a021c94025222b531f72cb3 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 21 Mar 2024 17:28:36 +0100 Subject: [PATCH 135/297] Update Archiveren.md --- docs/vereisten/governance/Archiveren.md | 4 ++-- 1 file changed, 2 insertions(+), 2 deletions(-) diff --git a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md index b673256b7f..dfac43173c 100644 --- a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md +++ b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md @@ -37,7 +37,7 @@ De aanbevolen maatregelen zijn afhankelijk van de gebruikte techiek van het algo === "Rekenregels" | **Maatregel** | **Bron** | Van toepassing op niet-impactvolle algoritmes | Van toepassing op impactvolle algoritmes | Van toepassing bij hoog-risico AI systeem | - + |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------|-------------------------------------------------|-----------------------------------------------| | [Bewaren documenten volgens bewaartermijn](../../maatregelen/archiveren.md) | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 4.01](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | [Beperkingen aan openbaarheid](../../maatregelen/beperkingen aan openbaarheid.md) | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | [Toepassen vereisten Archiefwet in inkoopproces](../../maatregelen/Toepassen vereisten Archiefwet in inkoopproces.md) | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | @@ -47,7 +47,7 @@ De aanbevolen maatregelen zijn afhankelijk van de gebruikte techiek van het algo | **Maatregel** | **Toelichting** | **Bron** | Van toepassing op niet-impactvolle algoritmes | Van toepassing op impactvolle algoritmes | Hoog risico AI-systeem (AI-Act) | |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------|-------------------------------------------------|-----------------------------------------------| - |----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------|-------------------------------------------------|-------------------------------------------------| + | [Bewaren documenten volgens bewaartermijn](../../maatregelen/archiveren.md) | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 4.01](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | [Beperkingen aan openbaarheid](../../maatregelen/beperkingen aan openbaarheid.md) | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | [Toepassen vereisten Archiefwet in inkoopproces](../../maatregelen/Toepassen vereisten Archiefwet in inkoopproces.md) | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | From 4c55ef1c40ccfe82ced7e4c25d9b1415c42b086c Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 21 Mar 2024 17:29:13 +0100 Subject: [PATCH 136/297] Update Archiveren.md --- docs/vereisten/governance/Archiveren.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md index dfac43173c..3eefab4167 100644 --- a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md +++ b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md @@ -41,7 +41,7 @@ De aanbevolen maatregelen zijn afhankelijk van de gebruikte techiek van het algo | [Bewaren documenten volgens bewaartermijn](../../maatregelen/archiveren.md) | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 4.01](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | [Beperkingen aan openbaarheid](../../maatregelen/beperkingen aan openbaarheid.md) | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | [Toepassen vereisten Archiefwet in inkoopproces](../../maatregelen/Toepassen vereisten Archiefwet in inkoopproces.md) | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | - | Duurzaam toegankelijk maken archiefbescheiden | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + | [Duurzaam toegankelijk maken archiefbescheiden](../../maatregelen/archiveren.md) | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | === "Machine learning" From 79c1b24e979de338afaada67092efd4f33ea3a56 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 21 Mar 2024 17:29:37 +0100 Subject: [PATCH 137/297] Update Archiveren.md --- docs/vereisten/governance/Archiveren.md | 4 ++-- 1 file changed, 2 insertions(+), 2 deletions(-) diff --git a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md index 3eefab4167..4bdc4e875d 100644 --- a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md +++ b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md @@ -51,7 +51,7 @@ De aanbevolen maatregelen zijn afhankelijk van de gebruikte techiek van het algo | [Bewaren documenten volgens bewaartermijn](../../maatregelen/archiveren.md) | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 4.01](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | [Beperkingen aan openbaarheid](../../maatregelen/beperkingen aan openbaarheid.md) | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | [Toepassen vereisten Archiefwet in inkoopproces](../../maatregelen/Toepassen vereisten Archiefwet in inkoopproces.md) | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | - | Duurzaam toegankelijk maken archiefbescheiden | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + | [Duurzaam toegankelijk maken archiefbescheiden](../../maatregelen/archiveren.md) | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | === "Generatieve AI" @@ -61,7 +61,7 @@ De aanbevolen maatregelen zijn afhankelijk van de gebruikte techiek van het algo | [Bewaren documenten volgens bewaartermijn](../../maatregelen/archiveren.md) | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 4.01](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | [Beperkingen aan openbaarheid](../../maatregelen/beperkingen aan openbaarheid.md) | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | [Toepassen vereisten Archiefwet in inkoopproces](../../maatregelen/Toepassen vereisten Archiefwet in inkoopproces.md) | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | - | Duurzaam toegankelijk maken archiefbescheiden | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + | [Duurzaam toegankelijk maken archiefbescheiden](../../maatregelen/archiveren.md) | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | !!! note "opmerking" From 26752837718bcd5757e4684810224a93419c2470 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 21 Mar 2024 17:30:23 +0100 Subject: [PATCH 138/297] Update Archiveren.md --- docs/vereisten/governance/Archiveren.md | 1 + 1 file changed, 1 insertion(+) diff --git a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md index 4bdc4e875d..f4337d15d0 100644 --- a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md +++ b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md @@ -9,6 +9,7 @@ hide: navigation # Archiveren + ## Vereiste Archiefbescheiden die gaan over algoritmen en AI-systemen worden bewaard en vernietigd conform de Archiefwet. From 80eb3ab0507ac56d6231fdfbb4e58540444eb81c Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: ruthkoole Date: Fri, 22 Mar 2024 16:00:27 +0100 Subject: [PATCH 139/297] aanpassen template files --- docs/levenscyclus/archiveren.md | 11 +- ...md => dataverkenning-en-datapreparatie.md} | 9 +- docs/levenscyclus/implementatie.md | 6 +- docs/levenscyclus/monitoren.md | 6 +- docs/levenscyclus/ontwerp.md | 10 +- docs/levenscyclus/ontwikkelen.md | 8 +- docs/levenscyclus/probleemanalyse.md | 8 +- docs/levenscyclus/validatie.md | 4 +- ...rzaam toegankelijk maken archiefbescheiden | 26 --- ...nkoopproces => archiefwet-inkoopproces.md} | 23 +- docs/maatregelen/archiveren.md | 22 -- .../bewaartermijnen-onderliggende-systemen.md | 41 ++++ docs/maatregelen/bewaartermijnen.md | 36 ++++ ...zaam-toegankelijkheid-archiefbescheiden.md | 38 ++++ docs/maatregelen/index.md | 17 +- ...heid => openbaarheid-archiefbescheiden.md} | 25 ++- docs/rollen/contractbeheerder.md | 5 + docs/rollen/data-scientist.md | 5 + docs/rollen/index.md | 4 + docs/rollen/informatiebeheerder.md | 5 + docs/rollen/leverancier.md | 5 + docs/rollen/proceseigenaar.md | 5 + docs/stylesheets/extra.css | 9 +- docs/thema/data/index.md | 2 +- docs/thema/index.md | 2 +- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 10 +- .../index.md | 18 +- docs/vereisten/governance/Archiveren.md | 23 +- docs/vereisten/index.md | 10 +- .../Algoritme continu\303\257teit.md" | 0 .../Betrouwbare algoritme uitkomsten.md | 0 .../Data is representatief.md | 0 .../Doel en keuze algoritme.md | 0 .../Informatiebeveiliging.md | 0 .../index.md | 0 mkdocs.yml | 32 ++- src/overrides/hooks/lists.py | 97 ++++----- .../hooks/{shortcodes.py => tags.py} | 199 +++++++++--------- 38 files changed, 409 insertions(+), 312 deletions(-) rename docs/levenscyclus/{data verkenning en data preparatie.md => dataverkenning-en-datapreparatie.md} (82%) delete mode 100644 docs/maatregelen/Duurzaam toegankelijk maken archiefbescheiden rename docs/maatregelen/{Toepassen vereisten Archiefwet in inkoopproces => archiefwet-inkoopproces.md} (72%) delete mode 100644 docs/maatregelen/archiveren.md create mode 100644 docs/maatregelen/bewaartermijnen-onderliggende-systemen.md create mode 100644 docs/maatregelen/bewaartermijnen.md create mode 100644 docs/maatregelen/duurzaam-toegankelijkheid-archiefbescheiden.md rename docs/maatregelen/{Beperkingen aan openbaarheid => openbaarheid-archiefbescheiden.md} (62%) create mode 100644 docs/rollen/contractbeheerder.md create mode 100644 docs/rollen/data-scientist.md create mode 100644 docs/rollen/index.md create mode 100644 docs/rollen/informatiebeheerder.md create mode 100644 docs/rollen/leverancier.md create mode 100644 docs/rollen/proceseigenaar.md rename docs/thema/{technische robuustheid en veiligheid => technische-robuustheid-en-veiligheid}/index.md (70%) rename "docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Algoritme continu\303\257teit.md" => "docs/vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/Algoritme continu\303\257teit.md" (100%) rename docs/vereisten/{technische robuustheid en veiligheid => technische-robuustheid-en-veiligheid}/Betrouwbare algoritme uitkomsten.md (100%) rename docs/vereisten/{technische robuustheid en veiligheid => technische-robuustheid-en-veiligheid}/Data is representatief.md (100%) rename docs/vereisten/{technische robuustheid en veiligheid => technische-robuustheid-en-veiligheid}/Doel en keuze algoritme.md (100%) rename docs/vereisten/{technische robuustheid en veiligheid => technische-robuustheid-en-veiligheid}/Informatiebeveiliging.md (100%) rename docs/vereisten/{technische robuustheid en veiligheid => technische-robuustheid-en-veiligheid}/index.md (100%) rename src/overrides/hooks/{shortcodes.py => tags.py} (59%) diff --git a/docs/levenscyclus/archiveren.md b/docs/levenscyclus/archiveren.md index 0c13deb750..39a0136917 100644 --- a/docs/levenscyclus/archiveren.md +++ b/docs/levenscyclus/archiveren.md @@ -1,12 +1,13 @@ --- -tags: - - archiveren +title: Archiveren --- -# Archiveren - Wanneer het AI-model niet langer nodig is of wordt vervangen door een verbeterde versie, wordt het gearchiveerd. Dit omvat het behouden van documentatie en eventuele relevante artefacten. - + +## Maatregelen + + + !!! info "Disclaimer" Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). diff --git a/docs/levenscyclus/data verkenning en data preparatie.md b/docs/levenscyclus/dataverkenning-en-datapreparatie.md similarity index 82% rename from docs/levenscyclus/data verkenning en data preparatie.md rename to docs/levenscyclus/dataverkenning-en-datapreparatie.md index 990b20d7fb..3bb7b63dce 100644 --- a/docs/levenscyclus/data verkenning en data preparatie.md +++ b/docs/levenscyclus/dataverkenning-en-datapreparatie.md @@ -1,11 +1,14 @@ --- -tags: - - data verkenning en preparatie +title: Dataverkenning en datapreparatie --- -# Data verkenning en preparatie In deze fase worden relevante datasets geidentificeerd en genaliseerd om inziichten te krijgen. Daarna worden de gegevens verzameld, gereinigd en voorbereid voor gebruik. +## Maatregelen + + + + !!! info "Disclaimer" Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). diff --git a/docs/levenscyclus/implementatie.md b/docs/levenscyclus/implementatie.md index ec1eea65a4..2182805d5d 100644 --- a/docs/levenscyclus/implementatie.md +++ b/docs/levenscyclus/implementatie.md @@ -1,11 +1,11 @@ --- -tags: - - implementatie +title: Implementatie --- -# Implementatie In deze fase wordt het AI-model in de praktijk gebracht en geïntegreerd in het bedrijfsproces. Het wordt operationeel en begint te werken met echte gegevens. +# + !!! info "Disclaimer" Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). diff --git a/docs/levenscyclus/monitoren.md b/docs/levenscyclus/monitoren.md index 69e454a5f5..21d98782b4 100644 --- a/docs/levenscyclus/monitoren.md +++ b/docs/levenscyclus/monitoren.md @@ -1,11 +1,11 @@ --- -tags: - - monitoren +title: Monitoren --- -# Monitoren Het AI-model wordt voortdurend gemonitord om ervoor te zorgen dat het blijft presteren zoals verwacht. Eventuele afwijkingen of degradatie van prestaties worden geïdentificeerd en aangepakt. + + !!! info "Disclaimer" Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). diff --git a/docs/levenscyclus/ontwerp.md b/docs/levenscyclus/ontwerp.md index ffc4f0a5ca..3a9297b5fe 100644 --- a/docs/levenscyclus/ontwerp.md +++ b/docs/levenscyclus/ontwerp.md @@ -2,7 +2,6 @@ title: Ontwerp --- -# Ontwerp Hier wordt het conceptuele ontwerp van het AI-systeem gemaakt. Dit omvat het bepalen van de architectuur, algoritmen en benodigde middelen voor de implementatie. ## Onderwerp/bouwblok @@ -11,14 +10,7 @@ Hier wordt het conceptuele ontwerp van het AI-systeem gemaakt. Dit omvat het bep ## Maatregelen -=== "Laag risico" - - - -=== "Hoog risico" - - - + !!! info "Disclaimer" diff --git a/docs/levenscyclus/ontwikkelen.md b/docs/levenscyclus/ontwikkelen.md index 13714ca04a..73bc5de585 100644 --- a/docs/levenscyclus/ontwikkelen.md +++ b/docs/levenscyclus/ontwikkelen.md @@ -1,11 +1,13 @@ --- -tags: - - ontwikkelen +title: Ontwikkelen --- -# Ontwikkelen Dit is de fase waarin het AI-model of algoritme wordt gebouwd. Als het gaat om AI-modellen, omvat het trainen van modellen met behulp van de voorbereide gegevens. +## Maatregelen + + + !!! info "Disclaimer" Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). diff --git a/docs/levenscyclus/probleemanalyse.md b/docs/levenscyclus/probleemanalyse.md index 4842a5818d..2b36587184 100644 --- a/docs/levenscyclus/probleemanalyse.md +++ b/docs/levenscyclus/probleemanalyse.md @@ -1,11 +1,13 @@ --- -tags: - - probleemanalyse +title: Probleemanalyse --- -# Probleemanalyse In deze fase wordt het probleem gedefinieerd dat moet worden opgelost. Het omvat het begrijpen van de vereisten, doelstellingen en beperkingen van het probleem. +## Maatregelen + + + !!! info "Disclaimer" Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). diff --git a/docs/levenscyclus/validatie.md b/docs/levenscyclus/validatie.md index ef43254814..64d9c46e91 100644 --- a/docs/levenscyclus/validatie.md +++ b/docs/levenscyclus/validatie.md @@ -1,9 +1,7 @@ --- -tags: - - validatie +title: Validatie --- -# Validatie Nadat het model is ontwikkeld, wordt het gevalideerd om ervoor te zorgen dat het goed presteert op nieuwe, niet eerder geziene gegevens. Dit omvat het evalueren van de nauwkeurigheid en prestaties van het model. Validatie is een interatief proces dat plaatsvindt op verschillende momenten van de levenscyclus. ## Onderwerp/bouwblok diff --git a/docs/maatregelen/Duurzaam toegankelijk maken archiefbescheiden b/docs/maatregelen/Duurzaam toegankelijk maken archiefbescheiden deleted file mode 100644 index 2866382bbc..0000000000 --- a/docs/maatregelen/Duurzaam toegankelijk maken archiefbescheiden +++ /dev/null @@ -1,26 +0,0 @@ ---- -title: Documenten archiveren volgens bewaartermijnen -tags: -- levenscyclus/ontwikkel -- actoren/informatiebeheerder -- actoren/proceseigenaar -- risico/hoog-risico -- inkoopproces/fase ---- - - - -## Maatregel -Stel vast of beperkingen aan openbaarheid van de archiefbescheiden moeten worden gesteld. - -## Toelichting -Het moet voor mogelijk zijn dat de archiefbescheiden daadwerkelijk overhandigd kunnen worden aan betrokken partijen. Denk hierbij aan burgers, onderneming, toezichthouder of rechters. - -## Risico -Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. - -## Bronnen - -## Voorbeeld -Heb je een goed voorbeeld? Laat het ons weten! - diff --git a/docs/maatregelen/Toepassen vereisten Archiefwet in inkoopproces b/docs/maatregelen/archiefwet-inkoopproces.md similarity index 72% rename from docs/maatregelen/Toepassen vereisten Archiefwet in inkoopproces rename to docs/maatregelen/archiefwet-inkoopproces.md index 6ba86eef9d..e4edcf7589 100644 --- a/docs/maatregelen/Toepassen vereisten Archiefwet in inkoopproces +++ b/docs/maatregelen/archiefwet-inkoopproces.md @@ -1,11 +1,19 @@ --- -title: Documenten archiveren volgens bewaartermijnen -tags: -- levenscyclus/ontwikkel -- actoren/informatiebeheerder -- actoren/proceseigenaar -- risico/hoog-risico -- inkoopproces/fase +title: Archiefwet onderdeel van inkoopproces +bron: Algoritmekader +toepassingen: +- niet-impactvol +- impactvol +- hoog-risico +levenscyclus: +- ontwerp +techniek: +- rekenregel +- machine-learning +- generatieve-AI +rollen: +- proceseigenaar +- contractbeheerder --- @@ -20,6 +28,7 @@ Het is van belang dat marktpartijen tijdig kunnen beoordelen of hun voorzieninge Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. ## Bronnen +Algoritmekader ## Voorbeeld Heb je een goed voorbeeld? Laat het ons weten! diff --git a/docs/maatregelen/archiveren.md b/docs/maatregelen/archiveren.md deleted file mode 100644 index 3740ccf3b5..0000000000 --- a/docs/maatregelen/archiveren.md +++ /dev/null @@ -1,22 +0,0 @@ ---- -title: Documenten archiveren volgens bewaartermijnen -tags: -- levenscyclus/ontwerp -- actoren/informatiebeheerder -- actoren/proceseigenaar -- risico/hoog-risico -- inkoopproces/fase ---- - - - -## Maatregel -Er moet worden vastgesteld welke documenten of informatie bewaard moeten worden over of van het algoritme of het AI-systeem. De bewaartermijn is afgestemd op de eisen van wet- en regelgeving en op de controle- en auditcyclus van de betreffende gegevens. - -## Toelichting - -## Risico - -## Bronnen - -## Voorbeeld diff --git a/docs/maatregelen/bewaartermijnen-onderliggende-systemen.md b/docs/maatregelen/bewaartermijnen-onderliggende-systemen.md new file mode 100644 index 0000000000..06b5d9575b --- /dev/null +++ b/docs/maatregelen/bewaartermijnen-onderliggende-systemen.md @@ -0,0 +1,41 @@ +--- +title: Bewaartermijnen onderliggende systemen +bron: Algoritmekader +thema's: +- governance +- technische-robuustheid-en-veiligheid +toepassingen: +- impactvol +- hoog-risico +levenscyclus: +- ontwerp +- ontwikkelen +- archiveren +techniek: +- rekenregel +- machine-learning +- generatieve-AI +rollen: +- informatiebeheerder +- proceseigenaar +- contractbeheerder +- leverancier +- data-scientist +--- + + + +## Maatregel +Zorg ervoor dat de vereisten met betrekking tot bewaartermijnen correct worden vertaald naar de algoritmische toepassing of het AI-systeem en de onderliggende systemen. Controleer of deze maatregel is getroffen en zorg dat dit aantoonbaar is. + +## Toelichting +Hierbij kan worden gedacht aan het inrichten van de bewaartermijn voor logbestanden bij Cloudoplossingen of het bewaren van de output van algoritmen of AI-systemen in zaaksystemen. + +## Risico +Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. + +## Bronnen +Algoritmekader + +## Voorbeeld +Heb jij een goed voorbeeld? Laat het ons weten! \ No newline at end of file diff --git a/docs/maatregelen/bewaartermijnen.md b/docs/maatregelen/bewaartermijnen.md new file mode 100644 index 0000000000..c5356df9c1 --- /dev/null +++ b/docs/maatregelen/bewaartermijnen.md @@ -0,0 +1,36 @@ +--- +title: Bewaartermijnen documenten +bron: 4.01 ITGC Toetingskader Algemene rekenkamer +toepassingen: +- niet-impactvol +- impactvol +- hoog-risico +levenscyclus: +- ontwerp +- archiveren +techniek: +- rekenregel +- machine-learning +- generatieve-AI +rollen: +- informatiebeheerder +- proceseigenaar +- contractbeheerder +--- + + + +## Maatregel +Er moet worden vastgesteld welke documenten of informatie bewaard moeten worden over of van het algoritme of het AI-systeem. De bewaartermijn is afgestemd op de eisen van wet- en regelgeving en op de controle- en auditcyclus van de betreffende gegevens. + +## Toelichting +Hierbij kan worden gedacht aan de broncode, trainings- en testdata, (technische) documentatie en de output. + +## Risico +Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. + +## Bronnen +4.01 ITGC Toetingskader Algemene rekenkamer + +## Voorbeeld +Heb jij een goed voorbeeld? Laat het ons weten! \ No newline at end of file diff --git a/docs/maatregelen/duurzaam-toegankelijkheid-archiefbescheiden.md b/docs/maatregelen/duurzaam-toegankelijkheid-archiefbescheiden.md new file mode 100644 index 0000000000..3879bd7f8e --- /dev/null +++ b/docs/maatregelen/duurzaam-toegankelijkheid-archiefbescheiden.md @@ -0,0 +1,38 @@ +--- +title: Duurzaam toegankelijkheid archiefbescheiden +bron: Algoritmekader +toepassingen: +- niet-impactvol +- impactvol +- hoog-risico +levenscyclus: +- ontwikkelen +- archiveren +techniek: +- rekenregel +- machine-learning +- generatieve-AI +rollen: +- informatiebeheerder +- proceseigenaar +--- + + + +## Maatregel +Stel vast of beperkingen aan openbaarheid van de archiefbescheiden moeten worden gesteld. + +## Toelichting +Het moet voor mogelijk zijn dat de archiefbescheiden daadwerkelijk overhandigd kunnen worden aan betrokken partijen. Denk hierbij aan burgers, onderneming, toezichthouder of rechters. + +## Risico +Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. + +## Bronnen + +- Algoritmekader +- [Rekenen en rekenschap, Algoritme en de Archiefwet, Essay door Petra Helwig](https://www.inspectie-oe.nl/binaries/inspectie-oe/documenten/publicatie/2021/01/21/rekenen-en-rekenschap/Rekenen+en+rekenschap%2C+Algoritme+en+de+Archiefwet+essay+door+Petra+Helwig+BJu+Tijdschrift+voor+Toezicht++aflevering+1+2020.pdf) + +## Voorbeeld +Heb je een goed voorbeeld? Laat het ons weten! + diff --git a/docs/maatregelen/index.md b/docs/maatregelen/index.md index 5db338835e..371c92e57d 100644 --- a/docs/maatregelen/index.md +++ b/docs/maatregelen/index.md @@ -1,17 +1,8 @@ --- title: Maatregelen -description: Korte tekst over deze maatregel -bron: ARK -toepassingen: - nietImpactVol: false - impactVol: true - hoogRisico: true -tags: -- levenscyclus/ontwerp -- levenscyclus/validatie -- risico/laag-risico -- risico/hoog-risico +description: Een overzicht van alle maatregelen --- - - +Hier staat een overzicht van alle maatregelen + + \ No newline at end of file diff --git a/docs/maatregelen/Beperkingen aan openbaarheid b/docs/maatregelen/openbaarheid-archiefbescheiden.md similarity index 62% rename from docs/maatregelen/Beperkingen aan openbaarheid rename to docs/maatregelen/openbaarheid-archiefbescheiden.md index 021ebac369..e43b5db660 100644 --- a/docs/maatregelen/Beperkingen aan openbaarheid +++ b/docs/maatregelen/openbaarheid-archiefbescheiden.md @@ -1,11 +1,22 @@ --- -title: Documenten archiveren volgens bewaartermijnen -tags: -- levenscyclus/ontwikkel -- actoren/informatiebeheerder -- actoren/proceseigenaar -- risico/hoog-risico -- inkoopproces/fase +title: Openbaarheid van de archiefbescheiden +bron: Algoritmekader +toepassingen: +- niet-impactvol +- impactvol +- hoog-risico +levenscyclus: +- ontwerp +- ontwikkelen +- archiveren +techniek: +- rekenregel +- machine-learning +- generatieve-AI +rollen: +- informatiebeheerder +- proceseigenaar +- contractbeheerder --- diff --git a/docs/rollen/contractbeheerder.md b/docs/rollen/contractbeheerder.md new file mode 100644 index 0000000000..8d8294684e --- /dev/null +++ b/docs/rollen/contractbeheerder.md @@ -0,0 +1,5 @@ +--- +title: Contractbeheerder +--- + +Hier komt meer informatie over de rol \ No newline at end of file diff --git a/docs/rollen/data-scientist.md b/docs/rollen/data-scientist.md new file mode 100644 index 0000000000..0dc48d8f87 --- /dev/null +++ b/docs/rollen/data-scientist.md @@ -0,0 +1,5 @@ +--- +title: Data scientist +--- + +Hier komt meer informatie over de rol \ No newline at end of file diff --git a/docs/rollen/index.md b/docs/rollen/index.md new file mode 100644 index 0000000000..cbc65b4ea5 --- /dev/null +++ b/docs/rollen/index.md @@ -0,0 +1,4 @@ +--- +title: Rollen +--- + diff --git a/docs/rollen/informatiebeheerder.md b/docs/rollen/informatiebeheerder.md new file mode 100644 index 0000000000..65b9a1ffcb --- /dev/null +++ b/docs/rollen/informatiebeheerder.md @@ -0,0 +1,5 @@ +--- +title: Leverancier +--- + +Hier komt meer informatie over de rol \ No newline at end of file diff --git a/docs/rollen/leverancier.md b/docs/rollen/leverancier.md new file mode 100644 index 0000000000..65b9a1ffcb --- /dev/null +++ b/docs/rollen/leverancier.md @@ -0,0 +1,5 @@ +--- +title: Leverancier +--- + +Hier komt meer informatie over de rol \ No newline at end of file diff --git a/docs/rollen/proceseigenaar.md b/docs/rollen/proceseigenaar.md new file mode 100644 index 0000000000..bd9040f9c7 --- /dev/null +++ b/docs/rollen/proceseigenaar.md @@ -0,0 +1,5 @@ +--- +title: Proceseigenaar +--- + +Hier komt meer informatie over de rol \ No newline at end of file diff --git a/docs/stylesheets/extra.css b/docs/stylesheets/extra.css index 845eabc13d..52395af088 100644 --- a/docs/stylesheets/extra.css +++ b/docs/stylesheets/extra.css @@ -1,5 +1,7 @@ .mdx-badge { font-size: .85em; + display: inline-block; + margin: .2rem .3rem; } .mdx-badge__icon { @@ -16,5 +18,8 @@ box-shadow: 0 0 0 1px inset var(--md-accent-fg-color--transparent); padding: .2rem .3rem; - color: var(--md-typeset-a-color); -} \ No newline at end of file +} + +.mdx-badge a { + color: var(--md-accent-fg-color); +} diff --git a/docs/thema/data/index.md b/docs/thema/data/index.md index b699f5a67f..db458954dc 100644 --- a/docs/thema/data/index.md +++ b/docs/thema/data/index.md @@ -21,7 +21,7 @@ Hier is plek voor een algemene beschrijving van dit bouwblok. Neem hier in ieder |--------------------------------------------------------------------------------------------------|:---------------------:|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------| | [Probleemanalyse](../../levenscyclus/probleemanalyse.md) | | | | [Ontwerp](../../levenscyclus/ontwerp.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | -| [Data verkennen en preparatie](../../levenscyclus/data%20verkenning%20en%20data%20preparatie.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | De vraag is of dit voldoende plek is voor een toelichting. Hoe veel tekst willen we hier precies kwijt? Je kan hier best een tijdje doortypen, maar deze vorm van weergeven is misschien niet heel geschikt als je hier heel veel meer tekst kwijt wilt. | +| [Data verkennen en preparatie](../../levenscyclus/dataverkenning-en-datapreparatie.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | De vraag is of dit voldoende plek is voor een toelichting. Hoe veel tekst willen we hier precies kwijt? Je kan hier best een tijdje doortypen, maar deze vorm van weergeven is misschien niet heel geschikt als je hier heel veel meer tekst kwijt wilt. | | [Ontwikkelen](../../levenscyclus/ontwikkelen.md) | | | | [Validatie](../../levenscyclus/validatie.md) | | | | [Implementatie](../../levenscyclus/implementatie.md) | | | diff --git a/docs/thema/index.md b/docs/thema/index.md index 7733898be9..c200cec6d3 100644 --- a/docs/thema/index.md +++ b/docs/thema/index.md @@ -96,7 +96,7 @@ Deze thema's worden één voor één opgepakt. Hier kunnen we een korte tekst kwijt over technische robuustheid en veiligheid - [:octicons-arrow-right-24: Naar technische robuustheid en veiligheid](../thema/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/index.md) + [:octicons-arrow-right-24: Naar technische robuustheid en veiligheid](../thema/technische-robuustheid-en-veiligheid/index.md) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 50de5c2e59..051098395c 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -1,7 +1,13 @@ +--- +title: Publieke inkoop van algoritmen en AI +icon: material/cart +--- + + !!! info "Disclaimer" -Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). + Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). + -# Publieke inkoop van algoritmen en AI Overheidsinstellingen kopen frequent software in. Deze software wordt ingekocht om ambtenaren te ondersteunen met hun werkzaamheden en om zo maatschappelijk waarden te creëren. Het kan bijvoorbeeld gaan om het inkopen van een systeem waarmee een aanvraag voor een subsidie kan worden behandeld. Voorzieningen waarmee virtueel kan worden vergaderd of het digitaal kunnen samenwerken aan documenten zijn hier ook voorbeelden van. Software wordt vaak ontwikkeld door gespecialiseerde leveranciers. Deze software bevat in toenemende mate algoritmen en AI. Deze algoritmen en AI kunnen eenvoudig van aard zijn, zoals het maken van een eenvoudige berekening. Er zijn ook complexere vormen, zoals een voorspelling geven of het genereren van nieuwe informatie. In het laatste geval kan worden gedacht aan toepassingen als ChatGPT of Google Bard. Het gebruik maken van software met algoritmen en AI biedt kansen waarmee maatschappelijke waarden kunnen worden gerealiseerd. Er zijn ook risico’s als deze technologie onjuist wordt ontwikkelt of gebruikt. Dat is in het bijzonder van belang als algoritmen en AI van invloed zijn op overheidsbesluitvorming. diff --git a/docs/thema/technische robuustheid en veiligheid/index.md b/docs/thema/technische-robuustheid-en-veiligheid/index.md similarity index 70% rename from docs/thema/technische robuustheid en veiligheid/index.md rename to docs/thema/technische-robuustheid-en-veiligheid/index.md index 10372ee8d2..e6c3873631 100644 --- a/docs/thema/technische robuustheid en veiligheid/index.md +++ b/docs/thema/technische-robuustheid-en-veiligheid/index.md @@ -21,7 +21,7 @@ Hier is plek voor een algemene beschrijving van dit bouwblok. Neem hier in ieder |--------------------------------------------------------------------------------------------------|:-----------------------------------------------:|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------| | [Probleemanalyse](../../levenscyclus/probleemanalyse.md) | | | | [Ontwerp](../../levenscyclus/ontwerp.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | -| [Data verkennen en preparatie](../../levenscyclus/data%20verkenning%20en%20data%20preparatie.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | De vraag is of dit voldoende plek is voor een toelichting. Hoe veel tekst willen we hier precies kwijt? Je kan hier best een tijdje doortypen, maar deze vorm van weergeven is misschien niet heel geschikt als je hier heel veel meer tekst kwijt wilt. | +| [Data verkennen en preparatie](../../levenscyclus/dataverkenning-en-datapreparatie.md ) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | De vraag is of dit voldoende plek is voor een toelichting. Hoe veel tekst willen we hier precies kwijt? Je kan hier best een tijdje doortypen, maar deze vorm van weergeven is misschien niet heel geschikt als je hier heel veel meer tekst kwijt wilt. | | [Ontwikkelen](../../levenscyclus/ontwikkelen.md) | | | | [Validatie](../../levenscyclus/validatie.md) | | | | [Implementatie](../../levenscyclus/implementatie.md) | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | @@ -32,17 +32,17 @@ Hier is plek voor een algemene beschrijving van dit bouwblok. Neem hier in ieder ??? question "vraag" Willen we hier onderscheid kunnen maken in wat voor soort algoritme we aan het ontwikkelen zijn? -## Normen +## Vereisten Onderstaand bieden we een overzicht van alle normen die van toepassing zijn op data waaraan een overheidsorganisatie volgens geldende wet- en regelgeving aan moet voldoen bij het gebruik van algoritmes. -| **Norm** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | -|-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| [Continuïteit](../../vereisten/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Algoritme%20continuïteit.md) | Korte uitleg over deze norm | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -| [Betrouwbare uitkomsten](../../vereistenn/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | -| [Data is representatief](../../veristen/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Data%20is%20representatief.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | -| [Doel en keuze algoritme](../../veriesten/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Doel%20en%20keuze%20algoritme.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | -| [Informatiebeveiliging](../../vereisten/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Informatiebeveiliging.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | +|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| +| [Continuïteit](../../vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/Algoritme%20continuïteit.md) | Korte uitleg over deze norm | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Betrouwbare uitkomsten](../../vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | +| [Data is representatief](../../vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/Data%20is%20representatief.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | +| [Doel en keuze algoritme](../../vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/Doel%20en%20keuze%20algoritme.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | +| [Informatiebeveiliging](../../vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/Informatiebeveiliging.md) | | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | ??? question "vragen" - Willen we deze normen ook kunnen koppelen aan de levenscyclus? Dat kunnen we misschien weer op de norm pagina doen? diff --git a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md index b4f5592ffb..b6e528ff89 100644 --- a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md +++ b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md @@ -34,33 +34,18 @@ Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden ni ## Maatregelen De aanbevolen maatregelen zijn afhankelijk van de gebruikte techiek van het algoritme. Selecteer hieronder de gebruikt techniek. + === "Rekenregels" - | **Maatregel** | **Bron** | Van toepassing op niet-impactvolle algoritmes | Van toepassing op impactvolle algoritmes | Van toepassing bij hoog-risico AI systeem | - |----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------|-------------------------------------------------|-------------------------------------------------| - | [Bewaren documenten volgens bewaartermijn](../../maatregelen/archiveren.md) | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 4.01](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | - | Zorg ervoor dat de vereisten met betrekking tot bewaartermijnen correct worden vertaald naar de algoritmische toepassing of het AI-systeem en de onderliggende systemen. Controleer of deze maatregel is getroffen en zorg dat dit aantoonbaar is. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | - | Onderzoek of beperkingen aan openbaarheid van de archiefbescheiden moeten worden gesteld. Leg deze beslissingen vast. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | - | Maak de vereisten op grond van de Archiefwet en die zien op algoritmen en AI-systemen onderdeel van het inkoopproces door deze te duiden. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + === "Machine learning" - | **Maatregel** | **Toelichting** | **Bron** | Van toepassing op niet-impactvolle algoritmes | Van toepassing op impactvolle algoritmes | Hoog risico AI-systeem (AI-Act) | - |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------|-------------------------------------------------|-----------------------------------------------| - | Er moet worden vastgesteld welke documenten of informatie bewaard moeten worden over of van het algoritme of het AI-systeem. De bewaartermijn is afgestemd op de eisen van wet- en regelgeving en op de controle- en auditcyclus van de betreffende gegevens. | Hierbij kan worden gedacht aan de broncode, trainings- en testdata, (technische) documentatie en de output. | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 4.01](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{style="color: #4DB6AC"} | - | Zorg ervoor dat de vereisten met betrekking tot bewaartermijnen correct worden vertaald naar de algoritmische toepassing of het AI-systeem en de onderliggende systemen. Controleer of deze maatregel is getroffen en zorg dat dit aantoonbaar is. | Hierbij kan worden gedacht aan het inrichten van de bewaartermijn voor logbestanden bij Cloudoplossingen of het bewaren van de output van algoritmen of AI-systemen in zaaksystemen. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{style="color: #4DB6AC"} | - | Onderzoek of beperkingen aan openbaarheid van de archiefbescheiden moeten worden gesteld. Leg deze beslissingen vast. | Er zijn gevallen waarbij het openbaren van archiefbescheiden is uitgesloten. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{style="color: #4DB6AC"} | - | Maak de vereisten op grond van de Archiefwet en die zien op algoritmen en AI-systemen onderdeel van het inkoopproces door deze te duiden. | Het is van belang dat leveranciers tijdig kunnen beoordelen of hun voorzieningen voldoen aan de vereisten uit de Archiefwet. Dit kan kenbaar worden gemaakt bijvoorbeeld via het Programma van Eisen of contractuele voorwaarden. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{style="color: #4DB6AC"} | + === "Generatieve AI" - | **Maatregel** | **Toelichting** | **Bron** | Van toepassing op niet-impactvolle algoritmes | Van toepassing op impactvolle algoritmes | Hoog risico AI-systeem (AI-Act) | - |---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------------|-------------------------------------------------|-----------------------------------------------| - | Er moet worden vastgesteld welke documenten of informatie bewaard moeten worden over of van het algoritme of het AI-systeem. De bewaartermijn is afgestemd op de eisen van wet- en regelgeving en op de controle- en auditcyclus van de betreffende gegevens. | Hierbij kan worden gedacht aan de broncode, trainings- en testdata, (technische) documentatie en de output. | [Toetsingskader Algemene Rekenkamer, 4.01](https://www.rekenkamer.nl/onderwerpen/algoritmes-digitaal-toetsingskader/documenten/publicaties/2021/01/28/download-het-toetsingskader) | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{style="color: #4DB6AC"} | - | Zorg ervoor dat de vereisten met betrekking tot bewaartermijnen correct worden vertaald naar de algoritmische toepassing of het AI-systeem en de onderliggende systemen. Controleer of deze maatregel is getroffen en zorg dat dit aantoonbaar is. | Hierbij kan worden gedacht aan het inrichten van de bewaartermijn voor logbestanden bij Cloudoplossingen of het bewaren van de output van algoritmen of AI-systemen in zaaksystemen. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{style="color: #4DB6AC"} | - | Onderzoek of beperkingen aan openbaarheid van de archiefbescheiden moeten worden gesteld. Leg deze beslissingen vast. | Er zijn gevallen waarbij het openbaren van archiefbescheiden is uitgesloten. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{style="color: #4DB6AC"} | - | Maak de vereisten op grond van de Archiefwet en die zien op algoritmen en AI-systemen onderdeel van het inkoopproces door deze te duiden. | Het is van belang dat leveranciers tijdig kunnen beoordelen of hun voorzieningen voldoen aan de vereisten uit de Archiefwet. Dit kan kenbaar worden gemaakt bijvoorbeeld via het Programma van Eisen of contractuele voorwaarden. | Algoritmekader | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{style="color: #4DB6AC"} | - + !!! note "opmerking" Het kan zo zijn dat de te nemen maatregelen afhankelijk zijn van de gebruikte techniek. diff --git a/docs/vereisten/index.md b/docs/vereisten/index.md index f0f4402440..7fc73deb7e 100644 --- a/docs/vereisten/index.md +++ b/docs/vereisten/index.md @@ -35,11 +35,11 @@ Op deze pagina staat een overzicht van de vereisten die we tot nu toe hebben ver | :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Privacyrechten](../vereisten/privacy%20en%20gegevensbescherming/Privacyrechten.md) | | :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Geautomatiseerde besluitvorming en profileren](../vereisten/privacy%20en%20gegevensbescherming/Geautomatiseerde%20besluitvorming%20en%20profileren.md) | | :fontawesome-solid-lock: Privacy en gegevensbescherming | [Privacy by design](../vereisten/privacy%20en%20gegevensbescherming/Privacy%20by%20Design%20en%20by%20Default.md) | -| :fontawesome-solid-gear: Technische robuustheid en veiligheid | [Algoritme continuiteit](../vereisten/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Algoritme%20continuïteit.md) | -| :fontawesome-solid-gear: Technische robuustheid en veiligheid | [Betrouwbare algoritme uitkomsten](../vereisten/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | -| :fontawesome-solid-gear: Technische robuustheid en veiligheid | [Data is representatief](../vereisten/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Data%20is%20representatief.md) | -| :fontawesome-solid-gear: Technische robuustheid en veiligheid | [Doel en keuze algoritme](../vereisten/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Doel%20en%20keuze%20algoritme.md) | -| :fontawesome-solid-gear: Technische robuustheid en veiligheid | [Informatiebeveiliging](../vereisten/technische%20robuustheid%20en%20veiligheid/Informatiebeveiliging.md) | +| :fontawesome-solid-gear: Technische robuustheid en veiligheid | [Algoritme continuiteit](../vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/Algoritme%20continuïteit.md) | +| :fontawesome-solid-gear: Technische robuustheid en veiligheid | [Betrouwbare algoritme uitkomsten](../vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/Betrouwbare%20algoritme%20uitkomsten.md) | +| :fontawesome-solid-gear: Technische robuustheid en veiligheid | [Data is representatief](../vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/Data%20is%20representatief.md) | +| :fontawesome-solid-gear: Technische robuustheid en veiligheid | [Doel en keuze algoritme](../vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/Doel%20en%20keuze%20algoritme.md) | +| :fontawesome-solid-gear: Technische robuustheid en veiligheid | [Informatiebeveiliging](../vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/Informatiebeveiliging.md) | | :fontawesome-solid-magnifying-glass: Transparantie | [Algoritmeregister](../vereisten/transparantie/Algoritmeregister.md) | | :fontawesome-solid-magnifying-glass: Transparantie | [Informeren over interactie](../vereisten/transparantie/Informeren%20over%20interactie%20met%20AI%20systemen.md) | | :fontawesome-solid-magnifying-glass: Transparantie | [Motiveringsbeginsel](../vereisten/transparantie/Motiveringsbeginsel.md) | diff --git "a/docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Algoritme continu\303\257teit.md" "b/docs/vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/Algoritme continu\303\257teit.md" similarity index 100% rename from "docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Algoritme continu\303\257teit.md" rename to "docs/vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/Algoritme continu\303\257teit.md" diff --git a/docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Betrouwbare algoritme uitkomsten.md b/docs/vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/Betrouwbare algoritme uitkomsten.md similarity index 100% rename from docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Betrouwbare algoritme uitkomsten.md rename to docs/vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/Betrouwbare algoritme uitkomsten.md diff --git a/docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Data is representatief.md b/docs/vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/Data is representatief.md similarity index 100% rename from docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Data is representatief.md rename to docs/vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/Data is representatief.md diff --git a/docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Doel en keuze algoritme.md b/docs/vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/Doel en keuze algoritme.md similarity index 100% rename from docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Doel en keuze algoritme.md rename to docs/vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/Doel en keuze algoritme.md diff --git a/docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Informatiebeveiliging.md b/docs/vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/Informatiebeveiliging.md similarity index 100% rename from docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Informatiebeveiliging.md rename to docs/vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/Informatiebeveiliging.md diff --git a/docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/index.md b/docs/vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/index.md similarity index 100% rename from docs/vereisten/technische robuustheid en veiligheid/index.md rename to docs/vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/index.md diff --git a/mkdocs.yml b/mkdocs.yml index 96fd4e9735..0a01bbddd6 100644 --- a/mkdocs.yml +++ b/mkdocs.yml @@ -21,6 +21,7 @@ theme: - search.highlight - search.suggest - content.action.edit + - content.action.view - content.tooltips - content.tabs.link icon: @@ -37,7 +38,7 @@ nav: - levenscyclus/index.md - levenscyclus/probleemanalyse.md - levenscyclus/ontwerp.md - - levenscyclus/data verkenning en data preparatie.md + - levenscyclus/dataverkenning-en-datapreparatie.md - levenscyclus/ontwikkelen.md - levenscyclus/validatie.md - levenscyclus/implementatie.md @@ -65,7 +66,14 @@ nav: - Menselijke controle: - thema/menselijke controle/index.md - Technische robuustheid en veiligheid: - - thema/technische robuustheid en veiligheid/index.md + - thema/technische-robuustheid-en-veiligheid/index.md + - Rollen: + - rollen/index.md + - rollen/contractbeheerder.md + - rollen/informatiebeheerder.md + - rollen/leverancier.md + - rollen/proceseigenaar.md + - rollen/data-scientist.md - Vereisten: - vereisten/index.md - Conformiteitsbeoordeling: @@ -114,12 +122,12 @@ nav: - vereisten/privacy en gegevensbescherming/Geautomatiseerde besluitvorming en profileren.md - vereisten/privacy en gegevensbescherming/Privacy by Design en by Default.md - Technische robuustheid en veiligheid: - - vereisten/technische robuustheid en veiligheid/index.md - - vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Informatiebeveiliging.md - - vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Data is representatief.md - - vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Doel en keuze algoritme.md - - vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Betrouwbare algoritme uitkomsten.md - - vereisten/technische robuustheid en veiligheid/Algoritme continuïteit.md + - vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/index.md + - vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/Informatiebeveiliging.md + - vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/Data is representatief.md + - vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/Doel en keuze algoritme.md + - vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/Betrouwbare algoritme uitkomsten.md + - vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/Algoritme continuïteit.md - Transparantie: - vereisten/transparantie/index.md - vereisten/transparantie/Informeren over interactie met AI systemen.md @@ -129,7 +137,11 @@ nav: - vereisten/transparantie/Algoritmeregister.md - Maatregelen: - maatregelen/index.md - - maatregelen/archiveren.md + - maatregelen/bewaartermijnen.md + - maatregelen/bewaartermijnen-onderliggende-systemen.md + - maatregelen/archiefwet-inkoopproces.md + - maatregelen/openbaarheid-archiefbescheiden.md + - maatregelen/duurzaam-toegankelijkheid-archiefbescheiden.md - Instrumenten: instrumenten/index.md # Extra opties @@ -179,7 +191,7 @@ plugins: # tags_file: tags.md hooks: - - src/overrides/hooks/shortcodes.py + - src/overrides/hooks/tags.py - src/overrides/hooks/lists.py # Link naar GitHub repo (nu nog even mijn eigen repo) diff --git a/src/overrides/hooks/lists.py b/src/overrides/hooks/lists.py index 01c83836ba..0a6967cf40 100644 --- a/src/overrides/hooks/lists.py +++ b/src/overrides/hooks/lists.py @@ -1,23 +1,3 @@ -# Copyright (c) 2016-2024 Martin Donath - -# Permission is hereby granted, free of charge, to any person obtaining a copy -# of this software and associated documentation files (the "Software"), to -# deal in the Software without restriction, including without limitation the -# rights to use, copy, modify, merge, publish, distribute, sublicense, and/or -# sell copies of the Software, and to permit persons to whom the Software is -# furnished to do so, subject to the following conditions: - -# The above copyright notice and this permission notice shall be included in -# all copies or substantial portions of the Software. - -# THE SOFTWARE IS PROVIDED "AS IS", WITHOUT WARRANTY OF ANY KIND, EXPRESS OR -# IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO THE WARRANTIES OF MERCHANTABILITY, -# FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE AND NON-INFRINGEMENT. IN NO EVENT SHALL THE -# AUTHORS OR COPYRIGHT HOLDERS BE LIABLE FOR ANY CLAIM, DAMAGES OR OTHER -# LIABILITY, WHETHER IN AN ACTION OF CONTRACT, TORT OR OTHERWISE, ARISING -# FROM, OUT OF OR IN CONNECTION WITH THE SOFTWARE OR THE USE OR OTHER DEALINGS -# IN THE SOFTWARE. - from __future__ import annotations from typing import List @@ -33,38 +13,43 @@ # Hooks # ----------------------------------------------------------------------------- + # @todo -def on_env( - env, config: MkDocsConfig, files: Files -): +def on_env(env, config: MkDocsConfig, files: Files): def replace(match: Match): type = match.groups()[0] types = re.split(r"\s+", type) + type_value_bundle = [y.split("/") for y in types] list: List[File] = [] for file in files: if not file.src_path.endswith(".md"): continue - - if set(types).issubset(file.page.meta.get("tags", [])): + + if all( + value in file.page.meta.get(type, []) + for type, value in type_value_bundle + ): list.append(file) - return "".join([ - "", - "", - "", - "", - "", - "", - "", - "", - "", - "", - "", - *([_create_table_row(item) for item in list]), - "", - "
MaatregelBronVan toepassing op niet-impactvolle algoritmesVan toepassing op impactvolle algoritmesVan toepassing bij hoog-risico AI systeem
", - ]) + return "".join( + [ + "", + "", + "", + '', + '', + '', + '', + '', + "", + "", + "", + *([_create_table_row(item) for item in list]), + "", + "
MaatregelBronVan toepassing op niet-impactvolle algoritmesVan toepassing op impactvolle algoritmesVan toepassing bij hoog-risico AI systeem
", + ] + ) for file in files: if not file.src_path.endswith(".md"): @@ -72,22 +57,25 @@ def replace(match: Match): # Find and replace all external asset URLs in current page file.page.content = re.sub( - r"", - replace, file.page.content, flags = re.I | re.M + r"", replace, file.page.content, flags=re.I | re.M ) + def _create_table_row(file: File): - toepassingen = file.page.meta.get("toepassingen", {}) - - return "".join([ - "", - f"{file.page.title}", - f"{file.page.meta.get('bron', '')}", - f"{_icon_true() if toepassingen.get('nietImpactVol', '') else _icon_false()}", - f"{_icon_true() if toepassingen.get('impactVol', '') else _icon_false()}", - f"{_icon_true() if toepassingen.get('hoogRisico', '') else _icon_false()}", - "", - ]) + toepassingen = file.page.meta.get("toepassingen", []) + + return "".join( + [ + "", + f'{file.page.title}', + f"{file.page.meta.get('bron', '')}", + f"{_icon_true() if 'niet-impactvol' in toepassingen else _icon_false()}", + f"{_icon_true() if 'impactvol' in toepassingen else _icon_false()}", + f"{_icon_true() if 'hoog-risico' in toepassingen else _icon_false()}", + "", + ] + ) + def _resolve(dest_path: str): path = posixpath.relpath(dest_path) @@ -97,5 +85,6 @@ def _resolve(dest_path: str): def _icon_true(): return '' + def _icon_false(): return '' diff --git a/src/overrides/hooks/shortcodes.py b/src/overrides/hooks/tags.py similarity index 59% rename from src/overrides/hooks/shortcodes.py rename to src/overrides/hooks/tags.py index 989688f727..4a8513ebb0 100644 --- a/src/overrides/hooks/shortcodes.py +++ b/src/overrides/hooks/tags.py @@ -1,23 +1,3 @@ -# Copyright (c) 2016-2024 Martin Donath - -# Permission is hereby granted, free of charge, to any person obtaining a copy -# of this software and associated documentation files (the "Software"), to -# deal in the Software without restriction, including without limitation the -# rights to use, copy, modify, merge, publish, distribute, sublicense, and/or -# sell copies of the Software, and to permit persons to whom the Software is -# furnished to do so, subject to the following conditions: - -# The above copyright notice and this permission notice shall be included in -# all copies or substantial portions of the Software. - -# THE SOFTWARE IS PROVIDED "AS IS", WITHOUT WARRANTY OF ANY KIND, EXPRESS OR -# IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO THE WARRANTIES OF MERCHANTABILITY, -# FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE AND NON-INFRINGEMENT. IN NO EVENT SHALL THE -# AUTHORS OR COPYRIGHT HOLDERS BE LIABLE FOR ANY CLAIM, DAMAGES OR OTHER -# LIABILITY, WHETHER IN AN ACTION OF CONTRACT, TORT OR OTHERWISE, ARISING -# FROM, OUT OF OR IN CONNECTION WITH THE SOFTWARE OR THE USE OR OTHER DEALINGS -# IN THE SOFTWARE. - from __future__ import annotations import posixpath @@ -32,44 +12,53 @@ # Hooks # ----------------------------------------------------------------------------- + # @todo -def on_page_markdown( - markdown: str, *, page: Page, config: MkDocsConfig, files: Files -): +def on_page_markdown(markdown: str, *, page: Page, config: MkDocsConfig, files: Files): # Replace callback - def replace(match: Match): - return "".join([flag(x, page, files) for x in page.meta.get("tags", [])]) + def replace(_: Match): + buttons = [] + for type in ["levenscyclus", "rollen", "techniek"]: + for role in page.meta.get(type, []): + buttons.append(flag(type, role, page, files)) + + return "".join(buttons) # Find and replace all external asset URLs in current page - return re.sub( - r"", - replace, markdown, flags = re.I | re.M - ) + return re.sub(r"", replace, markdown, flags=re.I | re.M) + # ----------------------------------------------------------------------------- # Helper functions # ----------------------------------------------------------------------------- + # Create a flag of a specific type -def flag(args: str, page: Page, files: Files): - type, *_ = args.split(" ", 1) - if type == "levenscyclus/ontwerp": return _badge_for_experimental(page, files) +def flag(type: str, arg: str, page: Page, files: Files): + if type == "levenscyclus": + return _badge_levenscyclus(page, files, arg) + elif type == "rollen": + return _badge_rollen(page, files, arg) return "" + # Create a linkable option def option(type: str): _, *_, name = re.split(r"[.:]", type) return f"[`{name}`](#+{type}){{ #+{type} }}\n\n" + # Create a linkable setting - @todo append them to the bottom of the page def setting(type: str): _, *_, name = re.split(r"[.*]", type) return f"`{name}` {{ #{type} }}\n\n[{type}]: #{type}\n\n" + # ----------------------------------------------------------------------------- + # Resolve path of file relative to given page - the posixpath always includes # one additional level of `..` which we need to remove def _resolve_path(path: str, page: Page, files: Files): @@ -77,41 +66,60 @@ def _resolve_path(path: str, page: Page, files: Files): path = _resolve(files.get_file_from_path(path), page) return "#".join([path, anchor]) if anchor else path + # Resolve path of file relative to given page - the posixpath always includes # one additional level of `..` which we need to remove def _resolve(file: File, page: Page): path = posixpath.relpath(file.src_uri, page.file.src_uri) return posixpath.sep.join(path.split(posixpath.sep)[1:]) + # ----------------------------------------------------------------------------- + # Create badge -def _badge(icon: str, text: str = "", type: str = ""): +def _badge(icon: str, text: str = "", type: str = "", color: str = "blue"): classes = f"mdx-badge mdx-badge--{type}" if type else "mdx-badge" - return "".join([ - f"", - *([f"{icon}"] if icon else []), - *([f"{text}"] if text else []), - f"", - ]) - -# Create badge for experimental flag -def _badge_for_experimental(page: Page, files: Files): + return "".join( + [ + f'', + *([f'{icon}'] if icon else []), + *([f'{text}'] if text else []), + f"", + ] + ) + + +# Create badge for levenscyclus +def _badge_levenscyclus(page: Page, files: Files, phase: str): icon = "material-reload" - href = _resolve_path("levenscyclus/ontwerp.md", page, files) + href_levenscyclus = _resolve_path("levenscyclus/index.md", page, files) + href_fase = _resolve_path(f"levenscyclus/{phase}.md", page, files) return _badge( - icon = f"[:{icon}:]({href} 'Levencyclus')", - text = "Ontwerp" + icon=f"[:{icon}:]({href_levenscyclus} 'Levencyclus')", + text=f"[{phase.capitalize().replace('-', ' ')}]({href_fase})", + color="indigo", ) + +# Create badge for rollen +def _badge_rollen(page: Page, files: Files, rol: str): + icon = "material-account" + href_levenscyclus = _resolve_path("rollen/index.md", page, files) + href_fase = _resolve_path(f"rollen/{rol}.md", page, files) + return _badge( + icon=f"[:{icon}:]({href_levenscyclus} 'Rollen')", + text=f"[{rol.capitalize().replace('-', ' ')}]({href_fase})", + color="green", + ) + + # Create sponsors badge def _badge_for_sponsors(page: Page, files: Files): icon = "material-heart" href = _resolve_path("maatregelen/index.md", page, files) - return _badge( - icon = f"[:{icon}:]({href} 'Sponsors only')", - type = "heart" - ) + return _badge(icon=f"[:{icon}:]({href} 'Sponsors only')", type="heart") + # Create badge for version def _badge_for_version(text: str, page: Page, files: Files): @@ -122,10 +130,11 @@ def _badge_for_version(text: str, page: Page, files: Files): icon = "material-tag-outline" href = _resolve_path("conventions.md#version", page, files) return _badge( - icon = f"[:{icon}:]({href} 'Minimum version')", - text = f"[{text}]({_resolve_path(path, page, files)})" if spec else "" + icon=f"[:{icon}:]({href} 'Minimum version')", + text=f"[{text}]({_resolve_path(path, page, files)})" if spec else "", ) + # Create badge for version of Insiders def _badge_for_version_insiders(text: str, page: Page, files: Files): spec = text.replace("insiders-", "") @@ -135,125 +144,111 @@ def _badge_for_version_insiders(text: str, page: Page, files: Files): icon = "material-tag-heart-outline" href = _resolve_path("conventions.md#version-insiders", page, files) return _badge( - icon = f"[:{icon}:]({href} 'Minimum version')", - text = f"[{text}]({_resolve_path(path, page, files)})" if spec else "" + icon=f"[:{icon}:]({href} 'Minimum version')", + text=f"[{text}]({_resolve_path(path, page, files)})" if spec else "", ) + # Create badge for feature def _badge_for_feature(text: str, page: Page, files: Files): icon = "material-toggle-switch" href = _resolve_path("conventions.md#feature", page, files) - return _badge( - icon = f"[:{icon}:]({href} 'Optional feature')", - text = text - ) + return _badge(icon=f"[:{icon}:]({href} 'Optional feature')", text=text) + # Create badge for plugin def _badge_for_plugin(text: str, page: Page, files: Files): icon = "material-floppy" href = _resolve_path("conventions.md#plugin", page, files) - return _badge( - icon = f"[:{icon}:]({href} 'Plugin')", - text = text - ) + return _badge(icon=f"[:{icon}:]({href} 'Plugin')", text=text) + # Create badge for extension def _badge_for_extension(text: str, page: Page, files: Files): icon = "material-language-markdown" href = _resolve_path("conventions.md#extension", page, files) - return _badge( - icon = f"[:{icon}:]({href} 'Markdown extension')", - text = text - ) + return _badge(icon=f"[:{icon}:]({href} 'Markdown extension')", text=text) + # Create badge for utility def _badge_for_utility(text: str, page: Page, files: Files): icon = "material-package-variant" href = _resolve_path("conventions.md#utility", page, files) - return _badge( - icon = f"[:{icon}:]({href} 'Third-party utility')", - text = text - ) + return _badge(icon=f"[:{icon}:]({href} 'Third-party utility')", text=text) + # Create badge for example def _badge_for_example(text: str, page: Page, files: Files): - return "\n".join([ - _badge_for_example_download(text, page, files), - _badge_for_example_view(text, page, files) - ]) + return "\n".join( + [ + _badge_for_example_download(text, page, files), + _badge_for_example_view(text, page, files), + ] + ) + # Create badge for example view def _badge_for_example_view(text: str, page: Page, files: Files): icon = "material-folder-eye" href = f"https://mkdocs-material.github.io/examples/{text}/" - return _badge( - icon = f"[:{icon}:]({href} 'View example')", - type = "right" - ) + return _badge(icon=f"[:{icon}:]({href} 'View example')", type="right") + # Create badge for example download def _badge_for_example_download(text: str, page: Page, files: Files): icon = "material-folder-download" href = f"https://mkdocs-material.github.io/examples/{text}.zip" return _badge( - icon = f"[:{icon}:]({href} 'Download example')", - text = f"[`.zip`]({href})", - type = "right" + icon=f"[:{icon}:]({href} 'Download example')", + text=f"[`.zip`]({href})", + type="right", ) + # Create badge for default value def _badge_for_default(text: str, page: Page, files: Files): icon = "material-water" href = _resolve_path("conventions.md#default", page, files) - return _badge( - icon = f"[:{icon}:]({href} 'Default value')", - text = text - ) + return _badge(icon=f"[:{icon}:]({href} 'Default value')", text=text) + # Create badge for empty default value def _badge_for_default_none(page: Page, files: Files): icon = "material-water-outline" href = _resolve_path("conventions.md#default", page, files) - return _badge( - icon = f"[:{icon}:]({href} 'Default value is empty')" - ) + return _badge(icon=f"[:{icon}:]({href} 'Default value is empty')") + # Create badge for computed default value def _badge_for_default_computed(page: Page, files: Files): icon = "material-water-check" href = _resolve_path("conventions.md#default", page, files) - return _badge( - icon = f"[:{icon}:]({href} 'Default value is computed')" - ) + return _badge(icon=f"[:{icon}:]({href} 'Default value is computed')") + # Create badge for metadata property flag def _badge_for_metadata(page: Page, files: Files): icon = "material-list-box-outline" href = _resolve_path("conventions.md#metadata", page, files) - return _badge( - icon = f"[:{icon}:]({href} 'Metadata property')" - ) + return _badge(icon=f"[:{icon}:]({href} 'Metadata property')") + # Create badge for required value flag def _badge_for_required(page: Page, files: Files): icon = "material-alert" href = _resolve_path("conventions.md#required", page, files) - return _badge( - icon = f"[:{icon}:]({href} 'Required value')" - ) + return _badge(icon=f"[:{icon}:]({href} 'Required value')") + # Create badge for customization flag def _badge_for_customization(page: Page, files: Files): icon = "material-brush-variant" href = _resolve_path("conventions.md#customization", page, files) - return _badge( - icon = f"[:{icon}:]({href} 'Customization')" - ) + return _badge(icon=f"[:{icon}:]({href} 'Customization')") + # Create badge for multiple instance flag def _badge_for_multiple(page: Page, files: Files): icon = "material-inbox-multiple" href = _resolve_path("conventions.md#multiple-instances", page, files) - return _badge( - icon = f"[:{icon}:]({href} 'Multiple instances')" - ) + return _badge(icon=f"[:{icon}:]({href} 'Multiple instances')") From 501a3560d54bf0b27a3f1e3eba4ae9cd7e83a790 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: ruthkoole Date: Fri, 22 Mar 2024 16:09:59 +0100 Subject: [PATCH 140/297] remove badges that are not used --- src/overrides/hooks/tags.py | 142 +----------------------------------- 1 file changed, 1 insertion(+), 141 deletions(-) diff --git a/src/overrides/hooks/tags.py b/src/overrides/hooks/tags.py index 4a8513ebb0..1fabe8ad0b 100644 --- a/src/overrides/hooks/tags.py +++ b/src/overrides/hooks/tags.py @@ -111,144 +111,4 @@ def _badge_rollen(page: Page, files: Files, rol: str): icon=f"[:{icon}:]({href_levenscyclus} 'Rollen')", text=f"[{rol.capitalize().replace('-', ' ')}]({href_fase})", color="green", - ) - - -# Create sponsors badge -def _badge_for_sponsors(page: Page, files: Files): - icon = "material-heart" - href = _resolve_path("maatregelen/index.md", page, files) - return _badge(icon=f"[:{icon}:]({href} 'Sponsors only')", type="heart") - - -# Create badge for version -def _badge_for_version(text: str, page: Page, files: Files): - spec = text - path = f"changelog/index.md#{spec}" - - # Return badge - icon = "material-tag-outline" - href = _resolve_path("conventions.md#version", page, files) - return _badge( - icon=f"[:{icon}:]({href} 'Minimum version')", - text=f"[{text}]({_resolve_path(path, page, files)})" if spec else "", - ) - - -# Create badge for version of Insiders -def _badge_for_version_insiders(text: str, page: Page, files: Files): - spec = text.replace("insiders-", "") - path = f"insiders/changelog/index.md#{spec}" - - # Return badge - icon = "material-tag-heart-outline" - href = _resolve_path("conventions.md#version-insiders", page, files) - return _badge( - icon=f"[:{icon}:]({href} 'Minimum version')", - text=f"[{text}]({_resolve_path(path, page, files)})" if spec else "", - ) - - -# Create badge for feature -def _badge_for_feature(text: str, page: Page, files: Files): - icon = "material-toggle-switch" - href = _resolve_path("conventions.md#feature", page, files) - return _badge(icon=f"[:{icon}:]({href} 'Optional feature')", text=text) - - -# Create badge for plugin -def _badge_for_plugin(text: str, page: Page, files: Files): - icon = "material-floppy" - href = _resolve_path("conventions.md#plugin", page, files) - return _badge(icon=f"[:{icon}:]({href} 'Plugin')", text=text) - - -# Create badge for extension -def _badge_for_extension(text: str, page: Page, files: Files): - icon = "material-language-markdown" - href = _resolve_path("conventions.md#extension", page, files) - return _badge(icon=f"[:{icon}:]({href} 'Markdown extension')", text=text) - - -# Create badge for utility -def _badge_for_utility(text: str, page: Page, files: Files): - icon = "material-package-variant" - href = _resolve_path("conventions.md#utility", page, files) - return _badge(icon=f"[:{icon}:]({href} 'Third-party utility')", text=text) - - -# Create badge for example -def _badge_for_example(text: str, page: Page, files: Files): - return "\n".join( - [ - _badge_for_example_download(text, page, files), - _badge_for_example_view(text, page, files), - ] - ) - - -# Create badge for example view -def _badge_for_example_view(text: str, page: Page, files: Files): - icon = "material-folder-eye" - href = f"https://mkdocs-material.github.io/examples/{text}/" - return _badge(icon=f"[:{icon}:]({href} 'View example')", type="right") - - -# Create badge for example download -def _badge_for_example_download(text: str, page: Page, files: Files): - icon = "material-folder-download" - href = f"https://mkdocs-material.github.io/examples/{text}.zip" - return _badge( - icon=f"[:{icon}:]({href} 'Download example')", - text=f"[`.zip`]({href})", - type="right", - ) - - -# Create badge for default value -def _badge_for_default(text: str, page: Page, files: Files): - icon = "material-water" - href = _resolve_path("conventions.md#default", page, files) - return _badge(icon=f"[:{icon}:]({href} 'Default value')", text=text) - - -# Create badge for empty default value -def _badge_for_default_none(page: Page, files: Files): - icon = "material-water-outline" - href = _resolve_path("conventions.md#default", page, files) - return _badge(icon=f"[:{icon}:]({href} 'Default value is empty')") - - -# Create badge for computed default value -def _badge_for_default_computed(page: Page, files: Files): - icon = "material-water-check" - href = _resolve_path("conventions.md#default", page, files) - return _badge(icon=f"[:{icon}:]({href} 'Default value is computed')") - - -# Create badge for metadata property flag -def _badge_for_metadata(page: Page, files: Files): - icon = "material-list-box-outline" - href = _resolve_path("conventions.md#metadata", page, files) - return _badge(icon=f"[:{icon}:]({href} 'Metadata property')") - - -# Create badge for required value flag -def _badge_for_required(page: Page, files: Files): - icon = "material-alert" - href = _resolve_path("conventions.md#required", page, files) - return _badge(icon=f"[:{icon}:]({href} 'Required value')") - - -# Create badge for customization flag -def _badge_for_customization(page: Page, files: Files): - icon = "material-brush-variant" - href = _resolve_path("conventions.md#customization", page, files) - return _badge(icon=f"[:{icon}:]({href} 'Customization')") - - -# Create badge for multiple instance flag -def _badge_for_multiple(page: Page, files: Files): - icon = "material-inbox-multiple" - href = _resolve_path("conventions.md#multiple-instances", page, files) - return _badge(icon=f"[:{icon}:]({href} 'Multiple instances')") + ) \ No newline at end of file From b95a141277a1a638353b63276c1c48892e22952b Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 08:40:19 +0100 Subject: [PATCH 141/297] Update archiefwet-inkoopproces.md --- docs/maatregelen/archiefwet-inkoopproces.md | 7 ++++--- 1 file changed, 4 insertions(+), 3 deletions(-) diff --git a/docs/maatregelen/archiefwet-inkoopproces.md b/docs/maatregelen/archiefwet-inkoopproces.md index e4edcf7589..53e78bf6c3 100644 --- a/docs/maatregelen/archiefwet-inkoopproces.md +++ b/docs/maatregelen/archiefwet-inkoopproces.md @@ -6,7 +6,7 @@ toepassingen: - impactvol - hoog-risico levenscyclus: -- ontwerp +- probleem analyse techniek: - rekenregel - machine-learning @@ -14,15 +14,16 @@ techniek: rollen: - proceseigenaar - contractbeheerder +- aanbieder --- ## Maatregel -Maak de vereisten op grond van de Archiefwet en die zien op algoritmen en AI-systemen onderdeel van het inkoopproces door deze te duiden en te communiceren met aanbieders. +Maak de vereisten op grond van de Archiefwet en die zien op algoritmen en AI (systemen) onderdeel van het inkoopproces door deze te duiden en te communiceren met aanbieders. ## Toelichting -Het is van belang dat marktpartijen tijdig kunnen beoordelen of hun voorzieningen voldoen aan de vereisten uit de Archiefwet. Dit kan kenbaar worden gemaakt bijvoorbeeld via het Programma van Eisen of contractuele voorwaarden +Het is van belang dat marktpartijen tijdig kunnen beoordelen of hun voorzieningen voldoet of kan worden aangepast aan de vereisten uit de Archiefwet. Dit kan kenbaar worden gemaakt bijvoorbeeld via het Programma van Eisen of contractuele voorwaarden ## Risico Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. From 52e60cadc3b4e896d75cd0a50eef51bfdd6b17dc Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 08:42:36 +0100 Subject: [PATCH 142/297] Update bewaartermijnen-onderliggende-systemen.md --- docs/maatregelen/bewaartermijnen-onderliggende-systemen.md | 6 +++--- 1 file changed, 3 insertions(+), 3 deletions(-) diff --git a/docs/maatregelen/bewaartermijnen-onderliggende-systemen.md b/docs/maatregelen/bewaartermijnen-onderliggende-systemen.md index 06b5d9575b..8085e1aec4 100644 --- a/docs/maatregelen/bewaartermijnen-onderliggende-systemen.md +++ b/docs/maatregelen/bewaartermijnen-onderliggende-systemen.md @@ -26,10 +26,10 @@ rollen: ## Maatregel -Zorg ervoor dat de vereisten met betrekking tot bewaartermijnen correct worden vertaald naar de algoritmische toepassing of het AI-systeem en de onderliggende systemen. Controleer of deze maatregel is getroffen en zorg dat dit aantoonbaar is. +Zorg ervoor dat de vereisten met betrekking tot bewaartermijnen correct worden vertaald naar het algoritme of AI en de onderliggende systemen. Controleer of deze maatregel is getroffen en zorg dat dit aantoonbaar is. ## Toelichting -Hierbij kan worden gedacht aan het inrichten van de bewaartermijn voor logbestanden bij Cloudoplossingen of het bewaren van de output van algoritmen of AI-systemen in zaaksystemen. +Hierbij kan worden gedacht aan het inrichten van de bewaartermijn voor logbestanden bij Cloudoplossingen of het bewaren van de output van algoritmen of AI in zaaksystemen. ## Risico Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. @@ -38,4 +38,4 @@ Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden ni Algoritmekader ## Voorbeeld -Heb jij een goed voorbeeld? Laat het ons weten! \ No newline at end of file +Heb jij een goed voorbeeld? Laat het ons weten! From 50379e5ec26e6a62d2d19b4bbeea34eabfb4c0f4 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 08:45:42 +0100 Subject: [PATCH 143/297] Update bewaartermijnen.md --- docs/maatregelen/bewaartermijnen.md | 6 +++--- 1 file changed, 3 insertions(+), 3 deletions(-) diff --git a/docs/maatregelen/bewaartermijnen.md b/docs/maatregelen/bewaartermijnen.md index c5356df9c1..6cfe558ab0 100644 --- a/docs/maatregelen/bewaartermijnen.md +++ b/docs/maatregelen/bewaartermijnen.md @@ -1,5 +1,5 @@ --- -title: Bewaartermijnen documenten +title: Bewaartermijnen bij archiefbescheiden bron: 4.01 ITGC Toetingskader Algemene rekenkamer toepassingen: - niet-impactvol @@ -21,7 +21,7 @@ rollen: ## Maatregel -Er moet worden vastgesteld welke documenten of informatie bewaard moeten worden over of van het algoritme of het AI-systeem. De bewaartermijn is afgestemd op de eisen van wet- en regelgeving en op de controle- en auditcyclus van de betreffende gegevens. +Er moet worden vastgesteld welke documenten, data of informatie bewaard moeten worden over of van het algoritme of het AI-systeem en voor hoelang. ## Toelichting Hierbij kan worden gedacht aan de broncode, trainings- en testdata, (technische) documentatie en de output. @@ -33,4 +33,4 @@ Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden ni 4.01 ITGC Toetingskader Algemene rekenkamer ## Voorbeeld -Heb jij een goed voorbeeld? Laat het ons weten! \ No newline at end of file +Heb jij een goed voorbeeld? Laat het ons weten! From 317efb9c75b996c172bd7636bd408fe23dec1bea Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 08:47:43 +0100 Subject: [PATCH 144/297] Create Toepassen bewaartermijnen --- docs/maatregelen/Toepassen bewaartermijnen | 1 + 1 file changed, 1 insertion(+) create mode 100644 docs/maatregelen/Toepassen bewaartermijnen diff --git a/docs/maatregelen/Toepassen bewaartermijnen b/docs/maatregelen/Toepassen bewaartermijnen new file mode 100644 index 0000000000..8b13789179 --- /dev/null +++ b/docs/maatregelen/Toepassen bewaartermijnen @@ -0,0 +1 @@ + From 9c69de00de35f3ee06022296e8e5c68772a0af32 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 08:48:09 +0100 Subject: [PATCH 145/297] Update Toepassen bewaartermijnen --- docs/maatregelen/Toepassen bewaartermijnen | 40 ++++++++++++++++++++++ 1 file changed, 40 insertions(+) diff --git a/docs/maatregelen/Toepassen bewaartermijnen b/docs/maatregelen/Toepassen bewaartermijnen index 8b13789179..8085e1aec4 100644 --- a/docs/maatregelen/Toepassen bewaartermijnen +++ b/docs/maatregelen/Toepassen bewaartermijnen @@ -1 +1,41 @@ +--- +title: Bewaartermijnen onderliggende systemen +bron: Algoritmekader +thema's: +- governance +- technische-robuustheid-en-veiligheid +toepassingen: +- impactvol +- hoog-risico +levenscyclus: +- ontwerp +- ontwikkelen +- archiveren +techniek: +- rekenregel +- machine-learning +- generatieve-AI +rollen: +- informatiebeheerder +- proceseigenaar +- contractbeheerder +- leverancier +- data-scientist +--- + + +## Maatregel +Zorg ervoor dat de vereisten met betrekking tot bewaartermijnen correct worden vertaald naar het algoritme of AI en de onderliggende systemen. Controleer of deze maatregel is getroffen en zorg dat dit aantoonbaar is. + +## Toelichting +Hierbij kan worden gedacht aan het inrichten van de bewaartermijn voor logbestanden bij Cloudoplossingen of het bewaren van de output van algoritmen of AI in zaaksystemen. + +## Risico +Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. + +## Bronnen +Algoritmekader + +## Voorbeeld +Heb jij een goed voorbeeld? Laat het ons weten! From 562f82dbe95e9b81c4a73b1a160f1a8ebf8b53d9 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 08:48:57 +0100 Subject: [PATCH 146/297] Update Toepassen bewaartermijnen --- docs/maatregelen/Toepassen bewaartermijnen | 1 + 1 file changed, 1 insertion(+) diff --git a/docs/maatregelen/Toepassen bewaartermijnen b/docs/maatregelen/Toepassen bewaartermijnen index 8085e1aec4..c73bc95751 100644 --- a/docs/maatregelen/Toepassen bewaartermijnen +++ b/docs/maatregelen/Toepassen bewaartermijnen @@ -39,3 +39,4 @@ Algoritmekader ## Voorbeeld Heb jij een goed voorbeeld? Laat het ons weten! + From 7fadf776ccc5827b9c8d7e90477327a51df82827 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 08:49:28 +0100 Subject: [PATCH 147/297] Update bewaartermijnen.md --- docs/maatregelen/bewaartermijnen.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/maatregelen/bewaartermijnen.md b/docs/maatregelen/bewaartermijnen.md index 6cfe558ab0..d07e5de003 100644 --- a/docs/maatregelen/bewaartermijnen.md +++ b/docs/maatregelen/bewaartermijnen.md @@ -1,5 +1,5 @@ --- -title: Bewaartermijnen bij archiefbescheiden +title: Duiden bewaartermijnen bij archiefbescheiden bron: 4.01 ITGC Toetingskader Algemene rekenkamer toepassingen: - niet-impactvol From 1c094a5337a77e94446c121a2defb5cdef796931 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 08:50:07 +0100 Subject: [PATCH 148/297] Update duurzaam-toegankelijkheid-archiefbescheiden.md --- docs/maatregelen/duurzaam-toegankelijkheid-archiefbescheiden.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/maatregelen/duurzaam-toegankelijkheid-archiefbescheiden.md b/docs/maatregelen/duurzaam-toegankelijkheid-archiefbescheiden.md index 3879bd7f8e..c72588e336 100644 --- a/docs/maatregelen/duurzaam-toegankelijkheid-archiefbescheiden.md +++ b/docs/maatregelen/duurzaam-toegankelijkheid-archiefbescheiden.md @@ -23,7 +23,7 @@ rollen: Stel vast of beperkingen aan openbaarheid van de archiefbescheiden moeten worden gesteld. ## Toelichting -Het moet voor mogelijk zijn dat de archiefbescheiden daadwerkelijk overhandigd kunnen worden aan betrokken partijen. Denk hierbij aan burgers, onderneming, toezichthouder of rechters. +Het moet mogelijk zijn dat archiefbescheiden daadwerkelijk overhandigd kunnen worden aan betrokken partijen. Denk hierbij aan burgers, onderneming, toezichthouder of rechters. ## Risico Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. From 7816147eb0c53c9839f883fadd1541899ff5e14a Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 09:00:29 +0100 Subject: [PATCH 149/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 11 ++++++++--- 1 file changed, 8 insertions(+), 3 deletions(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 051098395c..d2094ccc27 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -8,11 +8,16 @@ icon: material/cart Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). -Overheidsinstellingen kopen frequent software in. Deze software wordt ingekocht om ambtenaren te ondersteunen met hun werkzaamheden en om zo maatschappelijk waarden te creëren. Het kan bijvoorbeeld gaan om het inkopen van een systeem waarmee een aanvraag voor een subsidie kan worden behandeld. Voorzieningen waarmee virtueel kan worden vergaderd of het digitaal kunnen samenwerken aan documenten zijn hier ook voorbeelden van. +Door middel van publieke inkoop wordt door overheidsinstellingen software ingekocht. Deze software wordt ingekocht om ambtenaren te ondersteunen met hun werkzaamheden om zo maatschappelijk waarden te creëren. Het kan bijvoorbeeld gaan om het inkopen van een systeem waarmee een aanvraag voor een subsidie of vergunning kan worden behandeld. Het virtueel vergaderen of het digitaal samenwerken aan documenten zijn hier ook voorbeelden van. -Software wordt vaak ontwikkeld door gespecialiseerde leveranciers. Deze software bevat in toenemende mate algoritmen en AI. Deze algoritmen en AI kunnen eenvoudig van aard zijn, zoals het maken van een eenvoudige berekening. Er zijn ook complexere vormen, zoals een voorspelling geven of het genereren van nieuwe informatie. In het laatste geval kan worden gedacht aan toepassingen als ChatGPT of Google Bard. Het gebruik maken van software met algoritmen en AI biedt kansen waarmee maatschappelijke waarden kunnen worden gerealiseerd. Er zijn ook risico’s als deze technologie onjuist wordt ontwikkelt of gebruikt. Dat is in het bijzonder van belang als algoritmen en AI van invloed zijn op overheidsbesluitvorming. +Software met algoritmen en AI wordt vaak ontwikkeld door gespecialiseerde aanbieders en bevat in steeds meer algoritmen en AI. Het komt ook voor dat de overheid deze technologie zelf ontwikkelt. Deze algoritmen en AI kunnen eenvoudig van aard zijn, zoals het maken van een eenvoudige berekening. Zij kunnen complexer van aard zijn, zoals een voorspelling geven of het genereren van informatie. In het laatste geval kan worden gedacht aan ChatGPT, Google Bard of Co-Pilot. +Er zijn verschillende type technologieën die vallen onder het bereik van algoritmen en AI. In dit kader drukken we deze uit als ‘rekenregel’, ‘machine learning’ en ‘generatieve AI’. Elke technologie heeft eigen bijzondere aandachtspunten. Ook de bijbehorende risico’s kunnen per type verschillen. Het identificeren van deze risico’s en het treffen van beheersmaatregelen is daarbij van belang. Dat geldt in het bijzonder als algoritmen en AI bijdragen aan de totstandkoming van overheidsbesluitvorming en impactvolle beslissingen die burgers en ondernemingen raken. + +Door bij publieke inkoop van software met algoritmen en AI rekening te houden met vereisten die voorkomen uit wet- en regelgeving, toepassen van publieke waarden, het type algoritme of AI en de potentiële risico’s die ontstaan bij het gebruiken ervan, kunnen negatieve gevolgen worden voorkomen. Publieke inkoop speelt daarom een belangrijke rol bij de totstandkoming van verantwoord ontwikkelde algoritmen en AI en het gebruik daarvan door ambtenaren. +In dit deel van het Algoritmekader wordt nader ingegaan op deze vereisten. Er worden suggesties gedaan hoe deze vereisten kunnen worden nageleefd en welke rollen daarbij betrokken kunnen zijn. Waar mogelijk worden concrete voorbeelden uit de praktijk gegeven en zal worden aangegeven bij welk type algoritmen of AI dit relevant is. + +Het publiek inkopen van algoritmen en AI wordt ook gekoppeld aan de algoritme levenscyclus. Dit geeft een beeld van wanneer bepaalde vereisten en maatregelen, bij het ontwikkelen van algoritmen en AI, moeten worden geadresseerd. Door deze vereisten ook te vertalen naar het inkoopproces, zullen de rollen binnen het inkoopproces beter in staat zijn om te duiden wanneer en hoe dit kan worden geadresseerd. Dit moet bijdragen aan een goed samenspel met aanbieders, zodat de kansen van algoritmen en AI worden benut en de negatieve gevolgen worden voorkomen. -Door bij publieke inkoop van software met algoritmen en AI rekening te houden met bepaalde normen en uit te voeren werkzaamheden, kunnen risico’s worden voorkomen of gemitigeerd. Dit vraagt om een goed samenspel tussen een opdrachtgevende overheid en leverancier(s) als opdrachtnemer. In dit deel van het Algoritmekader wordt nader ingegaan op de normen die van toepassing zijn bij publieke inkoop van software met algoritmen en AI. Er worden ook suggesties gedaan hoe deze normen kunnen worden nageleefd, wie daarbij betrokken kunnen zijn en waar mogelijk worden voorbeelden gegeven. Er wordt ook uitgelegd hoe inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen bijdragen aan het publiek inkopen van algoritmen en AI. ## Algoritme levenscyclus Algoritmen en AI kunnen een grote impact hebben op onze maatschappij. Daarom is het van belang dat deze op een verantwoorde manier worden ontwikkeld en gebruikt. Het toepassen van de algoritme levenscyclus is hierover een bruikbare leidraad. De algoritme levenscyclus bestaat uit meerdere fasen en is bruikbaar voor verschillende vormen van algoritmen en AI. Denk hierbij aan eenvoudige rekenregels, machine learning en generatieve AI. From a64b7fa9b0b60f0a000e78427d3d70c942a39a9b Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 09:06:36 +0100 Subject: [PATCH 150/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 17 +++++++---------- 1 file changed, 7 insertions(+), 10 deletions(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index d2094ccc27..f0bedb664c 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -20,21 +20,18 @@ Het publiek inkopen van algoritmen en AI wordt ook gekoppeld aan de algoritme le ## Algoritme levenscyclus -Algoritmen en AI kunnen een grote impact hebben op onze maatschappij. Daarom is het van belang dat deze op een verantwoorde manier worden ontwikkeld en gebruikt. Het toepassen van de algoritme levenscyclus is hierover een bruikbare leidraad. De algoritme levenscyclus bestaat uit meerdere fasen en is bruikbaar voor verschillende vormen van algoritmen en AI. Denk hierbij aan eenvoudige rekenregels, machine learning en generatieve AI. - -De werkzaamheden die noodzakelijk zijn om een verantwoord algoritme of AI te ontwikkelen, kunnen logisch worden gekoppeld aan deze fasen. Dit geeft een bruikbaar overzicht voor bijvoorbeeld ontwikkelaars, inkopers of opdrachtgevers wanneer welke werkzaamheden moeten worden uitgevoerd en door wie. Het laat ook zien welke werkzaamheden moeten zijn afgerond als algoritmen en AI in de markt mogen worden gezet door leveranciers. Voor de omvang van de werkzaamheden speelt de risico-classificatie van de betreffende algoritmen en AI een belangrijke rol. Bij hoge risico toepassingen zal meer moeten worden gedaan om risico’s te mitigeren dan bij lage risico toepassingen. - -Bij het publiek inkopen van software met bijbehorende algoritmen en AI zijn de wensen van de behoeftesteller en de doelstellingen van de organisatie van groot belang. Na een(markt)verkenning kan dit verschillende inzichten en de volgende situaties opleveren: - -• Een al ontwikkelde, kant-en-klare oplossing voldoet aan de wensen en doelstellingen; +Algoritmen en AI kunnen een grote impact hebben op onze maatschappij. Daarom is het van belang dat deze op een verantwoorde manier worden ontwikkeld en gebruikt. Het toepassen van de algoritme levenscyclus is hierover een bruikbare leidraad. De algoritme levenscyclus bestaat uit meerdere fasen. De werkzaamheden die noodzakelijk zijn om een verantwoord algoritme of AI te ontwikkelen, kunnen logisch worden gekoppeld aan deze fasen. +Deze levenscyclus kan worden gebruikt voor alle typen algoritmen en AI. Het verschilt uiteraard wel per type wat moet worden gedaan en dit is mede afhankelijk van de risico classificatie. Bij hoge risico toepassing zal meer moeten worden gedaan om risico’s te mitigeren dan als er sprake is van lage risico toepassingen. De levenscyclus geeft een bruikbaar overzicht voor leveranciers en opdrachtgevers wanneer welke werkzaamheden moeten worden uitgevoerd. Het laat ook zien welke werkzaamheden moeten zijn afgerond als algoritmen en AI in de markt mogen worden gezet en klaar zijn voor gebruik. +Bij het publiek inkopen van software met bijbehorende algoritmen en AI zijn de wensen van de behoeftesteller en de doelstellingen van de organisatie van groot belang. Dit kan tot verschillende situaties leiden: +• Een al ontwikkelde kant-en-klare oplossing voldoet direct aan deze wensen en doelstellingen; • Een al ontwikkelde oplossing moet eerst worden aangepast voordat deze kan worden gebruikt; +• Er moet een nieuwe oplossing worden ontwikkeld om te voldoen aan de wensen. -• Er moet een nieuwe oplossing worden ontwikkeld om te voldoen aan de wensen en doelstellingen. +Deze inschatting is dus bepalend wat wel en niet van een product mag worden verwacht. Dit is relevant voor zowel de leverancier als de opdrachtgever. Het is aannemelijk dat als het om risicovolle (nog te ontwikkelen) algoritmen of AI gaat, de opdrachtgever een intensieve bijdrage moet leveren aan de samenwerking om het product te kunnen gebruiken. De opdrachtgever zal bijvoorbeeld moeten aangeven wat de juridische en ethische grenzen zijn van de uiteindelijk werking van het algoritme of AI. Als een kant-en-klare oplossing wordt afgenomen, dan zal de leverancier moeten laten zien dat de ontwikkelde algoritmen en AI voldoen aan alle vereisten en moet dit kunnen aantonen. -Het maken van een goede inschatting van de situatie is van groot belang. Het bepaalt in belangrijke mate wat van een in te kopen product mag worden verwacht. Daarnaast geeft het een inzicht in welke werkzaamheden nog moeten worden uitgevoerd voordat het product geschikt is voor gebruik. Dit is relevant voor zowel de leverancier als de opdrachtgever. Als een kant-en-klare oplossing wordt aangeboden, dan zal de leverancier moeten kunnen aantonen dat de ontwikkelde algoritmen en AI voldoen aan de geldende normen. Als het gaat om een risicovolle, nog te ontwikkelen, algoritmen of AI, dan zal de opdrachtgever naar verwachting zelf een intensievere bijdrage moet leveren aan de samenwerking. +De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld de behoeftestelling, het maken van make-or-buy beslissingen, de te hanteren aanbestedingsvorm, de totstandkoming van de selectie- en gunningseisen, contractspecificaties en de uitvoering en management van het contract. De algoritme levenscyclus kan worden geraadpleegd via het tabblad boven aan deze pagina. Per fase en per type algoritme of AI kan worden bekeken aan welke vereisten moet worden voldaan en welke beheersmaatregelen kunnen worden getroffen. -De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld het maken van make-or-buy beslissingen, bepalen van de inkoopstrategie, te hanteren aanbestedingsvorm, de totstandkoming van de selectie- en gunningseisen, contractspecificaties en de uitvoering en management van het contract. De algoritme levenscyclus kan worden geraadpleegd via het tabblad boven aan deze pagina. ## Vereisten From 77918bad21c2200cbec5d26bb4fa29b0adfa3121 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 11:39:06 +0100 Subject: [PATCH 151/297] Update n.t.b..md --- docs/vereisten/inkoop/n.t.b..md | 56 ++++++++++++++------------------- 1 file changed, 23 insertions(+), 33 deletions(-) diff --git a/docs/vereisten/inkoop/n.t.b..md b/docs/vereisten/inkoop/n.t.b..md index 2b1871d9e9..4aaf8e351c 100644 --- a/docs/vereisten/inkoop/n.t.b..md +++ b/docs/vereisten/inkoop/n.t.b..md @@ -1,63 +1,53 @@ --- -title: n.t.b. - +title: Verbod op schenden Auteursrechten +hide: navigation --- !!! info "Disclaimer" Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). +# Archiveren -## Norm -** ** +## Vereiste +Archiefbescheiden die gaan over algoritmen en AI-systemen worden bewaard en vernietigd conform de Archiefwet. -## Risico -In progress +## Toelichting +De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen: het archief faciliteert. ## Bronnen -#### Wet- en regelgeving +| **Type** | **Bron** | **Toelichting** | +|---------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|---------------------------------------------------------------| +| Wet- en regelgeving | [Art. 3 Archiefwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/2022-05-01) | Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | +| Wet- en regelgeving | [Art 15 lid 2 Archiefwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/2022-05-01) | Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | +## Wanneer van toepassing? -#### Toetsingskaders - - -## Toelichting +| **hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **impactvolle algoritmes** | **niet-impactvolle algoritmes** | +|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| +| :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | -## Normen - -| **Norm** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | -|---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| Transparantie | De werking van het algoritme en AI-systeem moet transparant zijn | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +## Risico +Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. ## Maatregelen -Onderstaand overzicht laat zien welke denkbare maatregelen kunnen worden getroffen om te voldoen aan de normen. Deze maatregelen dienen ter inspiratie. Organisaties zullen zelf moeten bepalen of zij deze maatregelen toepassen. + +De aanbevolen maatregelen zijn afhankelijk van de gebruikte techiek van het algoritme. Selecteer hieronder de gebruikt techniek. === "Rekenregels" - | **Maatregelen bij norm: Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | - |--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|:-----------------------------------------------------:|:------------------------------:|:--------------------------------------------------------------------------------------------------:| - | Bij de output van het algoritme moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling. | Hiermee is het voor de gebruiker en belanghebbende inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller, Inkoopadviseur en Contractbeheerder | - | | | | | | + === "Machine learning" - | **Maatregelen bij norm: Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | - |--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|:-----------------------------------------------------:|:------------------------------:|:--------------------------------------------------------------------------------------------------:| - | Bij de output van het algoritme moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling. | Hiermee is het voor de gebruiker en belanghebbende inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller, Inkoopadviseur en Contractbeheerder | - | | | | | | + === "Generatieve AI" - | **Maatregelen bij norm: Transparantie** | **Uitleg** | **Fase Algoritme Levenscyclus** | **Inkoopproces** | **Betrokken actoren** | - |--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|:-----------------------------------------------------:|:------------------------------:|:--------------------------------------------------------------------------------------------------:| - | Bij de output van het algoritme moet waar mogelijk worden getoond welke variabelen een stuwend of dalend effect hebben gehad op de voorspelling. | Hiermee is het voor de gebruiker en belanghebbende inzichtelijker wat heeft bijgedragen aan een hogere of lagere voorspellende waarde. | Ontwerp-, Ontwikkel-, Validatie- en Implementatiefase | Selectiefase en Contractbeheer | Data Engineer, Data Scientist, Product Owner, Behoeftesteller, Inkoopadviseur en Contractbeheerder | - | | | | | | - - -## Rollen -Hieronder beschrijven we welke rollen er betrokken kunnen worden bij de uitvoering van deze norm. + +!!! note "opmerking" ## Best practices From 4d013eca50bcad50b2e8e699570516cf7fca526f Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 11:39:47 +0100 Subject: [PATCH 152/297] Delete docs/vereisten/inkoop/n.t.b..md --- docs/vereisten/inkoop/n.t.b..md | 53 --------------------------------- 1 file changed, 53 deletions(-) delete mode 100644 docs/vereisten/inkoop/n.t.b..md diff --git a/docs/vereisten/inkoop/n.t.b..md b/docs/vereisten/inkoop/n.t.b..md deleted file mode 100644 index 4aaf8e351c..0000000000 --- a/docs/vereisten/inkoop/n.t.b..md +++ /dev/null @@ -1,53 +0,0 @@ ---- -title: Verbod op schenden Auteursrechten -hide: navigation ---- - -!!! info "Disclaimer" - - Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). - -# Archiveren - -## Vereiste -Archiefbescheiden die gaan over algoritmen en AI-systemen worden bewaard en vernietigd conform de Archiefwet. - -## Toelichting -De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen: het archief faciliteert. - -## Bronnen - -| **Type** | **Bron** | **Toelichting** | -|---------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|---------------------------------------------------------------| -| Wet- en regelgeving | [Art. 3 Archiefwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/2022-05-01) | Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | -| Wet- en regelgeving | [Art 15 lid 2 Archiefwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/2022-05-01) | Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | - -## Wanneer van toepassing? - -| **hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **impactvolle algoritmes** | **niet-impactvolle algoritmes** | -|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | - -## Risico -Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. - -## Maatregelen - -De aanbevolen maatregelen zijn afhankelijk van de gebruikte techiek van het algoritme. Selecteer hieronder de gebruikt techniek. - -=== "Rekenregels" - - - -=== "Machine learning" - - - -=== "Generatieve AI" - - - -!!! note "opmerking" - - -## Best practices From 14cc8eda86905581fff55e4af6879c31c2585f84 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 11:40:16 +0100 Subject: [PATCH 153/297] Create verbod-schenden-auteursrechten --- .../inkoop/verbod-schenden-auteursrechten | 50 +++++++++++++++++++ 1 file changed, 50 insertions(+) create mode 100644 docs/vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten diff --git a/docs/vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten b/docs/vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten new file mode 100644 index 0000000000..bc507429d0 --- /dev/null +++ b/docs/vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten @@ -0,0 +1,50 @@ +--- +title: Archiveren +hide: navigation +--- + +!!! info "Disclaimer" + + Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). + +# Archiveren + +## Vereiste +Archiefbescheiden die gaan over algoritmen en AI-systemen worden bewaard en vernietigd conform de Archiefwet. + +## Toelichting +De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen: het archief faciliteert. + +## Bronnen + +| **Type** | **Bron** | **Toelichting** | +|---------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|---------------------------------------------------------------| +| Wet- en regelgeving | [Art. 3 Archiefwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/2022-05-01) | Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | +| Wet- en regelgeving | [Art 15 lid 2 Archiefwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/2022-05-01) | Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | + +## Wanneer van toepassing? + +| **hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **impactvolle algoritmes** | **niet-impactvolle algoritmes** | +|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| +| :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | + +## Risico +Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. + +## Maatregelen + +De aanbevolen maatregelen zijn afhankelijk van de gebruikte techiek van het algoritme. Selecteer hieronder de gebruikt techniek. + +=== "Rekenregels" + + + +=== "Machine learning" + + + +=== "Generatieve AI" + + + +!!! note "opmerking" From 3aabb1e12bc9576ee1ba9061d2d00173dcda0515 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 11:44:15 +0100 Subject: [PATCH 154/297] Update verbod-schenden-auteursrechten --- docs/vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten | 12 +++++------- 1 file changed, 5 insertions(+), 7 deletions(-) diff --git a/docs/vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten b/docs/vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten index bc507429d0..011c792c73 100644 --- a/docs/vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten +++ b/docs/vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten @@ -10,17 +10,15 @@ hide: navigation # Archiveren ## Vereiste -Archiefbescheiden die gaan over algoritmen en AI-systemen worden bewaard en vernietigd conform de Archiefwet. +Auteursrechten mogen niet geschonden worden bij het ontwikkelen en gebruiken van algoritmen en AI. ## Toelichting -De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen: het archief faciliteert. - -## Bronnen +Bepaalde vormen van algoritmen en AI worden ontwikkeld op basis van grote hoeveelheden data. Deze data wordt gebruikt voor het trainingen en testen van algoritmen en AI. Deze data mag geen inbreuk maken op Auteursrechten. Ook de gegenereerde output van algoritmen en AI mag geen inbreuk maken op deze rechten. | **Type** | **Bron** | **Toelichting** | |---------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|---------------------------------------------------------------| -| Wet- en regelgeving | [Art. 3 Archiefwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/2022-05-01) | Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | -| Wet- en regelgeving | [Art 15 lid 2 Archiefwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/2022-05-01) | Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | +| Wet- en regelgeving | [Art. 1, 4-9, 10, 13, 15n jo. 15o Auteurswet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0001886/2022-10-01) | Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | +| Wet- en regelgeving | [Art 3 en 4 DSM-richtlijn (EU 2019/790) | Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | ## Wanneer van toepassing? @@ -29,7 +27,7 @@ De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | ## Risico -Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. +Het is onduidelijk of de ontwikkelaar van het algoritme of AI voldoende rekening heeft gehouden met de rechten van auteurs wiens werken al dan niet zijn gebruikt als trainingsdata voor het ontwikkelde algoritme of AI. Daardoor ontstaat het risico, bv. bij scraping van data van het internet, dat auteursrechten worden geschonden. ## Maatregelen From 534cddb3b6d5e95d440c923dc2ba14911d0ebc44 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 11:49:47 +0100 Subject: [PATCH 155/297] Update duurzaam-toegankelijkheid-archiefbescheiden.md --- docs/maatregelen/duurzaam-toegankelijkheid-archiefbescheiden.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/maatregelen/duurzaam-toegankelijkheid-archiefbescheiden.md b/docs/maatregelen/duurzaam-toegankelijkheid-archiefbescheiden.md index c72588e336..118e8e3c68 100644 --- a/docs/maatregelen/duurzaam-toegankelijkheid-archiefbescheiden.md +++ b/docs/maatregelen/duurzaam-toegankelijkheid-archiefbescheiden.md @@ -20,7 +20,7 @@ rollen: ## Maatregel -Stel vast of beperkingen aan openbaarheid van de archiefbescheiden moeten worden gesteld. +Stel vast hoe de archiefbescheiden op een duurzame wijze toegankelijk kunnen worden gemaakt. ## Toelichting Het moet mogelijk zijn dat archiefbescheiden daadwerkelijk overhandigd kunnen worden aan betrokken partijen. Denk hierbij aan burgers, onderneming, toezichthouder of rechters. From 684cfefca2515c8e8eb576e13aa85078cbc0ee31 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 11:51:52 +0100 Subject: [PATCH 156/297] Update bewaartermijnen.md --- docs/maatregelen/bewaartermijnen.md | 4 ++-- 1 file changed, 2 insertions(+), 2 deletions(-) diff --git a/docs/maatregelen/bewaartermijnen.md b/docs/maatregelen/bewaartermijnen.md index d07e5de003..49ab9ba628 100644 --- a/docs/maatregelen/bewaartermijnen.md +++ b/docs/maatregelen/bewaartermijnen.md @@ -21,10 +21,10 @@ rollen: ## Maatregel -Er moet worden vastgesteld welke documenten, data of informatie bewaard moeten worden over of van het algoritme of het AI-systeem en voor hoelang. +Stel de bewaartermijn vast voor de archiefbescheiden. ## Toelichting -Hierbij kan worden gedacht aan de broncode, trainings- en testdata, (technische) documentatie en de output. +Overleg hierover met de verantwoordelijke binnen de organisatie voor het toepassen van de Archiefwet. ## Risico Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. From 7eddb018c5767e679ec3d5b5b8b38303834f35c4 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 11:52:52 +0100 Subject: [PATCH 157/297] Delete docs/maatregelen/Toepassen bewaartermijnen --- docs/maatregelen/Toepassen bewaartermijnen | 42 ---------------------- 1 file changed, 42 deletions(-) delete mode 100644 docs/maatregelen/Toepassen bewaartermijnen diff --git a/docs/maatregelen/Toepassen bewaartermijnen b/docs/maatregelen/Toepassen bewaartermijnen deleted file mode 100644 index c73bc95751..0000000000 --- a/docs/maatregelen/Toepassen bewaartermijnen +++ /dev/null @@ -1,42 +0,0 @@ ---- -title: Bewaartermijnen onderliggende systemen -bron: Algoritmekader -thema's: -- governance -- technische-robuustheid-en-veiligheid -toepassingen: -- impactvol -- hoog-risico -levenscyclus: -- ontwerp -- ontwikkelen -- archiveren -techniek: -- rekenregel -- machine-learning -- generatieve-AI -rollen: -- informatiebeheerder -- proceseigenaar -- contractbeheerder -- leverancier -- data-scientist ---- - - - -## Maatregel -Zorg ervoor dat de vereisten met betrekking tot bewaartermijnen correct worden vertaald naar het algoritme of AI en de onderliggende systemen. Controleer of deze maatregel is getroffen en zorg dat dit aantoonbaar is. - -## Toelichting -Hierbij kan worden gedacht aan het inrichten van de bewaartermijn voor logbestanden bij Cloudoplossingen of het bewaren van de output van algoritmen of AI in zaaksystemen. - -## Risico -Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. - -## Bronnen -Algoritmekader - -## Voorbeeld -Heb jij een goed voorbeeld? Laat het ons weten! - From fe395c14ac1b851a2681aec592b35e048a1de1fc Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 11:54:32 +0100 Subject: [PATCH 158/297] Create vaststellen archiefbescheiden --- .../maatregelen/vaststellen archiefbescheiden | 36 +++++++++++++++++++ 1 file changed, 36 insertions(+) create mode 100644 docs/maatregelen/vaststellen archiefbescheiden diff --git a/docs/maatregelen/vaststellen archiefbescheiden b/docs/maatregelen/vaststellen archiefbescheiden new file mode 100644 index 0000000000..b74fa54e00 --- /dev/null +++ b/docs/maatregelen/vaststellen archiefbescheiden @@ -0,0 +1,36 @@ +--- +title: Vaststellen archiefbescheiden +bron: 4.01 ITGC Toetingskader Algemene rekenkamer +toepassingen: +- niet-impactvol +- impactvol +- hoog-risico +levenscyclus: +- ontwerp +- archiveren +techniek: +- rekenregel +- machine-learning +- generatieve-AI +rollen: +- informatiebeheerder +- proceseigenaar +- contractbeheerder +--- + + + +## Maatregel +Stel de bewaartermijn vast voor de archiefbescheiden. + +## Toelichting +Overleg hierover met de verantwoordelijke binnen de organisatie voor het toepassen van de Archiefwet. + +## Risico +Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. + +## Bronnen +4.01 ITGC Toetingskader Algemene rekenkamer + +## Voorbeeld +Heb jij een goed voorbeeld? Laat het ons weten! From e541fcaf4c5ec8bb5aeac0f40188eafc3fa2b93b Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 11:55:16 +0100 Subject: [PATCH 159/297] Update vaststellen archiefbescheiden --- docs/maatregelen/vaststellen archiefbescheiden | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/maatregelen/vaststellen archiefbescheiden b/docs/maatregelen/vaststellen archiefbescheiden index b74fa54e00..c3891fbc55 100644 --- a/docs/maatregelen/vaststellen archiefbescheiden +++ b/docs/maatregelen/vaststellen archiefbescheiden @@ -1,6 +1,6 @@ --- title: Vaststellen archiefbescheiden -bron: 4.01 ITGC Toetingskader Algemene rekenkamer +bron: Algoritmekader toepassingen: - niet-impactvol - impactvol From 36068baa9ed19bd668cf6744d256b16489818b76 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 11:55:44 +0100 Subject: [PATCH 160/297] Delete docs/maatregelen/vaststellen archiefbescheiden --- .../maatregelen/vaststellen archiefbescheiden | 36 ------------------- 1 file changed, 36 deletions(-) delete mode 100644 docs/maatregelen/vaststellen archiefbescheiden diff --git a/docs/maatregelen/vaststellen archiefbescheiden b/docs/maatregelen/vaststellen archiefbescheiden deleted file mode 100644 index c3891fbc55..0000000000 --- a/docs/maatregelen/vaststellen archiefbescheiden +++ /dev/null @@ -1,36 +0,0 @@ ---- -title: Vaststellen archiefbescheiden -bron: Algoritmekader -toepassingen: -- niet-impactvol -- impactvol -- hoog-risico -levenscyclus: -- ontwerp -- archiveren -techniek: -- rekenregel -- machine-learning -- generatieve-AI -rollen: -- informatiebeheerder -- proceseigenaar -- contractbeheerder ---- - - - -## Maatregel -Stel de bewaartermijn vast voor de archiefbescheiden. - -## Toelichting -Overleg hierover met de verantwoordelijke binnen de organisatie voor het toepassen van de Archiefwet. - -## Risico -Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. - -## Bronnen -4.01 ITGC Toetingskader Algemene rekenkamer - -## Voorbeeld -Heb jij een goed voorbeeld? Laat het ons weten! From bbd452f86852a5210a879fcdf871e6c24e182022 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 11:56:04 +0100 Subject: [PATCH 161/297] Create vaststellen-archiefbescheiden.md --- .../vaststellen-archiefbescheiden.md | 36 +++++++++++++++++++ 1 file changed, 36 insertions(+) create mode 100644 docs/maatregelen/vaststellen-archiefbescheiden.md diff --git a/docs/maatregelen/vaststellen-archiefbescheiden.md b/docs/maatregelen/vaststellen-archiefbescheiden.md new file mode 100644 index 0000000000..49ab9ba628 --- /dev/null +++ b/docs/maatregelen/vaststellen-archiefbescheiden.md @@ -0,0 +1,36 @@ +--- +title: Duiden bewaartermijnen bij archiefbescheiden +bron: 4.01 ITGC Toetingskader Algemene rekenkamer +toepassingen: +- niet-impactvol +- impactvol +- hoog-risico +levenscyclus: +- ontwerp +- archiveren +techniek: +- rekenregel +- machine-learning +- generatieve-AI +rollen: +- informatiebeheerder +- proceseigenaar +- contractbeheerder +--- + + + +## Maatregel +Stel de bewaartermijn vast voor de archiefbescheiden. + +## Toelichting +Overleg hierover met de verantwoordelijke binnen de organisatie voor het toepassen van de Archiefwet. + +## Risico +Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. + +## Bronnen +4.01 ITGC Toetingskader Algemene rekenkamer + +## Voorbeeld +Heb jij een goed voorbeeld? Laat het ons weten! From f0b85451a84f2134559b563c94402bdf6b6f5b8a Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 11:56:53 +0100 Subject: [PATCH 162/297] Update vaststellen-archiefbescheiden.md --- docs/maatregelen/vaststellen-archiefbescheiden.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/maatregelen/vaststellen-archiefbescheiden.md b/docs/maatregelen/vaststellen-archiefbescheiden.md index 49ab9ba628..b74fa54e00 100644 --- a/docs/maatregelen/vaststellen-archiefbescheiden.md +++ b/docs/maatregelen/vaststellen-archiefbescheiden.md @@ -1,5 +1,5 @@ --- -title: Duiden bewaartermijnen bij archiefbescheiden +title: Vaststellen archiefbescheiden bron: 4.01 ITGC Toetingskader Algemene rekenkamer toepassingen: - niet-impactvol From 2aa9066682a40252a1747072b5e98527ad457bc4 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 11:58:14 +0100 Subject: [PATCH 163/297] Update vaststellen-archiefbescheiden.md --- docs/maatregelen/vaststellen-archiefbescheiden.md | 9 ++++----- 1 file changed, 4 insertions(+), 5 deletions(-) diff --git a/docs/maatregelen/vaststellen-archiefbescheiden.md b/docs/maatregelen/vaststellen-archiefbescheiden.md index b74fa54e00..c9030e7ce0 100644 --- a/docs/maatregelen/vaststellen-archiefbescheiden.md +++ b/docs/maatregelen/vaststellen-archiefbescheiden.md @@ -1,6 +1,6 @@ --- title: Vaststellen archiefbescheiden -bron: 4.01 ITGC Toetingskader Algemene rekenkamer +bron: toepassingen: - niet-impactvol - impactvol @@ -15,22 +15,21 @@ techniek: rollen: - informatiebeheerder - proceseigenaar -- contractbeheerder --- ## Maatregel -Stel de bewaartermijn vast voor de archiefbescheiden. +Er moet worden vastgesteld welke documenten, data of informatie van het algoritme of het AI-systeem moeten gelden als archiefbescheiden. ## Toelichting -Overleg hierover met de verantwoordelijke binnen de organisatie voor het toepassen van de Archiefwet. +Hierbij kan worden gedacht aan de broncode, trainings- en testdata, (technische) documentatie en de output. Overleg hierover met de verantwoordelijke binnen de organisatie voor het toepassen van de Archiefwet. ## Risico Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. ## Bronnen -4.01 ITGC Toetingskader Algemene rekenkamer + ## Voorbeeld Heb jij een goed voorbeeld? Laat het ons weten! From 489d6f7f75f07948567ced45759be5e606853875 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 11:59:28 +0100 Subject: [PATCH 164/297] Update duurzaam-toegankelijkheid-archiefbescheiden.md --- docs/maatregelen/duurzaam-toegankelijkheid-archiefbescheiden.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/maatregelen/duurzaam-toegankelijkheid-archiefbescheiden.md b/docs/maatregelen/duurzaam-toegankelijkheid-archiefbescheiden.md index 118e8e3c68..642f4a5863 100644 --- a/docs/maatregelen/duurzaam-toegankelijkheid-archiefbescheiden.md +++ b/docs/maatregelen/duurzaam-toegankelijkheid-archiefbescheiden.md @@ -1,5 +1,5 @@ --- -title: Duurzaam toegankelijkheid archiefbescheiden +title: Duurzame toegankelijkheid archiefbescheiden bron: Algoritmekader toepassingen: - niet-impactvol From 5487629ce70bc3f4fedb59c1a2f48c8528a95daa Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 12:01:31 +0100 Subject: [PATCH 165/297] Delete docs/vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten --- .../inkoop/verbod-schenden-auteursrechten | 48 ------------------- 1 file changed, 48 deletions(-) delete mode 100644 docs/vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten diff --git a/docs/vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten b/docs/vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten deleted file mode 100644 index 011c792c73..0000000000 --- a/docs/vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten +++ /dev/null @@ -1,48 +0,0 @@ ---- -title: Archiveren -hide: navigation ---- - -!!! info "Disclaimer" - - Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). - -# Archiveren - -## Vereiste -Auteursrechten mogen niet geschonden worden bij het ontwikkelen en gebruiken van algoritmen en AI. - -## Toelichting -Bepaalde vormen van algoritmen en AI worden ontwikkeld op basis van grote hoeveelheden data. Deze data wordt gebruikt voor het trainingen en testen van algoritmen en AI. Deze data mag geen inbreuk maken op Auteursrechten. Ook de gegenereerde output van algoritmen en AI mag geen inbreuk maken op deze rechten. - -| **Type** | **Bron** | **Toelichting** | -|---------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|---------------------------------------------------------------| -| Wet- en regelgeving | [Art. 1, 4-9, 10, 13, 15n jo. 15o Auteurswet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0001886/2022-10-01) | Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | -| Wet- en regelgeving | [Art 3 en 4 DSM-richtlijn (EU 2019/790) | Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | - -## Wanneer van toepassing? - -| **hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **impactvolle algoritmes** | **niet-impactvolle algoritmes** | -|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | - -## Risico -Het is onduidelijk of de ontwikkelaar van het algoritme of AI voldoende rekening heeft gehouden met de rechten van auteurs wiens werken al dan niet zijn gebruikt als trainingsdata voor het ontwikkelde algoritme of AI. Daardoor ontstaat het risico, bv. bij scraping van data van het internet, dat auteursrechten worden geschonden. - -## Maatregelen - -De aanbevolen maatregelen zijn afhankelijk van de gebruikte techiek van het algoritme. Selecteer hieronder de gebruikt techniek. - -=== "Rekenregels" - - - -=== "Machine learning" - - - -=== "Generatieve AI" - - - -!!! note "opmerking" From d215226af1533efb03961830fc934add2b2f164f Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: ruthkoole Date: Mon, 25 Mar 2024 12:03:55 +0100 Subject: [PATCH 166/297] fix verwijzingen naar bestanden --- docs/levenscyclus/probleemanalyse.md | 2 +- docs/maatregelen/archiefwet-inkoopproces.md | 2 +- docs/rollen/aanbieder.md | 5 +++++ 3 files changed, 7 insertions(+), 2 deletions(-) create mode 100644 docs/rollen/aanbieder.md diff --git a/docs/levenscyclus/probleemanalyse.md b/docs/levenscyclus/probleemanalyse.md index 2b36587184..cee10eaf51 100644 --- a/docs/levenscyclus/probleemanalyse.md +++ b/docs/levenscyclus/probleemanalyse.md @@ -6,7 +6,7 @@ In deze fase wordt het probleem gedefinieerd dat moet worden opgelost. Het omvat ## Maatregelen - + !!! info "Disclaimer" diff --git a/docs/maatregelen/archiefwet-inkoopproces.md b/docs/maatregelen/archiefwet-inkoopproces.md index 53e78bf6c3..89c58a9697 100644 --- a/docs/maatregelen/archiefwet-inkoopproces.md +++ b/docs/maatregelen/archiefwet-inkoopproces.md @@ -6,7 +6,7 @@ toepassingen: - impactvol - hoog-risico levenscyclus: -- probleem analyse +- probleemanalyse techniek: - rekenregel - machine-learning diff --git a/docs/rollen/aanbieder.md b/docs/rollen/aanbieder.md new file mode 100644 index 0000000000..0bd05cd870 --- /dev/null +++ b/docs/rollen/aanbieder.md @@ -0,0 +1,5 @@ +--- +title: Aanbieder +--- + +Hier komt meer informatie over de rol \ No newline at end of file From 9423d4a2bc7621fb87809611f42a8b355264d8b0 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 12:05:14 +0100 Subject: [PATCH 167/297] Create verbod-schenden-auteursrechten.md --- .../inkoop/verbod-schenden-auteursrechten.md | 51 +++++++++++++++++++ 1 file changed, 51 insertions(+) create mode 100644 docs/vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten.md diff --git a/docs/vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten.md b/docs/vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten.md new file mode 100644 index 0000000000..19c3d43b31 --- /dev/null +++ b/docs/vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten.md @@ -0,0 +1,51 @@ +--- +title: Verbod schenden auteursrechten +hide: navigation +--- + +!!! info "Disclaimer" + + Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). + +# Auteursrechten + +## Vereiste +Auteursrechten mogen niet geschonden worden bij het ontwikkelen en gebruiken van algoritmen en AI. + +## Toelichting +Bepaalde vormen van algoritmen en AI worden ontwikkeld op basis van grote hoeveelheden data. Deze data wordt gebruikt voor het trainingen en testen van algoritmen en AI. Deze data mag geen inbreuk maken op Auteursrechten. Ook de gegenereerde output van algoritmen en AI mag geen inbreuk maken op deze rechten. + +## Bronnen + +| **Type** | **Bron** | **Toelichting** | +|---------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|---------------------------------------------------------------| +| Wet- en regelgeving | [Art. 1, 4-9, 10, 13, 15n jo 15o Auteurswet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0001886/2022-10-01) | Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | +| Wet- en regelgeving | [Art. 3 en 4 DSM-Richtlijn (EU 2019/790) | Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | + +## Wanneer van toepassing? + +| **hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **impactvolle algoritmes** | **niet-impactvolle algoritmes** | +|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| +| :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | + +## Risico +Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. + +## Maatregelen + +De aanbevolen maatregelen zijn afhankelijk van de gebruikte techiek van het algoritme. Selecteer hieronder de gebruikt techniek. + +=== "Rekenregels" + + + +=== "Machine learning" + + + +=== "Generatieve AI" + + + +!!! note "opmerking" + Het kan zo zijn dat de te nemen maatregelen afhankelijk zijn van de gebruikte techniek. From 716a0fb35353d23b969d09162516dc7c91fd94ab Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 12:12:06 +0100 Subject: [PATCH 168/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 1 + 1 file changed, 1 insertion(+) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index f0bedb664c..bb7a072c17 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -39,6 +39,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld |------------------------------------------------------------------------------------|-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| | [Archiveren](../../vereisten/governance/Archiveren.md ) | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | [Non-discriminatie](../../vereisten/fundamentele%20rechten/Non%20discriminatie.md) | ......... | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Verbod schenden Auteursrechten](../../vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten.md ) | Bepaalde vormen van algoritmen en AI worden ontwikkeld op basis van grote hoeveelheden data. Deze data wordt gebruikt voor het trainingen en testen van algoritmen en AI. Deze data mag geen inbreuk maken op Auteursrechten. Ook de gegenereerde output van algoritmen en AI mag geen inbreuk maken op deze rechten. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | ## Nuttige informatie [Europese modelcontractbepalingen AI-systemen (hoog risico)](https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_template_High_Risk%20NL.pdf) From 9f2c483a477677560313b604dc6dedec2aadaa28 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 12:15:07 +0100 Subject: [PATCH 169/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 6 ++++++ 1 file changed, 6 insertions(+) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index bb7a072c17..72b39a1771 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -41,6 +41,12 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | [Non-discriminatie](../../vereisten/fundamentele%20rechten/Non%20discriminatie.md) | ......... | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | [Verbod schenden Auteursrechten](../../vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten.md ) | Bepaalde vormen van algoritmen en AI worden ontwikkeld op basis van grote hoeveelheden data. Deze data wordt gebruikt voor het trainingen en testen van algoritmen en AI. Deze data mag geen inbreuk maken op Auteursrechten. Ook de gegenereerde output van algoritmen en AI mag geen inbreuk maken op deze rechten. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Kwaliteitsmanagementsysteem](../../vereisten/governance/kwaliteitsmanagamentsysteem.md) | De ontwikkelaar van een AI-systeem of een 'general purpose AI model' die deze op de markt plaatst zal een kwaliteitsmanagementsysteem toepassen waarmee wordt voldaan aan de verplichtingen die voortkomen uit de AI-verordening. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + + + + ## Nuttige informatie [Europese modelcontractbepalingen AI-systemen (hoog risico)](https://public-buyers-community.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-10/AI_Procurement_Clauses_template_High_Risk%20NL.pdf) From fb402d6e8121fe3f2d62ff4727f8e0691712e531 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 12:16:08 +0100 Subject: [PATCH 170/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 72b39a1771..53e14a553d 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -42,7 +42,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | [Verbod schenden Auteursrechten](../../vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten.md ) | Bepaalde vormen van algoritmen en AI worden ontwikkeld op basis van grote hoeveelheden data. Deze data wordt gebruikt voor het trainingen en testen van algoritmen en AI. Deze data mag geen inbreuk maken op Auteursrechten. Ook de gegenereerde output van algoritmen en AI mag geen inbreuk maken op deze rechten. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -| [Kwaliteitsmanagementsysteem](../../vereisten/governance/kwaliteitsmanagamentsysteem.md) | De ontwikkelaar van een AI-systeem of een 'general purpose AI model' die deze op de markt plaatst zal een kwaliteitsmanagementsysteem toepassen waarmee wordt voldaan aan de verplichtingen die voortkomen uit de AI-verordening. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Kwaliteitsmanagementsysteem](../../vereisten/governance/kwaliteitsmanagementsysteem.md) | De ontwikkelaar van een AI-systeem of een 'general purpose AI model' die deze op de markt plaatst zal een kwaliteitsmanagementsysteem toepassen waarmee wordt voldaan aan de verplichtingen die voortkomen uit de AI-verordening. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | From 5cdf4f32e558c427b45b39711da980c277421fa9 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 12:17:11 +0100 Subject: [PATCH 171/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 53e14a553d..9eabf56580 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -42,7 +42,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | [Verbod schenden Auteursrechten](../../vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten.md ) | Bepaalde vormen van algoritmen en AI worden ontwikkeld op basis van grote hoeveelheden data. Deze data wordt gebruikt voor het trainingen en testen van algoritmen en AI. Deze data mag geen inbreuk maken op Auteursrechten. Ook de gegenereerde output van algoritmen en AI mag geen inbreuk maken op deze rechten. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -| [Kwaliteitsmanagementsysteem](../../vereisten/governance/kwaliteitsmanagementsysteem.md) | De ontwikkelaar van een AI-systeem of een 'general purpose AI model' die deze op de markt plaatst zal een kwaliteitsmanagementsysteem toepassen waarmee wordt voldaan aan de verplichtingen die voortkomen uit de AI-verordening. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Kwaliteitsmanagementsysteem](../../vereisten/governance/Kwaliteitsmanagementsysteem.md) | De ontwikkelaar van een AI-systeem of een 'general purpose AI model' die deze op de markt plaatst zal een kwaliteitsmanagementsysteem toepassen waarmee wordt voldaan aan de verplichtingen die voortkomen uit de AI-verordening. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | From 46fc276fe3bfa86646fc74047aea330318f3568b Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 12:18:24 +0100 Subject: [PATCH 172/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 3 +++ 1 file changed, 3 insertions(+) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 9eabf56580..093e1079a8 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -41,6 +41,9 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | [Non-discriminatie](../../vereisten/fundamentele%20rechten/Non%20discriminatie.md) | ......... | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | [Verbod schenden Auteursrechten](../../vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten.md ) | Bepaalde vormen van algoritmen en AI worden ontwikkeld op basis van grote hoeveelheden data. Deze data wordt gebruikt voor het trainingen en testen van algoritmen en AI. Deze data mag geen inbreuk maken op Auteursrechten. Ook de gegenereerde output van algoritmen en AI mag geen inbreuk maken op deze rechten. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Kwaliteitsmanagementsysteem](../../vereisten/governance/kwaliteitsmanagementsysteem.md ) | De ontwikkelaar van een AI-systeem of een 'general purpose AI model' die deze op de markt plaatst zal een kwaliteitsmanagementsysteem toepassen waarmee wordt voldaan aan de verplichtingen die voortkomen uit de AI-verordening. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | [Kwaliteitsmanagementsysteem](../../vereisten/governance/Kwaliteitsmanagementsysteem.md) | De ontwikkelaar van een AI-systeem of een 'general purpose AI model' die deze op de markt plaatst zal een kwaliteitsmanagementsysteem toepassen waarmee wordt voldaan aan de verplichtingen die voortkomen uit de AI-verordening. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | From f0ab5a3a386e917ee55d659fc69d7e9c68e2e22f Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 12:19:03 +0100 Subject: [PATCH 173/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 093e1079a8..3ec667f3df 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -42,7 +42,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | [Verbod schenden Auteursrechten](../../vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten.md ) | Bepaalde vormen van algoritmen en AI worden ontwikkeld op basis van grote hoeveelheden data. Deze data wordt gebruikt voor het trainingen en testen van algoritmen en AI. Deze data mag geen inbreuk maken op Auteursrechten. Ook de gegenereerde output van algoritmen en AI mag geen inbreuk maken op deze rechten. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -| [Kwaliteitsmanagementsysteem](../../vereisten/governance/kwaliteitsmanagementsysteem.md ) | De ontwikkelaar van een AI-systeem of een 'general purpose AI model' die deze op de markt plaatst zal een kwaliteitsmanagementsysteem toepassen waarmee wordt voldaan aan de verplichtingen die voortkomen uit de AI-verordening. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Kwaliteitsmanagementsysteem](../../vereisten/governance/Kwaliteitsmanagementsysteem.md ) | De ontwikkelaar van een AI-systeem of een 'general purpose AI model' die deze op de markt plaatst zal een kwaliteitsmanagementsysteem toepassen waarmee wordt voldaan aan de verplichtingen die voortkomen uit de AI-verordening. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | [Kwaliteitsmanagementsysteem](../../vereisten/governance/Kwaliteitsmanagementsysteem.md) | De ontwikkelaar van een AI-systeem of een 'general purpose AI model' die deze op de markt plaatst zal een kwaliteitsmanagementsysteem toepassen waarmee wordt voldaan aan de verplichtingen die voortkomen uit de AI-verordening. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | From 836e8396781c4e1ba7e3a5f9c206a7587faba149 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 12:21:07 +0100 Subject: [PATCH 174/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 5 +---- 1 file changed, 1 insertion(+), 4 deletions(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 3ec667f3df..671d27a27b 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -42,10 +42,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | [Verbod schenden Auteursrechten](../../vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten.md ) | Bepaalde vormen van algoritmen en AI worden ontwikkeld op basis van grote hoeveelheden data. Deze data wordt gebruikt voor het trainingen en testen van algoritmen en AI. Deze data mag geen inbreuk maken op Auteursrechten. Ook de gegenereerde output van algoritmen en AI mag geen inbreuk maken op deze rechten. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -| [Kwaliteitsmanagementsysteem](../../vereisten/governance/Kwaliteitsmanagementsysteem.md ) | De ontwikkelaar van een AI-systeem of een 'general purpose AI model' die deze op de markt plaatst zal een kwaliteitsmanagementsysteem toepassen waarmee wordt voldaan aan de verplichtingen die voortkomen uit de AI-verordening. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | - -style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -| [Kwaliteitsmanagementsysteem](../../vereisten/governance/Kwaliteitsmanagementsysteem.md) | De ontwikkelaar van een AI-systeem of een 'general purpose AI model' die deze op de markt plaatst zal een kwaliteitsmanagementsysteem toepassen waarmee wordt voldaan aan de verplichtingen die voortkomen uit de AI-verordening. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| Non discriminatie](../../vereisten/fundamentele rechten/Non discriminatie.md ) | De ontwikkelaar van een AI-systeem of een 'general purpose AI model' die deze op de markt plaatst zal een kwaliteitsmanagementsysteem toepassen waarmee wordt voldaan aan de verplichtingen die voortkomen uit de AI-verordening. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | From d8f9bd3046ce4b553655abf0d021c3c0da591f47 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 12:22:36 +0100 Subject: [PATCH 175/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 5 ++--- 1 file changed, 2 insertions(+), 3 deletions(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 671d27a27b..7e8d694a1a 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -38,11 +38,10 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |------------------------------------------------------------------------------------|-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| | [Archiveren](../../vereisten/governance/Archiveren.md ) | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -| [Non-discriminatie](../../vereisten/fundamentele%20rechten/Non%20discriminatie.md) | ......... | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Non-discriminatie](../../vereisten/fundamentele%20rechten/Non%20discriminatie.md) | Verbod op ongelijke behandeling in gelijke omstandigheden. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | [Verbod schenden Auteursrechten](../../vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten.md ) | Bepaalde vormen van algoritmen en AI worden ontwikkeld op basis van grote hoeveelheden data. Deze data wordt gebruikt voor het trainingen en testen van algoritmen en AI. Deze data mag geen inbreuk maken op Auteursrechten. Ook de gegenereerde output van algoritmen en AI mag geen inbreuk maken op deze rechten. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -| Non discriminatie](../../vereisten/fundamentele rechten/Non discriminatie.md ) | De ontwikkelaar van een AI-systeem of een 'general purpose AI model' die deze op de markt plaatst zal een kwaliteitsmanagementsysteem toepassen waarmee wordt voldaan aan de verplichtingen die voortkomen uit de AI-verordening. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | + From c219628b10f53992fcb0aec058cee2ec929e8a6e Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 12:25:15 +0100 Subject: [PATCH 176/297] Update vaststellen-archiefbescheiden.md --- docs/maatregelen/vaststellen-archiefbescheiden.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/maatregelen/vaststellen-archiefbescheiden.md b/docs/maatregelen/vaststellen-archiefbescheiden.md index c9030e7ce0..bf13f6f36d 100644 --- a/docs/maatregelen/vaststellen-archiefbescheiden.md +++ b/docs/maatregelen/vaststellen-archiefbescheiden.md @@ -20,7 +20,7 @@ rollen: ## Maatregel -Er moet worden vastgesteld welke documenten, data of informatie van het algoritme of het AI-systeem moeten gelden als archiefbescheiden. +Er moet worden vastgesteld welke documenten, data of informatie van het algoritme of het AI-systeem gelden als archiefbescheiden. ## Toelichting Hierbij kan worden gedacht aan de broncode, trainings- en testdata, (technische) documentatie en de output. Overleg hierover met de verantwoordelijke binnen de organisatie voor het toepassen van de Archiefwet. From 7998f190b8926b277505ed2fc5146c1a1ca16321 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 12:25:57 +0100 Subject: [PATCH 177/297] Update duurzaam-toegankelijkheid-archiefbescheiden.md --- docs/maatregelen/duurzaam-toegankelijkheid-archiefbescheiden.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/maatregelen/duurzaam-toegankelijkheid-archiefbescheiden.md b/docs/maatregelen/duurzaam-toegankelijkheid-archiefbescheiden.md index 642f4a5863..37ee63583e 100644 --- a/docs/maatregelen/duurzaam-toegankelijkheid-archiefbescheiden.md +++ b/docs/maatregelen/duurzaam-toegankelijkheid-archiefbescheiden.md @@ -23,7 +23,7 @@ rollen: Stel vast hoe de archiefbescheiden op een duurzame wijze toegankelijk kunnen worden gemaakt. ## Toelichting -Het moet mogelijk zijn dat archiefbescheiden daadwerkelijk overhandigd kunnen worden aan betrokken partijen. Denk hierbij aan burgers, onderneming, toezichthouder of rechters. +Het moet mogelijk zijn dat archiefbescheiden daadwerkelijk overhandigd kunnen worden aan betrokken partijen. Denk hierbij aan burgers, onderneming, toezichthouder of rechters. Overleg hierover met de verantwoordelijke binnen de organisatie voor het toepassen van de Archiefwet. ## Risico Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. From c9da7a37db66891b47c323284c9e343bbe6cd08e Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 12:27:02 +0100 Subject: [PATCH 178/297] Update archiefwet-inkoopproces.md --- docs/maatregelen/archiefwet-inkoopproces.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/maatregelen/archiefwet-inkoopproces.md b/docs/maatregelen/archiefwet-inkoopproces.md index 89c58a9697..02f18db291 100644 --- a/docs/maatregelen/archiefwet-inkoopproces.md +++ b/docs/maatregelen/archiefwet-inkoopproces.md @@ -23,7 +23,7 @@ rollen: Maak de vereisten op grond van de Archiefwet en die zien op algoritmen en AI (systemen) onderdeel van het inkoopproces door deze te duiden en te communiceren met aanbieders. ## Toelichting -Het is van belang dat marktpartijen tijdig kunnen beoordelen of hun voorzieningen voldoet of kan worden aangepast aan de vereisten uit de Archiefwet. Dit kan kenbaar worden gemaakt bijvoorbeeld via het Programma van Eisen of contractuele voorwaarden +Het is van belang dat marktpartijen tijdig kunnen beoordelen of hun voorzieningen voldoet of kan gaan voldoen aan de vereisten uit de Archiefwet voor de betreffende toepassing. Dit kan kenbaar worden gemaakt bijvoorbeeld in het Programma van Eisen of met contractuele voorwaarden ## Risico Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. From 09139096e45438222d162dfa38139d05198b478a Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 12:32:09 +0100 Subject: [PATCH 179/297] Update bewaartermijnen-onderliggende-systemen.md --- docs/maatregelen/bewaartermijnen-onderliggende-systemen.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/maatregelen/bewaartermijnen-onderliggende-systemen.md b/docs/maatregelen/bewaartermijnen-onderliggende-systemen.md index 8085e1aec4..fa5c38578c 100644 --- a/docs/maatregelen/bewaartermijnen-onderliggende-systemen.md +++ b/docs/maatregelen/bewaartermijnen-onderliggende-systemen.md @@ -1,5 +1,5 @@ --- -title: Bewaartermijnen onderliggende systemen +title: Toepassen bewaartermijnen bron: Algoritmekader thema's: - governance From 38c69b1b0adcaea2091e1d6ae9462df91f1ea79c Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 12:32:54 +0100 Subject: [PATCH 180/297] Update vaststellen-archiefbescheiden.md --- docs/maatregelen/vaststellen-archiefbescheiden.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/maatregelen/vaststellen-archiefbescheiden.md b/docs/maatregelen/vaststellen-archiefbescheiden.md index bf13f6f36d..dc56fb4af6 100644 --- a/docs/maatregelen/vaststellen-archiefbescheiden.md +++ b/docs/maatregelen/vaststellen-archiefbescheiden.md @@ -1,6 +1,6 @@ --- title: Vaststellen archiefbescheiden -bron: +bron: Algoritmekader toepassingen: - niet-impactvol - impactvol From 8ce66d8cc620cacc839f84c2b6f2eb02e994e6b8 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 12:43:00 +0100 Subject: [PATCH 181/297] Update Mensenrechteneffectbeoordeling.md --- .../Mensenrechteneffectbeoordeling.md | 53 ++++++++++++++----- 1 file changed, 40 insertions(+), 13 deletions(-) diff --git a/docs/vereisten/governance/Mensenrechteneffectbeoordeling.md b/docs/vereisten/governance/Mensenrechteneffectbeoordeling.md index 78c18d56fd..c32125f002 100644 --- a/docs/vereisten/governance/Mensenrechteneffectbeoordeling.md +++ b/docs/vereisten/governance/Mensenrechteneffectbeoordeling.md @@ -1,37 +1,64 @@ --- title: Mensenrechteneffectbeoordeling - +hide: navigation --- !!! info "Disclaimer" Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). +# Archiveren -## Norm -**Een mensenrechteneffectbeoordeling / Fundamental Right Impact Assessment is verplicht, indien een verwerking van persoonsgegevens waarschijnlijk een hoog risico inhoudt voor de rechten van natuurlijke personen.** +## Vereiste +Een mensenrechteneffectbeoordeling / Fundamental Right Impact Assessment is verplicht, indien een verwerking van persoonsgegevens waarschijnlijk een hoog risico inhoudt voor de rechten van natuurlijke personen -## Risico -In progress +## Toelichting -## Bronnen -#### Wet- en regelgeving -- [AI Act](https://artificialintelligenceact.eu/wp-content/uploads/2023/08/AI-Mandates-20-June-2023.pdf), artikel 29 +## Bronnen +| **Type** | **Bron** | **Toelichting** | +|---------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|---------------------------------------------------------------| +| -#### Toetsingskaders +## Wanneer van toepassing? +| **hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **impactvolle algoritmes** | **niet-impactvolle algoritmes** | +|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| +| :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | -## Toelichting +## Risico ## Maatregelen -## Rollen -Hieronder beschrijven we welke rollen er betrokken kunnen worden bij de uitvoering van deze norm. +De aanbevolen maatregelen zijn afhankelijk van de gebruikte techiek van het algoritme. Selecteer hieronder de gebruikt techniek. + +=== "Rekenregels" + + + +=== "Machine learning" + + + +=== "Generatieve AI" + + + +!!! note "opmerking" + Het kan zo zijn dat de te nemen maatregelen afhankelijk zijn van de gebruikte techniek. + + + + + + + + + + -## Best practices From 3bb0b320cd875bd40e1ca2ad842a168546fd4cce Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 12:45:25 +0100 Subject: [PATCH 182/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 ++ 1 file changed, 2 insertions(+) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 7e8d694a1a..309a4ae45a 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -41,6 +41,8 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | [Non-discriminatie](../../vereisten/fundamentele%20rechten/Non%20discriminatie.md) | Verbod op ongelijke behandeling in gelijke omstandigheden. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | [Verbod schenden Auteursrechten](../../vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten.md ) | Bepaalde vormen van algoritmen en AI worden ontwikkeld op basis van grote hoeveelheden data. Deze data wordt gebruikt voor het trainingen en testen van algoritmen en AI. Deze data mag geen inbreuk maken op Auteursrechten. Ook de gegenereerde output van algoritmen en AI mag geen inbreuk maken op deze rechten. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Mensenrechteneffectbeoordeling](../../vereisten/goverance/Mensenrechteneffectbeoordeling.md ) | Een mensenrechteneffectbeoordeling / Fundamental Right Impact Assessment is verplicht, indien een verwerking van persoonsgegevens waarschijnlijk een hoog risico inhoudt voor de rechten van natuurlijke personen | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | From 983e5e11930b87fb2ff30ad68e949244f23b134e Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 12:45:51 +0100 Subject: [PATCH 183/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 5 ++--- 1 file changed, 2 insertions(+), 3 deletions(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 309a4ae45a..96aba1d662 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -38,13 +38,12 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |------------------------------------------------------------------------------------|-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| | [Archiveren](../../vereisten/governance/Archiveren.md ) | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -| [Non-discriminatie](../../vereisten/fundamentele%20rechten/Non%20discriminatie.md) | Verbod op ongelijke behandeling in gelijke omstandigheden. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -| [Verbod schenden Auteursrechten](../../vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten.md ) | Bepaalde vormen van algoritmen en AI worden ontwikkeld op basis van grote hoeveelheden data. Deze data wordt gebruikt voor het trainingen en testen van algoritmen en AI. Deze data mag geen inbreuk maken op Auteursrechten. Ook de gegenereerde output van algoritmen en AI mag geen inbreuk maken op deze rechten. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | [Mensenrechteneffectbeoordeling](../../vereisten/goverance/Mensenrechteneffectbeoordeling.md ) | Een mensenrechteneffectbeoordeling / Fundamental Right Impact Assessment is verplicht, indien een verwerking van persoonsgegevens waarschijnlijk een hoog risico inhoudt voor de rechten van natuurlijke personen | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | - +| [Non-discriminatie](../../vereisten/fundamentele%20rechten/Non%20discriminatie.md) | Verbod op ongelijke behandeling in gelijke omstandigheden. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Verbod schenden Auteursrechten](../../vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten.md ) | Bepaalde vormen van algoritmen en AI worden ontwikkeld op basis van grote hoeveelheden data. Deze data wordt gebruikt voor het trainingen en testen van algoritmen en AI. Deze data mag geen inbreuk maken op Auteursrechten. Ook de gegenereerde output van algoritmen en AI mag geen inbreuk maken op deze rechten. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | From 201f79cba5bccd4c5b4ca346e1f984f82ad3cbc6 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 12:46:20 +0100 Subject: [PATCH 184/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 6 ++---- 1 file changed, 2 insertions(+), 4 deletions(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 96aba1d662..67cb61fe69 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -38,12 +38,10 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |------------------------------------------------------------------------------------|-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| | [Archiveren](../../vereisten/governance/Archiveren.md ) | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | - -style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -| [Mensenrechteneffectbeoordeling](../../vereisten/goverance/Mensenrechteneffectbeoordeling.md ) | Een mensenrechteneffectbeoordeling / Fundamental Right Impact Assessment is verplicht, indien een verwerking van persoonsgegevens waarschijnlijk een hoog risico inhoudt voor de rechten van natuurlijke personen | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | - | [Non-discriminatie](../../vereisten/fundamentele%20rechten/Non%20discriminatie.md) | Verbod op ongelijke behandeling in gelijke omstandigheden. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | [Verbod schenden Auteursrechten](../../vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten.md ) | Bepaalde vormen van algoritmen en AI worden ontwikkeld op basis van grote hoeveelheden data. Deze data wordt gebruikt voor het trainingen en testen van algoritmen en AI. Deze data mag geen inbreuk maken op Auteursrechten. Ook de gegenereerde output van algoritmen en AI mag geen inbreuk maken op deze rechten. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Mensenrechteneffectbeoordeling](../../vereisten/goverance/Mensenrechteneffectbeoordeling.md ) | Een mensenrechteneffectbeoordeling / Fundamental Right Impact Assessment is verplicht, indien een verwerking van persoonsgegevens waarschijnlijk een hoog risico inhoudt voor de rechten van natuurlijke personen | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | From 087bd1c2f0b54df6fe6bd17724ea441e53f63f6b Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 12:46:40 +0100 Subject: [PATCH 185/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 1 - 1 file changed, 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 67cb61fe69..85d0b9c4ef 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -40,7 +40,6 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | [Archiveren](../../vereisten/governance/Archiveren.md ) | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | [Non-discriminatie](../../vereisten/fundamentele%20rechten/Non%20discriminatie.md) | Verbod op ongelijke behandeling in gelijke omstandigheden. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | [Verbod schenden Auteursrechten](../../vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten.md ) | Bepaalde vormen van algoritmen en AI worden ontwikkeld op basis van grote hoeveelheden data. Deze data wordt gebruikt voor het trainingen en testen van algoritmen en AI. Deze data mag geen inbreuk maken op Auteursrechten. Ook de gegenereerde output van algoritmen en AI mag geen inbreuk maken op deze rechten. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | [Mensenrechteneffectbeoordeling](../../vereisten/goverance/Mensenrechteneffectbeoordeling.md ) | Een mensenrechteneffectbeoordeling / Fundamental Right Impact Assessment is verplicht, indien een verwerking van persoonsgegevens waarschijnlijk een hoog risico inhoudt voor de rechten van natuurlijke personen | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | From 0758cc9f8bdec4ef96bcf50bcf3998f088b6a472 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 12:47:51 +0100 Subject: [PATCH 186/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 85d0b9c4ef..c7a94ef7a2 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -40,7 +40,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | [Archiveren](../../vereisten/governance/Archiveren.md ) | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | [Non-discriminatie](../../vereisten/fundamentele%20rechten/Non%20discriminatie.md) | Verbod op ongelijke behandeling in gelijke omstandigheden. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | [Verbod schenden Auteursrechten](../../vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten.md ) | Bepaalde vormen van algoritmen en AI worden ontwikkeld op basis van grote hoeveelheden data. Deze data wordt gebruikt voor het trainingen en testen van algoritmen en AI. Deze data mag geen inbreuk maken op Auteursrechten. Ook de gegenereerde output van algoritmen en AI mag geen inbreuk maken op deze rechten. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -| [Mensenrechteneffectbeoordeling](../../vereisten/goverance/Mensenrechteneffectbeoordeling.md ) | Een mensenrechteneffectbeoordeling / Fundamental Right Impact Assessment is verplicht, indien een verwerking van persoonsgegevens waarschijnlijk een hoog risico inhoudt voor de rechten van natuurlijke personen | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Kwaliteitsmanagementsysteem](../../vereisten/goverance/Kwaliteitsmanagementsysteem.md ) | Een mensenrechteneffectbeoordeling / Fundamental Right Impact Assessment is verplicht, indien een verwerking van persoonsgegevens waarschijnlijk een hoog risico inhoudt voor de rechten van natuurlijke personen | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | From 78e0146221c2265ad8b6556d78aa23fc6a3cfb66 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 12:48:40 +0100 Subject: [PATCH 187/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index c7a94ef7a2..88574a14e6 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -40,7 +40,7 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | [Archiveren](../../vereisten/governance/Archiveren.md ) | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | [Non-discriminatie](../../vereisten/fundamentele%20rechten/Non%20discriminatie.md) | Verbod op ongelijke behandeling in gelijke omstandigheden. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | [Verbod schenden Auteursrechten](../../vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten.md ) | Bepaalde vormen van algoritmen en AI worden ontwikkeld op basis van grote hoeveelheden data. Deze data wordt gebruikt voor het trainingen en testen van algoritmen en AI. Deze data mag geen inbreuk maken op Auteursrechten. Ook de gegenereerde output van algoritmen en AI mag geen inbreuk maken op deze rechten. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -| [Kwaliteitsmanagementsysteem](../../vereisten/goverance/Kwaliteitsmanagementsysteem.md ) | Een mensenrechteneffectbeoordeling / Fundamental Right Impact Assessment is verplicht, indien een verwerking van persoonsgegevens waarschijnlijk een hoog risico inhoudt voor de rechten van natuurlijke personen | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Kwaliteitsmanagementsysteem](../../vereisten/goverance/Kwaliteitsmanagementsysteem.md ) | De ontwikkelaar van een AI-systeem of een 'general purpose AI model' die deze op de markt plaatst zal een kwaliteitsmanagementsysteem toepassen waarmee wordt voldaan aan de verplichtingen die voortkomen uit de AI-verordening. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | From 87e13ac236de905d05c68eca85dc926540d64dd0 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 12:53:10 +0100 Subject: [PATCH 188/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 88574a14e6..66ffd69f82 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -10,7 +10,7 @@ icon: material/cart Door middel van publieke inkoop wordt door overheidsinstellingen software ingekocht. Deze software wordt ingekocht om ambtenaren te ondersteunen met hun werkzaamheden om zo maatschappelijk waarden te creëren. Het kan bijvoorbeeld gaan om het inkopen van een systeem waarmee een aanvraag voor een subsidie of vergunning kan worden behandeld. Het virtueel vergaderen of het digitaal samenwerken aan documenten zijn hier ook voorbeelden van. -Software met algoritmen en AI wordt vaak ontwikkeld door gespecialiseerde aanbieders en bevat in steeds meer algoritmen en AI. Het komt ook voor dat de overheid deze technologie zelf ontwikkelt. Deze algoritmen en AI kunnen eenvoudig van aard zijn, zoals het maken van een eenvoudige berekening. Zij kunnen complexer van aard zijn, zoals een voorspelling geven of het genereren van informatie. In het laatste geval kan worden gedacht aan ChatGPT, Google Bard of Co-Pilot. +Software met algoritmen en AI wordt vaak ontwikkeld door gespecialiseerde aanbieders en bevat steeds meer algoritmen en AI. Het komt ook voor dat de overheid deze technologie zelf ontwikkelt. Deze algoritmen en AI kunnen eenvoudig van aard zijn, zoals het maken van een eenvoudige berekening. Zij kunnen complexer van aard zijn, zoals een voorspelling geven of het genereren van informatie. In het laatste geval kan worden gedacht aan ChatGPT, Google Bard of Co-Pilot. Er zijn verschillende type technologieën die vallen onder het bereik van algoritmen en AI. In dit kader drukken we deze uit als ‘rekenregel’, ‘machine learning’ en ‘generatieve AI’. Elke technologie heeft eigen bijzondere aandachtspunten. Ook de bijbehorende risico’s kunnen per type verschillen. Het identificeren van deze risico’s en het treffen van beheersmaatregelen is daarbij van belang. Dat geldt in het bijzonder als algoritmen en AI bijdragen aan de totstandkoming van overheidsbesluitvorming en impactvolle beslissingen die burgers en ondernemingen raken. Door bij publieke inkoop van software met algoritmen en AI rekening te houden met vereisten die voorkomen uit wet- en regelgeving, toepassen van publieke waarden, het type algoritme of AI en de potentiële risico’s die ontstaan bij het gebruiken ervan, kunnen negatieve gevolgen worden voorkomen. Publieke inkoop speelt daarom een belangrijke rol bij de totstandkoming van verantwoord ontwikkelde algoritmen en AI en het gebruik daarvan door ambtenaren. From 91cefa0b92fdf43b13b2aea75cbf144ff682e3ed Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 12:55:25 +0100 Subject: [PATCH 189/297] Update bewaartermijnen-onderliggende-systemen.md --- docs/maatregelen/bewaartermijnen-onderliggende-systemen.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/maatregelen/bewaartermijnen-onderliggende-systemen.md b/docs/maatregelen/bewaartermijnen-onderliggende-systemen.md index fa5c38578c..2a0cd8c7cd 100644 --- a/docs/maatregelen/bewaartermijnen-onderliggende-systemen.md +++ b/docs/maatregelen/bewaartermijnen-onderliggende-systemen.md @@ -19,7 +19,7 @@ rollen: - informatiebeheerder - proceseigenaar - contractbeheerder -- leverancier +- Aanbieder - data-scientist --- From 0dda26fd19eaaa953c13ce8c83c55da53baac077 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 12:57:23 +0100 Subject: [PATCH 190/297] Create Begrippen-en-definities --- docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities | 1 + 1 file changed, 1 insertion(+) create mode 100644 docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities new file mode 100644 index 0000000000..8b13789179 --- /dev/null +++ b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities @@ -0,0 +1 @@ + From e064d20b9be01ecd0d8d105f3271304443a79a05 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 12:58:54 +0100 Subject: [PATCH 191/297] Update Begrippen-en-definities --- docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities | 3 ++- 1 file changed, 2 insertions(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities index 8b13789179..4b604dbf2d 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities +++ b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities @@ -1 +1,2 @@ - + | Aanbieder | een natuurlijke of rechtspersoon, overheidsinstantie, agentschap of ander orgaan die/dat een AI-systeem of een AI-model voor algemene doeleinden ontwikkelt of laat ontwikkelen en dat systeem of model in de handel brengt of het AI-systeem in gebruik stelt onder de eigen naam of merknaam, al dan niet tegen betaling | + From 4e24410b68b87116282cc87eaa8c1815883b4049 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 12:59:35 +0100 Subject: [PATCH 192/297] Update Begrippen-en-definities --- docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities | 9 ++++++++- 1 file changed, 8 insertions(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities index 4b604dbf2d..b8d1567dba 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities +++ b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities @@ -1,2 +1,9 @@ - | Aanbieder | een natuurlijke of rechtspersoon, overheidsinstantie, agentschap of ander orgaan die/dat een AI-systeem of een AI-model voor algemene doeleinden ontwikkelt of laat ontwikkelen en dat systeem of model in de handel brengt of het AI-systeem in gebruik stelt onder de eigen naam of merknaam, al dan niet tegen betaling | +--- +title: Begrippen en definities +icon: +--- + + + +| Aanbieder | een natuurlijke of rechtspersoon, overheidsinstantie, agentschap of ander orgaan die/dat een AI-systeem of een AI-model voor algemene doeleinden ontwikkelt of laat ontwikkelen en dat systeem of model in de handel brengt of het AI-systeem in gebruik stelt onder de eigen naam of merknaam, al dan niet tegen betaling | From 765a6ae8349a45e16293182a0a5cff71f835bfc1 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 12:59:52 +0100 Subject: [PATCH 193/297] Update Begrippen-en-definities --- docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities | 1 + 1 file changed, 1 insertion(+) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities index b8d1567dba..b309d32a77 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities +++ b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities @@ -7,3 +7,4 @@ icon: | Aanbieder | een natuurlijke of rechtspersoon, overheidsinstantie, agentschap of ander orgaan die/dat een AI-systeem of een AI-model voor algemene doeleinden ontwikkelt of laat ontwikkelen en dat systeem of model in de handel brengt of het AI-systeem in gebruik stelt onder de eigen naam of merknaam, al dan niet tegen betaling | + From f2158655587e5ebc86f33c2db9e92d4833b5acdc Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 13:00:56 +0100 Subject: [PATCH 194/297] Update Begrippen-en-definities --- docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities | 3 +-- 1 file changed, 1 insertion(+), 2 deletions(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities index b309d32a77..d2cc5df55e 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities +++ b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities @@ -1,10 +1,9 @@ + --- title: Begrippen en definities icon: --- - - | Aanbieder | een natuurlijke of rechtspersoon, overheidsinstantie, agentschap of ander orgaan die/dat een AI-systeem of een AI-model voor algemene doeleinden ontwikkelt of laat ontwikkelen en dat systeem of model in de handel brengt of het AI-systeem in gebruik stelt onder de eigen naam of merknaam, al dan niet tegen betaling | From b58592a3b9dbe3daed59a25e013cbdf8f28a0a3c Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 13:01:20 +0100 Subject: [PATCH 195/297] Delete docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities --- docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities | 9 --------- 1 file changed, 9 deletions(-) delete mode 100644 docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities deleted file mode 100644 index d2cc5df55e..0000000000 --- a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities +++ /dev/null @@ -1,9 +0,0 @@ - ---- -title: Begrippen en definities -icon: ---- - -| Aanbieder | een natuurlijke of rechtspersoon, overheidsinstantie, agentschap of ander orgaan die/dat een AI-systeem of een AI-model voor algemene doeleinden ontwikkelt of laat ontwikkelen en dat systeem of model in de handel brengt of het AI-systeem in gebruik stelt onder de eigen naam of merknaam, al dan niet tegen betaling | - - From 760e04c56fb86acb99d1a287365525395f18158d Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 13:02:00 +0100 Subject: [PATCH 196/297] Create Begrippen-en-definities.md --- docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md | 5 +++++ 1 file changed, 5 insertions(+) create mode 100644 docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md new file mode 100644 index 0000000000..be81b5d5a0 --- /dev/null +++ b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md @@ -0,0 +1,5 @@ +--- +title: Definities +--- + +| Aanbieder | een natuurlijke of rechtspersoon, overheidsinstantie, agentschap of ander orgaan die/dat een AI-systeem of een AI-model voor algemene doeleinden ontwikkelt of laat ontwikkelen en dat systeem of model in de handel brengt of het AI-systeem in gebruik stelt onder de eigen naam of merknaam, al dan niet tegen betaling | From e7c1b00bbddb492842aef644c94e0e14906df87f Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 13:03:29 +0100 Subject: [PATCH 197/297] Update Begrippen-en-definities.md --- docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md | 2 ++ 1 file changed, 2 insertions(+) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md index be81b5d5a0..40f81bab00 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md @@ -2,4 +2,6 @@ title: Definities --- +| **Begrip of definitie** | **Uitleg** +|------------------------------------------------------------------------------------|-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------| | Aanbieder | een natuurlijke of rechtspersoon, overheidsinstantie, agentschap of ander orgaan die/dat een AI-systeem of een AI-model voor algemene doeleinden ontwikkelt of laat ontwikkelen en dat systeem of model in de handel brengt of het AI-systeem in gebruik stelt onder de eigen naam of merknaam, al dan niet tegen betaling | From 4dc9b935ea67558496ae0640b94e9f1e1e4689a2 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 13:04:36 +0100 Subject: [PATCH 198/297] Update Begrippen-en-definities.md --- docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md | 2 ++ 1 file changed, 2 insertions(+) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md index 40f81bab00..f3602efb2e 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md @@ -5,3 +5,5 @@ title: Definities | **Begrip of definitie** | **Uitleg** |------------------------------------------------------------------------------------|-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------| | Aanbieder | een natuurlijke of rechtspersoon, overheidsinstantie, agentschap of ander orgaan die/dat een AI-systeem of een AI-model voor algemene doeleinden ontwikkelt of laat ontwikkelen en dat systeem of model in de handel brengt of het AI-systeem in gebruik stelt onder de eigen naam of merknaam, al dan niet tegen betaling | +| Auteursrecht | Het auteursrecht is het uitsluitend recht van den maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld. + From 3a8a055abbbbaa831f570b5db9e017ecbec582aa Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 13:05:15 +0100 Subject: [PATCH 199/297] Update Begrippen-en-definities.md --- docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md | 1 + 1 file changed, 1 insertion(+) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md index f3602efb2e..a6eaa694c8 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md @@ -6,4 +6,5 @@ title: Definities |------------------------------------------------------------------------------------|-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------| | Aanbieder | een natuurlijke of rechtspersoon, overheidsinstantie, agentschap of ander orgaan die/dat een AI-systeem of een AI-model voor algemene doeleinden ontwikkelt of laat ontwikkelen en dat systeem of model in de handel brengt of het AI-systeem in gebruik stelt onder de eigen naam of merknaam, al dan niet tegen betaling | | Auteursrecht | Het auteursrecht is het uitsluitend recht van den maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld. +| Exploitant | Een natuurlijke of rechtspersoon, overheidsinstantie, agentschap of ander orgaan die/dat een AI-systeem onder eigen verantwoordelijkheid gebruikt, tenzij het AI-systeem wordt gebruikt in het kader van een persoonlijke niet-beroepsactiviteit | From fade545c50dea0a0a522d7e1cbeb94125d83e021 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 13:06:03 +0100 Subject: [PATCH 200/297] Update Begrippen-en-definities.md --- docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md | 10 +++++----- 1 file changed, 5 insertions(+), 5 deletions(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md index a6eaa694c8..c22a3805cc 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md @@ -2,9 +2,9 @@ title: Definities --- -| **Begrip of definitie** | **Uitleg** -|------------------------------------------------------------------------------------|-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------| -| Aanbieder | een natuurlijke of rechtspersoon, overheidsinstantie, agentschap of ander orgaan die/dat een AI-systeem of een AI-model voor algemene doeleinden ontwikkelt of laat ontwikkelen en dat systeem of model in de handel brengt of het AI-systeem in gebruik stelt onder de eigen naam of merknaam, al dan niet tegen betaling | -| Auteursrecht | Het auteursrecht is het uitsluitend recht van den maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld. -| Exploitant | Een natuurlijke of rechtspersoon, overheidsinstantie, agentschap of ander orgaan die/dat een AI-systeem onder eigen verantwoordelijkheid gebruikt, tenzij het AI-systeem wordt gebruikt in het kader van een persoonlijke niet-beroepsactiviteit | +| **Begrip of definitie** | **Uitleg** | **Bron** | +|------------------------------------------------------------------------------------|-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|---------------------| +| Aanbieder | een natuurlijke of rechtspersoon, overheidsinstantie, agentschap of ander orgaan die/dat een AI-systeem of een AI-model voor algemene doeleinden ontwikkelt of laat ontwikkelen en dat systeem of model in de handel brengt of het AI-systeem in gebruik stelt onder de eigen naam of merknaam, al dan niet tegen betaling | AI-verordening | +| Auteursrecht | Het auteursrecht is het uitsluitend recht van den maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld. | AI-verordening | +| Exploitant | Een natuurlijke of rechtspersoon, overheidsinstantie, agentschap of ander orgaan die/dat een AI-systeem onder eigen verantwoordelijkheid gebruikt, tenzij het AI-systeem wordt gebruikt in het kader van een persoonlijke niet-beroepsactiviteit | AI-verordening | From b06e48fe53fe0ebcb6791f0c5b96c2c52ae301f3 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 13:25:23 +0100 Subject: [PATCH 201/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 3 ++- 1 file changed, 2 insertions(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 66ffd69f82..4ca49ea7fa 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -23,7 +23,8 @@ Het publiek inkopen van algoritmen en AI wordt ook gekoppeld aan de algoritme le Algoritmen en AI kunnen een grote impact hebben op onze maatschappij. Daarom is het van belang dat deze op een verantwoorde manier worden ontwikkeld en gebruikt. Het toepassen van de algoritme levenscyclus is hierover een bruikbare leidraad. De algoritme levenscyclus bestaat uit meerdere fasen. De werkzaamheden die noodzakelijk zijn om een verantwoord algoritme of AI te ontwikkelen, kunnen logisch worden gekoppeld aan deze fasen. Deze levenscyclus kan worden gebruikt voor alle typen algoritmen en AI. Het verschilt uiteraard wel per type wat moet worden gedaan en dit is mede afhankelijk van de risico classificatie. Bij hoge risico toepassing zal meer moeten worden gedaan om risico’s te mitigeren dan als er sprake is van lage risico toepassingen. De levenscyclus geeft een bruikbaar overzicht voor leveranciers en opdrachtgevers wanneer welke werkzaamheden moeten worden uitgevoerd. Het laat ook zien welke werkzaamheden moeten zijn afgerond als algoritmen en AI in de markt mogen worden gezet en klaar zijn voor gebruik. -Bij het publiek inkopen van software met bijbehorende algoritmen en AI zijn de wensen van de behoeftesteller en de doelstellingen van de organisatie van groot belang. Dit kan tot verschillende situaties leiden: +Bij het publiek inkopen van software met bijbehorende algoritmen en AI zijn de wensen van de behoeftesteller en de doelstellingen van de organisatie van groot belang. Dit kan tot verschillende situaties leiden: + • Een al ontwikkelde kant-en-klare oplossing voldoet direct aan deze wensen en doelstellingen; • Een al ontwikkelde oplossing moet eerst worden aangepast voordat deze kan worden gebruikt; • Er moet een nieuwe oplossing worden ontwikkeld om te voldoen aan de wensen. From f28f18965d77a88d5df727a87c629c99bcb9e87e Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 13:26:16 +0100 Subject: [PATCH 202/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 2 ++ 1 file changed, 2 insertions(+) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 4ca49ea7fa..e600408485 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -26,7 +26,9 @@ Deze levenscyclus kan worden gebruikt voor alle typen algoritmen en AI. Het vers Bij het publiek inkopen van software met bijbehorende algoritmen en AI zijn de wensen van de behoeftesteller en de doelstellingen van de organisatie van groot belang. Dit kan tot verschillende situaties leiden: • Een al ontwikkelde kant-en-klare oplossing voldoet direct aan deze wensen en doelstellingen; + • Een al ontwikkelde oplossing moet eerst worden aangepast voordat deze kan worden gebruikt; + • Er moet een nieuwe oplossing worden ontwikkeld om te voldoen aan de wensen. Deze inschatting is dus bepalend wat wel en niet van een product mag worden verwacht. Dit is relevant voor zowel de leverancier als de opdrachtgever. Het is aannemelijk dat als het om risicovolle (nog te ontwikkelen) algoritmen of AI gaat, de opdrachtgever een intensieve bijdrage moet leveren aan de samenwerking om het product te kunnen gebruiken. De opdrachtgever zal bijvoorbeeld moeten aangeven wat de juridische en ethische grenzen zijn van de uiteindelijk werking van het algoritme of AI. Als een kant-en-klare oplossing wordt afgenomen, dan zal de leverancier moeten laten zien dat de ontwikkelde algoritmen en AI voldoen aan alle vereisten en moet dit kunnen aantonen. From ee84ef9359366886d75d628c96fd4ab1ff69f2f1 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 13:29:13 +0100 Subject: [PATCH 203/297] Update index.md --- docs/thema/publieke inkoop/index.md | 4 ++-- 1 file changed, 2 insertions(+), 2 deletions(-) diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index e600408485..6e928c1218 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -40,10 +40,10 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld | **Vereisten** | **Uitleg** | **verplicht voor hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **verplicht voor impactvolle algoritmes** | **verplicht voor niet-impactvolle algoritmes** | |------------------------------------------------------------------------------------|-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| [Archiveren](../../vereisten/governance/Archiveren.md ) | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Archiveren](../../vereisten/governance/Archiveren.md ) | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | [Non-discriminatie](../../vereisten/fundamentele%20rechten/Non%20discriminatie.md) | Verbod op ongelijke behandeling in gelijke omstandigheden. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | [Verbod schenden Auteursrechten](../../vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten.md ) | Bepaalde vormen van algoritmen en AI worden ontwikkeld op basis van grote hoeveelheden data. Deze data wordt gebruikt voor het trainingen en testen van algoritmen en AI. Deze data mag geen inbreuk maken op Auteursrechten. Ook de gegenereerde output van algoritmen en AI mag geen inbreuk maken op deze rechten. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -| [Kwaliteitsmanagementsysteem](../../vereisten/goverance/Kwaliteitsmanagementsysteem.md ) | De ontwikkelaar van een AI-systeem of een 'general purpose AI model' die deze op de markt plaatst zal een kwaliteitsmanagementsysteem toepassen waarmee wordt voldaan aan de verplichtingen die voortkomen uit de AI-verordening. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Kwaliteitsmanagementsysteem](../../vereisten/goverance/Kwaliteitsmanagementsysteem.md ) | De ontwikkelaar van een AI-systeem of een 'general purpose AI model' die deze op de markt plaatst zal een kwaliteitsmanagementsysteem toepassen waarmee wordt voldaan aan de verplichtingen die voortkomen uit de AI-verordening. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" }| :material-close:{ style="color: #EF5350" } | From d511707b2d11bbab85d5e5fc743ef0355eef8fb4 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: ruthkoole Date: Mon, 25 Mar 2024 13:30:19 +0100 Subject: [PATCH 204/297] toevoegen nieuwe bestanden aan mkdocs.yml --- .../bewaartermijnen-onderliggende-systemen.md | 2 +- .../overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md | 12 ++++++------ docs/thema/publieke inkoop/index.md | 4 ++-- mkdocs.yml | 5 ++++- 4 files changed, 13 insertions(+), 10 deletions(-) diff --git a/docs/maatregelen/bewaartermijnen-onderliggende-systemen.md b/docs/maatregelen/bewaartermijnen-onderliggende-systemen.md index 2a0cd8c7cd..077e6a8fae 100644 --- a/docs/maatregelen/bewaartermijnen-onderliggende-systemen.md +++ b/docs/maatregelen/bewaartermijnen-onderliggende-systemen.md @@ -19,7 +19,7 @@ rollen: - informatiebeheerder - proceseigenaar - contractbeheerder -- Aanbieder +- aanbieder - data-scientist --- diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md index c22a3805cc..d9b3eaa1c4 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md @@ -1,10 +1,10 @@ --- -title: Definities +title: Begrippen en definities --- -| **Begrip of definitie** | **Uitleg** | **Bron** | -|------------------------------------------------------------------------------------|-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|---------------------| -| Aanbieder | een natuurlijke of rechtspersoon, overheidsinstantie, agentschap of ander orgaan die/dat een AI-systeem of een AI-model voor algemene doeleinden ontwikkelt of laat ontwikkelen en dat systeem of model in de handel brengt of het AI-systeem in gebruik stelt onder de eigen naam of merknaam, al dan niet tegen betaling | AI-verordening | -| Auteursrecht | Het auteursrecht is het uitsluitend recht van den maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld. | AI-verordening | -| Exploitant | Een natuurlijke of rechtspersoon, overheidsinstantie, agentschap of ander orgaan die/dat een AI-systeem onder eigen verantwoordelijkheid gebruikt, tenzij het AI-systeem wordt gebruikt in het kader van een persoonlijke niet-beroepsactiviteit | AI-verordening | +| **Begrip of definitie** | **Uitleg** | **Bron** | +|-------------------------|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|----------------| +| Aanbieder | een natuurlijke of rechtspersoon, overheidsinstantie, agentschap of ander orgaan die/dat een AI-systeem of een AI-model voor algemene doeleinden ontwikkelt of laat ontwikkelen en dat systeem of model in de handel brengt of het AI-systeem in gebruik stelt onder de eigen naam of merknaam, al dan niet tegen betaling | AI-verordening | +| Auteursrecht | Het auteursrecht is het uitsluitend recht van den maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld. | AI-verordening | +| Exploitant | Een natuurlijke of rechtspersoon, overheidsinstantie, agentschap of ander orgaan die/dat een AI-systeem onder eigen verantwoordelijkheid gebruikt, tenzij het AI-systeem wordt gebruikt in het kader van een persoonlijke niet-beroepsactiviteit | AI-verordening | diff --git a/docs/thema/publieke inkoop/index.md b/docs/thema/publieke inkoop/index.md index 66ffd69f82..fb58ceeee9 100644 --- a/docs/thema/publieke inkoop/index.md +++ b/docs/thema/publieke inkoop/index.md @@ -39,8 +39,8 @@ De inzichten uit de algoritme levenscyclus kunnen ondersteunen bij bijvoorbeeld |------------------------------------------------------------------------------------|-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| | [Archiveren](../../vereisten/governance/Archiveren.md ) | De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | | [Non-discriminatie](../../vereisten/fundamentele%20rechten/Non%20discriminatie.md) | Verbod op ongelijke behandeling in gelijke omstandigheden. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -| [Verbod schenden Auteursrechten](../../vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten.md ) | Bepaalde vormen van algoritmen en AI worden ontwikkeld op basis van grote hoeveelheden data. Deze data wordt gebruikt voor het trainingen en testen van algoritmen en AI. Deze data mag geen inbreuk maken op Auteursrechten. Ook de gegenereerde output van algoritmen en AI mag geen inbreuk maken op deze rechten. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | -| [Kwaliteitsmanagementsysteem](../../vereisten/goverance/Kwaliteitsmanagementsysteem.md ) | De ontwikkelaar van een AI-systeem of een 'general purpose AI model' die deze op de markt plaatst zal een kwaliteitsmanagementsysteem toepassen waarmee wordt voldaan aan de verplichtingen die voortkomen uit de AI-verordening. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Verbod schenden Auteursrechten](../../vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten.md) | Bepaalde vormen van algoritmen en AI worden ontwikkeld op basis van grote hoeveelheden data. Deze data wordt gebruikt voor het trainingen en testen van algoritmen en AI. Deze data mag geen inbreuk maken op Auteursrechten. Ook de gegenereerde output van algoritmen en AI mag geen inbreuk maken op deze rechten. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | +| [Kwaliteitsmanagementsysteem](../../vereisten/governance/Kwaliteitsmanagementsysteem.md) | De ontwikkelaar van een AI-systeem of een 'general purpose AI model' die deze op de markt plaatst zal een kwaliteitsmanagementsysteem toepassen waarmee wordt voldaan aan de verplichtingen die voortkomen uit de AI-verordening. | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | diff --git a/mkdocs.yml b/mkdocs.yml index 0a01bbddd6..937e6ebe97 100644 --- a/mkdocs.yml +++ b/mkdocs.yml @@ -34,6 +34,7 @@ nav: - Over het algoritmekader: - overhetalgoritmekader/index.md - overhetalgoritmekader/definities.md + - overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md - Levenscyclus: - levenscyclus/index.md - levenscyclus/probleemanalyse.md @@ -74,6 +75,7 @@ nav: - rollen/leverancier.md - rollen/proceseigenaar.md - rollen/data-scientist.md + - rollen/aanbieder.md - Vereisten: - vereisten/index.md - Conformiteitsbeoordeling: @@ -101,7 +103,7 @@ nav: - vereisten/governance/Zorgvuldigheidsbeginsel.md - Inkoop: - vereisten/inkoop/index.md - - vereisten/inkoop/n.t.b..md + - vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten.md - Menselijke controle: - vereisten/menselijke controle/index.md - vereisten/menselijke controle/Menselijke controle.md @@ -142,6 +144,7 @@ nav: - maatregelen/archiefwet-inkoopproces.md - maatregelen/openbaarheid-archiefbescheiden.md - maatregelen/duurzaam-toegankelijkheid-archiefbescheiden.md + - maatregelen/vaststellen-archiefbescheiden.md - Instrumenten: instrumenten/index.md # Extra opties From 709c6312211efb1ea61c556b0aca5c75a0b47a39 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 13:38:32 +0100 Subject: [PATCH 205/297] Update Archiveren.md --- docs/vereisten/governance/Archiveren.md | 3 +++ 1 file changed, 3 insertions(+) diff --git a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md index b6e528ff89..d91a71884c 100644 --- a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md +++ b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md @@ -31,6 +31,9 @@ De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die ## Risico Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. +## Standaarden +In afwachting van normalisatieproces + ## Maatregelen De aanbevolen maatregelen zijn afhankelijk van de gebruikte techiek van het algoritme. Selecteer hieronder de gebruikt techniek. From 8b28786f7a7d7e96f02ddf30299c8e361a28abb3 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 13:39:40 +0100 Subject: [PATCH 206/297] Create exploitant.md --- docs/rollen/exploitant.md | 1 + 1 file changed, 1 insertion(+) create mode 100644 docs/rollen/exploitant.md diff --git a/docs/rollen/exploitant.md b/docs/rollen/exploitant.md new file mode 100644 index 0000000000..8b13789179 --- /dev/null +++ b/docs/rollen/exploitant.md @@ -0,0 +1 @@ + From 522f40c90dee231d33bab682fef9bff18aea5fef Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 13:57:57 +0100 Subject: [PATCH 207/297] Update Archiveren.md --- docs/vereisten/governance/Archiveren.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md index d91a71884c..7878994b42 100644 --- a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md +++ b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md @@ -1,5 +1,5 @@ --- -title: Archiveren +title: Toepassen Archiefwet hide: navigation --- From 10ab6c021ff3fa4535abbd586bdeae9aff059765 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 13:58:29 +0100 Subject: [PATCH 208/297] Update Archiveren.md --- docs/vereisten/governance/Archiveren.md | 7 +++---- 1 file changed, 3 insertions(+), 4 deletions(-) diff --git a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md index 7878994b42..635364829f 100644 --- a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md +++ b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md @@ -17,10 +17,9 @@ De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die ## Bronnen -| **Type** | **Bron** | **Toelichting** | -|---------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|---------------------------------------------------------------| -| Wet- en regelgeving | [Art. 3 Archiefwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/2022-05-01) | Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | -| Wet- en regelgeving | [Art 15 lid 2 Archiefwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/2022-05-01) | Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | +| **Type** | **Bron** ||---------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|---------------------------------------------------------------| +| Wet- en regelgeving | [Art. 3 Archiefwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/2022-05-01) | +| Wet- en regelgeving | [Art 15 lid 2 Archiefwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/2022-05-01) | ## Wanneer van toepassing? From 14e02c9201b380270a2d2073b067d8bbe13329bd Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 13:58:43 +0100 Subject: [PATCH 209/297] Update Archiveren.md --- docs/vereisten/governance/Archiveren.md | 3 ++- 1 file changed, 2 insertions(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md index 635364829f..5257c9cd6a 100644 --- a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md +++ b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md @@ -17,7 +17,8 @@ De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die ## Bronnen -| **Type** | **Bron** ||---------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|---------------------------------------------------------------| +| **Type** | **Bron** | + | Wet- en regelgeving | [Art. 3 Archiefwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/2022-05-01) | | Wet- en regelgeving | [Art 15 lid 2 Archiefwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/2022-05-01) | From 4f8aa56ecbd201554675014d7e8318a67816254a Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 13:59:14 +0100 Subject: [PATCH 210/297] Update Archiveren.md --- docs/vereisten/governance/Archiveren.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md index 5257c9cd6a..8785729cc0 100644 --- a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md +++ b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md @@ -17,7 +17,7 @@ De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die ## Bronnen -| **Type** | **Bron** | +| **Type** | **Bron** | --------------|---------|----------| | Wet- en regelgeving | [Art. 3 Archiefwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/2022-05-01) | | Wet- en regelgeving | [Art 15 lid 2 Archiefwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/2022-05-01) | From 6eb795c032890407ec975ac99f1ed35e3c494668 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 14:01:09 +0100 Subject: [PATCH 211/297] Update Archiveren.md --- docs/vereisten/governance/Archiveren.md | 9 ++++----- 1 file changed, 4 insertions(+), 5 deletions(-) diff --git a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md index 8785729cc0..3cb712ba50 100644 --- a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md +++ b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md @@ -16,11 +16,10 @@ Archiefbescheiden die gaan over algoritmen en AI-systemen worden bewaard en vern De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen: het archief faciliteert. ## Bronnen - -| **Type** | **Bron** | --------------|---------|----------| - -| Wet- en regelgeving | [Art. 3 Archiefwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/2022-05-01) | -| Wet- en regelgeving | [Art 15 lid 2 Archiefwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/2022-05-01) | +| **Type** | **Bron** | +|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| +| Wet- en regelgeving | [Art. 3 Archiefwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/2022-05-01) | +| Wet- en regelgeving | [Art 15 lid 2 Archiefwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/2022-05-01) ## Wanneer van toepassing? From 1a5b5c217253bc9e72ac7867e30446c83f871dae Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 14:02:50 +0100 Subject: [PATCH 212/297] Update Archiveren.md --- docs/vereisten/governance/Archiveren.md | 10 ++++++---- 1 file changed, 6 insertions(+), 4 deletions(-) diff --git a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md index 3cb712ba50..b0025cbfa8 100644 --- a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md +++ b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md @@ -16,10 +16,12 @@ Archiefbescheiden die gaan over algoritmen en AI-systemen worden bewaard en vern De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen: het archief faciliteert. ## Bronnen -| **Type** | **Bron** | -|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| Wet- en regelgeving | [Art. 3 Archiefwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/2022-05-01) | -| Wet- en regelgeving | [Art 15 lid 2 Archiefwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/2022-05-01) + +| **Type** | **Bron** | **Toelichting** | +|---------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|---------------------------------------------------------------| +| Wet- en regelgeving | [Art. 3 Archiefwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/2022-05-01) | | +| Wet- en regelgeving | [Art 15 lid 2 Archiefwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/2022-05-01) | | + ## Wanneer van toepassing? From fb235403c7c929f38ef6f00e23237e7441055293 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 14:04:23 +0100 Subject: [PATCH 213/297] Update Archiveren.md --- docs/vereisten/governance/Archiveren.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md index b0025cbfa8..7553bdfde1 100644 --- a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md +++ b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md @@ -32,7 +32,7 @@ De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die ## Risico Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. -## Standaarden +## Normen In afwachting van normalisatieproces ## Maatregelen From 46cac018de9bb6050bd726918b388e8a18aa8caf Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 14:07:55 +0100 Subject: [PATCH 214/297] Update Begrippen-en-definities.md --- docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md index d9b3eaa1c4..ed1858924d 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md @@ -5,6 +5,6 @@ title: Begrippen en definities | **Begrip of definitie** | **Uitleg** | **Bron** | |-------------------------|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|----------------| | Aanbieder | een natuurlijke of rechtspersoon, overheidsinstantie, agentschap of ander orgaan die/dat een AI-systeem of een AI-model voor algemene doeleinden ontwikkelt of laat ontwikkelen en dat systeem of model in de handel brengt of het AI-systeem in gebruik stelt onder de eigen naam of merknaam, al dan niet tegen betaling | AI-verordening | -| Auteursrecht | Het auteursrecht is het uitsluitend recht van den maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld. | AI-verordening | +| Auteursrecht | Het auteursrecht is het uitsluitend recht van den maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld. | Auteurswet | | Exploitant | Een natuurlijke of rechtspersoon, overheidsinstantie, agentschap of ander orgaan die/dat een AI-systeem onder eigen verantwoordelijkheid gebruikt, tenzij het AI-systeem wordt gebruikt in het kader van een persoonlijke niet-beroepsactiviteit | AI-verordening | From 944cfe426d71480e29ac1d3f9e6a8b40619c67a1 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 17:44:51 +0100 Subject: [PATCH 215/297] Update Begrippen-en-definities.md --- docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md | 3 +++ 1 file changed, 3 insertions(+) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md index ed1858924d..c6d6cbeaed 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md @@ -7,4 +7,7 @@ title: Begrippen en definities | Aanbieder | een natuurlijke of rechtspersoon, overheidsinstantie, agentschap of ander orgaan die/dat een AI-systeem of een AI-model voor algemene doeleinden ontwikkelt of laat ontwikkelen en dat systeem of model in de handel brengt of het AI-systeem in gebruik stelt onder de eigen naam of merknaam, al dan niet tegen betaling | AI-verordening | | Auteursrecht | Het auteursrecht is het uitsluitend recht van den maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld. | Auteurswet | | Exploitant | Een natuurlijke of rechtspersoon, overheidsinstantie, agentschap of ander orgaan die/dat een AI-systeem onder eigen verantwoordelijkheid gebruikt, tenzij het AI-systeem wordt gebruikt in het kader van een persoonlijke niet-beroepsactiviteit | AI-verordening | +| Aangemelde instatie | Een conformiteitsbeoordelingsinstantie die overeenkomstig deze verordening en andere relevante harmonisatiewetgeving van de Unie zoals opgenomen in bijlage I, deel B van de AI-verordening is aangemeld | AI-verordening | Aanmeldende autoriteit | de nationale autoriteit die verantwoordelijk is voor het opzetten en uitvoeren van de noodzakelijke procedures voor de beoordeling, aanwijzing en kennisgeving van de conformiteitsbeoordelingsinstanties en de monitoring hiervan | AI-verordening | +| AI-geletterheid | vaardigheden, kennis en begrip die aanbieders, exploitanten en betrokken personen, rekening houdend met hun respectieve rechten en plichten in het kader van deze verordening, in staat stellen met kennis van zaken AI-systemen in te zetten en zich bewuster te worden van de kansen en risico’s van AI en de mogelijke schade die zij kan veroorzaken | AI-verordening | + From 8df75a2723cb04675fe2cc75f1e1ea812019835c Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 17:50:12 +0100 Subject: [PATCH 216/297] Update Begrippen-en-definities.md --- .../Begrippen-en-definities.md | 69 ++++++++++++++++++- 1 file changed, 68 insertions(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md index c6d6cbeaed..ecb1ede245 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md @@ -9,5 +9,72 @@ title: Begrippen en definities | Exploitant | Een natuurlijke of rechtspersoon, overheidsinstantie, agentschap of ander orgaan die/dat een AI-systeem onder eigen verantwoordelijkheid gebruikt, tenzij het AI-systeem wordt gebruikt in het kader van een persoonlijke niet-beroepsactiviteit | AI-verordening | | Aangemelde instatie | Een conformiteitsbeoordelingsinstantie die overeenkomstig deze verordening en andere relevante harmonisatiewetgeving van de Unie zoals opgenomen in bijlage I, deel B van de AI-verordening is aangemeld | AI-verordening | Aanmeldende autoriteit | de nationale autoriteit die verantwoordelijk is voor het opzetten en uitvoeren van de noodzakelijke procedures voor de beoordeling, aanwijzing en kennisgeving van de conformiteitsbeoordelingsinstanties en de monitoring hiervan | AI-verordening | | AI-geletterheid | vaardigheden, kennis en begrip die aanbieders, exploitanten en betrokken personen, rekening houdend met hun respectieve rechten en plichten in het kader van deze verordening, in staat stellen met kennis van zaken AI-systemen in te zetten en zich bewuster te worden van de kansen en risico’s van AI en de mogelijke schade die zij kan veroorzaken | AI-verordening | - +| AI-systeem | “AI-systeem”: een machinaal systeem dat is ontworpen om met verschillende niveaus van autonomie te werken en dat na de uitrol aanpassingsvermogen kan vertonen en dat, voor expliciete of impliciete doelstellingen, uit de ontvangen input afleidt hoe output te genereren zoals voorspellingen, inhoud, aanbevelingen of beslissingen die van invloed kunnen zijn op fysieke of virtuele omgevingen | AI-verordening | +| Algoritme | Een set van regels en instructies die een computer geautomatiseerd volgt bij het maken van berekeningen om een probleem op te lossen of een vraag te beantwoorden | Algemene Rekenkamer | +| Beoogd doel | het gebruik waarvoor een AI-systeem door de aanbieder is bedoeld, met inbegrip van de specifieke context en voorwaarden van het gebruik, zoals gespecificeerd in de informatie die door de aanbieder in de gebruiksinstructies, reclame- of verkoopmaterialen en verklaringen, alsook in de technische documentatie is verstrekt | AI-verordening | +| Bijzondere categorieën persoonsgegevens | de categorieën persoonsgegevens als bedoeld in artikel 9, lid 1, van Verordening (EU) 2016/679, artikel 10 van Richtlijn (EU) 2016/680 en artikel 10, lid 1, van Verordening (EU) 2018/1725 | AI-verordening | +biometrische gegevens persoonsgegevens die het resultaat zijn van een specifieke technische verwerking met betrekking tot de fysieke, fysiologische of gedragsgerelateerde kenmerken van een natuurlijk persoon, zoals gezichtsafbeeldingen of vingerafdrukgegevens +biometrische identificatie de geautomatiseerde herkenning van fysieke, fysiologische, gedragsgerelateerde of psychologische menselijke kenmerken om de identiteit van een natuurlijk persoon vast te stellen door biometrische gegevens van die persoon te vergelijken met in een databank opgeslagen biometrische gegevens van personen +biometrische verificatie de geautomatiseerde één-op-éénverificatie, met inbegrip van de authenticatie, van de identiteit van natuurlijke personen door hun biometrische gegevens te vergelijken met eerder verstrekte biometrische gegevens +CE-markering een markering waarmee een aanbieder aangeeft dat een AI-systeem in overeenstemming is met de voorschriften van hoofdstuk II, afdeling 2, en andere in de lijst van bijlage I van de opgenomen toepasselijke harmonisatiewetgeving van de Unie, die in het aanbrengen ervan voorzien +Conformiteitsbeoordeling het proces waarbij de naleving wordt aangetoond van de voorschriften van hoofdstuk II, afdeling 2 van de AI-Verordening in verband met een AI-systeem met een hoog risico +Direct onderscheid indien een persoon op een andere wijze wordt behandeld dan een ander in een vergelijkbare situatie wordt, is of zou worden behandeld, op grond van godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht, nationaliteit, hetero- of homoseksuele gerichtheid of burgerlijke staat; https://wetten.overheid.nl/BWBR0006502/2020-01-01 +Directe discriminatie De ongelijke behandeling van een persoon of groep personen ten opzichte van andere personen in een vergelijkbare situatie, op grond van een beschermd persoonskenmerk (discriminatiegrond). https://publicaties.mensenrechten.nl/publicatie/61a734e65d726f72c45f9dce +Discriminatiegrond Beschermde persoonskenmerken op basis waarvan het maken van onderscheid tussen personen verboden is. Bijvoorbeeld: ras, nationaliteit, religie, geslacht, seksuele gerichtheid, handicap of chronische ziekte. https://publicaties.mensenrechten.nl/publicatie/61a734e65d726f72c45f9dce +Distributeur een andere natuurlijke persoon of rechtspersoon in de toeleveringsketen dan de aanbieder of de importeur, die een AI-systeem in de Unie op de markt aanbiedt +downstreamaanbieder een aanbieder van een AI-systeem, met inbegrip van een AI-systeem voor algemene doeleinden, waarin een AI-model is geïntegreerd, ongeacht of het model door hemzelf wordt verstrekt en verticaal geïntegreerd is of door een andere entiteit wordt aangeboden op basis van contractuele betrekkingen +Etnisch profileren Het gebruik door overheidsinstanties van selectiecriteria als ras, huidskleur, taal, religie, nationaliteit of nationale of etnische afkomst bij de uitoefening van toezichts-, handhavings- en opsporingsbevoegdheden, zonder dat daarvoor een objectieve en redelijke rechtvaardiging bestaat https://publicaties.mensenrechten.nl/publicatie/61a734e65d726f72c45f9dce +Exploitant Een natuurlijke of rechtspersoon, overheidsinstantie, agentschap of ander orgaan die/dat een AI-systeem onder eigen verantwoordelijkheid gebruikt, tenzij het AI-systeem wordt gebruikt in het kader van een persoonlijke niet-beroepsactiviteit; +Gebruiksinstructies de door de aanbieder verstrekte informatie om de exploitant te informeren over met name het beoogde doel en juiste gebruik van een AI-systeem +Geharmoniseerde norm een Europese norm die op verzoek van de Commissie is vastgesteld met het oog op de toepassing van harmonisatiewetgeving van de Unie; +Gemachtigde een natuurlijke of rechtspersoon die zich bevindt of gevestigd is in de Unie die een schriftelijke machtiging heeft gekregen en aanvaard van een aanbieder van een AI-systeem of een AI-model voor algemene doeleinden om namens die aanbieder de verplichtingen en procedures van deze verordening respectievelijk na te komen en uit te voeren; +Gemeenschappelijke specificatie een reeks technische specificaties zoals gedefinieerd in artikel 2, punt 4, van Verordening (EU) nr. 1025/2012, om te voldoen aan bepaalde voorschriften zoals vastgelegd in deze verordening +Gevoelige operationele gegevens operationele gegevens met betrekking tot activiteiten op het gebied van preventie, opsporing, onderzoek of vervolging van strafbare feiten waarvan de openbaarmaking de integriteit van strafprocedures in het gedrang zou kunnen brengen +Hoge risico AI-systeem "Een AI-systeem is hoog-risico als het voldoet aan de volgende eisen: +1. Het AI-systeem valt onder de definitie van AI-systemen in artikel 3 lid 1 van de verordening en moet o.a. autonome elementen bevatten, +2. Het AI-systeem wordt in een van de toepassingsgebieden van ANNEX III ingezet zoals biometrie, kritieke infrastructuur en rechtshandhaving. +" Handreiking Algoritmeregister +Impactvol "Het betreft hier algoritmes die worden gebruikt in processen met impact op +betrokkenen (burger, organisatie): +• Het proces waarin het algoritme wordt gebruikt heeft directe rechtsgevolgen +voor betrokkenen. +Denk aan: opleggen van boete of weigeren subsidie; +• Het proces waarin het algoritme zich bevindt, draagt bij aan hoe de overheid +een betrokkene of groep categoriseert of benadert. +Denk aan: profilering of risico-indicatie voor controle." Handreiking Algoritmeregister +Importeur een natuurlijke of rechtspersoon die zich bevindt of gevestigd is in de Unie die een AI-systeem in de handel brengt dat de naam of merknaam van een in een derde land gevestigde natuurlijke of rechtspersoon draagt +In de handel brengen het voor het eerst in de Unie op de markt aanbieden van een AI-systeem of een AI-model voor algemene doeleinden +In gebruik stellen de directe levering van een AI-systeem door de aanbieder aan de exploitant voor het eerste gebruik of voor eigen gebruik in de Unie voor het beoogde doel; +Indirect onderscheid indien een ogenschijnlijk neutrale bepaling, maatstaf of handelwijze personen met een bepaalde godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht, nationaliteit, hetero- of homoseksuele gerichtheid of burgerlijke staat in vergelijking met andere personen bijzonder treft. https://wetten.overheid.nl/BWBR0006502/2020-01-01 +Indirecte discriminatie Wanneer een ogenschijnlijk neutrale bepaling, maatstaf of handelwijze personen met een bepaald beschermd persoonskenmerk (discriminatiegrond) in vergelijking met andere personen in het bijzonder benadeelt, tenzij hiervoor een objectieve rechtvaardiging bestaat. https://publicaties.mensenrechten.nl/publicatie/61a734e65d726f72c45f9dce +Inputdata data die in een AI-systeem worden ingevoerd of direct door een AI-systeem worden verkregen en op basis waarvan het systeem een output genereert +kritieke infrastructuur kritieke infrastructuur zoals gedefinieerd in artikel 2, punt 4, van Richtlijn (EU) 2022/2557 +Legaliteitsbeginsel Het legaliteitsbeginsel houdt in dat alle overheidsoptreden moet berusten op een overeenstemmen met - kenbare en voldoende specifieke - algemene regels. F.J. van Ommeren, De verplichting verankerd, Zwolle 1996; dezelfde, Het legaliteitsbeginsel in het staats- en bestuursrecht: opkomst en ondergang van de geïmpliceerde bevoegdheden?, RMTh 2002, blz. 123 e.v. +Markttoezichtautoriteit de nationale autoriteit die de activiteiten verricht en maatregelen neemt als bedoeld in Verordening (EU) 2019/1020 +Nationale bevoegde autoriteit een aanmeldende autoriteit of een de markttoezichtautoriteit +Norm Een norm is een vrijwillige afspraak tussen partijen over een product, dienst of proces. Normen zijn geen wetten, maar ’best practices’. Iedereen kan - op vrijwillige basis - hier zijn voordeel mee doen. In zakelijke overeenkomsten hebben normen een belangrijke functie. Ze bieden marktpartijen duidelijkheid over en vertrouwen in producten, diensten of organisaties en dagen de maatschappij uit te innoveren. NEN-normen worden ontwikkeld door inhoudsexperts en specialisten op het gebied van normontwikkeling. https://www.nen.nl/normontwikkeling +Normalisatie Normalisatie is het proces om te komen tot een norm. Dit proces is open, transparant en gericht op consensus en vindt plaats in normcommissies die bestaan uit vertegenwoordigers van alle betrokken partijen. Dit gebeurt niet alleen op nationaal niveau, maar ook in Europees en mondiaal verband. Normontwikkeling (nen.nl) +Objectieve rechtvaardiging Van een objectieve rechtvaardiging voor onderscheid is sprake wanneer onderscheid een legitiem doel nastreeft en er een redelijke relatie van evenredigheid bestaat tussen het gemaakte onderscheid en het nagestreefde doel. https://publicaties.mensenrechten.nl/publicatie/61a734e65d726f72c45f9dce +Op de markt aanbieden het in het kader van een handelsactiviteit, al dan niet tegen betaling, verstrekken van een AI-systeem of een AI-model voor algemene doeleinden met het oog op distributie of gebruik op de markt van de Unie +Operator een aanbieder, productfabrikant, exploitant, gemachtigde, importeur of distributeur +Prestaties van een AI-systeem het vermogen van een AI-systeem om het beoogde doel te verwezenlijken +Proceseigenaar De proceseigenaar is verantwoordelijk voor de kwaliteit van het proces en de vastlegging daarvan in een processchema +Proefpersoon in het kader van tests onder reële omstandigheden: een natuurlijk persoon die deelneemt aan een test onder reële omstandigheden +Publieke Inkoop De verwerving van werken, leveringen of diensten door een overheid of publieke organisatie, van de markt of een andere externe instantie, terwijl zij tegelijkertijd publieke waarde creëren en waarborgen vanuit het perspectief van de eigen organisatie. J. Grandia, L. Kuitert, F. Schotanus, L Volker (2003). Publieke Inkoop – Een multidisciplinair overzicht van theorieën, praktijken en instrumenten. Open Press TiU, 16. +Redelijkerwijs te voorzien het gebruik van een AI-systeem op een wijze die niet in overeenstemming is met het beoogde doel, maar die kan voortvloeien uit redelijkerwijs te voorzien menselijk gedrag of redelijkerwijs te voorziene interactie met andere systemen, waaronder andere AI-systemen +Risico De combinatie van de kans op schade en de ernst van die schade; AI-Verordening +Substantiële wijziging een verandering van een AI-systeem nadat dit in de handel is gebracht of in gebruik is gesteld, die door de aanbieder niet is voorzien of gepland in de initiële conformiteitsbeoordeling, waardoor de overeenstemming van het AI-systeem met de voorschriften van hoofdstuk II, afdeling 2 van de AI-verordening wordt beïnvloed, of die leidt tot een wijziging van het beoogde doel waarvoor het AI-systeem is beoordeeld +Systeem voor monitoring na het in de handel brengen alle door aanbieders van AI-systemen verrichte activiteiten voor het verzamelen en evalueren van ervaringen met door hen in de handel gebrachte of in gebruik genomen AI-systemen, teneinde te kunnen vaststellen of er onmiddellijk corrigerende dan wel preventieve maatregelen nodig zijn +Systeemrisico een risico dat specifiek is voor de capaciteiten met een grote impact van AI-modellen voor algemene doeleinden, die aanzienlijke gevolgen hebben voor de markt van de Unie vanwege hun bereik, of vanwege feitelijke of redelijkerwijs te voorziene negatieve gevolgen voor de gezondheid, de veiligheid, de openbare veiligheid, de grondrechten of de samenleving als geheel, en dat op grote schaal in de hele waardeketen kan worden verspreid +Terugroepen van een AI-systeem een maatregel gericht op het retourneren aan de aanbieder, het buiten gebruik stellen of het onbruikbaar maken van een AI-systeem dat aan exploitanten ter beschikking is gesteld +Testdata data die worden gebruikt voor het verrichten van een onafhankelijke evaluatie van het AI-systeem om de verwachte prestaties van dat systeem te bevestigen voordat het in de handel wordt gebracht of in gebruik wordt gesteld +Testen onder reële omstandigheden het tijdelijk testen van een AI-systeem voor zijn beoogde doel onder reële omstandigheden buiten een laboratorium of anderszins gesimuleerde omgeving teneinde betrouwbare en robuuste gegevens te verkrijgen, en te beoordelen en te verifiëren of het AI-systeem overeenstemt met de voorschriften van deze verordening, waaronder niet wordt verstaan het in de handel brengen of in gebruik nemen van het AI-systeem in de zin van deze verordening, mits aan alle in artikel 57 of 60 vastgestelde voorwaarden is voldaan +toestemming met kennis van zaken de vrijelijk gegeven, specifieke, ondubbelzinnige en vrijwillige uiting door een proefpersoon van zijn of haar bereidheid deel te nemen aan een bepaalde test onder reële omstandigheden, na geïnformeerd te zijn over alle aspecten van de test die van belang zijn voor zijn of haar beslissing deel te nemen +Trainingsdata data die worden gebruikt voor het trainen van een AI-systeem door de leerbare parameters hiervan aan te passen +Uit de handel nemen van een AI-systeem een maatregel waarmee wordt beoogd te voorkomen dat een AI-systeem dat zich in de toeleveringsketen bevindt, op de markt wordt aangeboden +Validatiedata data die worden gebruikt voor het verrichten van een evaluatie van het getrainde AI-systeem en voor het afstemmen van onder andere de niet-leerbare parameters en het leerproces ervan, om underfitting of overfitting te voorkomen +validatiedatareeks een afzonderlijke datareeks of deel van de trainingsdatareeks, als vaste of variabele verdeling +Veiligheidscomponent een component van een product of systeem die een veiligheids-functie voor dat product of systeem vervult of waarvan het falen of gebrekkig functioneren de gezondheid en veiligheid van personen of eigendom in gevaar brengt +Verwerker Een [..] rechtspersoon, een overheidsinstantie, een dienst of een ander orgaan die/dat ten behoeve van de verwerkingsverantwoordelijke persoonsgegevens verwerkt. +Verwerkersverantwoordelijke Een rechtspersoon of overheidsinstantie die, alleen of samen met anderen, het doel van en de middelen voor de verwerking van persoonsgegevens vaststelt Art. 4 onderdeel 7 Avg From d14601b2d70264d18b55fd675c772192a82175f9 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 17:57:55 +0100 Subject: [PATCH 217/297] Update Begrippen-en-definities.md --- .../Begrippen-en-definities.md | 50 ++++++++----------- 1 file changed, 21 insertions(+), 29 deletions(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md index ecb1ede245..f4294ab10a 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md @@ -13,35 +13,27 @@ title: Begrippen en definities | Algoritme | Een set van regels en instructies die een computer geautomatiseerd volgt bij het maken van berekeningen om een probleem op te lossen of een vraag te beantwoorden | Algemene Rekenkamer | | Beoogd doel | het gebruik waarvoor een AI-systeem door de aanbieder is bedoeld, met inbegrip van de specifieke context en voorwaarden van het gebruik, zoals gespecificeerd in de informatie die door de aanbieder in de gebruiksinstructies, reclame- of verkoopmaterialen en verklaringen, alsook in de technische documentatie is verstrekt | AI-verordening | | Bijzondere categorieën persoonsgegevens | de categorieën persoonsgegevens als bedoeld in artikel 9, lid 1, van Verordening (EU) 2016/679, artikel 10 van Richtlijn (EU) 2016/680 en artikel 10, lid 1, van Verordening (EU) 2018/1725 | AI-verordening | -biometrische gegevens persoonsgegevens die het resultaat zijn van een specifieke technische verwerking met betrekking tot de fysieke, fysiologische of gedragsgerelateerde kenmerken van een natuurlijk persoon, zoals gezichtsafbeeldingen of vingerafdrukgegevens -biometrische identificatie de geautomatiseerde herkenning van fysieke, fysiologische, gedragsgerelateerde of psychologische menselijke kenmerken om de identiteit van een natuurlijk persoon vast te stellen door biometrische gegevens van die persoon te vergelijken met in een databank opgeslagen biometrische gegevens van personen -biometrische verificatie de geautomatiseerde één-op-éénverificatie, met inbegrip van de authenticatie, van de identiteit van natuurlijke personen door hun biometrische gegevens te vergelijken met eerder verstrekte biometrische gegevens -CE-markering een markering waarmee een aanbieder aangeeft dat een AI-systeem in overeenstemming is met de voorschriften van hoofdstuk II, afdeling 2, en andere in de lijst van bijlage I van de opgenomen toepasselijke harmonisatiewetgeving van de Unie, die in het aanbrengen ervan voorzien -Conformiteitsbeoordeling het proces waarbij de naleving wordt aangetoond van de voorschriften van hoofdstuk II, afdeling 2 van de AI-Verordening in verband met een AI-systeem met een hoog risico -Direct onderscheid indien een persoon op een andere wijze wordt behandeld dan een ander in een vergelijkbare situatie wordt, is of zou worden behandeld, op grond van godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht, nationaliteit, hetero- of homoseksuele gerichtheid of burgerlijke staat; https://wetten.overheid.nl/BWBR0006502/2020-01-01 -Directe discriminatie De ongelijke behandeling van een persoon of groep personen ten opzichte van andere personen in een vergelijkbare situatie, op grond van een beschermd persoonskenmerk (discriminatiegrond). https://publicaties.mensenrechten.nl/publicatie/61a734e65d726f72c45f9dce -Discriminatiegrond Beschermde persoonskenmerken op basis waarvan het maken van onderscheid tussen personen verboden is. Bijvoorbeeld: ras, nationaliteit, religie, geslacht, seksuele gerichtheid, handicap of chronische ziekte. https://publicaties.mensenrechten.nl/publicatie/61a734e65d726f72c45f9dce -Distributeur een andere natuurlijke persoon of rechtspersoon in de toeleveringsketen dan de aanbieder of de importeur, die een AI-systeem in de Unie op de markt aanbiedt -downstreamaanbieder een aanbieder van een AI-systeem, met inbegrip van een AI-systeem voor algemene doeleinden, waarin een AI-model is geïntegreerd, ongeacht of het model door hemzelf wordt verstrekt en verticaal geïntegreerd is of door een andere entiteit wordt aangeboden op basis van contractuele betrekkingen -Etnisch profileren Het gebruik door overheidsinstanties van selectiecriteria als ras, huidskleur, taal, religie, nationaliteit of nationale of etnische afkomst bij de uitoefening van toezichts-, handhavings- en opsporingsbevoegdheden, zonder dat daarvoor een objectieve en redelijke rechtvaardiging bestaat https://publicaties.mensenrechten.nl/publicatie/61a734e65d726f72c45f9dce -Exploitant Een natuurlijke of rechtspersoon, overheidsinstantie, agentschap of ander orgaan die/dat een AI-systeem onder eigen verantwoordelijkheid gebruikt, tenzij het AI-systeem wordt gebruikt in het kader van een persoonlijke niet-beroepsactiviteit; -Gebruiksinstructies de door de aanbieder verstrekte informatie om de exploitant te informeren over met name het beoogde doel en juiste gebruik van een AI-systeem -Geharmoniseerde norm een Europese norm die op verzoek van de Commissie is vastgesteld met het oog op de toepassing van harmonisatiewetgeving van de Unie; -Gemachtigde een natuurlijke of rechtspersoon die zich bevindt of gevestigd is in de Unie die een schriftelijke machtiging heeft gekregen en aanvaard van een aanbieder van een AI-systeem of een AI-model voor algemene doeleinden om namens die aanbieder de verplichtingen en procedures van deze verordening respectievelijk na te komen en uit te voeren; -Gemeenschappelijke specificatie een reeks technische specificaties zoals gedefinieerd in artikel 2, punt 4, van Verordening (EU) nr. 1025/2012, om te voldoen aan bepaalde voorschriften zoals vastgelegd in deze verordening -Gevoelige operationele gegevens operationele gegevens met betrekking tot activiteiten op het gebied van preventie, opsporing, onderzoek of vervolging van strafbare feiten waarvan de openbaarmaking de integriteit van strafprocedures in het gedrang zou kunnen brengen -Hoge risico AI-systeem "Een AI-systeem is hoog-risico als het voldoet aan de volgende eisen: -1. Het AI-systeem valt onder de definitie van AI-systemen in artikel 3 lid 1 van de verordening en moet o.a. autonome elementen bevatten, -2. Het AI-systeem wordt in een van de toepassingsgebieden van ANNEX III ingezet zoals biometrie, kritieke infrastructuur en rechtshandhaving. -" Handreiking Algoritmeregister -Impactvol "Het betreft hier algoritmes die worden gebruikt in processen met impact op -betrokkenen (burger, organisatie): -• Het proces waarin het algoritme wordt gebruikt heeft directe rechtsgevolgen -voor betrokkenen. -Denk aan: opleggen van boete of weigeren subsidie; -• Het proces waarin het algoritme zich bevindt, draagt bij aan hoe de overheid -een betrokkene of groep categoriseert of benadert. -Denk aan: profilering of risico-indicatie voor controle." Handreiking Algoritmeregister +| biometrische gegevens | persoonsgegevens die het resultaat zijn van een specifieke technische verwerking met betrekking tot de fysieke, fysiologische of gedragsgerelateerde kenmerken van een natuurlijk persoon, zoals gezichtsafbeeldingen of vingerafdrukgegevens | AI-verordening | +| biometrische identificatie | de geautomatiseerde herkenning van fysieke, fysiologische, gedragsgerelateerde of psychologische menselijke kenmerken om de identiteit van een natuurlijk persoon vast te stellen door biometrische gegevens van die persoon te vergelijken met in een databank opgeslagen biometrische gegevens van personen | AI-verordening | +| biometrische verificatie |de geautomatiseerde één-op-éénverificatie, met inbegrip van de authenticatie, van de identiteit van natuurlijke personen door hun biometrische gegevens te vergelijken met eerder verstrekte biometrische gegevens| AI-verordening | +|CE-markering | een markering waarmee een aanbieder aangeeft dat een AI-systeem in overeenstemming is met de voorschriften van hoofdstuk II, afdeling 2, en andere in de lijst van bijlage I van de opgenomen toepasselijke harmonisatiewetgeving van de Unie, die in het aanbrengen ervan voorzien | AI-verordening | +| Conformiteitsbeoordeling | het proces waarbij de naleving wordt aangetoond van de voorschriften van hoofdstuk II, afdeling 2 van de AI-Verordening in verband met een AI-systeem met een hoog risico | AI-verordening | +| Direct onderscheid | indien een persoon op een andere wijze wordt behandeld dan een ander in een vergelijkbare situatie wordt, is of zou worden behandeld, op grond van godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht, nationaliteit, hetero- of homoseksuele gerichtheid of burgerlijke staat | https://wetten.overheid.nl/BWBR0006502/2020-01-01 | +| Directe discriminatie | De ongelijke behandeling van een persoon of groep personen ten opzichte van andere personen in een vergelijkbare situatie, op grond van een beschermd persoonskenmerk (discriminatiegrond) | https://publicaties.mensenrechten.nl/publicatie/61a734e65d726f72c45f9dce | +| Discriminatiegrond | Beschermde persoonskenmerken op basis waarvan het maken van onderscheid tussen personen verboden is. Bijvoorbeeld: ras, nationaliteit, religie, geslacht, seksuele gerichtheid, handicap of chronische ziekte. | https://publicaties.mensenrechten.nl/publicatie/61a734e65d726f72c45f9dce | +| Distributeur | een andere natuurlijke persoon of rechtspersoon in de toeleveringsketen dan de aanbieder of de importeur, die een AI-systeem in de Unie op de markt aanbiedt | AI-verordening | +| Downstreamaanbieder | een aanbieder van een AI-systeem, met inbegrip van een AI-systeem voor algemene doeleinden, waarin een AI-model is geïntegreerd, ongeacht of het model door hemzelf wordt verstrekt en verticaal geïntegreerd is of door een andere entiteit wordt aangeboden op basis van contractuele betrekkingen | AI-verordening | +| Etnisch profileren | Het gebruik door overheidsinstanties van selectiecriteria als ras, huidskleur, taal, religie, nationaliteit of nationale of etnische afkomst bij de uitoefening van toezichts-, handhavings- en opsporingsbevoegdheden, zonder dat daarvoor een objectieve en redelijke rechtvaardiging bestaat | https://publicaties.mensenrechten.nl/publicatie/61a734e65d726f72c45f9dce | +| Exploitant | Een natuurlijke of rechtspersoon, overheidsinstantie, agentschap of ander orgaan die/dat een AI-systeem onder eigen verantwoordelijkheid gebruikt, tenzij het AI-systeem wordt gebruikt in het kader van een persoonlijke niet-beroepsactiviteit | AI-verordening | +| Gebruiksinstructies | de door de aanbieder verstrekte informatie om de exploitant te informeren over met name het beoogde doel en juiste gebruik van een AI-systeem | AI-verordening | +| Geharmoniseerde norm | een Europese norm die op verzoek van de Commissie is vastgesteld met het oog op de toepassing van harmonisatiewetgeving van de Unie | AI-verordening | +| Gemachtigde | een natuurlijke of rechtspersoon die zich bevindt of gevestigd is in de Unie die een schriftelijke machtiging heeft gekregen en aanvaard van een aanbieder van een AI-systeem of een AI-model voor algemene doeleinden om namens die aanbieder de verplichtingen en procedures van deze verordening respectievelijk na te komen en uit te voeren | AI-verordening | +|Gemeenschappelijke specificatie | een reeks technische specificaties zoals gedefinieerd in artikel 2, punt 4, van Verordening (EU) nr. 1025/2012, om te voldoen aan bepaalde voorschriften zoals vastgelegd in deze verordening | AI-verordening| +|Gevoelige operationele gegevens | operationele gegevens met betrekking tot activiteiten op het gebied van preventie, opsporing, onderzoek of vervolging van strafbare feiten waarvan de openbaarmaking de integriteit van strafprocedures in het gedrang zou kunnen brengen | AI-verordening | +| Hoge risico AI-systeem |"Een AI-systeem is hoog-risico als het voldoet aan de volgende eisen: 1. Het AI-systeem valt onder de definitie van AI-systemen in artikel 3 lid 1 van de verordening en moet o.a. autonome elementen bevatten, 2. Het AI-systeem wordt in een van de toepassingsgebieden van ANNEX III ingezet zoals biometrie, kritieke infrastructuur en rechtshandhaving | AI-verordening | + +| Impactvol algoritme | Het betreft hier algoritmes die worden gebruikt in processen met impact op betrokkenen (burger, organisatie): • Het proces waarin het algoritme wordt gebruikt heeft directe rechtsgevolgen +voor betrokkenen. Denk aan: opleggen van boete of weigeren subsidie; • Het proces waarin het algoritme zich bevindt, draagt bij aan hoe de overheid een betrokkene of groep categoriseert of benadert. Denk aan: profilering of risico-indicatie voor controle." | Handreiking Algoritmeregister | Importeur een natuurlijke of rechtspersoon die zich bevindt of gevestigd is in de Unie die een AI-systeem in de handel brengt dat de naam of merknaam van een in een derde land gevestigde natuurlijke of rechtspersoon draagt In de handel brengen het voor het eerst in de Unie op de markt aanbieden van een AI-systeem of een AI-model voor algemene doeleinden In gebruik stellen de directe levering van een AI-systeem door de aanbieder aan de exploitant voor het eerste gebruik of voor eigen gebruik in de Unie voor het beoogde doel; From 239b5934737fff0fdc11f0cb3d885a66e6858eec Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 18:01:12 +0100 Subject: [PATCH 218/297] Update Begrippen-en-definities.md --- .../Begrippen-en-definities.md | 18 +++++++++--------- 1 file changed, 9 insertions(+), 9 deletions(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md index f4294ab10a..5934691cfc 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md @@ -34,15 +34,15 @@ title: Begrippen en definities | Impactvol algoritme | Het betreft hier algoritmes die worden gebruikt in processen met impact op betrokkenen (burger, organisatie): • Het proces waarin het algoritme wordt gebruikt heeft directe rechtsgevolgen voor betrokkenen. Denk aan: opleggen van boete of weigeren subsidie; • Het proces waarin het algoritme zich bevindt, draagt bij aan hoe de overheid een betrokkene of groep categoriseert of benadert. Denk aan: profilering of risico-indicatie voor controle." | Handreiking Algoritmeregister | -Importeur een natuurlijke of rechtspersoon die zich bevindt of gevestigd is in de Unie die een AI-systeem in de handel brengt dat de naam of merknaam van een in een derde land gevestigde natuurlijke of rechtspersoon draagt -In de handel brengen het voor het eerst in de Unie op de markt aanbieden van een AI-systeem of een AI-model voor algemene doeleinden -In gebruik stellen de directe levering van een AI-systeem door de aanbieder aan de exploitant voor het eerste gebruik of voor eigen gebruik in de Unie voor het beoogde doel; -Indirect onderscheid indien een ogenschijnlijk neutrale bepaling, maatstaf of handelwijze personen met een bepaalde godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht, nationaliteit, hetero- of homoseksuele gerichtheid of burgerlijke staat in vergelijking met andere personen bijzonder treft. https://wetten.overheid.nl/BWBR0006502/2020-01-01 -Indirecte discriminatie Wanneer een ogenschijnlijk neutrale bepaling, maatstaf of handelwijze personen met een bepaald beschermd persoonskenmerk (discriminatiegrond) in vergelijking met andere personen in het bijzonder benadeelt, tenzij hiervoor een objectieve rechtvaardiging bestaat. https://publicaties.mensenrechten.nl/publicatie/61a734e65d726f72c45f9dce -Inputdata data die in een AI-systeem worden ingevoerd of direct door een AI-systeem worden verkregen en op basis waarvan het systeem een output genereert -kritieke infrastructuur kritieke infrastructuur zoals gedefinieerd in artikel 2, punt 4, van Richtlijn (EU) 2022/2557 -Legaliteitsbeginsel Het legaliteitsbeginsel houdt in dat alle overheidsoptreden moet berusten op een overeenstemmen met - kenbare en voldoende specifieke - algemene regels. F.J. van Ommeren, De verplichting verankerd, Zwolle 1996; dezelfde, Het legaliteitsbeginsel in het staats- en bestuursrecht: opkomst en ondergang van de geïmpliceerde bevoegdheden?, RMTh 2002, blz. 123 e.v. -Markttoezichtautoriteit de nationale autoriteit die de activiteiten verricht en maatregelen neemt als bedoeld in Verordening (EU) 2019/1020 +| Importeur | een natuurlijke of rechtspersoon die zich bevindt of gevestigd is in de Unie die een AI-systeem in de handel brengt dat de naam of merknaam van een in een derde land gevestigde natuurlijke of rechtspersoon draagt | AI-verordening | +| In de handel brengen | het voor het eerst in de Unie op de markt aanbieden van een AI-systeem of een AI-model voor algemene doeleinden | AI-verordening | +| In gebruik stellen | de directe levering van een AI-systeem door de aanbieder aan de exploitant voor het eerste gebruik of voor eigen gebruik in de Unie voor het beoogde doel | AI-verordening | +| Indirect onderscheid | indien een ogenschijnlijk neutrale bepaling, maatstaf of handelwijze personen met een bepaalde godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht, nationaliteit, hetero- of homoseksuele gerichtheid of burgerlijke staat in vergelijking met andere personen bijzonder treft | https://wetten.overheid.nl/BWBR0006502/2020-01-01 | +| Indirecte discriminatie | Wanneer een ogenschijnlijk neutrale bepaling, maatstaf of handelwijze personen met een bepaald beschermd persoonskenmerk (discriminatiegrond) in vergelijking met andere personen in het bijzonder benadeelt, tenzij hiervoor een objectieve rechtvaardiging bestaat | https://publicaties.mensenrechten.nl/publicatie/61a734e65d726f72c45f9dce | +| Inputdata | data die in een AI-systeem worden ingevoerd of direct door een AI-systeem worden verkregen en op basis waarvan het systeem een output genereert | AI-verordening | +| kritieke infrastructuur | kritieke infrastructuur zoals gedefinieerd in artikel 2, punt 4, van Richtlijn (EU) 2022/2557 | AI-verordening | +| Legaliteitsbeginsel | Het legaliteitsbeginsel houdt in dat alle overheidsoptreden moet berusten op een overeenstemmen met - kenbare en voldoende specifieke - algemene regels | F.J. van Ommeren, De verplichting verankerd, Zwolle 1996; dezelfde, Het legaliteitsbeginsel in het staats- en bestuursrecht: opkomst en ondergang van de geïmpliceerde bevoegdheden?, RMTh 2002, blz. 123 e.v. | +| Markttoezichtautoriteit | de nationale autoriteit die de activiteiten verricht en maatregelen neemt als bedoeld in Verordening (EU) 2019/1020 Nationale bevoegde autoriteit een aanmeldende autoriteit of een de markttoezichtautoriteit Norm Een norm is een vrijwillige afspraak tussen partijen over een product, dienst of proces. Normen zijn geen wetten, maar ’best practices’. Iedereen kan - op vrijwillige basis - hier zijn voordeel mee doen. In zakelijke overeenkomsten hebben normen een belangrijke functie. Ze bieden marktpartijen duidelijkheid over en vertrouwen in producten, diensten of organisaties en dagen de maatschappij uit te innoveren. NEN-normen worden ontwikkeld door inhoudsexperts en specialisten op het gebied van normontwikkeling. https://www.nen.nl/normontwikkeling Normalisatie Normalisatie is het proces om te komen tot een norm. Dit proces is open, transparant en gericht op consensus en vindt plaats in normcommissies die bestaan uit vertegenwoordigers van alle betrokken partijen. Dit gebeurt niet alleen op nationaal niveau, maar ook in Europees en mondiaal verband. Normontwikkeling (nen.nl) From 179935f3989e533a204b3d840524918cf3ac975b Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 18:03:40 +0100 Subject: [PATCH 219/297] Update Begrippen-en-definities.md --- .../Begrippen-en-definities.md | 16 ++++++++-------- 1 file changed, 8 insertions(+), 8 deletions(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md index 5934691cfc..20f5a0c434 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md @@ -42,14 +42,14 @@ voor betrokkenen. Denk aan: opleggen van boete of weigeren subsidie; • Het pro | Inputdata | data die in een AI-systeem worden ingevoerd of direct door een AI-systeem worden verkregen en op basis waarvan het systeem een output genereert | AI-verordening | | kritieke infrastructuur | kritieke infrastructuur zoals gedefinieerd in artikel 2, punt 4, van Richtlijn (EU) 2022/2557 | AI-verordening | | Legaliteitsbeginsel | Het legaliteitsbeginsel houdt in dat alle overheidsoptreden moet berusten op een overeenstemmen met - kenbare en voldoende specifieke - algemene regels | F.J. van Ommeren, De verplichting verankerd, Zwolle 1996; dezelfde, Het legaliteitsbeginsel in het staats- en bestuursrecht: opkomst en ondergang van de geïmpliceerde bevoegdheden?, RMTh 2002, blz. 123 e.v. | -| Markttoezichtautoriteit | de nationale autoriteit die de activiteiten verricht en maatregelen neemt als bedoeld in Verordening (EU) 2019/1020 -Nationale bevoegde autoriteit een aanmeldende autoriteit of een de markttoezichtautoriteit -Norm Een norm is een vrijwillige afspraak tussen partijen over een product, dienst of proces. Normen zijn geen wetten, maar ’best practices’. Iedereen kan - op vrijwillige basis - hier zijn voordeel mee doen. In zakelijke overeenkomsten hebben normen een belangrijke functie. Ze bieden marktpartijen duidelijkheid over en vertrouwen in producten, diensten of organisaties en dagen de maatschappij uit te innoveren. NEN-normen worden ontwikkeld door inhoudsexperts en specialisten op het gebied van normontwikkeling. https://www.nen.nl/normontwikkeling -Normalisatie Normalisatie is het proces om te komen tot een norm. Dit proces is open, transparant en gericht op consensus en vindt plaats in normcommissies die bestaan uit vertegenwoordigers van alle betrokken partijen. Dit gebeurt niet alleen op nationaal niveau, maar ook in Europees en mondiaal verband. Normontwikkeling (nen.nl) -Objectieve rechtvaardiging Van een objectieve rechtvaardiging voor onderscheid is sprake wanneer onderscheid een legitiem doel nastreeft en er een redelijke relatie van evenredigheid bestaat tussen het gemaakte onderscheid en het nagestreefde doel. https://publicaties.mensenrechten.nl/publicatie/61a734e65d726f72c45f9dce -Op de markt aanbieden het in het kader van een handelsactiviteit, al dan niet tegen betaling, verstrekken van een AI-systeem of een AI-model voor algemene doeleinden met het oog op distributie of gebruik op de markt van de Unie -Operator een aanbieder, productfabrikant, exploitant, gemachtigde, importeur of distributeur -Prestaties van een AI-systeem het vermogen van een AI-systeem om het beoogde doel te verwezenlijken +| Markttoezichtautoriteit | de nationale autoriteit die de activiteiten verricht en maatregelen neemt als bedoeld in Verordening (EU) 2019/1020 | AI-verordening | +| Nationale bevoegde autoriteit | een aanmeldende autoriteit of een de markttoezichtautoriteit | AI-verordening | +| Norm | Een norm is een vrijwillige afspraak tussen partijen over een product, dienst of proces. Normen zijn geen wetten, maar ’best practices’. Iedereen kan - op vrijwillige basis - hier zijn voordeel mee doen. In zakelijke overeenkomsten hebben normen een belangrijke functie. Ze bieden marktpartijen duidelijkheid over en vertrouwen in producten, diensten of organisaties en dagen de maatschappij uit te innoveren. NEN-normen worden ontwikkeld door inhoudsexperts en specialisten op het gebied van normontwikkeling | https://www.nen.nl/normontwikkeling | +| Normalisatie | Normalisatie is het proces om te komen tot een norm. Dit proces is open, transparant en gericht op consensus en vindt plaats in normcommissies die bestaan uit vertegenwoordigers van alle betrokken partijen. Dit gebeurt niet alleen op nationaal niveau, maar ook in Europees en mondiaal verband. | Normontwikkeling (nen.nl) | +| Objectieve rechtvaardiging | Van een objectieve rechtvaardiging voor onderscheid is sprake wanneer onderscheid een legitiem doel nastreeft en er een redelijke relatie van evenredigheid bestaat tussen het gemaakte onderscheid en het nagestreefde doel | https://publicaties.mensenrechten.nl/publicatie/61a734e65d726f72c45f9dce | +| Op de markt aanbieden | het in het kader van een handelsactiviteit, al dan niet tegen betaling, verstrekken van een AI-systeem of een AI-model voor algemene doeleinden met het oog op distributie of gebruik op de markt van de Unie | AI-verordening | +| Operator | een aanbieder, productfabrikant, exploitant, gemachtigde, importeur of distributeur | AI-verordening | +| Prestaties van een AI-systeem | het vermogen van een AI-systeem om het beoogde doel te verwezenlijken | AI-verordening | Proceseigenaar De proceseigenaar is verantwoordelijk voor de kwaliteit van het proces en de vastlegging daarvan in een processchema Proefpersoon in het kader van tests onder reële omstandigheden: een natuurlijk persoon die deelneemt aan een test onder reële omstandigheden Publieke Inkoop De verwerving van werken, leveringen of diensten door een overheid of publieke organisatie, van de markt of een andere externe instantie, terwijl zij tegelijkertijd publieke waarde creëren en waarborgen vanuit het perspectief van de eigen organisatie. J. Grandia, L. Kuitert, F. Schotanus, L Volker (2003). Publieke Inkoop – Een multidisciplinair overzicht van theorieën, praktijken en instrumenten. Open Press TiU, 16. From 661ba28f4d3ace9895f62edcd7f704a398ab1162 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 18:04:12 +0100 Subject: [PATCH 220/297] Update Begrippen-en-definities.md --- docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md | 1 - 1 file changed, 1 deletion(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md index 20f5a0c434..3c51cf5c5a 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md @@ -31,7 +31,6 @@ title: Begrippen en definities |Gemeenschappelijke specificatie | een reeks technische specificaties zoals gedefinieerd in artikel 2, punt 4, van Verordening (EU) nr. 1025/2012, om te voldoen aan bepaalde voorschriften zoals vastgelegd in deze verordening | AI-verordening| |Gevoelige operationele gegevens | operationele gegevens met betrekking tot activiteiten op het gebied van preventie, opsporing, onderzoek of vervolging van strafbare feiten waarvan de openbaarmaking de integriteit van strafprocedures in het gedrang zou kunnen brengen | AI-verordening | | Hoge risico AI-systeem |"Een AI-systeem is hoog-risico als het voldoet aan de volgende eisen: 1. Het AI-systeem valt onder de definitie van AI-systemen in artikel 3 lid 1 van de verordening en moet o.a. autonome elementen bevatten, 2. Het AI-systeem wordt in een van de toepassingsgebieden van ANNEX III ingezet zoals biometrie, kritieke infrastructuur en rechtshandhaving | AI-verordening | - | Impactvol algoritme | Het betreft hier algoritmes die worden gebruikt in processen met impact op betrokkenen (burger, organisatie): • Het proces waarin het algoritme wordt gebruikt heeft directe rechtsgevolgen voor betrokkenen. Denk aan: opleggen van boete of weigeren subsidie; • Het proces waarin het algoritme zich bevindt, draagt bij aan hoe de overheid een betrokkene of groep categoriseert of benadert. Denk aan: profilering of risico-indicatie voor controle." | Handreiking Algoritmeregister | | Importeur | een natuurlijke of rechtspersoon die zich bevindt of gevestigd is in de Unie die een AI-systeem in de handel brengt dat de naam of merknaam van een in een derde land gevestigde natuurlijke of rechtspersoon draagt | AI-verordening | From 21f522e0e27942459689eaa95ea979fee974b01e Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 18:19:30 +0100 Subject: [PATCH 221/297] Update Begrippen-en-definities.md --- .../Begrippen-en-definities.md | 38 +++++++++---------- 1 file changed, 19 insertions(+), 19 deletions(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md index 3c51cf5c5a..cb32150d49 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md @@ -49,23 +49,23 @@ voor betrokkenen. Denk aan: opleggen van boete of weigeren subsidie; • Het pro | Op de markt aanbieden | het in het kader van een handelsactiviteit, al dan niet tegen betaling, verstrekken van een AI-systeem of een AI-model voor algemene doeleinden met het oog op distributie of gebruik op de markt van de Unie | AI-verordening | | Operator | een aanbieder, productfabrikant, exploitant, gemachtigde, importeur of distributeur | AI-verordening | | Prestaties van een AI-systeem | het vermogen van een AI-systeem om het beoogde doel te verwezenlijken | AI-verordening | -Proceseigenaar De proceseigenaar is verantwoordelijk voor de kwaliteit van het proces en de vastlegging daarvan in een processchema -Proefpersoon in het kader van tests onder reële omstandigheden: een natuurlijk persoon die deelneemt aan een test onder reële omstandigheden -Publieke Inkoop De verwerving van werken, leveringen of diensten door een overheid of publieke organisatie, van de markt of een andere externe instantie, terwijl zij tegelijkertijd publieke waarde creëren en waarborgen vanuit het perspectief van de eigen organisatie. J. Grandia, L. Kuitert, F. Schotanus, L Volker (2003). Publieke Inkoop – Een multidisciplinair overzicht van theorieën, praktijken en instrumenten. Open Press TiU, 16. -Redelijkerwijs te voorzien het gebruik van een AI-systeem op een wijze die niet in overeenstemming is met het beoogde doel, maar die kan voortvloeien uit redelijkerwijs te voorzien menselijk gedrag of redelijkerwijs te voorziene interactie met andere systemen, waaronder andere AI-systemen -Risico De combinatie van de kans op schade en de ernst van die schade; AI-Verordening -Substantiële wijziging een verandering van een AI-systeem nadat dit in de handel is gebracht of in gebruik is gesteld, die door de aanbieder niet is voorzien of gepland in de initiële conformiteitsbeoordeling, waardoor de overeenstemming van het AI-systeem met de voorschriften van hoofdstuk II, afdeling 2 van de AI-verordening wordt beïnvloed, of die leidt tot een wijziging van het beoogde doel waarvoor het AI-systeem is beoordeeld -Systeem voor monitoring na het in de handel brengen alle door aanbieders van AI-systemen verrichte activiteiten voor het verzamelen en evalueren van ervaringen met door hen in de handel gebrachte of in gebruik genomen AI-systemen, teneinde te kunnen vaststellen of er onmiddellijk corrigerende dan wel preventieve maatregelen nodig zijn -Systeemrisico een risico dat specifiek is voor de capaciteiten met een grote impact van AI-modellen voor algemene doeleinden, die aanzienlijke gevolgen hebben voor de markt van de Unie vanwege hun bereik, of vanwege feitelijke of redelijkerwijs te voorziene negatieve gevolgen voor de gezondheid, de veiligheid, de openbare veiligheid, de grondrechten of de samenleving als geheel, en dat op grote schaal in de hele waardeketen kan worden verspreid -Terugroepen van een AI-systeem een maatregel gericht op het retourneren aan de aanbieder, het buiten gebruik stellen of het onbruikbaar maken van een AI-systeem dat aan exploitanten ter beschikking is gesteld -Testdata data die worden gebruikt voor het verrichten van een onafhankelijke evaluatie van het AI-systeem om de verwachte prestaties van dat systeem te bevestigen voordat het in de handel wordt gebracht of in gebruik wordt gesteld -Testen onder reële omstandigheden het tijdelijk testen van een AI-systeem voor zijn beoogde doel onder reële omstandigheden buiten een laboratorium of anderszins gesimuleerde omgeving teneinde betrouwbare en robuuste gegevens te verkrijgen, en te beoordelen en te verifiëren of het AI-systeem overeenstemt met de voorschriften van deze verordening, waaronder niet wordt verstaan het in de handel brengen of in gebruik nemen van het AI-systeem in de zin van deze verordening, mits aan alle in artikel 57 of 60 vastgestelde voorwaarden is voldaan -toestemming met kennis van zaken de vrijelijk gegeven, specifieke, ondubbelzinnige en vrijwillige uiting door een proefpersoon van zijn of haar bereidheid deel te nemen aan een bepaalde test onder reële omstandigheden, na geïnformeerd te zijn over alle aspecten van de test die van belang zijn voor zijn of haar beslissing deel te nemen -Trainingsdata data die worden gebruikt voor het trainen van een AI-systeem door de leerbare parameters hiervan aan te passen -Uit de handel nemen van een AI-systeem een maatregel waarmee wordt beoogd te voorkomen dat een AI-systeem dat zich in de toeleveringsketen bevindt, op de markt wordt aangeboden -Validatiedata data die worden gebruikt voor het verrichten van een evaluatie van het getrainde AI-systeem en voor het afstemmen van onder andere de niet-leerbare parameters en het leerproces ervan, om underfitting of overfitting te voorkomen -validatiedatareeks een afzonderlijke datareeks of deel van de trainingsdatareeks, als vaste of variabele verdeling -Veiligheidscomponent een component van een product of systeem die een veiligheids-functie voor dat product of systeem vervult of waarvan het falen of gebrekkig functioneren de gezondheid en veiligheid van personen of eigendom in gevaar brengt -Verwerker Een [..] rechtspersoon, een overheidsinstantie, een dienst of een ander orgaan die/dat ten behoeve van de verwerkingsverantwoordelijke persoonsgegevens verwerkt. -Verwerkersverantwoordelijke Een rechtspersoon of overheidsinstantie die, alleen of samen met anderen, het doel van en de middelen voor de verwerking van persoonsgegevens vaststelt Art. 4 onderdeel 7 Avg +| Proceseigenaar| De proceseigenaar is verantwoordelijk voor de kwaliteit van het proces en de vastlegging daarvan in een processchema | | +| Proefpersoon | in het kader van tests onder reële omstandigheden: een natuurlijk persoon die deelneemt aan een test onder reële omstandigheden | AI-verordening | +| Publieke Inkoop | De verwerving van werken, leveringen of diensten door een overheid of publieke organisatie, van de markt of een andere externe instantie, terwijl zij tegelijkertijd publieke waarde creëren en waarborgen vanuit het perspectief van de eigen organisatie. | J. Grandia, L. Kuitert, F. Schotanus, L Volker (2003). Publieke Inkoop – Een multidisciplinair overzicht van theorieën, praktijken en instrumenten. Open Press TiU, 16. | +| Redelijkerwijs te voorzien | het gebruik van een AI-systeem op een wijze die niet in overeenstemming is met het beoogde doel, maar die kan voortvloeien uit redelijkerwijs te voorzien menselijk gedrag of redelijkerwijs te voorziene interactie met andere systemen, waaronder andere AI-systemen | AI-verordening | +| Risico | De combinatie van de kans op schade en de ernst van die schade | AI-Verordening | +| Substantiële wijziging | een verandering van een AI-systeem nadat dit in de handel is gebracht of in gebruik is gesteld, die door de aanbieder niet is voorzien of gepland in de initiële conformiteitsbeoordeling, waardoor de overeenstemming van het AI-systeem met de voorschriften van hoofdstuk II, afdeling 2 van de AI-verordening wordt beïnvloed, of die leidt tot een wijziging van het beoogde doel waarvoor het AI-systeem is beoordeeld | AI-verordening | +| Systeem voor monitoring | na het in de handel brengen alle door aanbieders van AI-systemen verrichte activiteiten voor het verzamelen en evalueren van ervaringen met door hen in de handel gebrachte of in gebruik genomen AI-systemen, teneinde te kunnen vaststellen of er onmiddellijk corrigerende dan wel preventieve maatregelen nodig zijn | AI-verordening | +| Systeemrisico | een risico dat specifiek is voor de capaciteiten met een grote impact van AI-modellen voor algemene doeleinden, die aanzienlijke gevolgen hebben voor de markt van de Unie vanwege hun bereik, of vanwege feitelijke of redelijkerwijs te voorziene negatieve gevolgen voor de gezondheid, de veiligheid, de openbare veiligheid, de grondrechten of de samenleving als geheel, en dat op grote schaal in de hele waardeketen kan worden verspreid AI-verordening | +| Terugroepen van een AI-systeem | een maatregel gericht op het retourneren aan de aanbieder, het buiten gebruik stellen of het onbruikbaar maken van een AI-systeem dat aan exploitanten ter beschikking is gesteld | AI-verordening | +| Testdata | data die worden gebruikt voor het verrichten van een onafhankelijke evaluatie van het AI-systeem om de verwachte prestaties van dat systeem te bevestigen voordat het in de handel wordt gebracht of in gebruik wordt gesteld | AI-verordening | +| Testen onder reële omstandigheden | het tijdelijk testen van een AI-systeem voor zijn beoogde doel onder reële omstandigheden buiten een laboratorium of anderszins gesimuleerde omgeving teneinde betrouwbare en robuuste gegevens te verkrijgen, en te beoordelen en te verifiëren of het AI-systeem overeenstemt met de voorschriften van deze verordening, waaronder niet wordt verstaan het in de handel brengen of in gebruik nemen van het AI-systeem in de zin van deze verordening, mits aan alle in artikel 57 of 60 vastgestelde voorwaarden is voldaan | AI-verordening | +| Toestemming met kennis van zaken | de vrijelijk gegeven, specifieke, ondubbelzinnige en vrijwillige uiting door een proefpersoon van zijn of haar bereidheid deel te nemen aan een bepaalde test onder reële omstandigheden, na geïnformeerd te zijn over alle aspecten van de test die van belang zijn voor zijn of haar beslissing deel te nemen | | +| Trainingsdata | data die worden gebruikt voor het trainen van een AI-systeem door de leerbare parameters hiervan aan te passen | AI-verordening | +| Uit de handel nemen van een AI-systeem | een maatregel waarmee wordt beoogd te voorkomen dat een AI-systeem dat zich in de toeleveringsketen bevindt, op de markt wordt aangeboden | AI-verordening | +| Validatiedata | data die worden gebruikt voor het verrichten van een evaluatie van het getrainde AI-systeem en voor het afstemmen van onder andere de niet-leerbare parameters en het leerproces ervan, om underfitting of overfitting te voorkomen | AI-verordening | +| validatiedatareeks | een afzonderlijke datareeks of deel van de trainingsdatareeks, als vaste of variabele verdeling | AI-verordening | +| Veiligheidscomponent | een component van een product of systeem die een veiligheids-functie voor dat product of systeem vervult of waarvan het falen of gebrekkig functioneren de gezondheid en veiligheid van personen of eigendom in gevaar brengt | AI-verordening | +| Verwerker | Een [..] rechtspersoon, een overheidsinstantie, een dienst of een ander orgaan die/dat ten behoeve van de verwerkingsverantwoordelijke persoonsgegevens verwerkt. | AVG | +| Verwerkersverantwoordelijke | Een rechtspersoon of overheidsinstantie die, alleen of samen met anderen, het doel van en de middelen voor de verwerking van persoonsgegevens vaststelt | Art. 4 onderdeel 7 AVG | From 8a6ebd31d8e6c91f8e82fb8104d1e1c0f637c063 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 18:20:36 +0100 Subject: [PATCH 222/297] Update Begrippen-en-definities.md --- docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md index cb32150d49..b9da39bfb5 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md @@ -2,7 +2,7 @@ title: Begrippen en definities --- -| **Begrip of definitie** | **Uitleg** | **Bron** | +| **Begrip of definitie** | **Uitleg** | **Bron** | |-------------------------|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|----------------| | Aanbieder | een natuurlijke of rechtspersoon, overheidsinstantie, agentschap of ander orgaan die/dat een AI-systeem of een AI-model voor algemene doeleinden ontwikkelt of laat ontwikkelen en dat systeem of model in de handel brengt of het AI-systeem in gebruik stelt onder de eigen naam of merknaam, al dan niet tegen betaling | AI-verordening | | Auteursrecht | Het auteursrecht is het uitsluitend recht van den maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld. | Auteurswet | From 4aa2f319646a0ce6ee4b547fdf733c3c2e2517d4 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 18:20:48 +0100 Subject: [PATCH 223/297] Update Begrippen-en-definities.md --- docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md index b9da39bfb5..8441038fdf 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md @@ -2,7 +2,7 @@ title: Begrippen en definities --- -| **Begrip of definitie** | **Uitleg** | **Bron** | +| **Begrip of definitie** | **Uitleg** | **Bron** | |-------------------------|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|----------------| | Aanbieder | een natuurlijke of rechtspersoon, overheidsinstantie, agentschap of ander orgaan die/dat een AI-systeem of een AI-model voor algemene doeleinden ontwikkelt of laat ontwikkelen en dat systeem of model in de handel brengt of het AI-systeem in gebruik stelt onder de eigen naam of merknaam, al dan niet tegen betaling | AI-verordening | | Auteursrecht | Het auteursrecht is het uitsluitend recht van den maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld. | Auteurswet | From 4d0e890294248a3fe7b460c6b4deb122e48d3057 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 18:21:45 +0100 Subject: [PATCH 224/297] Update Begrippen-en-definities.md --- docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md | 4 ++-- 1 file changed, 2 insertions(+), 2 deletions(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md index 8441038fdf..55c0dde94f 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md @@ -2,8 +2,8 @@ title: Begrippen en definities --- -| **Begrip of definitie** | **Uitleg** | **Bron** | -|-------------------------|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|----------------| +| **Begrip of definitie** | **Uitleg** | **Bron** | +|--------------------------------------------------|---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|----------------| | Aanbieder | een natuurlijke of rechtspersoon, overheidsinstantie, agentschap of ander orgaan die/dat een AI-systeem of een AI-model voor algemene doeleinden ontwikkelt of laat ontwikkelen en dat systeem of model in de handel brengt of het AI-systeem in gebruik stelt onder de eigen naam of merknaam, al dan niet tegen betaling | AI-verordening | | Auteursrecht | Het auteursrecht is het uitsluitend recht van den maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld. | Auteurswet | | Exploitant | Een natuurlijke of rechtspersoon, overheidsinstantie, agentschap of ander orgaan die/dat een AI-systeem onder eigen verantwoordelijkheid gebruikt, tenzij het AI-systeem wordt gebruikt in het kader van een persoonlijke niet-beroepsactiviteit | AI-verordening | From 65111a1a5d910f4c1a4a8a334c4019f55a79eed7 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 18:39:13 +0100 Subject: [PATCH 225/297] Update Begrippen-en-definities.md --- .../Begrippen-en-definities.md | 20 +++++++++++++++++-- 1 file changed, 18 insertions(+), 2 deletions(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md index 55c0dde94f..2736895f83 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md @@ -5,6 +5,7 @@ title: Begrippen en definities | **Begrip of definitie** | **Uitleg** | **Bron** | |--------------------------------------------------|---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|----------------| | Aanbieder | een natuurlijke of rechtspersoon, overheidsinstantie, agentschap of ander orgaan die/dat een AI-systeem of een AI-model voor algemene doeleinden ontwikkelt of laat ontwikkelen en dat systeem of model in de handel brengt of het AI-systeem in gebruik stelt onder de eigen naam of merknaam, al dan niet tegen betaling | AI-verordening | +| AI-bureau | de taak van de Commissie waarbij zij bijdraagt aan de uitvoering van, de monitoring van en het toezicht op AI-systemen en AI-governance door het bij het besluit van de Commissie van 24.1.2024 opgerichte Europees Bureau voor artificiële intelligentie; verwijzingen in deze verordening naar het AI-bureau worden begrepen als verwijzingen naar de Commissie | AI-verordening | | Auteursrecht | Het auteursrecht is het uitsluitend recht van den maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld. | Auteurswet | | Exploitant | Een natuurlijke of rechtspersoon, overheidsinstantie, agentschap of ander orgaan die/dat een AI-systeem onder eigen verantwoordelijkheid gebruikt, tenzij het AI-systeem wordt gebruikt in het kader van een persoonlijke niet-beroepsactiviteit | AI-verordening | | Aangemelde instatie | Een conformiteitsbeoordelingsinstantie die overeenkomstig deze verordening en andere relevante harmonisatiewetgeving van de Unie zoals opgenomen in bijlage I, deel B van de AI-verordening is aangemeld | AI-verordening | Aanmeldende autoriteit | de nationale autoriteit die verantwoordelijk is voor het opzetten en uitvoeren van de noodzakelijke procedures voor de beoordeling, aanwijzing en kennisgeving van de conformiteitsbeoordelingsinstanties en de monitoring hiervan | AI-verordening | @@ -18,11 +19,14 @@ title: Begrippen en definities | biometrische verificatie |de geautomatiseerde één-op-éénverificatie, met inbegrip van de authenticatie, van de identiteit van natuurlijke personen door hun biometrische gegevens te vergelijken met eerder verstrekte biometrische gegevens| AI-verordening | |CE-markering | een markering waarmee een aanbieder aangeeft dat een AI-systeem in overeenstemming is met de voorschriften van hoofdstuk II, afdeling 2, en andere in de lijst van bijlage I van de opgenomen toepasselijke harmonisatiewetgeving van de Unie, die in het aanbrengen ervan voorzien | AI-verordening | | Conformiteitsbeoordeling | het proces waarbij de naleving wordt aangetoond van de voorschriften van hoofdstuk II, afdeling 2 van de AI-Verordening in verband met een AI-systeem met een hoog risico | AI-verordening | +| Conformiteitsbeoordelingsinstantie | een instantie die als derde partij conformiteits-beoordelingsactiviteiten verricht, zoals onder meer testen, certificeren en inspecteren | AI-verordening | | Direct onderscheid | indien een persoon op een andere wijze wordt behandeld dan een ander in een vergelijkbare situatie wordt, is of zou worden behandeld, op grond van godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht, nationaliteit, hetero- of homoseksuele gerichtheid of burgerlijke staat | https://wetten.overheid.nl/BWBR0006502/2020-01-01 | | Directe discriminatie | De ongelijke behandeling van een persoon of groep personen ten opzichte van andere personen in een vergelijkbare situatie, op grond van een beschermd persoonskenmerk (discriminatiegrond) | https://publicaties.mensenrechten.nl/publicatie/61a734e65d726f72c45f9dce | | Discriminatiegrond | Beschermde persoonskenmerken op basis waarvan het maken van onderscheid tussen personen verboden is. Bijvoorbeeld: ras, nationaliteit, religie, geslacht, seksuele gerichtheid, handicap of chronische ziekte. | https://publicaties.mensenrechten.nl/publicatie/61a734e65d726f72c45f9dce | | Distributeur | een andere natuurlijke persoon of rechtspersoon in de toeleveringsketen dan de aanbieder of de importeur, die een AI-systeem in de Unie op de markt aanbiedt | AI-verordening | | Downstreamaanbieder | een aanbieder van een AI-systeem, met inbegrip van een AI-systeem voor algemene doeleinden, waarin een AI-model is geïntegreerd, ongeacht of het model door hemzelf wordt verstrekt en verticaal geïntegreerd is of door een andere entiteit wordt aangeboden op basis van contractuele betrekkingen | AI-verordening | +| Ernstig incident | een incident of gebrekkig functioneren van een AI-systeem dat direct of indirect leidt tot a) het overlijden van een persoon of ernstige schade voor de gezondheid van een persoon b) een ernstige en onomkeerbare verstoring van het beheer of de exploitatie van kritieke infrastructuur c) een schending van de uit het recht van de Unie voortvloeiende verplichtingen ter bescherming van de grondrechten d) ernstige schade aan eigendommen of het milieu | AI-verordening | + | Etnisch profileren | Het gebruik door overheidsinstanties van selectiecriteria als ras, huidskleur, taal, religie, nationaliteit of nationale of etnische afkomst bij de uitoefening van toezichts-, handhavings- en opsporingsbevoegdheden, zonder dat daarvoor een objectieve en redelijke rechtvaardiging bestaat | https://publicaties.mensenrechten.nl/publicatie/61a734e65d726f72c45f9dce | | Exploitant | Een natuurlijke of rechtspersoon, overheidsinstantie, agentschap of ander orgaan die/dat een AI-systeem onder eigen verantwoordelijkheid gebruikt, tenzij het AI-systeem wordt gebruikt in het kader van een persoonlijke niet-beroepsactiviteit | AI-verordening | | Gebruiksinstructies | de door de aanbieder verstrekte informatie om de exploitant te informeren over met name het beoogde doel en juiste gebruik van een AI-systeem | AI-verordening | @@ -43,19 +47,31 @@ voor betrokkenen. Denk aan: opleggen van boete of weigeren subsidie; • Het pro | Legaliteitsbeginsel | Het legaliteitsbeginsel houdt in dat alle overheidsoptreden moet berusten op een overeenstemmen met - kenbare en voldoende specifieke - algemene regels | F.J. van Ommeren, De verplichting verankerd, Zwolle 1996; dezelfde, Het legaliteitsbeginsel in het staats- en bestuursrecht: opkomst en ondergang van de geïmpliceerde bevoegdheden?, RMTh 2002, blz. 123 e.v. | | Markttoezichtautoriteit | de nationale autoriteit die de activiteiten verricht en maatregelen neemt als bedoeld in Verordening (EU) 2019/1020 | AI-verordening | | Nationale bevoegde autoriteit | een aanmeldende autoriteit of een de markttoezichtautoriteit | AI-verordening | +| Niet-persoonsgebonden gegevens | andere gegevens dan persoonsgegevens zoals gedefinieerd in artikel 4, punt 1, van Verordening (EU) 2016/679 | AI-verordening | | Norm | Een norm is een vrijwillige afspraak tussen partijen over een product, dienst of proces. Normen zijn geen wetten, maar ’best practices’. Iedereen kan - op vrijwillige basis - hier zijn voordeel mee doen. In zakelijke overeenkomsten hebben normen een belangrijke functie. Ze bieden marktpartijen duidelijkheid over en vertrouwen in producten, diensten of organisaties en dagen de maatschappij uit te innoveren. NEN-normen worden ontwikkeld door inhoudsexperts en specialisten op het gebied van normontwikkeling | https://www.nen.nl/normontwikkeling | | Normalisatie | Normalisatie is het proces om te komen tot een norm. Dit proces is open, transparant en gericht op consensus en vindt plaats in normcommissies die bestaan uit vertegenwoordigers van alle betrokken partijen. Dit gebeurt niet alleen op nationaal niveau, maar ook in Europees en mondiaal verband. | Normontwikkeling (nen.nl) | | Objectieve rechtvaardiging | Van een objectieve rechtvaardiging voor onderscheid is sprake wanneer onderscheid een legitiem doel nastreeft en er een redelijke relatie van evenredigheid bestaat tussen het gemaakte onderscheid en het nagestreefde doel | https://publicaties.mensenrechten.nl/publicatie/61a734e65d726f72c45f9dce | | Op de markt aanbieden | het in het kader van een handelsactiviteit, al dan niet tegen betaling, verstrekken van een AI-systeem of een AI-model voor algemene doeleinden met het oog op distributie of gebruik op de markt van de Unie | AI-verordening | +| Openbare ruimte | een fysieke plek die in publieke of private handen is en toegankelijk is voor een onbepaald aantal natuurlijke personen, ongeacht of bepaalde voorwaarden voor de toegang van toepassing zijn, en ongeacht eventuele capaciteitsbeperkingen | AI-verordening | | Operator | een aanbieder, productfabrikant, exploitant, gemachtigde, importeur of distributeur | AI-verordening | +| Persoonsgegevens | | Prestaties van een AI-systeem | het vermogen van een AI-systeem om het beoogde doel te verwezenlijken | AI-verordening | -| Proceseigenaar| De proceseigenaar is verantwoordelijk voor de kwaliteit van het proces en de vastlegging daarvan in een processchema | | +| Proceseigenaar| De proceseigenaar is verantwoordelijk voor de kwaliteit van het proces en de vastlegging daarvan in een processchema | persoonsgegevens zoals gedefinieerd in artikel 4, punt 1, van Verordening (EU) 2016/679 | AI-verordening | | Proefpersoon | in het kader van tests onder reële omstandigheden: een natuurlijk persoon die deelneemt aan een test onder reële omstandigheden | AI-verordening | +| Profilering | profilering zoals gedefinieerd in artikel 4, punt 4, van Verordening (EU) 2016/679, of in het geval van rechtshandhavingsinstanties, zoals gedefinieerd in artikel 3, punt 4, van Richtlijn (EU) 2016/680, of in het geval van instellingen, organen of instanties van de Unie, zoals gedefinieerd in artikel 3, punt 5, van Verordening (EU) 2018/1725 | AI-verordening | | Publieke Inkoop | De verwerving van werken, leveringen of diensten door een overheid of publieke organisatie, van de markt of een andere externe instantie, terwijl zij tegelijkertijd publieke waarde creëren en waarborgen vanuit het perspectief van de eigen organisatie. | J. Grandia, L. Kuitert, F. Schotanus, L Volker (2003). Publieke Inkoop – Een multidisciplinair overzicht van theorieën, praktijken en instrumenten. Open Press TiU, 16. | +| rechtshandhavingsinstanties | iedere overheidsinstantie die bevoegd is voor de voorkoming, het onderzoek, de opsporing en de vervolging van strafbare feiten of de uitvoering van straffen, met inbegrip van de bescherming tegen en de voorkoming van gevaren voor de openbare veiligheid; of +b) ieder ander orgaan dat of iedere andere entiteit die krachtens het recht van de lidstaten is gemachtigd openbaar gezag en openbare bevoegdheden uit te oefenen met het oog op de voorkoming, het onderzoek, de opsporing en de vervolging van strafbare feiten of de uitvoering van straffen, met inbegrip van de bescherming tegen en de voorkoming van gevaren voor de openbare veiligheid | AI-verordening | +| Rechtshandhaving | activiteiten die worden verricht door of namens rechtshandhavings-instanties met het oog op de voorkoming, het onderzoek, de opsporing of de vervolging van strafbare feiten of de uitvoering van straffen, met inbegrip van de bescherming tegen en de voorkoming van gevaren voor de openbare veiligheid | AI-verordening | | Redelijkerwijs te voorzien | het gebruik van een AI-systeem op een wijze die niet in overeenstemming is met het beoogde doel, maar die kan voortvloeien uit redelijkerwijs te voorzien menselijk gedrag of redelijkerwijs te voorziene interactie met andere systemen, waaronder andere AI-systemen | AI-verordening | | Risico | De combinatie van de kans op schade en de ernst van die schade | AI-Verordening | | Substantiële wijziging | een verandering van een AI-systeem nadat dit in de handel is gebracht of in gebruik is gesteld, die door de aanbieder niet is voorzien of gepland in de initiële conformiteitsbeoordeling, waardoor de overeenstemming van het AI-systeem met de voorschriften van hoofdstuk II, afdeling 2 van de AI-verordening wordt beïnvloed, of die leidt tot een wijziging van het beoogde doel waarvoor het AI-systeem is beoordeeld | AI-verordening | -| Systeem voor monitoring | na het in de handel brengen alle door aanbieders van AI-systemen verrichte activiteiten voor het verzamelen en evalueren van ervaringen met door hen in de handel gebrachte of in gebruik genomen AI-systemen, teneinde te kunnen vaststellen of er onmiddellijk corrigerende dan wel preventieve maatregelen nodig zijn | AI-verordening | +| Systeem voor biometrische categorisering | een AI-systeem dat is bedoeld voor het indelen van natuurlijke personen in specifieke categorieën op basis van hun biometrische gegevens, tenzij dit een aanvulling vormt op een andere commerciële dienst en om objectieve technische redenen strikt noodzakelijk is | +| Systeem voor biometrische identificatie op afstand | een AI-systeem dat is bedoeld voor het identificeren van natuurlijke personen, zonder dat zij daar actief bij betrokken zijn en doorgaans van een afstand, door middel van vergelijking van de biometrische gegevens van een persoon met de biometrische gegevens die zijn opgenomen in een referentiedatabank | AI-verordening | +| Systeem voor biometrische identificatie op afstand in real time | een systeem voor biometrische identificatie op afstand waarbij het vastleggen van biometrische gegevens, de vergelijking en de identificatie zonder significante vertraging plaatsvinden en waarbij de identificatie niet enkel onmiddellijk, maar ook met beperkte korte vertragingen plaatsvindt, om omzeiling te voorkomen | AI-verordening | +| systeem voor biometrische identificatie op afstand | een ander biometrisch systeem voor de identificatie op afstand dan een systeem voor biometrische identificatie op afstand in real time | AI-verordening | +| Systeem voor het herkennen van emoties | een AI-systeem dat is bedoeld voor het vaststellen of afleiden van de emoties of intenties van natuurlijke personen op basis van hun biometrische gegevens | AI-verordening | +| Systeem voor monitoring na het in de handel brengen | alle door aanbieders van AI-systemen verrichte activiteiten voor het verzamelen en evalueren van ervaringen met door hen in de handel gebrachte of in gebruik genomen AI-systemen, teneinde te kunnen vaststellen of er onmiddellijk corrigerende dan wel preventieve maatregelen nodig zijn | AI-verordening | | Systeemrisico | een risico dat specifiek is voor de capaciteiten met een grote impact van AI-modellen voor algemene doeleinden, die aanzienlijke gevolgen hebben voor de markt van de Unie vanwege hun bereik, of vanwege feitelijke of redelijkerwijs te voorziene negatieve gevolgen voor de gezondheid, de veiligheid, de openbare veiligheid, de grondrechten of de samenleving als geheel, en dat op grote schaal in de hele waardeketen kan worden verspreid AI-verordening | | Terugroepen van een AI-systeem | een maatregel gericht op het retourneren aan de aanbieder, het buiten gebruik stellen of het onbruikbaar maken van een AI-systeem dat aan exploitanten ter beschikking is gesteld | AI-verordening | | Testdata | data die worden gebruikt voor het verrichten van een onafhankelijke evaluatie van het AI-systeem om de verwachte prestaties van dat systeem te bevestigen voordat het in de handel wordt gebracht of in gebruik wordt gesteld | AI-verordening | From 173c4c2eaf8d445b2ca1987f92df42804646fbc8 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 18:39:40 +0100 Subject: [PATCH 226/297] Update Begrippen-en-definities.md --- docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md | 1 - 1 file changed, 1 deletion(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md index 2736895f83..0c763e5de6 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md @@ -26,7 +26,6 @@ title: Begrippen en definities | Distributeur | een andere natuurlijke persoon of rechtspersoon in de toeleveringsketen dan de aanbieder of de importeur, die een AI-systeem in de Unie op de markt aanbiedt | AI-verordening | | Downstreamaanbieder | een aanbieder van een AI-systeem, met inbegrip van een AI-systeem voor algemene doeleinden, waarin een AI-model is geïntegreerd, ongeacht of het model door hemzelf wordt verstrekt en verticaal geïntegreerd is of door een andere entiteit wordt aangeboden op basis van contractuele betrekkingen | AI-verordening | | Ernstig incident | een incident of gebrekkig functioneren van een AI-systeem dat direct of indirect leidt tot a) het overlijden van een persoon of ernstige schade voor de gezondheid van een persoon b) een ernstige en onomkeerbare verstoring van het beheer of de exploitatie van kritieke infrastructuur c) een schending van de uit het recht van de Unie voortvloeiende verplichtingen ter bescherming van de grondrechten d) ernstige schade aan eigendommen of het milieu | AI-verordening | - | Etnisch profileren | Het gebruik door overheidsinstanties van selectiecriteria als ras, huidskleur, taal, religie, nationaliteit of nationale of etnische afkomst bij de uitoefening van toezichts-, handhavings- en opsporingsbevoegdheden, zonder dat daarvoor een objectieve en redelijke rechtvaardiging bestaat | https://publicaties.mensenrechten.nl/publicatie/61a734e65d726f72c45f9dce | | Exploitant | Een natuurlijke of rechtspersoon, overheidsinstantie, agentschap of ander orgaan die/dat een AI-systeem onder eigen verantwoordelijkheid gebruikt, tenzij het AI-systeem wordt gebruikt in het kader van een persoonlijke niet-beroepsactiviteit | AI-verordening | | Gebruiksinstructies | de door de aanbieder verstrekte informatie om de exploitant te informeren over met name het beoogde doel en juiste gebruik van een AI-systeem | AI-verordening | From a77c967ff5f51c0c7282ec6780ba30e1f348c354 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 18:44:42 +0100 Subject: [PATCH 227/297] Update Begrippen-en-definities.md --- docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md | 6 ++++++ 1 file changed, 6 insertions(+) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md index 0c763e5de6..ca50b91551 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md @@ -6,11 +6,14 @@ title: Begrippen en definities |--------------------------------------------------|---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|----------------| | Aanbieder | een natuurlijke of rechtspersoon, overheidsinstantie, agentschap of ander orgaan die/dat een AI-systeem of een AI-model voor algemene doeleinden ontwikkelt of laat ontwikkelen en dat systeem of model in de handel brengt of het AI-systeem in gebruik stelt onder de eigen naam of merknaam, al dan niet tegen betaling | AI-verordening | | AI-bureau | de taak van de Commissie waarbij zij bijdraagt aan de uitvoering van, de monitoring van en het toezicht op AI-systemen en AI-governance door het bij het besluit van de Commissie van 24.1.2024 opgerichte Europees Bureau voor artificiële intelligentie; verwijzingen in deze verordening naar het AI-bureau worden begrepen als verwijzingen naar de Commissie | AI-verordening | +|AI-model voor algemene doeleinden | een AI-model, ook wanneer het is getraind met een grote hoeveelheid gegevens met behulp van zelftoezicht op grote schaal, dat een aanzienlijk algemeen karakter vertoont en in staat is op competente wijze een breed scala aan verschillende taken uit te voeren, ongeacht de wijze waarop het model in de handel wordt gebracht, en dat kan worden geïntegreerd in een verscheidenheid aan downstreamsystemen of -toepassingen, met uitzondering van AI-modellen die worden gebruikt voor onderzoek, ontwikkeling of prototypingactiviteiten alvorens zij in de handel worden gebracht | AI-verordening | +| AI-testomgeving voor regelgeving | een door een bevoegde autoriteit opgezet gecontroleerd kader dat aanbieders of toekomstige aanbieders van AI-systemen de mogelijkheid biedt een innovatief AI-systeem te ontwikkelen, trainen, valideren en testen, zo nodig onder reële omstandigheden, volgens een testomgevingsplan, voor een beperkte periode en onder regelgevend toezicht | AI-verordening | | Auteursrecht | Het auteursrecht is het uitsluitend recht van den maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld. | Auteurswet | | Exploitant | Een natuurlijke of rechtspersoon, overheidsinstantie, agentschap of ander orgaan die/dat een AI-systeem onder eigen verantwoordelijkheid gebruikt, tenzij het AI-systeem wordt gebruikt in het kader van een persoonlijke niet-beroepsactiviteit | AI-verordening | | Aangemelde instatie | Een conformiteitsbeoordelingsinstantie die overeenkomstig deze verordening en andere relevante harmonisatiewetgeving van de Unie zoals opgenomen in bijlage I, deel B van de AI-verordening is aangemeld | AI-verordening | Aanmeldende autoriteit | de nationale autoriteit die verantwoordelijk is voor het opzetten en uitvoeren van de noodzakelijke procedures voor de beoordeling, aanwijzing en kennisgeving van de conformiteitsbeoordelingsinstanties en de monitoring hiervan | AI-verordening | | AI-geletterheid | vaardigheden, kennis en begrip die aanbieders, exploitanten en betrokken personen, rekening houdend met hun respectieve rechten en plichten in het kader van deze verordening, in staat stellen met kennis van zaken AI-systemen in te zetten en zich bewuster te worden van de kansen en risico’s van AI en de mogelijke schade die zij kan veroorzaken | AI-verordening | | AI-systeem | “AI-systeem”: een machinaal systeem dat is ontworpen om met verschillende niveaus van autonomie te werken en dat na de uitrol aanpassingsvermogen kan vertonen en dat, voor expliciete of impliciete doelstellingen, uit de ontvangen input afleidt hoe output te genereren zoals voorspellingen, inhoud, aanbevelingen of beslissingen die van invloed kunnen zijn op fysieke of virtuele omgevingen | AI-verordening | +| AI-systeem voor algemene doeleinden | een AI-systeem dat is gebaseerd op een AI-model voor algemene doeleinden, dat verschillende doeleinden kan dienen, zowel voor direct gebruik als voor integratie in andere AI-systemen | AI-verordening | | Algoritme | Een set van regels en instructies die een computer geautomatiseerd volgt bij het maken van berekeningen om een probleem op te lossen of een vraag te beantwoorden | Algemene Rekenkamer | | Beoogd doel | het gebruik waarvoor een AI-systeem door de aanbieder is bedoeld, met inbegrip van de specifieke context en voorwaarden van het gebruik, zoals gespecificeerd in de informatie die door de aanbieder in de gebruiksinstructies, reclame- of verkoopmaterialen en verklaringen, alsook in de technische documentatie is verstrekt | AI-verordening | | Bijzondere categorieën persoonsgegevens | de categorieën persoonsgegevens als bedoeld in artikel 9, lid 1, van Verordening (EU) 2016/679, artikel 10 van Richtlijn (EU) 2016/680 en artikel 10, lid 1, van Verordening (EU) 2018/1725 | AI-verordening | @@ -18,8 +21,10 @@ title: Begrippen en definities | biometrische identificatie | de geautomatiseerde herkenning van fysieke, fysiologische, gedragsgerelateerde of psychologische menselijke kenmerken om de identiteit van een natuurlijk persoon vast te stellen door biometrische gegevens van die persoon te vergelijken met in een databank opgeslagen biometrische gegevens van personen | AI-verordening | | biometrische verificatie |de geautomatiseerde één-op-éénverificatie, met inbegrip van de authenticatie, van de identiteit van natuurlijke personen door hun biometrische gegevens te vergelijken met eerder verstrekte biometrische gegevens| AI-verordening | |CE-markering | een markering waarmee een aanbieder aangeeft dat een AI-systeem in overeenstemming is met de voorschriften van hoofdstuk II, afdeling 2, en andere in de lijst van bijlage I van de opgenomen toepasselijke harmonisatiewetgeving van de Unie, die in het aanbrengen ervan voorzien | AI-verordening | +| Capaciteiten met een grote impact | capaciteiten die overeenkomen met of groter zijn dan de capaciteiten die worden opgetekend bij de meest geavanceerde AI-modellen voor algemene doeleinden | AI-verordening | | Conformiteitsbeoordeling | het proces waarbij de naleving wordt aangetoond van de voorschriften van hoofdstuk II, afdeling 2 van de AI-Verordening in verband met een AI-systeem met een hoog risico | AI-verordening | | Conformiteitsbeoordelingsinstantie | een instantie die als derde partij conformiteits-beoordelingsactiviteiten verricht, zoals onder meer testen, certificeren en inspecteren | AI-verordening | +| Deepfake | door AI gegenereerd of gemanipuleerd beeld-, audio- of videomateriaal dat een gelijkenis vertoont met bestaande personen, voorwerpen, plaatsen of andere entiteiten of gebeurtenissen, en door een persoon ten onrechte voor authentiek of waarheidsgetrouw zou worden aangezien | AI-verordening | | Direct onderscheid | indien een persoon op een andere wijze wordt behandeld dan een ander in een vergelijkbare situatie wordt, is of zou worden behandeld, op grond van godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht, nationaliteit, hetero- of homoseksuele gerichtheid of burgerlijke staat | https://wetten.overheid.nl/BWBR0006502/2020-01-01 | | Directe discriminatie | De ongelijke behandeling van een persoon of groep personen ten opzichte van andere personen in een vergelijkbare situatie, op grond van een beschermd persoonskenmerk (discriminatiegrond) | https://publicaties.mensenrechten.nl/publicatie/61a734e65d726f72c45f9dce | | Discriminatiegrond | Beschermde persoonskenmerken op basis waarvan het maken van onderscheid tussen personen verboden is. Bijvoorbeeld: ras, nationaliteit, religie, geslacht, seksuele gerichtheid, handicap of chronische ziekte. | https://publicaties.mensenrechten.nl/publicatie/61a734e65d726f72c45f9dce | @@ -83,4 +88,5 @@ b) ieder ander orgaan dat of iedere andere entiteit die krachtens het recht van | Veiligheidscomponent | een component van een product of systeem die een veiligheids-functie voor dat product of systeem vervult of waarvan het falen of gebrekkig functioneren de gezondheid en veiligheid van personen of eigendom in gevaar brengt | AI-verordening | | Verwerker | Een [..] rechtspersoon, een overheidsinstantie, een dienst of een ander orgaan die/dat ten behoeve van de verwerkingsverantwoordelijke persoonsgegevens verwerkt. | AVG | | Verwerkersverantwoordelijke | Een rechtspersoon of overheidsinstantie die, alleen of samen met anderen, het doel van en de middelen voor de verwerking van persoonsgegevens vaststelt | Art. 4 onderdeel 7 AVG | +| Zwevendekommabewerking of floating-point operation (FLOP) | elke wiskundige bewerking of toewijzing met zwevendekommagetallen, die een subset vormen van de reële getallen die gewoonlijk op computers worden weergegeven door een geheel getal met een vaste precisie, verheven door een gehele exponent van een vaste basis | From 30e3adcec21f58787ee2df677e4a37164a6f338b Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 18:51:42 +0100 Subject: [PATCH 228/297] Update Begrippen-en-definities.md --- docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md | 3 +-- 1 file changed, 1 insertion(+), 2 deletions(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md index ca50b91551..1b61db968d 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md @@ -64,8 +64,7 @@ voor betrokkenen. Denk aan: opleggen van boete of weigeren subsidie; • Het pro | Proefpersoon | in het kader van tests onder reële omstandigheden: een natuurlijk persoon die deelneemt aan een test onder reële omstandigheden | AI-verordening | | Profilering | profilering zoals gedefinieerd in artikel 4, punt 4, van Verordening (EU) 2016/679, of in het geval van rechtshandhavingsinstanties, zoals gedefinieerd in artikel 3, punt 4, van Richtlijn (EU) 2016/680, of in het geval van instellingen, organen of instanties van de Unie, zoals gedefinieerd in artikel 3, punt 5, van Verordening (EU) 2018/1725 | AI-verordening | | Publieke Inkoop | De verwerving van werken, leveringen of diensten door een overheid of publieke organisatie, van de markt of een andere externe instantie, terwijl zij tegelijkertijd publieke waarde creëren en waarborgen vanuit het perspectief van de eigen organisatie. | J. Grandia, L. Kuitert, F. Schotanus, L Volker (2003). Publieke Inkoop – Een multidisciplinair overzicht van theorieën, praktijken en instrumenten. Open Press TiU, 16. | -| rechtshandhavingsinstanties | iedere overheidsinstantie die bevoegd is voor de voorkoming, het onderzoek, de opsporing en de vervolging van strafbare feiten of de uitvoering van straffen, met inbegrip van de bescherming tegen en de voorkoming van gevaren voor de openbare veiligheid; of -b) ieder ander orgaan dat of iedere andere entiteit die krachtens het recht van de lidstaten is gemachtigd openbaar gezag en openbare bevoegdheden uit te oefenen met het oog op de voorkoming, het onderzoek, de opsporing en de vervolging van strafbare feiten of de uitvoering van straffen, met inbegrip van de bescherming tegen en de voorkoming van gevaren voor de openbare veiligheid | AI-verordening | +| rechtshandhavingsinstanties | iedere overheidsinstantie die bevoegd is voor de voorkoming, het onderzoek, de opsporing en de vervolging van strafbare feiten of de uitvoering van straffen, met inbegrip van de bescherming tegen en de voorkoming van gevaren voor de openbare veiligheid; of b) ieder ander orgaan dat of iedere andere entiteit die krachtens het recht van de lidstaten is gemachtigd openbaar gezag en openbare bevoegdheden uit te oefenen met het oog op de voorkoming, het onderzoek, de opsporing en de vervolging van strafbare feiten of de uitvoering van straffen, met inbegrip van de bescherming tegen en de voorkoming van gevaren voor de openbare veiligheid | AI-verordening | | Rechtshandhaving | activiteiten die worden verricht door of namens rechtshandhavings-instanties met het oog op de voorkoming, het onderzoek, de opsporing of de vervolging van strafbare feiten of de uitvoering van straffen, met inbegrip van de bescherming tegen en de voorkoming van gevaren voor de openbare veiligheid | AI-verordening | | Redelijkerwijs te voorzien | het gebruik van een AI-systeem op een wijze die niet in overeenstemming is met het beoogde doel, maar die kan voortvloeien uit redelijkerwijs te voorzien menselijk gedrag of redelijkerwijs te voorziene interactie met andere systemen, waaronder andere AI-systemen | AI-verordening | | Risico | De combinatie van de kans op schade en de ernst van die schade | AI-Verordening | From 990a19c8afee6244f8caa747baefca349c0401b0 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 18:52:21 +0100 Subject: [PATCH 229/297] Update Begrippen-en-definities.md --- docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md | 4 ++-- 1 file changed, 2 insertions(+), 2 deletions(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md index 1b61db968d..4dea57500c 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md @@ -39,8 +39,8 @@ title: Begrippen en definities |Gemeenschappelijke specificatie | een reeks technische specificaties zoals gedefinieerd in artikel 2, punt 4, van Verordening (EU) nr. 1025/2012, om te voldoen aan bepaalde voorschriften zoals vastgelegd in deze verordening | AI-verordening| |Gevoelige operationele gegevens | operationele gegevens met betrekking tot activiteiten op het gebied van preventie, opsporing, onderzoek of vervolging van strafbare feiten waarvan de openbaarmaking de integriteit van strafprocedures in het gedrang zou kunnen brengen | AI-verordening | | Hoge risico AI-systeem |"Een AI-systeem is hoog-risico als het voldoet aan de volgende eisen: 1. Het AI-systeem valt onder de definitie van AI-systemen in artikel 3 lid 1 van de verordening en moet o.a. autonome elementen bevatten, 2. Het AI-systeem wordt in een van de toepassingsgebieden van ANNEX III ingezet zoals biometrie, kritieke infrastructuur en rechtshandhaving | AI-verordening | -| Impactvol algoritme | Het betreft hier algoritmes die worden gebruikt in processen met impact op betrokkenen (burger, organisatie): • Het proces waarin het algoritme wordt gebruikt heeft directe rechtsgevolgen -voor betrokkenen. Denk aan: opleggen van boete of weigeren subsidie; • Het proces waarin het algoritme zich bevindt, draagt bij aan hoe de overheid een betrokkene of groep categoriseert of benadert. Denk aan: profilering of risico-indicatie voor controle." | Handreiking Algoritmeregister | +| Impactvol algoritme | Het betreft hier algoritmes die worden gebruikt in processen met impact op betrokkenen (burger, organisatie) • Het proces waarin het algoritme wordt gebruikt heeft directe rechtsgevolgen +voor betrokkenen. Denk aan: opleggen van boete of weigeren subsidie • Het proces waarin het algoritme zich bevindt, draagt bij aan hoe de overheid een betrokkene of groep categoriseert of benadert. Denk aan: profilering of risico-indicatie voor controle. | Handreiking Algoritmeregister | | Importeur | een natuurlijke of rechtspersoon die zich bevindt of gevestigd is in de Unie die een AI-systeem in de handel brengt dat de naam of merknaam van een in een derde land gevestigde natuurlijke of rechtspersoon draagt | AI-verordening | | In de handel brengen | het voor het eerst in de Unie op de markt aanbieden van een AI-systeem of een AI-model voor algemene doeleinden | AI-verordening | | In gebruik stellen | de directe levering van een AI-systeem door de aanbieder aan de exploitant voor het eerste gebruik of voor eigen gebruik in de Unie voor het beoogde doel | AI-verordening | From 5fcbc47bd611f7f7712200cc626708f01d7aef3b Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 18:52:50 +0100 Subject: [PATCH 230/297] Update Begrippen-en-definities.md --- docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md | 3 +-- 1 file changed, 1 insertion(+), 2 deletions(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md index 4dea57500c..84ee5361b2 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/Begrippen-en-definities.md @@ -39,8 +39,7 @@ title: Begrippen en definities |Gemeenschappelijke specificatie | een reeks technische specificaties zoals gedefinieerd in artikel 2, punt 4, van Verordening (EU) nr. 1025/2012, om te voldoen aan bepaalde voorschriften zoals vastgelegd in deze verordening | AI-verordening| |Gevoelige operationele gegevens | operationele gegevens met betrekking tot activiteiten op het gebied van preventie, opsporing, onderzoek of vervolging van strafbare feiten waarvan de openbaarmaking de integriteit van strafprocedures in het gedrang zou kunnen brengen | AI-verordening | | Hoge risico AI-systeem |"Een AI-systeem is hoog-risico als het voldoet aan de volgende eisen: 1. Het AI-systeem valt onder de definitie van AI-systemen in artikel 3 lid 1 van de verordening en moet o.a. autonome elementen bevatten, 2. Het AI-systeem wordt in een van de toepassingsgebieden van ANNEX III ingezet zoals biometrie, kritieke infrastructuur en rechtshandhaving | AI-verordening | -| Impactvol algoritme | Het betreft hier algoritmes die worden gebruikt in processen met impact op betrokkenen (burger, organisatie) • Het proces waarin het algoritme wordt gebruikt heeft directe rechtsgevolgen -voor betrokkenen. Denk aan: opleggen van boete of weigeren subsidie • Het proces waarin het algoritme zich bevindt, draagt bij aan hoe de overheid een betrokkene of groep categoriseert of benadert. Denk aan: profilering of risico-indicatie voor controle. | Handreiking Algoritmeregister | +| Impactvol algoritme | Het betreft hier algoritmes die worden gebruikt in processen met impact op betrokkenen (burger, organisatie) • Het proces waarin het algoritme wordt gebruikt heeft directe rechtsgevolgen voor betrokkenen. Denk aan: opleggen van boete of weigeren subsidie • Het proces waarin het algoritme zich bevindt, draagt bij aan hoe de overheid een betrokkene of groep categoriseert of benadert. Denk aan: profilering of risico-indicatie voor controle. | Handreiking Algoritmeregister | | Importeur | een natuurlijke of rechtspersoon die zich bevindt of gevestigd is in de Unie die een AI-systeem in de handel brengt dat de naam of merknaam van een in een derde land gevestigde natuurlijke of rechtspersoon draagt | AI-verordening | | In de handel brengen | het voor het eerst in de Unie op de markt aanbieden van een AI-systeem of een AI-model voor algemene doeleinden | AI-verordening | | In gebruik stellen | de directe levering van een AI-systeem door de aanbieder aan de exploitant voor het eerste gebruik of voor eigen gebruik in de Unie voor het beoogde doel | AI-verordening | From cf1d5e397e48673212d9993956b0e567606d10d5 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Mon, 25 Mar 2024 19:03:00 +0100 Subject: [PATCH 231/297] Create verbod-op-schenden-databankenrechten.md --- .../verbod-op-schenden-databankenrechten.md | 50 +++++++++++++++++++ 1 file changed, 50 insertions(+) create mode 100644 docs/vereisten/inkoop/verbod-op-schenden-databankenrechten.md diff --git a/docs/vereisten/inkoop/verbod-op-schenden-databankenrechten.md b/docs/vereisten/inkoop/verbod-op-schenden-databankenrechten.md new file mode 100644 index 0000000000..5bff4e5c54 --- /dev/null +++ b/docs/vereisten/inkoop/verbod-op-schenden-databankenrechten.md @@ -0,0 +1,50 @@ +--- +title: Verbod op schenden databankenrechten +hide: navigation +--- + +!!! info "Disclaimer" + + Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). + +# Auteursrechten + +## Vereiste +Het is verboden onbevoegd data op te vragen of te hergebruiken uit een databank, wanneer deze systematisch zijn geordend en door een substantiële investering tot stand is gekomen. + +## Toelichting +Databankenrecht beschermt tegen kopiëren of oneigenlijk gebruik van gegevens in een databank.. Degene die een substantiële financiële investering heeft verricht om de databank tot stand te brengen, krijgt een verbodsrecht en kan zo andere verbieden de databank te gebruiken. + +## Bronnen + +| **Type** | **Bron** | **Toelichting** | +|---------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|---------------------------------------------------------------| +| Wet- en regelgeving | [Artikel 1 lid 1 onder a Databankenwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0010591/2021-06-07)| Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | + +## Wanneer van toepassing? + +| **hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **impactvolle algoritmes** | **niet-impactvolle algoritmes** | +|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| +| :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | + +## Risico +Als een ontwikkelaar onbevoegd gebruik heeft gemaakt van data uit een databank bij de ontwikkeling van algoritmen en AI, wordt het databankenrecht geschonden van de eigenaar. Dit kan financiële gevolgen hebben voor ontwikkelaar en/of het kunnen gebruiken het algoritme of AI. + +## Maatregelen + +De aanbevolen maatregelen zijn afhankelijk van de gebruikte techiek van het algoritme. Selecteer hieronder de gebruikt techniek. + +=== "Rekenregels" + + + +=== "Machine learning" + + + +=== "Generatieve AI" + + + +!!! note "opmerking" + Het kan zo zijn dat de te nemen maatregelen afhankelijk zijn van de gebruikte techniek. From 6242f0696f53ebdebbf30b60268b54cb7d56f962 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 28 Mar 2024 16:58:38 +0100 Subject: [PATCH 232/297] Update Archiveren.md --- docs/vereisten/governance/Archiveren.md | 12 +++++++----- 1 file changed, 7 insertions(+), 5 deletions(-) diff --git a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md index 7553bdfde1..35ac82733a 100644 --- a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md +++ b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md @@ -1,5 +1,5 @@ --- -title: Toepassen Archiefwet +title: De Archiefwet is ook van toepassing op algoritmen en AI. hide: navigation --- @@ -10,17 +10,19 @@ hide: navigation # Archiveren ## Vereiste -Archiefbescheiden die gaan over algoritmen en AI-systemen worden bewaard en vernietigd conform de Archiefwet. +Overheidsorganen zijn verplicht de onder hen berustende archiefbescheiden in goede, geordende en toegankelijke staat te brengen en te bewaren, alsmede zorg te dragen voor de vernietiging van de daarvoor in aanmerking komende archiefbescheiden. ## Toelichting -De grondslag van de Archiefwet is dat, als de overheid de informatie bewaart die voortkomt uit de verschillende werkprocessen, aan de hand van deze informatie de werkprocessen kunnen worden gereconstrueerd en kan worden nagegaan hoe besluiten tot stand zijn gekomen. De oordeelsvorming over hoe zaken zijn verlopen kan dan worden overgelaten aan anderen: het archief faciliteert. +Volgens de Archiefwet moeten overheden informatie bewaren. Op basis van deze informatie moet gereconstrueerd kunnen worden hoe besluiten, ook in de context van algoritmen en AI, tot stand zijn gekomen. Informatie over en van algoritmen en AI moet daarom ook bewaard en vernietigd worden. ## Bronnen | **Type** | **Bron** | **Toelichting** | |---------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|---------------------------------------------------------------| -| Wet- en regelgeving | [Art. 3 Archiefwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/2022-05-01) | | -| Wet- en regelgeving | [Art 15 lid 2 Archiefwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/2022-05-01) | | +| Wet- en regelgeving | [Art. 3 Archiefwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/2022-05-01) | | +| Wet- en regelgeving | [Art 15 lid 2 Archiefwet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/2022-05-01) | | +| Wet- en regelgeving | [Archiefbesluit 1995](https://wetten.overheid.nl/BWBR0007748/2020-01-01) | | +| Wet- en regelgeving | [Archiefregeling](https://wetten.overheid.nl/BWBR0027041/2014-01-01) | | ## Wanneer van toepassing? From 4f3bcf60381836b38fae0707c7547acc4796d4b4 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 28 Mar 2024 16:59:43 +0100 Subject: [PATCH 233/297] Update Archiveren.md --- docs/vereisten/governance/Archiveren.md | 4 ++-- 1 file changed, 2 insertions(+), 2 deletions(-) diff --git a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md index 35ac82733a..45ae704501 100644 --- a/docs/vereisten/governance/Archiveren.md +++ b/docs/vereisten/governance/Archiveren.md @@ -29,10 +29,10 @@ Volgens de Archiefwet moeten overheden informatie bewaren. Op basis van deze inf | **hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **impactvolle algoritmes** | **niet-impactvolle algoritmes** | |:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | +| :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | ## Risico -Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. +Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te reconstrueren en te controleren hoe besluiten, waar algoritmen en AI aan hebben bijgedragen, tot stand zijn gekomen. Het nalaten om archiefbescheiden na verloop van tijd te verwijderen brengt risico's met zich mee op het gebied van privacy en informatiebeveiliging ## Normen In afwachting van normalisatieproces From 847c43a9e14b96005eacc0c835396a7545635b4c Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 28 Mar 2024 17:05:29 +0100 Subject: [PATCH 234/297] Update verbod-schenden-auteursrechten.md --- .../inkoop/verbod-schenden-auteursrechten.md | 14 +++++++------- 1 file changed, 7 insertions(+), 7 deletions(-) diff --git a/docs/vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten.md b/docs/vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten.md index 19c3d43b31..ad7aa9e5c9 100644 --- a/docs/vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten.md +++ b/docs/vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten.md @@ -13,23 +13,23 @@ hide: navigation Auteursrechten mogen niet geschonden worden bij het ontwikkelen en gebruiken van algoritmen en AI. ## Toelichting -Bepaalde vormen van algoritmen en AI worden ontwikkeld op basis van grote hoeveelheden data. Deze data wordt gebruikt voor het trainingen en testen van algoritmen en AI. Deze data mag geen inbreuk maken op Auteursrechten. Ook de gegenereerde output van algoritmen en AI mag geen inbreuk maken op deze rechten. +Bepaalde vormen van algoritmen en AI worden ontwikkeld op basis van grote hoeveelheden data. Deze data wordt gebruikt voor het trainen en testen van algoritmen en AI. Het gebruiken van deze data mag geen inbreuk maken op Auteursrechten van diegene die deze rechten heeft. Ook de gegenereerde output van algoritmen en AI mag geen inbreuk maken op deze rechten. ## Bronnen -| **Type** | **Bron** | **Toelichting** | +| **Type** | **Bron** | **Toelichting** |---------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|---------------------------------------------------------------| -| Wet- en regelgeving | [Art. 1, 4-9, 10, 13, 15n jo 15o Auteurswet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0001886/2022-10-01) | Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | -| Wet- en regelgeving | [Art. 3 en 4 DSM-Richtlijn (EU 2019/790) | Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | +| Wet- en regelgeving | [Art. 1, 4-9, 10, 13, 15n jo 15o Auteurswet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0001886/2022-10-01) | | +| Wet- en regelgeving | [Art. 3 en 4 DSM-Richtlijn (EU 2019/790) | Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | ## Wanneer van toepassing? | **hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **impactvolle algoritmes** | **niet-impactvolle algoritmes** | -|:---------------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:|:-----------------------------------------------:| -| :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-close:{ style="color: #EF5350" } | +|:----------------------------:|:--------------------------:|:---------------------------------------:| +| :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | ## Risico -Zonder goede toepassing van de Archiefwet is het voor betrokkene(n) of derden niet mogelijk om achteraf te controleren wat de werking van algoritmen en AI-systemen was. +Het is onduidelijk of de ontwikkelaar van het algoritme of AI voldoende rekening heeft gehouden met de rechten van auteurs wiens werken al dan niet zijn gebruikt als trainingsdata voor het ontwikkelde algoritme of AI. Daardoor ontstaat het risico, bv. bij scraping van data van het internet, dat auteursrechten worden geschonden. ## Maatregelen From 33c960e57e9176784227073a232602cff9b6491a Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 28 Mar 2024 17:06:19 +0100 Subject: [PATCH 235/297] Update verbod-schenden-auteursrechten.md --- docs/vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten.md b/docs/vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten.md index ad7aa9e5c9..d6d3aaed09 100644 --- a/docs/vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten.md +++ b/docs/vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten.md @@ -20,7 +20,7 @@ Bepaalde vormen van algoritmen en AI worden ontwikkeld op basis van grote hoevee | **Type** | **Bron** | **Toelichting** |---------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|---------------------------------------------------------------| | Wet- en regelgeving | [Art. 1, 4-9, 10, 13, 15n jo 15o Auteurswet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0001886/2022-10-01) | | -| Wet- en regelgeving | [Art. 3 en 4 DSM-Richtlijn (EU 2019/790) | Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | +| Wet- en regelgeving | [Art. 3 en 4 DSM-Richtlijn](https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32019L0790&from=PL) | Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | ## Wanneer van toepassing? From 5df361288e6ad2bdfcb35e009293c1e99f7145b9 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 28 Mar 2024 17:06:42 +0100 Subject: [PATCH 236/297] Update and rename verbod-schenden-auteursrechten.md to verbod-op-schenden-auteursrechten.md --- ...n-auteursrechten.md => verbod-op-schenden-auteursrechten.md} | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) rename docs/vereisten/inkoop/{verbod-schenden-auteursrechten.md => verbod-op-schenden-auteursrechten.md} (98%) diff --git a/docs/vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten.md b/docs/vereisten/inkoop/verbod-op-schenden-auteursrechten.md similarity index 98% rename from docs/vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten.md rename to docs/vereisten/inkoop/verbod-op-schenden-auteursrechten.md index d6d3aaed09..1d851cfbcd 100644 --- a/docs/vereisten/inkoop/verbod-schenden-auteursrechten.md +++ b/docs/vereisten/inkoop/verbod-op-schenden-auteursrechten.md @@ -1,5 +1,5 @@ --- -title: Verbod schenden auteursrechten +title: Verbod op schenden auteursrechten hide: navigation --- From bbe4c3178063e4c9d5f6d1e7501c67764d1a86a7 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 28 Mar 2024 17:08:56 +0100 Subject: [PATCH 237/297] Create beveiliging-informatie-en-informatiesystemen.md --- .../beveiliging-informatie-en-informatiesystemen.md | 1 + 1 file changed, 1 insertion(+) create mode 100644 docs/vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/beveiliging-informatie-en-informatiesystemen.md diff --git a/docs/vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/beveiliging-informatie-en-informatiesystemen.md b/docs/vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/beveiliging-informatie-en-informatiesystemen.md new file mode 100644 index 0000000000..8b13789179 --- /dev/null +++ b/docs/vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/beveiliging-informatie-en-informatiesystemen.md @@ -0,0 +1 @@ + From 99891783758fd491b6277300c9e1e1906a0eaeb4 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 28 Mar 2024 17:16:14 +0100 Subject: [PATCH 238/297] Update beveiliging-informatie-en-informatiesystemen.md --- ...liging-informatie-en-informatiesystemen.md | 50 +++++++++++++++++++ 1 file changed, 50 insertions(+) diff --git a/docs/vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/beveiliging-informatie-en-informatiesystemen.md b/docs/vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/beveiliging-informatie-en-informatiesystemen.md index 8b13789179..d36eebd9df 100644 --- a/docs/vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/beveiliging-informatie-en-informatiesystemen.md +++ b/docs/vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/beveiliging-informatie-en-informatiesystemen.md @@ -1 +1,51 @@ +--- +title: Informatie en informatiesystemen van de overheid moet worden beveiligd. +hide: navigation +--- +!!! info "Disclaimer" + + Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). + +# Informatiebeveiliging + +## Vereiste +Informatie en informatiesystemen moeten op de juiste manier worden beveiligd. + +## Toelichting +Informatiebeveiliging is het proces van vaststellen van de vereiste beveiliging van informatiesystemen in termen van vertrouwelijkheid, beschikbaarheid en integriteit alsmede het treffen, onderhouden en controleren van een samenhangend pakket van bijbehorende maatregelen. In Nederland is besloten dat overheidsinstellingen de Baseline Informatiebeveiliging Overheid dienen toe te passen over hun informatie en informatiesystemen. De BIO beoogt de beveiliging van informatie(systemen) bij alle bestuurslagen en bestuursorganen van de overheid te bevorderen, zodat alle onderdelen erop kunnen vertrouwen dat onderling uitgewisselde gegevens, in lijn met wet- en regelgeving, passend beveiligd zijn. Algoritmen en AI-systemen en hun output kunnen onderdeel worden van de informatie en informatiesystemen waar de BIO op van toepassing is. Het is van belang om algoritmische toepassingen en AI-systemen op de juiste manier te beveiligen. + +## Bronnen + +| **Type** | **Bron** | **Toelichting** +|---------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|---------------------------------------------------------------| +| Beleid | [Baseline Informatiebeveiliging Overheid](https://www.bio-overheid.nl/) | | +| Beleid | [Besluit Besluit voorschrift informatiebeveiliging rijksdienst 2007](https://wetten.overheid.nl/BWBR0022141/2007-07-01) | | + +## Wanneer van toepassing? + +| **hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **impactvolle algoritmes** | **niet-impactvolle algoritmes** | +|:----------------------------:|:--------------------------:|:---------------------------------------:| +| :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" } | :material-check-bold:{ style="color: #4DB6AC" | + +## Risico +Er kunnen risico's ontstaan zoals ongeautoriseerde toegang, vernietiging, verlies, wijziging of niet-toegestane verwerking van gegevens als de informatie en informatiesystemen onvoldoende zijn beveiligd. + +## Maatregelen + +De aanbevolen maatregelen zijn afhankelijk van de gebruikte techiek van het algoritme. Selecteer hieronder de gebruikt techniek. + +=== "Rekenregels" + + + +=== "Machine learning" + + + +=== "Generatieve AI" + + + +!!! note "opmerking" + Het kan zo zijn dat de te nemen maatregelen afhankelijk zijn van de gebruikte techniek. From c140c58fd5e2f1a8de1f8431e8b3638ed27047ee Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 28 Mar 2024 17:16:45 +0100 Subject: [PATCH 239/297] Update beveiliging-informatie-en-informatiesystemen.md --- .../beveiliging-informatie-en-informatiesystemen.md | 1 + 1 file changed, 1 insertion(+) diff --git a/docs/vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/beveiliging-informatie-en-informatiesystemen.md b/docs/vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/beveiliging-informatie-en-informatiesystemen.md index d36eebd9df..ca934c45c9 100644 --- a/docs/vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/beveiliging-informatie-en-informatiesystemen.md +++ b/docs/vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/beveiliging-informatie-en-informatiesystemen.md @@ -22,6 +22,7 @@ Informatiebeveiliging is het proces van vaststellen van de vereiste beveiliging | Beleid | [Baseline Informatiebeveiliging Overheid](https://www.bio-overheid.nl/) | | | Beleid | [Besluit Besluit voorschrift informatiebeveiliging rijksdienst 2007](https://wetten.overheid.nl/BWBR0022141/2007-07-01) | | + ## Wanneer van toepassing? | **hoog-risico AI systemen (AI Act)** | **impactvolle algoritmes** | **niet-impactvolle algoritmes** | From 57f98d8772921b0d0a52baa497ac2422f43959a0 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 28 Mar 2024 17:17:21 +0100 Subject: [PATCH 240/297] Update verbod-op-schenden-auteursrechten.md --- docs/vereisten/inkoop/verbod-op-schenden-auteursrechten.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/vereisten/inkoop/verbod-op-schenden-auteursrechten.md b/docs/vereisten/inkoop/verbod-op-schenden-auteursrechten.md index 1d851cfbcd..f0fe861210 100644 --- a/docs/vereisten/inkoop/verbod-op-schenden-auteursrechten.md +++ b/docs/vereisten/inkoop/verbod-op-schenden-auteursrechten.md @@ -20,7 +20,7 @@ Bepaalde vormen van algoritmen en AI worden ontwikkeld op basis van grote hoevee | **Type** | **Bron** | **Toelichting** |---------------------|------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|---------------------------------------------------------------| | Wet- en regelgeving | [Art. 1, 4-9, 10, 13, 15n jo 15o Auteurswet](https://wetten.overheid.nl/BWBR0001886/2022-10-01) | | -| Wet- en regelgeving | [Art. 3 en 4 DSM-Richtlijn](https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32019L0790&from=PL) | Hier nog ruimte om aan te geven wat de wetgeving precies zegt | +| Wet- en regelgeving | [Art. 3 en 4 DSM-Richtlijn](https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32019L0790&from=PL) | | ## Wanneer van toepassing? From 676dbbd7c234b62ca834cf1477bba55938b06683 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 28 Mar 2024 17:18:34 +0100 Subject: [PATCH 241/297] Update beveiliging-informatie-en-informatiesystemen.md --- .../beveiliging-informatie-en-informatiesystemen.md | 4 +++- 1 file changed, 3 insertions(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/beveiliging-informatie-en-informatiesystemen.md b/docs/vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/beveiliging-informatie-en-informatiesystemen.md index ca934c45c9..ae024df821 100644 --- a/docs/vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/beveiliging-informatie-en-informatiesystemen.md +++ b/docs/vereisten/technische-robuustheid-en-veiligheid/beveiliging-informatie-en-informatiesystemen.md @@ -13,7 +13,9 @@ hide: navigation Informatie en informatiesystemen moeten op de juiste manier worden beveiligd. ## Toelichting -Informatiebeveiliging is het proces van vaststellen van de vereiste beveiliging van informatiesystemen in termen van vertrouwelijkheid, beschikbaarheid en integriteit alsmede het treffen, onderhouden en controleren van een samenhangend pakket van bijbehorende maatregelen. In Nederland is besloten dat overheidsinstellingen de Baseline Informatiebeveiliging Overheid dienen toe te passen over hun informatie en informatiesystemen. De BIO beoogt de beveiliging van informatie(systemen) bij alle bestuurslagen en bestuursorganen van de overheid te bevorderen, zodat alle onderdelen erop kunnen vertrouwen dat onderling uitgewisselde gegevens, in lijn met wet- en regelgeving, passend beveiligd zijn. Algoritmen en AI-systemen en hun output kunnen onderdeel worden van de informatie en informatiesystemen waar de BIO op van toepassing is. Het is van belang om algoritmische toepassingen en AI-systemen op de juiste manier te beveiligen. +Informatiebeveiliging is het proces van vaststellen van de vereiste beveiliging van informatiesystemen in termen van vertrouwelijkheid, beschikbaarheid en integriteit alsmede het treffen, onderhouden en controleren van een samenhangend pakket van bijbehorende maatregelen. In Nederland is besloten dat overheidsinstellingen de Baseline Informatiebeveiliging Overheid dienen toe te passen over hun informatie en informatiesystemen. De BIO beoogt de beveiliging van informatie(systemen) bij alle bestuurslagen en bestuursorganen van de overheid te bevorderen, zodat alle onderdelen erop kunnen vertrouwen dat onderling uitgewisselde gegevens, in lijn met wet- en regelgeving, passend beveiligd zijn. De BIO concretiseert een aantal normen tot verplichte overheidsmaatregelen. + +Algoritmen en AI-systemen en hun output kunnen onderdeel worden van de informatie en informatiesystemen waar de BIO op van toepassing is. Het is van belang om algoritmische toepassingen en AI-systemen op de juiste manier te beveiligen. ## Bronnen From 2c78a1799a568051a709f4818542850b0f896d84 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 17:46:47 +0200 Subject: [PATCH 242/297] Update index.md --- docs/overhetalgoritmekader/index.md | 9 ++++++++- 1 file changed, 8 insertions(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/index.md b/docs/overhetalgoritmekader/index.md index 8251de4a17..ed8e6f9378 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/index.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/index.md @@ -1,6 +1,13 @@ # Over het algoritmekader +In afgelopen jaren is het steeds duidelijker geworden dat het van belang is dat algoritme en AI op een verantwoorde manier worden ontwikkeld en gebruikt. Er is sprake van een toename van wet- en regelgeving waar overheidsorganisatie aan gebonden zijn. Daarnaast is een duidelijk trend waar te nemen dat organisaties steeds meer vanuit publieke waarden en een ethische invalshoek deze materie benaderen. Deze ontwikkelingen dragen bij aan het beschermen van de individuen en de maatschappij voor de mogelijke nadelige gevolgen van de inzet van algoritmen en AI. -Overheidsorganisaties moeten weten wat de eisen zijn voor verantwoorde inzet van algoritmes. Er zijn al verschillende instrumenten ontwikkeld die helpen wet- en regelgeving beter toe te passen. Het algoritmekader gaat prioriteiten aanbrengen in deze instrumenten en stroomlijnt ze, zodat overheden in alle fasen van de levenscyclus van algoritmische toepassingen praktische handvatten hebben. Best practices, use cases en input van eindgebruikers en de toezichthouder helpen tot een goed en gedragen algoritmekader voor alle overheden te komen. +In het Algoritmekader wordt inzichtelijk gemaakt aan welke vereisten overheidsorganisaties moeten voldoen én hoe zij daar op een betekenisvolle wijze invulling aan kunnen geven. Het Algoritmekader is zodanig ingericht dat gebruikers vanuit verschillende invalshoeken informatie kunnen raadplegen die voor hen relevant is. Zo kan vanuit de algoritme levenscyclus worden onderzocht in welke fase aan welke vereisten aandacht moet worden besteed en welke maatregelen daarvoor kunnen worden getroffen. Het is ook mogelijk om vanuit een specifieke rol, bijvoorbeeld een ethicus of data scientist, te raadplegen aan welke vereisten of maatregelen zij logischerwijs aandacht aan moeten besteden. + +Een ander belangrijk + + + +Zo moet enerzijds op het niveau van vereisten en maatregelen snel vindbaar zijn waar algoritmen en AI aan moeten voldoen, Het Algoritmekader In het Het is van belang deze organisaties vanuit meerdere invalshoeken informatie kunnen verkrijgen over hoe deze technologie op een verantwoorde manier kan worden ingezet. Het Algoritmekader In de basis Het is van belang dat inzichtelijk is wat Overheidsorganisaties moeten weten wat de eisen zijn voor verantwoorde inzet van algoritmes. Er zijn al verschillende instrumenten ontwikkeld die helpen wet- en regelgeving beter toe te passen. Het algoritmekader gaat prioriteiten aanbrengen in deze instrumenten en stroomlijnt ze, zodat overheden in alle fasen van de levenscyclus van algoritmische toepassingen praktische handvatten hebben. Best practices, use cases en input van eindgebruikers en de toezichthouder helpen tot een goed en gedragen algoritmekader voor alle overheden te komen. 7 juli 2023 is het [concept Implementatiekader](https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2023/06/30/implementatiekader-verantwoorde-inzet-van-algoritmen) naar de kamer verstuurd, vergezeld door de Kamerbrief 'Verzamelbrief Algoritmes Reguleren'. From 142ec823180e54ef24c016f353874484c34ed47e Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 17:52:54 +0200 Subject: [PATCH 243/297] Update index.md --- docs/overhetalgoritmekader/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/index.md b/docs/overhetalgoritmekader/index.md index ed8e6f9378..750b0ef5f9 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/index.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/index.md @@ -3,7 +3,7 @@ In afgelopen jaren is het steeds duidelijker geworden dat het van belang is dat In het Algoritmekader wordt inzichtelijk gemaakt aan welke vereisten overheidsorganisaties moeten voldoen én hoe zij daar op een betekenisvolle wijze invulling aan kunnen geven. Het Algoritmekader is zodanig ingericht dat gebruikers vanuit verschillende invalshoeken informatie kunnen raadplegen die voor hen relevant is. Zo kan vanuit de algoritme levenscyclus worden onderzocht in welke fase aan welke vereisten aandacht moet worden besteed en welke maatregelen daarvoor kunnen worden getroffen. Het is ook mogelijk om vanuit een specifieke rol, bijvoorbeeld een ethicus of data scientist, te raadplegen aan welke vereisten of maatregelen zij logischerwijs aandacht aan moeten besteden. -Een ander belangrijk +Het Algoritmekader geeft gebruikers ook de mogelijkheid om informatie te 'filteren' op basis van het type technologie en op basis van de risico classificatie. Zo kunnen gebruikers snel zien wat zij in een bepaalde situatie al dan niet moeten doen om algoritmen en AI op een verantwoorde manier te ontwikkelen en te gebruiken. In het geval een hoge risico AI-systeem zullen aan vereisten moeten worden voldaan dan in het geval van een eenvoudige rekenregel die geen impact heeft op individuen of de maatschappij. From be8de8f90f316004d92ae29a7560ef2996fc11ea Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 17:57:49 +0200 Subject: [PATCH 244/297] Update index.md --- docs/overhetalgoritmekader/index.md | 4 ++-- 1 file changed, 2 insertions(+), 2 deletions(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/index.md b/docs/overhetalgoritmekader/index.md index 750b0ef5f9..75e37bcdba 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/index.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/index.md @@ -3,9 +3,9 @@ In afgelopen jaren is het steeds duidelijker geworden dat het van belang is dat In het Algoritmekader wordt inzichtelijk gemaakt aan welke vereisten overheidsorganisaties moeten voldoen én hoe zij daar op een betekenisvolle wijze invulling aan kunnen geven. Het Algoritmekader is zodanig ingericht dat gebruikers vanuit verschillende invalshoeken informatie kunnen raadplegen die voor hen relevant is. Zo kan vanuit de algoritme levenscyclus worden onderzocht in welke fase aan welke vereisten aandacht moet worden besteed en welke maatregelen daarvoor kunnen worden getroffen. Het is ook mogelijk om vanuit een specifieke rol, bijvoorbeeld een ethicus of data scientist, te raadplegen aan welke vereisten of maatregelen zij logischerwijs aandacht aan moeten besteden. -Het Algoritmekader geeft gebruikers ook de mogelijkheid om informatie te 'filteren' op basis van het type technologie en op basis van de risico classificatie. Zo kunnen gebruikers snel zien wat zij in een bepaalde situatie al dan niet moeten doen om algoritmen en AI op een verantwoorde manier te ontwikkelen en te gebruiken. In het geval een hoge risico AI-systeem zullen aan vereisten moeten worden voldaan dan in het geval van een eenvoudige rekenregel die geen impact heeft op individuen of de maatschappij. - +Het Algoritmekader geeft gebruikers ook de mogelijkheid om informatie te 'filteren' op basis van het type technologie en op basis van de risico classificatie. Zo kunnen gebruikers snel zien wat zij in een bepaalde situatie al dan niet moeten doen om algoritmen en AI op een verantwoorde manier te ontwikkelen en te gebruiken. In het geval een hoge risico AI-systeem zullen aan vereisten moeten worden voldaan dan in het geval van een eenvoudige rekenregel die geen impact heeft op individuen of de maatschappij. +Een belangrijk uitgangspunt van het Algoritmekader is dat bestaande kennis zoveel mogelijk wordt gebundeld en beschikbaar wordt gesteld. Organisaties kunnen leren van elkaars ervaringen en aanpak. In het Algoritmekader wordt geprobeerd om zoveel mogelijk 'best practises' te koppelen aan maatregelen die organisaties kunnen treffen. Zo zijn bijvoorbeeld rapporten te vinden van uitgevoerde bias analyses, gepubliceerde broncode van door een overheidsorganisatie ontwikkeld algoritme, specifieke adviezen geprobeerd om zoveel mogelijk 'best practises' te Zo moet enerzijds op het niveau van vereisten en maatregelen snel vindbaar zijn waar algoritmen en AI aan moeten voldoen, Het Algoritmekader In het Het is van belang deze organisaties vanuit meerdere invalshoeken informatie kunnen verkrijgen over hoe deze technologie op een verantwoorde manier kan worden ingezet. Het Algoritmekader In de basis Het is van belang dat inzichtelijk is wat Overheidsorganisaties moeten weten wat de eisen zijn voor verantwoorde inzet van algoritmes. Er zijn al verschillende instrumenten ontwikkeld die helpen wet- en regelgeving beter toe te passen. Het algoritmekader gaat prioriteiten aanbrengen in deze instrumenten en stroomlijnt ze, zodat overheden in alle fasen van de levenscyclus van algoritmische toepassingen praktische handvatten hebben. Best practices, use cases en input van eindgebruikers en de toezichthouder helpen tot een goed en gedragen algoritmekader voor alle overheden te komen. From 72361427f16129afb01ecb477224d5900a6a2a66 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 17:59:25 +0200 Subject: [PATCH 245/297] Update index.md --- docs/overhetalgoritmekader/index.md | 3 +-- 1 file changed, 1 insertion(+), 2 deletions(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/index.md b/docs/overhetalgoritmekader/index.md index 75e37bcdba..0b1472f80b 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/index.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/index.md @@ -5,9 +5,8 @@ In het Algoritmekader wordt inzichtelijk gemaakt aan welke vereisten overheidsor Het Algoritmekader geeft gebruikers ook de mogelijkheid om informatie te 'filteren' op basis van het type technologie en op basis van de risico classificatie. Zo kunnen gebruikers snel zien wat zij in een bepaalde situatie al dan niet moeten doen om algoritmen en AI op een verantwoorde manier te ontwikkelen en te gebruiken. In het geval een hoge risico AI-systeem zullen aan vereisten moeten worden voldaan dan in het geval van een eenvoudige rekenregel die geen impact heeft op individuen of de maatschappij. -Een belangrijk uitgangspunt van het Algoritmekader is dat bestaande kennis zoveel mogelijk wordt gebundeld en beschikbaar wordt gesteld. Organisaties kunnen leren van elkaars ervaringen en aanpak. In het Algoritmekader wordt geprobeerd om zoveel mogelijk 'best practises' te koppelen aan maatregelen die organisaties kunnen treffen. Zo zijn bijvoorbeeld rapporten te vinden van uitgevoerde bias analyses, gepubliceerde broncode van door een overheidsorganisatie ontwikkeld algoritme, specifieke adviezen geprobeerd om zoveel mogelijk 'best practises' te +Een belangrijk uitgangspunt van het Algoritmekader is dat bestaande kennis zoveel mogelijk wordt gebundeld en beschikbaar wordt gesteld. Organisaties kunnen leren van elkaars ervaringen en aanpak. In het Algoritmekader wordt geprobeerd om zoveel mogelijk 'best practises' te koppelen aan maatregelen die organisaties kunnen treffen. Zo zijn rapporten te vinden van uitgevoerde bias analyses, gepubliceerde broncode van door overheidsorganisatie ontwikkeld algoritmen, specifieke adviezen en belangrijke uitspraken. -Zo moet enerzijds op het niveau van vereisten en maatregelen snel vindbaar zijn waar algoritmen en AI aan moeten voldoen, Het Algoritmekader In het Het is van belang deze organisaties vanuit meerdere invalshoeken informatie kunnen verkrijgen over hoe deze technologie op een verantwoorde manier kan worden ingezet. Het Algoritmekader In de basis Het is van belang dat inzichtelijk is wat Overheidsorganisaties moeten weten wat de eisen zijn voor verantwoorde inzet van algoritmes. Er zijn al verschillende instrumenten ontwikkeld die helpen wet- en regelgeving beter toe te passen. Het algoritmekader gaat prioriteiten aanbrengen in deze instrumenten en stroomlijnt ze, zodat overheden in alle fasen van de levenscyclus van algoritmische toepassingen praktische handvatten hebben. Best practices, use cases en input van eindgebruikers en de toezichthouder helpen tot een goed en gedragen algoritmekader voor alle overheden te komen. 7 juli 2023 is het [concept Implementatiekader](https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2023/06/30/implementatiekader-verantwoorde-inzet-van-algoritmen) naar de kamer verstuurd, vergezeld door de Kamerbrief 'Verzamelbrief Algoritmes Reguleren'. From fbdedc6ea462259b9ae6b12d587931fa1c8da2fe Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 18:00:49 +0200 Subject: [PATCH 246/297] Update index.md --- docs/overhetalgoritmekader/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/index.md b/docs/overhetalgoritmekader/index.md index 0b1472f80b..614e3958aa 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/index.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/index.md @@ -5,7 +5,7 @@ In het Algoritmekader wordt inzichtelijk gemaakt aan welke vereisten overheidsor Het Algoritmekader geeft gebruikers ook de mogelijkheid om informatie te 'filteren' op basis van het type technologie en op basis van de risico classificatie. Zo kunnen gebruikers snel zien wat zij in een bepaalde situatie al dan niet moeten doen om algoritmen en AI op een verantwoorde manier te ontwikkelen en te gebruiken. In het geval een hoge risico AI-systeem zullen aan vereisten moeten worden voldaan dan in het geval van een eenvoudige rekenregel die geen impact heeft op individuen of de maatschappij. -Een belangrijk uitgangspunt van het Algoritmekader is dat bestaande kennis zoveel mogelijk wordt gebundeld en beschikbaar wordt gesteld. Organisaties kunnen leren van elkaars ervaringen en aanpak. In het Algoritmekader wordt geprobeerd om zoveel mogelijk 'best practises' te koppelen aan maatregelen die organisaties kunnen treffen. Zo zijn rapporten te vinden van uitgevoerde bias analyses, gepubliceerde broncode van door overheidsorganisatie ontwikkeld algoritmen, specifieke adviezen en belangrijke uitspraken. +Een belangrijk uitgangspunt van het Algoritmekader is dat bestaande kennis zoveel mogelijk wordt gebundeld en beschikbaar wordt gesteld. Organisaties kunnen leren van elkaars ervaringen. In het Algoritmekader wordt geprobeerd om zoveel mogelijk 'best practises' te koppelen aan maatregelen die organisaties kunnen treffen, zodat de materie tastbaarder en praktischer wordt. Zo zijn rapporten te vinden van uitgevoerde bias analyses, gepubliceerde broncode van door overheidsorganisatie ontwikkeld algoritmen, specifieke adviezen en belangrijke uitspraken. 7 juli 2023 is het [concept Implementatiekader](https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2023/06/30/implementatiekader-verantwoorde-inzet-van-algoritmen) naar de kamer verstuurd, vergezeld door de Kamerbrief 'Verzamelbrief Algoritmes Reguleren'. From be978210f585ef3fac9dd88e53b75eca72139317 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 18:08:01 +0200 Subject: [PATCH 247/297] Update index.md --- docs/overhetalgoritmekader/index.md | 8 ++------ 1 file changed, 2 insertions(+), 6 deletions(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/index.md b/docs/overhetalgoritmekader/index.md index 614e3958aa..6b8d79cdf8 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/index.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/index.md @@ -7,20 +7,16 @@ Het Algoritmekader geeft gebruikers ook de mogelijkheid om informatie te 'filter Een belangrijk uitgangspunt van het Algoritmekader is dat bestaande kennis zoveel mogelijk wordt gebundeld en beschikbaar wordt gesteld. Organisaties kunnen leren van elkaars ervaringen. In het Algoritmekader wordt geprobeerd om zoveel mogelijk 'best practises' te koppelen aan maatregelen die organisaties kunnen treffen, zodat de materie tastbaarder en praktischer wordt. Zo zijn rapporten te vinden van uitgevoerde bias analyses, gepubliceerde broncode van door overheidsorganisatie ontwikkeld algoritmen, specifieke adviezen en belangrijke uitspraken. +## Doorontwikkeling +7 juli 2023 is het [concept Implementatiekader](https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2023/06/30/implementatiekader-verantwoorde-inzet-van-algoritmen) naar de kamer verstuurd, vergezeld door de Kamerbrief 'Verzamelbrief Algoritmes Reguleren'. In oktober 2023 is gestart met de doorontwikkeling van het Algoritmekader. Zowel op inhoud als op vorm. Een belangrijk doel hierbij is dat het Algoritmekader praktisch en bruikbaar wordt voor gebruikers. Eind 2024 zal de tweede versie worden opgeleverd, gevolgd door een beheerfase waarin doorlopend de laatste ontwikkelingen worden -7 juli 2023 is het [concept Implementatiekader](https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2023/06/30/implementatiekader-verantwoorde-inzet-van-algoritmen) naar de kamer verstuurd, vergezeld door de Kamerbrief 'Verzamelbrief Algoritmes Reguleren'. -## Uitgangspunt: Publieke waarden, mensenrechten en ethische principes -Het verantwoord inzetten van algoritmen betekent dat de inzet wettig, ethisch en robuust is. Dit betekent dat ten minste voldaan moet worden aan wet- en regelgeving en dat de inzet in lijn is met publieke waarden en ethische principes. Het algoritmekader neemt dit dan ook als uitgangspunt. -Voor de structuur is aangesloten op de ethische richtsnoeren die ook een basis vormen voor de Europese AI Verordening. Deze richtsnoeren omvatten belangrijke publieke waarden zoals menselijke controle, rechtvaardigheid, privacy en non-discriminatie. In deze thema’s zijn de belangrijkste bestaande verplichtingen en richtlijnen in kaart gebracht, en worden maatregelen en waarborgen aangereikt. -## Doorontwikkeling -Hoe deze governance (waaronder een heldere verdeling van bevoegdheden en verantwoordelijkheden) binnen de overheid invulling krijgt, is nog onderwerp van gesprek. Dit wordt meegenomen in de verdere doorontwikkeling van het algoritmekader. !!! info "Disclaimer" From 1532a6db33e95042b72942bf474b2b4a5c81b7ef Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 18:11:30 +0200 Subject: [PATCH 248/297] Update index.md --- docs/overhetalgoritmekader/index.md | 6 +++++- 1 file changed, 5 insertions(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/index.md b/docs/overhetalgoritmekader/index.md index 6b8d79cdf8..fe23b5905b 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/index.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/index.md @@ -8,7 +8,11 @@ Het Algoritmekader geeft gebruikers ook de mogelijkheid om informatie te 'filter Een belangrijk uitgangspunt van het Algoritmekader is dat bestaande kennis zoveel mogelijk wordt gebundeld en beschikbaar wordt gesteld. Organisaties kunnen leren van elkaars ervaringen. In het Algoritmekader wordt geprobeerd om zoveel mogelijk 'best practises' te koppelen aan maatregelen die organisaties kunnen treffen, zodat de materie tastbaarder en praktischer wordt. Zo zijn rapporten te vinden van uitgevoerde bias analyses, gepubliceerde broncode van door overheidsorganisatie ontwikkeld algoritmen, specifieke adviezen en belangrijke uitspraken. ## Doorontwikkeling -7 juli 2023 is het [concept Implementatiekader](https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2023/06/30/implementatiekader-verantwoorde-inzet-van-algoritmen) naar de kamer verstuurd, vergezeld door de Kamerbrief 'Verzamelbrief Algoritmes Reguleren'. In oktober 2023 is gestart met de doorontwikkeling van het Algoritmekader. Zowel op inhoud als op vorm. Een belangrijk doel hierbij is dat het Algoritmekader praktisch en bruikbaar wordt voor gebruikers. Eind 2024 zal de tweede versie worden opgeleverd, gevolgd door een beheerfase waarin doorlopend de laatste ontwikkelingen worden +7 juli 2023 is het [concept Implementatiekader](https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2023/06/30/implementatiekader-verantwoorde-inzet-van-algoritmen) naar de kamer verstuurd, vergezeld door de Kamerbrief 'Verzamelbrief Algoritmes Reguleren'. In oktober 2023 is gestart met de doorontwikkeling van het Algoritmekader, zowel op inhoud als op vorm. Een belangrijk doel hierbij is dat het Algoritmekader praktisch en bruikbaar moet worden gemaakt voor gebruikers. Hierboven is beschreven hoe hier invulling aan wordt gegeven. + +Eind 2024 zal de tweede versie van het Algoritmekader worden opgeleverd. Hierna zal het Algoritmekader in 'beheer' worden genomen, wat betekent dat doorlopend de laatste ontwikkelingen worden toegevoegd zodat het actueel en betrouwbaar blijft. + + From 50d7d1d69230902a56c974b8edc2e610ec8e062d Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 18:11:51 +0200 Subject: [PATCH 249/297] Update index.md --- docs/overhetalgoritmekader/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/index.md b/docs/overhetalgoritmekader/index.md index fe23b5905b..eb7e1f0f68 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/index.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/index.md @@ -1,5 +1,5 @@ # Over het algoritmekader -In afgelopen jaren is het steeds duidelijker geworden dat het van belang is dat algoritme en AI op een verantwoorde manier worden ontwikkeld en gebruikt. Er is sprake van een toename van wet- en regelgeving waar overheidsorganisatie aan gebonden zijn. Daarnaast is een duidelijk trend waar te nemen dat organisaties steeds meer vanuit publieke waarden en een ethische invalshoek deze materie benaderen. Deze ontwikkelingen dragen bij aan het beschermen van de individuen en de maatschappij voor de mogelijke nadelige gevolgen van de inzet van algoritmen en AI. +In de afgelopen jaren is het steeds duidelijker geworden dat het van belang is dat algoritme en AI op een verantwoorde manier worden ontwikkeld en gebruikt. Er is sprake van een toename van wet- en regelgeving waar overheidsorganisatie aan gebonden zijn. Daarnaast is een duidelijk trend waar te nemen dat organisaties steeds meer vanuit publieke waarden en een ethische invalshoek deze materie benaderen. Deze ontwikkelingen dragen bij aan het beschermen van de individuen en de maatschappij voor de mogelijke nadelige gevolgen van de inzet van algoritmen en AI. In het Algoritmekader wordt inzichtelijk gemaakt aan welke vereisten overheidsorganisaties moeten voldoen én hoe zij daar op een betekenisvolle wijze invulling aan kunnen geven. Het Algoritmekader is zodanig ingericht dat gebruikers vanuit verschillende invalshoeken informatie kunnen raadplegen die voor hen relevant is. Zo kan vanuit de algoritme levenscyclus worden onderzocht in welke fase aan welke vereisten aandacht moet worden besteed en welke maatregelen daarvoor kunnen worden getroffen. Het is ook mogelijk om vanuit een specifieke rol, bijvoorbeeld een ethicus of data scientist, te raadplegen aan welke vereisten of maatregelen zij logischerwijs aandacht aan moeten besteden. From cc49ce8a363fec74360ccfab2ef5a83f0c18eac0 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 18:12:38 +0200 Subject: [PATCH 250/297] Update index.md --- docs/overhetalgoritmekader/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/index.md b/docs/overhetalgoritmekader/index.md index eb7e1f0f68..de9ec57994 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/index.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/index.md @@ -1,5 +1,5 @@ # Over het algoritmekader -In de afgelopen jaren is het steeds duidelijker geworden dat het van belang is dat algoritme en AI op een verantwoorde manier worden ontwikkeld en gebruikt. Er is sprake van een toename van wet- en regelgeving waar overheidsorganisatie aan gebonden zijn. Daarnaast is een duidelijk trend waar te nemen dat organisaties steeds meer vanuit publieke waarden en een ethische invalshoek deze materie benaderen. Deze ontwikkelingen dragen bij aan het beschermen van de individuen en de maatschappij voor de mogelijke nadelige gevolgen van de inzet van algoritmen en AI. +In de afgelopen jaren is het steeds duidelijker geworden dat het van belang is dat algoritme en AI op een verantwoorde manier worden ontwikkeld en gebruikt. Er is sprake van een toename van wet- en regelgeving waar overheidsorganisatie aan gebonden zijn. Daarnaast is een duidelijk trend waar te nemen dat organisaties steeds meer vanuit publieke waarden en een ethische invalshoek deze materie benaderen. Deze ontwikkelingen dienen bij te dragen aan het beschermen van de individuen en de maatschappij voor de mogelijk nadelige gevolgen van de inzet van algoritmen en AI. In het Algoritmekader wordt inzichtelijk gemaakt aan welke vereisten overheidsorganisaties moeten voldoen én hoe zij daar op een betekenisvolle wijze invulling aan kunnen geven. Het Algoritmekader is zodanig ingericht dat gebruikers vanuit verschillende invalshoeken informatie kunnen raadplegen die voor hen relevant is. Zo kan vanuit de algoritme levenscyclus worden onderzocht in welke fase aan welke vereisten aandacht moet worden besteed en welke maatregelen daarvoor kunnen worden getroffen. Het is ook mogelijk om vanuit een specifieke rol, bijvoorbeeld een ethicus of data scientist, te raadplegen aan welke vereisten of maatregelen zij logischerwijs aandacht aan moeten besteden. From 8ba17d42d52d47a8c56580c97c4c934244fc1029 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 18:14:17 +0200 Subject: [PATCH 251/297] Update index.md --- docs/overhetalgoritmekader/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/index.md b/docs/overhetalgoritmekader/index.md index de9ec57994..75e2f18202 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/index.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/index.md @@ -3,7 +3,7 @@ In de afgelopen jaren is het steeds duidelijker geworden dat het van belang is d In het Algoritmekader wordt inzichtelijk gemaakt aan welke vereisten overheidsorganisaties moeten voldoen én hoe zij daar op een betekenisvolle wijze invulling aan kunnen geven. Het Algoritmekader is zodanig ingericht dat gebruikers vanuit verschillende invalshoeken informatie kunnen raadplegen die voor hen relevant is. Zo kan vanuit de algoritme levenscyclus worden onderzocht in welke fase aan welke vereisten aandacht moet worden besteed en welke maatregelen daarvoor kunnen worden getroffen. Het is ook mogelijk om vanuit een specifieke rol, bijvoorbeeld een ethicus of data scientist, te raadplegen aan welke vereisten of maatregelen zij logischerwijs aandacht aan moeten besteden. -Het Algoritmekader geeft gebruikers ook de mogelijkheid om informatie te 'filteren' op basis van het type technologie en op basis van de risico classificatie. Zo kunnen gebruikers snel zien wat zij in een bepaalde situatie al dan niet moeten doen om algoritmen en AI op een verantwoorde manier te ontwikkelen en te gebruiken. In het geval een hoge risico AI-systeem zullen aan vereisten moeten worden voldaan dan in het geval van een eenvoudige rekenregel die geen impact heeft op individuen of de maatschappij. +Het Algoritmekader geeft gebruikers de mogelijkheid om informatie te 'filteren' op basis van het type technologie en op basis van de risico classificatie. Zo kunnen gebruikers snel zien wat zij in een bepaalde situaties al dan niet moeten doen om algoritmen en AI op een verantwoorde manier te ontwikkelen en te gebruiken. In het geval van een hoge risico AI-systeem zullen aan meer vereisten moeten worden voldaan dan in het geval van een eenvoudige rekenregel die geen impact heeft op individuen of de maatschappij. Een belangrijk uitgangspunt van het Algoritmekader is dat bestaande kennis zoveel mogelijk wordt gebundeld en beschikbaar wordt gesteld. Organisaties kunnen leren van elkaars ervaringen. In het Algoritmekader wordt geprobeerd om zoveel mogelijk 'best practises' te koppelen aan maatregelen die organisaties kunnen treffen, zodat de materie tastbaarder en praktischer wordt. Zo zijn rapporten te vinden van uitgevoerde bias analyses, gepubliceerde broncode van door overheidsorganisatie ontwikkeld algoritmen, specifieke adviezen en belangrijke uitspraken. From 5947ed8febbea07fab8a532945da19b81fb29c1e Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 18:18:20 +0200 Subject: [PATCH 252/297] Update index.md --- docs/overhetalgoritmekader/index.md | 4 +++- 1 file changed, 3 insertions(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/index.md b/docs/overhetalgoritmekader/index.md index 75e2f18202..0d6f042fbb 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/index.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/index.md @@ -5,7 +5,9 @@ In het Algoritmekader wordt inzichtelijk gemaakt aan welke vereisten overheidsor Het Algoritmekader geeft gebruikers de mogelijkheid om informatie te 'filteren' op basis van het type technologie en op basis van de risico classificatie. Zo kunnen gebruikers snel zien wat zij in een bepaalde situaties al dan niet moeten doen om algoritmen en AI op een verantwoorde manier te ontwikkelen en te gebruiken. In het geval van een hoge risico AI-systeem zullen aan meer vereisten moeten worden voldaan dan in het geval van een eenvoudige rekenregel die geen impact heeft op individuen of de maatschappij. -Een belangrijk uitgangspunt van het Algoritmekader is dat bestaande kennis zoveel mogelijk wordt gebundeld en beschikbaar wordt gesteld. Organisaties kunnen leren van elkaars ervaringen. In het Algoritmekader wordt geprobeerd om zoveel mogelijk 'best practises' te koppelen aan maatregelen die organisaties kunnen treffen, zodat de materie tastbaarder en praktischer wordt. Zo zijn rapporten te vinden van uitgevoerde bias analyses, gepubliceerde broncode van door overheidsorganisatie ontwikkeld algoritmen, specifieke adviezen en belangrijke uitspraken. +Een belangrijk uitgangspunt van het Algoritmekader is dat bestaande kennis zoveel mogelijk wordt gebundeld en beschikbaar wordt gesteld. Organisaties kunnen leren van elkaars ervaringen. In het Algoritmekader wordt geprobeerd om zoveel mogelijk 'best practises' te koppelen aan maatregelen die organisaties kunnen treffen, zodat de materie tastbaarder en praktischer wordt. Zo zijn rapporten te vinden van uitgevoerde bias analyses, gepubliceerde broncode van door overheidsorganisatie ontwikkeld algoritmen, specifieke adviezen en belangrijke uitspraken. Er wordt ook een overzicht gegeven van bruikbare instrumenten die kunnen worden gehanteerd. + +Het Algoritmekader is op zichzelf niet verplicht voor overheidsorganisaties om te gebruiken, maar het gaat wel uit van bestaande vereisten op basis van wet- en regelgeving waar zij aan gebonden zijn. Overheden wordt aanbevolen het kader te volgen, maar mogen te allen tijde zelf bepalen hoe zij invulling geven aan de vereisten, wie daarbij betrokken zijn, onder wiens verantwoordelijkheid en wanneer. Elke organisatie is ijvoorbeeld eigen instrumenten gebruiken als deze beter aansluiten bij hun praktijk. In alle gevallen moeten zij voldoen aan de wettelijke vereisten. ## Doorontwikkeling 7 juli 2023 is het [concept Implementatiekader](https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2023/06/30/implementatiekader-verantwoorde-inzet-van-algoritmen) naar de kamer verstuurd, vergezeld door de Kamerbrief 'Verzamelbrief Algoritmes Reguleren'. In oktober 2023 is gestart met de doorontwikkeling van het Algoritmekader, zowel op inhoud als op vorm. Een belangrijk doel hierbij is dat het Algoritmekader praktisch en bruikbaar moet worden gemaakt voor gebruikers. Hierboven is beschreven hoe hier invulling aan wordt gegeven. From e1e2550e14a3adc227668fc23646331200b6d150 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 18:22:32 +0200 Subject: [PATCH 253/297] Update index.md --- docs/overhetalgoritmekader/index.md | 4 ++-- 1 file changed, 2 insertions(+), 2 deletions(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/index.md b/docs/overhetalgoritmekader/index.md index 0d6f042fbb..7408c98e7e 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/index.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/index.md @@ -1,13 +1,13 @@ # Over het algoritmekader In de afgelopen jaren is het steeds duidelijker geworden dat het van belang is dat algoritme en AI op een verantwoorde manier worden ontwikkeld en gebruikt. Er is sprake van een toename van wet- en regelgeving waar overheidsorganisatie aan gebonden zijn. Daarnaast is een duidelijk trend waar te nemen dat organisaties steeds meer vanuit publieke waarden en een ethische invalshoek deze materie benaderen. Deze ontwikkelingen dienen bij te dragen aan het beschermen van de individuen en de maatschappij voor de mogelijk nadelige gevolgen van de inzet van algoritmen en AI. -In het Algoritmekader wordt inzichtelijk gemaakt aan welke vereisten overheidsorganisaties moeten voldoen én hoe zij daar op een betekenisvolle wijze invulling aan kunnen geven. Het Algoritmekader is zodanig ingericht dat gebruikers vanuit verschillende invalshoeken informatie kunnen raadplegen die voor hen relevant is. Zo kan vanuit de algoritme levenscyclus worden onderzocht in welke fase aan welke vereisten aandacht moet worden besteed en welke maatregelen daarvoor kunnen worden getroffen. Het is ook mogelijk om vanuit een specifieke rol, bijvoorbeeld een ethicus of data scientist, te raadplegen aan welke vereisten of maatregelen zij logischerwijs aandacht aan moeten besteden. +In het Algoritmekader wordt inzichtelijk gemaakt aan welke vereisten overheidsorganisaties moeten voldoen. Daarbij wordt ook aangegeven hoe zij hier op een betekenisvolle wijze invulling aan kunnen geven (maatregelen). Het Algoritmekader is zodanig ingericht dat gebruikers vanuit verschillende invalshoeken informatie kunnen raadplegen die voor hen relevant is. Zo kan vanuit de algoritme levenscyclus worden onderzocht in welke fase aan welke vereisten aandacht moet worden besteed en welke maatregelen daarvoor kunnen worden getroffen. Het is ook mogelijk om vanuit een specifieke rol, bijvoorbeeld een ethicus of data scientist, te raadplegen aan welke vereisten of maatregelen zij logischerwijs aandacht aan moeten besteden. Het Algoritmekader geeft gebruikers de mogelijkheid om informatie te 'filteren' op basis van het type technologie en op basis van de risico classificatie. Zo kunnen gebruikers snel zien wat zij in een bepaalde situaties al dan niet moeten doen om algoritmen en AI op een verantwoorde manier te ontwikkelen en te gebruiken. In het geval van een hoge risico AI-systeem zullen aan meer vereisten moeten worden voldaan dan in het geval van een eenvoudige rekenregel die geen impact heeft op individuen of de maatschappij. Een belangrijk uitgangspunt van het Algoritmekader is dat bestaande kennis zoveel mogelijk wordt gebundeld en beschikbaar wordt gesteld. Organisaties kunnen leren van elkaars ervaringen. In het Algoritmekader wordt geprobeerd om zoveel mogelijk 'best practises' te koppelen aan maatregelen die organisaties kunnen treffen, zodat de materie tastbaarder en praktischer wordt. Zo zijn rapporten te vinden van uitgevoerde bias analyses, gepubliceerde broncode van door overheidsorganisatie ontwikkeld algoritmen, specifieke adviezen en belangrijke uitspraken. Er wordt ook een overzicht gegeven van bruikbare instrumenten die kunnen worden gehanteerd. -Het Algoritmekader is op zichzelf niet verplicht voor overheidsorganisaties om te gebruiken, maar het gaat wel uit van bestaande vereisten op basis van wet- en regelgeving waar zij aan gebonden zijn. Overheden wordt aanbevolen het kader te volgen, maar mogen te allen tijde zelf bepalen hoe zij invulling geven aan de vereisten, wie daarbij betrokken zijn, onder wiens verantwoordelijkheid en wanneer. Elke organisatie is ijvoorbeeld eigen instrumenten gebruiken als deze beter aansluiten bij hun praktijk. In alle gevallen moeten zij voldoen aan de wettelijke vereisten. +Het Algoritmekader is op zichzelf niet verplicht voor overheidsorganisaties om te gebruiken, maar het gaat wel uit van bestaande vereisten op basis van wet- en regelgeving waar zij aan gebonden zijn. Overheden wordt aanbevolen het kader te volgen, maar mogen te allen tijde zelf bepalen hoe zij invulling geven aan de vereisten, wie daarbij betrokken zijn, onder wiens verantwoordelijkheid en wanneer. Kortom, de vereisten zijn verplicht en de maatregelen (hoe kan hieraan worden volaan) zijn ter inspiratie om organisaties op weg te helpen. ## Doorontwikkeling 7 juli 2023 is het [concept Implementatiekader](https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2023/06/30/implementatiekader-verantwoorde-inzet-van-algoritmen) naar de kamer verstuurd, vergezeld door de Kamerbrief 'Verzamelbrief Algoritmes Reguleren'. In oktober 2023 is gestart met de doorontwikkeling van het Algoritmekader, zowel op inhoud als op vorm. Een belangrijk doel hierbij is dat het Algoritmekader praktisch en bruikbaar moet worden gemaakt voor gebruikers. Hierboven is beschreven hoe hier invulling aan wordt gegeven. From ff5030d3061e913c3cf83a779e9a1c70acf78eda Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 18:23:29 +0200 Subject: [PATCH 254/297] Update index.md --- docs/overhetalgoritmekader/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/index.md b/docs/overhetalgoritmekader/index.md index 7408c98e7e..307e040b01 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/index.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/index.md @@ -7,7 +7,7 @@ Het Algoritmekader geeft gebruikers de mogelijkheid om informatie te 'filteren' Een belangrijk uitgangspunt van het Algoritmekader is dat bestaande kennis zoveel mogelijk wordt gebundeld en beschikbaar wordt gesteld. Organisaties kunnen leren van elkaars ervaringen. In het Algoritmekader wordt geprobeerd om zoveel mogelijk 'best practises' te koppelen aan maatregelen die organisaties kunnen treffen, zodat de materie tastbaarder en praktischer wordt. Zo zijn rapporten te vinden van uitgevoerde bias analyses, gepubliceerde broncode van door overheidsorganisatie ontwikkeld algoritmen, specifieke adviezen en belangrijke uitspraken. Er wordt ook een overzicht gegeven van bruikbare instrumenten die kunnen worden gehanteerd. -Het Algoritmekader is op zichzelf niet verplicht voor overheidsorganisaties om te gebruiken, maar het gaat wel uit van bestaande vereisten op basis van wet- en regelgeving waar zij aan gebonden zijn. Overheden wordt aanbevolen het kader te volgen, maar mogen te allen tijde zelf bepalen hoe zij invulling geven aan de vereisten, wie daarbij betrokken zijn, onder wiens verantwoordelijkheid en wanneer. Kortom, de vereisten zijn verplicht en de maatregelen (hoe kan hieraan worden volaan) zijn ter inspiratie om organisaties op weg te helpen. +Het Algoritmekader is op zichzelf niet verplicht voor overheidsorganisaties om te gebruiken, maar het gaat wel uit van bestaande vereisten op basis van wet- en regelgeving waar zij aan gebonden zijn. Overheden wordt aanbevolen het kader te volgen, maar mogen te allen tijde zelf bepalen hoe zij invulling geven aan de vereisten, wie daarbij betrokken zijn, onder wiens verantwoordelijkheid en wanneer. Kortom, de vereisten zijn verplicht en de maatregelen (hoe kan hieraan worden voldaan) zijn ter inspiratie om organisaties op weg te helpen. ## Doorontwikkeling 7 juli 2023 is het [concept Implementatiekader](https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2023/06/30/implementatiekader-verantwoorde-inzet-van-algoritmen) naar de kamer verstuurd, vergezeld door de Kamerbrief 'Verzamelbrief Algoritmes Reguleren'. In oktober 2023 is gestart met de doorontwikkeling van het Algoritmekader, zowel op inhoud als op vorm. Een belangrijk doel hierbij is dat het Algoritmekader praktisch en bruikbaar moet worden gemaakt voor gebruikers. Hierboven is beschreven hoe hier invulling aan wordt gegeven. From 6f9fbea014ab6622b8c4b1d1e89b2d327bb4ca27 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 18:24:37 +0200 Subject: [PATCH 255/297] Update index.md --- docs/overhetalgoritmekader/index.md | 5 ++++- 1 file changed, 4 insertions(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/index.md b/docs/overhetalgoritmekader/index.md index 307e040b01..b2a36f4403 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/index.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/index.md @@ -10,10 +10,13 @@ Een belangrijk uitgangspunt van het Algoritmekader is dat bestaande kennis zovee Het Algoritmekader is op zichzelf niet verplicht voor overheidsorganisaties om te gebruiken, maar het gaat wel uit van bestaande vereisten op basis van wet- en regelgeving waar zij aan gebonden zijn. Overheden wordt aanbevolen het kader te volgen, maar mogen te allen tijde zelf bepalen hoe zij invulling geven aan de vereisten, wie daarbij betrokken zijn, onder wiens verantwoordelijkheid en wanneer. Kortom, de vereisten zijn verplicht en de maatregelen (hoe kan hieraan worden voldaan) zijn ter inspiratie om organisaties op weg te helpen. ## Doorontwikkeling -7 juli 2023 is het [concept Implementatiekader](https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2023/06/30/implementatiekader-verantwoorde-inzet-van-algoritmen) naar de kamer verstuurd, vergezeld door de Kamerbrief 'Verzamelbrief Algoritmes Reguleren'. In oktober 2023 is gestart met de doorontwikkeling van het Algoritmekader, zowel op inhoud als op vorm. Een belangrijk doel hierbij is dat het Algoritmekader praktisch en bruikbaar moet worden gemaakt voor gebruikers. Hierboven is beschreven hoe hier invulling aan wordt gegeven. +7 juli 2023 is het [concept Implementatiekader](https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2023/06/30/implementatiekader-verantwoorde-inzet-van-algoritmen) naar de kamer verstuurd, vergezeld door de Kamerbrief 'Verzamelbrief Algoritmes Reguleren'. + +In oktober 2023 is gestart met de doorontwikkeling van het Algoritmekader, zowel op inhoud als op vorm. Een belangrijk doel hierbij is dat het Algoritmekader praktisch en bruikbaar moet worden gemaakt voor gebruikers. Hierboven is globaal beschreven hoe hier invulling aan wordt gegeven. Eind 2024 zal de tweede versie van het Algoritmekader worden opgeleverd. Hierna zal het Algoritmekader in 'beheer' worden genomen, wat betekent dat doorlopend de laatste ontwikkelingen worden toegevoegd zodat het actueel en betrouwbaar blijft. +## Samenwerking met de omgeving From ab07812edbf997c0a5215bd20c021075e7313747 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 18:26:25 +0200 Subject: [PATCH 256/297] Update index.md --- docs/overhetalgoritmekader/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/index.md b/docs/overhetalgoritmekader/index.md index b2a36f4403..45cc4b3906 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/index.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/index.md @@ -10,7 +10,7 @@ Een belangrijk uitgangspunt van het Algoritmekader is dat bestaande kennis zovee Het Algoritmekader is op zichzelf niet verplicht voor overheidsorganisaties om te gebruiken, maar het gaat wel uit van bestaande vereisten op basis van wet- en regelgeving waar zij aan gebonden zijn. Overheden wordt aanbevolen het kader te volgen, maar mogen te allen tijde zelf bepalen hoe zij invulling geven aan de vereisten, wie daarbij betrokken zijn, onder wiens verantwoordelijkheid en wanneer. Kortom, de vereisten zijn verplicht en de maatregelen (hoe kan hieraan worden voldaan) zijn ter inspiratie om organisaties op weg te helpen. ## Doorontwikkeling -7 juli 2023 is het [concept Implementatiekader](https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2023/06/30/implementatiekader-verantwoorde-inzet-van-algoritmen) naar de kamer verstuurd, vergezeld door de Kamerbrief 'Verzamelbrief Algoritmes Reguleren'. +7 juli 2023 is het [concept Implementatiekader](https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2023/06/30/implementatiekader-verantwoorde-inzet-van-algoritmen) naar de kamer verstuurd, vergezeld door de Kamerbrief 'Verzamelbrief Algoritmes Reguleren'. Dit kan worden beschouwd als de eerste versie van het Algoritmekader. Het implementatiekader verantwoorde inzet van algoritmen is in oktober 2023 hernoemd naar 'het Algoritmekader' In oktober 2023 is gestart met de doorontwikkeling van het Algoritmekader, zowel op inhoud als op vorm. Een belangrijk doel hierbij is dat het Algoritmekader praktisch en bruikbaar moet worden gemaakt voor gebruikers. Hierboven is globaal beschreven hoe hier invulling aan wordt gegeven. From ea674d8386e431ecbc0c9517693b550eac46371f Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 18:34:17 +0200 Subject: [PATCH 257/297] Update index.md --- docs/overhetalgoritmekader/index.md | 4 ++++ 1 file changed, 4 insertions(+) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/index.md b/docs/overhetalgoritmekader/index.md index 45cc4b3906..a2f49c4f02 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/index.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/index.md @@ -17,6 +17,10 @@ In oktober 2023 is gestart met de doorontwikkeling van het Algoritmekader, zowel Eind 2024 zal de tweede versie van het Algoritmekader worden opgeleverd. Hierna zal het Algoritmekader in 'beheer' worden genomen, wat betekent dat doorlopend de laatste ontwikkelingen worden toegevoegd zodat het actueel en betrouwbaar blijft. ## Samenwerking met de omgeving +Een belangrijk uitgangspunt van het Algoritmekader is dat het kader op een open en transparante manier wordt ontwikkeld. Dat betekent dat open communicatiekanelen worden ingezet en waar dit passend is worden bijvoorbeeld werkgroepen opgestart om bepaalde aspecten diepgaand te verkennen. In beginsel werkt het team Algoritmekader, al dan niet met werkgroepen en samenwerkingspartijen, informatie over algoritmen en AI uit. Zodra deze informatie op 'niveau' is, wordt dit in Git geplaatst en daarmee 'gepubliceerd'. + +Werken in Github is voor het team Algoritmekader nieuw en experimenteel. Het biedt de mogelijkheid voor alle geïnteresseerd om hun kennis en zienswijze te delen, en daarmee het Algoritmekader te verbeteren. Tegelijkertijd vraagt dit om een aangepaste werkwijze en is hier bepaalde expertise voor nodig. Het begin is gemaakt het team Algoritmekader is lerende om hier op de juiste manier mee om te gaan. + From fca083eefe95f7404897aae72a433ec98aeec276 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 18:35:48 +0200 Subject: [PATCH 258/297] Update index.md --- docs/overhetalgoritmekader/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/index.md b/docs/overhetalgoritmekader/index.md index a2f49c4f02..8f74b23e2f 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/index.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/index.md @@ -17,7 +17,7 @@ In oktober 2023 is gestart met de doorontwikkeling van het Algoritmekader, zowel Eind 2024 zal de tweede versie van het Algoritmekader worden opgeleverd. Hierna zal het Algoritmekader in 'beheer' worden genomen, wat betekent dat doorlopend de laatste ontwikkelingen worden toegevoegd zodat het actueel en betrouwbaar blijft. ## Samenwerking met de omgeving -Een belangrijk uitgangspunt van het Algoritmekader is dat het kader op een open en transparante manier wordt ontwikkeld. Dat betekent dat open communicatiekanelen worden ingezet en waar dit passend is worden bijvoorbeeld werkgroepen opgestart om bepaalde aspecten diepgaand te verkennen. In beginsel werkt het team Algoritmekader, al dan niet met werkgroepen en samenwerkingspartijen, informatie over algoritmen en AI uit. Zodra deze informatie op 'niveau' is, wordt dit in Git geplaatst en daarmee 'gepubliceerd'. +Een belangrijk uitgangspunt van het Algoritmekader is dat het kader op een open en transparante manier wordt ontwikkeld. Dat betekent dat open communicatiekanelen worden ingezet en waar dit passend is worden bijvoorbeeld werkgroepen opgestart om bepaalde aspecten diepgaand te verkennen. In beginsel werkt het team Algoritmekader, al dan niet met werkgroepen en samenwerkingspartijen, informatie over algoritmen en AI uit. Zodra deze informatie op 'niveau' is, wordt dit in Github geplaatst en daarmee 'gepubliceerd'. Werken in Github is voor het team Algoritmekader nieuw en experimenteel. Het biedt de mogelijkheid voor alle geïnteresseerd om hun kennis en zienswijze te delen, en daarmee het Algoritmekader te verbeteren. Tegelijkertijd vraagt dit om een aangepaste werkwijze en is hier bepaalde expertise voor nodig. Het begin is gemaakt het team Algoritmekader is lerende om hier op de juiste manier mee om te gaan. From 7e717007897d04260a9bb18bf62765ea6493d4d5 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 20:20:52 +0200 Subject: [PATCH 259/297] Update index.md --- docs/overhetalgoritmekader/index.md | 15 +++++++++------ 1 file changed, 9 insertions(+), 6 deletions(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/index.md b/docs/overhetalgoritmekader/index.md index 8f74b23e2f..b032435778 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/index.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/index.md @@ -1,13 +1,14 @@ # Over het algoritmekader In de afgelopen jaren is het steeds duidelijker geworden dat het van belang is dat algoritme en AI op een verantwoorde manier worden ontwikkeld en gebruikt. Er is sprake van een toename van wet- en regelgeving waar overheidsorganisatie aan gebonden zijn. Daarnaast is een duidelijk trend waar te nemen dat organisaties steeds meer vanuit publieke waarden en een ethische invalshoek deze materie benaderen. Deze ontwikkelingen dienen bij te dragen aan het beschermen van de individuen en de maatschappij voor de mogelijk nadelige gevolgen van de inzet van algoritmen en AI. -In het Algoritmekader wordt inzichtelijk gemaakt aan welke vereisten overheidsorganisaties moeten voldoen. Daarbij wordt ook aangegeven hoe zij hier op een betekenisvolle wijze invulling aan kunnen geven (maatregelen). Het Algoritmekader is zodanig ingericht dat gebruikers vanuit verschillende invalshoeken informatie kunnen raadplegen die voor hen relevant is. Zo kan vanuit de algoritme levenscyclus worden onderzocht in welke fase aan welke vereisten aandacht moet worden besteed en welke maatregelen daarvoor kunnen worden getroffen. Het is ook mogelijk om vanuit een specifieke rol, bijvoorbeeld een ethicus of data scientist, te raadplegen aan welke vereisten of maatregelen zij logischerwijs aandacht aan moeten besteden. +In het Algoritmekader wordt inzichtelijk gemaakt aan welke vereisten overheidsorganisaties moeten voldoen. Daarbij wordt ook aangegeven hoe zij hier op een betekenisvolle wijze invulling aan kunnen geven (maatregelen). Het Algoritmekader is zodanig ingericht dat gebruikers vanuit verschillende invalshoeken informatie kunnen raadplegen die voor hen relevant is. Zo kan vanuit de algoritme levenscyclus worden onderzocht in welke fase aan welke vereisten aandacht moet worden besteed. Ook de denkbare maatregelen worden hierbij getoond. Het is ook mogelijk om vanuit een specifieke rol, bijvoorbeeld een ethicus of data scientist, te raadplegen aan welke vereisten of maatregelen zij logischerwijs aandacht aan moeten besteden. -Het Algoritmekader geeft gebruikers de mogelijkheid om informatie te 'filteren' op basis van het type technologie en op basis van de risico classificatie. Zo kunnen gebruikers snel zien wat zij in een bepaalde situaties al dan niet moeten doen om algoritmen en AI op een verantwoorde manier te ontwikkelen en te gebruiken. In het geval van een hoge risico AI-systeem zullen aan meer vereisten moeten worden voldaan dan in het geval van een eenvoudige rekenregel die geen impact heeft op individuen of de maatschappij. +Het Algoritmekader geeft gebruikers ook de mogelijkheid om informatie te 'filteren' op basis van het type technologie en de risico classificatie. Zo kunnen gebruikers snel zien wat zij in een bepaalde situaties moeten doen. In het geval van een hoge risico AI-systeem waarbij persoonsgegeven worden verwerkt zullen aan meer vereisten moeten worden voldaan dan in het geval van een eenvoudige rekenregel die geen impact heeft op individuen of de maatschappij. -Een belangrijk uitgangspunt van het Algoritmekader is dat bestaande kennis zoveel mogelijk wordt gebundeld en beschikbaar wordt gesteld. Organisaties kunnen leren van elkaars ervaringen. In het Algoritmekader wordt geprobeerd om zoveel mogelijk 'best practises' te koppelen aan maatregelen die organisaties kunnen treffen, zodat de materie tastbaarder en praktischer wordt. Zo zijn rapporten te vinden van uitgevoerde bias analyses, gepubliceerde broncode van door overheidsorganisatie ontwikkeld algoritmen, specifieke adviezen en belangrijke uitspraken. Er wordt ook een overzicht gegeven van bruikbare instrumenten die kunnen worden gehanteerd. +Een belangrijk uitgangspunt van het Algoritmekader is dat bestaande kennis zoveel mogelijk wordt gebundeld en beschikbaar wordt gesteld. Organisaties kunnen leren van elkaars ervaringen. In het Algoritmekader wordt geprobeerd om zoveel mogelijk 'best practises' te koppelen aan vereisten en maatregelen die organisaties kunnen treffen. Daarmee wordt de materie tastbaarder en praktischer. Zo zijn rapporten te vinden van uitgevoerde bias analyses, gepubliceerde broncode van door overheidsorganisatie ontwikkeld algoritmen, specifieke adviezen en belangrijke uitspraken. Er wordt ook een overzicht gegeven van bruikbare instrumenten die kunnen worden gehanteerd. -Het Algoritmekader is op zichzelf niet verplicht voor overheidsorganisaties om te gebruiken, maar het gaat wel uit van bestaande vereisten op basis van wet- en regelgeving waar zij aan gebonden zijn. Overheden wordt aanbevolen het kader te volgen, maar mogen te allen tijde zelf bepalen hoe zij invulling geven aan de vereisten, wie daarbij betrokken zijn, onder wiens verantwoordelijkheid en wanneer. Kortom, de vereisten zijn verplicht en de maatregelen (hoe kan hieraan worden voldaan) zijn ter inspiratie om organisaties op weg te helpen. +## Status van het Algoritmekader +Het Algoritmekader is op zichzelf niet verplicht voor overheidsorganisaties om te gebruiken, maar het gaat wel uit van bestaande vereisten op basis van wet- en regelgeving waar deze organisaties aan gebonden zijn. Overheden wordt aanbevolen het kader te volgen, maar mogen te allen tijde zelf bepalen hoe zij invulling geven aan de vereisten, wie daarbij betrokken zijn, onder wiens verantwoordelijkheid en wanneer. Kortom, de vereisten zijn verplicht en de maatregelen (hoe kan hieraan worden voldaan) zijn ter inspiratie om organisaties op weg te helpen. ## Doorontwikkeling 7 juli 2023 is het [concept Implementatiekader](https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2023/06/30/implementatiekader-verantwoorde-inzet-van-algoritmen) naar de kamer verstuurd, vergezeld door de Kamerbrief 'Verzamelbrief Algoritmes Reguleren'. Dit kan worden beschouwd als de eerste versie van het Algoritmekader. Het implementatiekader verantwoorde inzet van algoritmen is in oktober 2023 hernoemd naar 'het Algoritmekader' @@ -17,9 +18,11 @@ In oktober 2023 is gestart met de doorontwikkeling van het Algoritmekader, zowel Eind 2024 zal de tweede versie van het Algoritmekader worden opgeleverd. Hierna zal het Algoritmekader in 'beheer' worden genomen, wat betekent dat doorlopend de laatste ontwikkelingen worden toegevoegd zodat het actueel en betrouwbaar blijft. ## Samenwerking met de omgeving -Een belangrijk uitgangspunt van het Algoritmekader is dat het kader op een open en transparante manier wordt ontwikkeld. Dat betekent dat open communicatiekanelen worden ingezet en waar dit passend is worden bijvoorbeeld werkgroepen opgestart om bepaalde aspecten diepgaand te verkennen. In beginsel werkt het team Algoritmekader, al dan niet met werkgroepen en samenwerkingspartijen, informatie over algoritmen en AI uit. Zodra deze informatie op 'niveau' is, wordt dit in Github geplaatst en daarmee 'gepubliceerd'. +Een belangrijk uitgangspunt van het Algoritmekader is dat het kader op een open en transparante manier wordt ontwikkeld. Dat betekent dat open communicatiekanalen worden ingezet en waar dit passend is worden bijvoorbeeld werkgroepen opgestart om bepaalde aspecten diepgaand te verkennen. In beginsel werkt het team Algoritmekader, al dan niet met werkgroepen en samenwerkingspartijen, informatie over algoritmen en AI uit. Zodra deze informatie op 'niveau' is, wordt dit in Github geplaatst en daarmee 'gepubliceerd'. Het doel hiervan is om enerzijds de omgeving van deze informatie te voorzien en anderzijds om de omgeving uit te nodig om hier feedback op te geven. + +Werken in Github is voor het team Algoritmekader nieuw en experimenteel. Het biedt de mogelijkheid voor alle geïnteresseerd om hun kennis en zienswijze te delen, en daarmee het Algoritmekader inhoudelijk te verbeteren. Tegelijkertijd vraagt dit om een aangepaste werkwijze en is hier bepaalde expertise voor nodig. Het begin is gemaakt en het team Algoritmekader is nog lerende om hier optimaal invulling aan te geven. Voor nu betekent dit concreet dat het langer kan duren voordat wordt gereageerd op suggesties of toevoegingen. Er wordt gewerkt aan het inrichten van goede processen om snel en kundig te reageren. + -Werken in Github is voor het team Algoritmekader nieuw en experimenteel. Het biedt de mogelijkheid voor alle geïnteresseerd om hun kennis en zienswijze te delen, en daarmee het Algoritmekader te verbeteren. Tegelijkertijd vraagt dit om een aangepaste werkwijze en is hier bepaalde expertise voor nodig. Het begin is gemaakt het team Algoritmekader is lerende om hier op de juiste manier mee om te gaan. From c22e9f699c4ea267009c3562dd0e3d422051e72c Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 20:26:02 +0200 Subject: [PATCH 260/297] Update index.md --- docs/overhetalgoritmekader/index.md | 4 +++- 1 file changed, 3 insertions(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/index.md b/docs/overhetalgoritmekader/index.md index b032435778..992bb01ac8 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/index.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/index.md @@ -20,7 +20,9 @@ Eind 2024 zal de tweede versie van het Algoritmekader worden opgeleverd. Hierna ## Samenwerking met de omgeving Een belangrijk uitgangspunt van het Algoritmekader is dat het kader op een open en transparante manier wordt ontwikkeld. Dat betekent dat open communicatiekanalen worden ingezet en waar dit passend is worden bijvoorbeeld werkgroepen opgestart om bepaalde aspecten diepgaand te verkennen. In beginsel werkt het team Algoritmekader, al dan niet met werkgroepen en samenwerkingspartijen, informatie over algoritmen en AI uit. Zodra deze informatie op 'niveau' is, wordt dit in Github geplaatst en daarmee 'gepubliceerd'. Het doel hiervan is om enerzijds de omgeving van deze informatie te voorzien en anderzijds om de omgeving uit te nodig om hier feedback op te geven. -Werken in Github is voor het team Algoritmekader nieuw en experimenteel. Het biedt de mogelijkheid voor alle geïnteresseerd om hun kennis en zienswijze te delen, en daarmee het Algoritmekader inhoudelijk te verbeteren. Tegelijkertijd vraagt dit om een aangepaste werkwijze en is hier bepaalde expertise voor nodig. Het begin is gemaakt en het team Algoritmekader is nog lerende om hier optimaal invulling aan te geven. Voor nu betekent dit concreet dat het langer kan duren voordat wordt gereageerd op suggesties of toevoegingen. Er wordt gewerkt aan het inrichten van goede processen om snel en kundig te reageren. +Werken in Github is voor het team Algoritmekader nieuw en experimenteel. Het biedt de mogelijkheid voor alle geïnteresseerd om hun kennis en zienswijze te delen. Daarmee kan (nieuwe)kennis snel onderdeel worden gemaakt van het Algoritmekader waarmee idealiter het Algoritmekader doorlopende actueel wordt gehouden op basis van consensus. + +Tegelijkertijd vraagt dit om een aangepaste werkwijze en is hier bepaalde expertise voor nodig. Het begin is gemaakt en het team Algoritmekader is nog lerende om hier optimaal invulling aan te geven. Voor nu betekent dit concreet dat het langer kan duren voordat wordt gereageerd op suggesties of toevoegingen. Er wordt gewerkt aan het inrichten van goede processen om snel en kundig te reageren. From c642b73c05f367b9ea5274ea1911874bc41f3377 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 20:26:57 +0200 Subject: [PATCH 261/297] Update index.md --- docs/overhetalgoritmekader/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/index.md b/docs/overhetalgoritmekader/index.md index 992bb01ac8..c2a7d94ea7 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/index.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/index.md @@ -3,7 +3,7 @@ In de afgelopen jaren is het steeds duidelijker geworden dat het van belang is d In het Algoritmekader wordt inzichtelijk gemaakt aan welke vereisten overheidsorganisaties moeten voldoen. Daarbij wordt ook aangegeven hoe zij hier op een betekenisvolle wijze invulling aan kunnen geven (maatregelen). Het Algoritmekader is zodanig ingericht dat gebruikers vanuit verschillende invalshoeken informatie kunnen raadplegen die voor hen relevant is. Zo kan vanuit de algoritme levenscyclus worden onderzocht in welke fase aan welke vereisten aandacht moet worden besteed. Ook de denkbare maatregelen worden hierbij getoond. Het is ook mogelijk om vanuit een specifieke rol, bijvoorbeeld een ethicus of data scientist, te raadplegen aan welke vereisten of maatregelen zij logischerwijs aandacht aan moeten besteden. -Het Algoritmekader geeft gebruikers ook de mogelijkheid om informatie te 'filteren' op basis van het type technologie en de risico classificatie. Zo kunnen gebruikers snel zien wat zij in een bepaalde situaties moeten doen. In het geval van een hoge risico AI-systeem waarbij persoonsgegeven worden verwerkt zullen aan meer vereisten moeten worden voldaan dan in het geval van een eenvoudige rekenregel die geen impact heeft op individuen of de maatschappij. +Het Algoritmekader geeft gebruikers ook de mogelijkheid om informatie te 'filteren' op basis van type technologie en de risico classificatie. Zo kunnen gebruikers snel zien wat zij in een bepaalde situaties moeten doen. In het geval van een hoge risico AI-systeem waarbij persoonsgegeven worden verwerkt zullen aan meer vereisten moeten worden voldaan dan in het geval van een eenvoudige rekenregel die geen impact heeft op individuen of de maatschappij. Een belangrijk uitgangspunt van het Algoritmekader is dat bestaande kennis zoveel mogelijk wordt gebundeld en beschikbaar wordt gesteld. Organisaties kunnen leren van elkaars ervaringen. In het Algoritmekader wordt geprobeerd om zoveel mogelijk 'best practises' te koppelen aan vereisten en maatregelen die organisaties kunnen treffen. Daarmee wordt de materie tastbaarder en praktischer. Zo zijn rapporten te vinden van uitgevoerde bias analyses, gepubliceerde broncode van door overheidsorganisatie ontwikkeld algoritmen, specifieke adviezen en belangrijke uitspraken. Er wordt ook een overzicht gegeven van bruikbare instrumenten die kunnen worden gehanteerd. From e6ae7563ed691509a48f61cdded92202a73788ea Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 20:31:20 +0200 Subject: [PATCH 262/297] Update index.md --- docs/overhetalgoritmekader/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/index.md b/docs/overhetalgoritmekader/index.md index c2a7d94ea7..37432e172c 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/index.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/index.md @@ -13,7 +13,7 @@ Het Algoritmekader is op zichzelf niet verplicht voor overheidsorganisaties om t ## Doorontwikkeling 7 juli 2023 is het [concept Implementatiekader](https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2023/06/30/implementatiekader-verantwoorde-inzet-van-algoritmen) naar de kamer verstuurd, vergezeld door de Kamerbrief 'Verzamelbrief Algoritmes Reguleren'. Dit kan worden beschouwd als de eerste versie van het Algoritmekader. Het implementatiekader verantwoorde inzet van algoritmen is in oktober 2023 hernoemd naar 'het Algoritmekader' -In oktober 2023 is gestart met de doorontwikkeling van het Algoritmekader, zowel op inhoud als op vorm. Een belangrijk doel hierbij is dat het Algoritmekader praktisch en bruikbaar moet worden gemaakt voor gebruikers. Hierboven is globaal beschreven hoe hier invulling aan wordt gegeven. +In oktober 2023 is gestart met de doorontwikkeling van het Algoritmekader, zowel op inhoud als op vorm. Dat betekent dat we inhoudelijke toevoegingen moeten doen (denk aan hetgeen voortkomt uit de AI-verordening) en moeten onderzoeken hoe we de informatie zo optimaal mogelijk aan de gebruikers kunnen tonen zodat zij het effectief kunnen gebruiken binnen hun werkzaamheden (praktisch maken). Hierboven is globaal beschreven hoe hier invulling aan wordt gegeven en dit moet worden verfijnd. Eind 2024 zal de tweede versie van het Algoritmekader worden opgeleverd. Hierna zal het Algoritmekader in 'beheer' worden genomen, wat betekent dat doorlopend de laatste ontwikkelingen worden toegevoegd zodat het actueel en betrouwbaar blijft. From 81559d82a26202589649b23f90d65ff396584cf6 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 20:38:42 +0200 Subject: [PATCH 263/297] Update index.md --- docs/overhetalgoritmekader/index.md | 6 +++--- 1 file changed, 3 insertions(+), 3 deletions(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/index.md b/docs/overhetalgoritmekader/index.md index 37432e172c..a605e7c30a 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/index.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/index.md @@ -11,11 +11,11 @@ Een belangrijk uitgangspunt van het Algoritmekader is dat bestaande kennis zovee Het Algoritmekader is op zichzelf niet verplicht voor overheidsorganisaties om te gebruiken, maar het gaat wel uit van bestaande vereisten op basis van wet- en regelgeving waar deze organisaties aan gebonden zijn. Overheden wordt aanbevolen het kader te volgen, maar mogen te allen tijde zelf bepalen hoe zij invulling geven aan de vereisten, wie daarbij betrokken zijn, onder wiens verantwoordelijkheid en wanneer. Kortom, de vereisten zijn verplicht en de maatregelen (hoe kan hieraan worden voldaan) zijn ter inspiratie om organisaties op weg te helpen. ## Doorontwikkeling -7 juli 2023 is het [concept Implementatiekader](https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2023/06/30/implementatiekader-verantwoorde-inzet-van-algoritmen) naar de kamer verstuurd, vergezeld door de Kamerbrief 'Verzamelbrief Algoritmes Reguleren'. Dit kan worden beschouwd als de eerste versie van het Algoritmekader. Het implementatiekader verantwoorde inzet van algoritmen is in oktober 2023 hernoemd naar 'het Algoritmekader' +7 juli 2023 is het [concept Implementatiekader](https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2023/06/30/implementatiekader-verantwoorde-inzet-van-algoritmen) naar de kamer verstuurd, vergezeld door de Kamerbrief 'Verzamelbrief Algoritmes Reguleren'. Dit kan worden beschouwd als de eerste versie van het Algoritmekader. Het implementatiekader verantwoorde inzet van algoritmen is in oktober 2023 hernoemd naar 'het Algoritmekader'. -In oktober 2023 is gestart met de doorontwikkeling van het Algoritmekader, zowel op inhoud als op vorm. Dat betekent dat we inhoudelijke toevoegingen moeten doen (denk aan hetgeen voortkomt uit de AI-verordening) en moeten onderzoeken hoe we de informatie zo optimaal mogelijk aan de gebruikers kunnen tonen zodat zij het effectief kunnen gebruiken binnen hun werkzaamheden (praktisch maken). Hierboven is globaal beschreven hoe hier invulling aan wordt gegeven en dit moet worden verfijnd. +In oktober 2023 is gestart met de doorontwikkeling van het Algoritmekader, zowel op inhoud als op vorm. Dat betekent dat inhoudelijke toevoegingen moeten worden gedaan (denk aan hetgeen voortkomt uit de AI-verordening) en er moeten worden onderzocht hoe we de informatie zo optimaal mogelijk aan de gebruikers kunnen tonen. Het doel is namelijk dat het Algoritmekader gebruikers op een praktische wijze helpt bij het uitvoeren van hun werkzaamheden. Hierboven is globaal beschreven hoe hier nu invulling aan wordt gegeven en dit moet worden verfijnd. -Eind 2024 zal de tweede versie van het Algoritmekader worden opgeleverd. Hierna zal het Algoritmekader in 'beheer' worden genomen, wat betekent dat doorlopend de laatste ontwikkelingen worden toegevoegd zodat het actueel en betrouwbaar blijft. +Eind 2024 zal de tweede versie van het Algoritmekader worden opgeleverd. Dan moeten de vereisten en de maatregelen zijn uitgewerkt voor zover dan bekend. Hierna zal het Algoritmekader in 'beheer' worden genomen. Dat betekent dat doorlopend de laatste ontwikkelingen, het liefst blijvend in afstemming met de omgeving, worden toegevoegd zodat het Algoritmekader actueel en betrouwbaar blijft. ## Samenwerking met de omgeving Een belangrijk uitgangspunt van het Algoritmekader is dat het kader op een open en transparante manier wordt ontwikkeld. Dat betekent dat open communicatiekanalen worden ingezet en waar dit passend is worden bijvoorbeeld werkgroepen opgestart om bepaalde aspecten diepgaand te verkennen. In beginsel werkt het team Algoritmekader, al dan niet met werkgroepen en samenwerkingspartijen, informatie over algoritmen en AI uit. Zodra deze informatie op 'niveau' is, wordt dit in Github geplaatst en daarmee 'gepubliceerd'. Het doel hiervan is om enerzijds de omgeving van deze informatie te voorzien en anderzijds om de omgeving uit te nodig om hier feedback op te geven. From 7a4114ba0bbe0000e8758b228fe3c95400c0ec1d Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 20:44:55 +0200 Subject: [PATCH 264/297] Update index.md --- docs/overhetalgoritmekader/index.md | 8 ++++++-- 1 file changed, 6 insertions(+), 2 deletions(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/index.md b/docs/overhetalgoritmekader/index.md index a605e7c30a..50e2495404 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/index.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/index.md @@ -5,10 +5,14 @@ In het Algoritmekader wordt inzichtelijk gemaakt aan welke vereisten overheidsor Het Algoritmekader geeft gebruikers ook de mogelijkheid om informatie te 'filteren' op basis van type technologie en de risico classificatie. Zo kunnen gebruikers snel zien wat zij in een bepaalde situaties moeten doen. In het geval van een hoge risico AI-systeem waarbij persoonsgegeven worden verwerkt zullen aan meer vereisten moeten worden voldaan dan in het geval van een eenvoudige rekenregel die geen impact heeft op individuen of de maatschappij. -Een belangrijk uitgangspunt van het Algoritmekader is dat bestaande kennis zoveel mogelijk wordt gebundeld en beschikbaar wordt gesteld. Organisaties kunnen leren van elkaars ervaringen. In het Algoritmekader wordt geprobeerd om zoveel mogelijk 'best practises' te koppelen aan vereisten en maatregelen die organisaties kunnen treffen. Daarmee wordt de materie tastbaarder en praktischer. Zo zijn rapporten te vinden van uitgevoerde bias analyses, gepubliceerde broncode van door overheidsorganisatie ontwikkeld algoritmen, specifieke adviezen en belangrijke uitspraken. Er wordt ook een overzicht gegeven van bruikbare instrumenten die kunnen worden gehanteerd. +Een belangrijk uitgangspunt van het Algoritmekader is dat bestaande kennis zoveel mogelijk wordt gebundeld en aansluiting wordt gezocht bij relevante ontwikkelingen. Door deze bundeling kunnen organisaties leren van elkaars ervaringen. Daarnaast is het proces van standaardisering op nationaal, Europees en Internationaal niveau gaande. De standaarden zullen in grote mate gaan duiden 'hoe' organisaties invulling kunnen geven aan specifieke vereisten. De kracht achter standaarden is dat deze door gespecialiseerde organisaties zijn opgesteld en gedragen zijn door bredere consensus. Het volgen van deze standaarden levert een 'vermoeden van conformiteit op' en is daarmee bijzonder waardevol om onderdeel te maken van het Algoritmekader. + +In het Algoritmekader wordt geprobeerd om zoveel mogelijk 'best practises' te koppelen aan vereisten en maatregelen die organisaties kunnen treffen. Daarmee wordt de materie tastbaarder en praktischer. Zo zijn rapporten te vinden van uitgevoerde bias analyses, gepubliceerde broncode van door overheidsorganisatie ontwikkeld algoritmen, specifieke adviezen en belangrijke uitspraken. Er wordt ook een overzicht gegeven van bruikbare instrumenten die kunnen worden gehanteerd. ## Status van het Algoritmekader -Het Algoritmekader is op zichzelf niet verplicht voor overheidsorganisaties om te gebruiken, maar het gaat wel uit van bestaande vereisten op basis van wet- en regelgeving waar deze organisaties aan gebonden zijn. Overheden wordt aanbevolen het kader te volgen, maar mogen te allen tijde zelf bepalen hoe zij invulling geven aan de vereisten, wie daarbij betrokken zijn, onder wiens verantwoordelijkheid en wanneer. Kortom, de vereisten zijn verplicht en de maatregelen (hoe kan hieraan worden voldaan) zijn ter inspiratie om organisaties op weg te helpen. +Het Algoritmekader is op zichzelf niet verplicht voor overheidsorganisaties om te gebruiken, maar het gaat wel uit van bestaande vereisten op basis van wet- en regelgeving waar deze organisaties aan gebonden zijn. + +Overheden wordt aanbevolen het kader te volgen, maar mogen te allen tijde zelf bepalen hoe zij invulling geven aan de vereisten, wie daarbij betrokken zijn, onder wiens verantwoordelijkheid en wanneer. Kortom, de vereisten zijn verplicht en de maatregelen (hoe kan hieraan worden voldaan aan de vereisten) zijn ter inspiratie om organisaties op weg te helpen. ## Doorontwikkeling 7 juli 2023 is het [concept Implementatiekader](https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2023/06/30/implementatiekader-verantwoorde-inzet-van-algoritmen) naar de kamer verstuurd, vergezeld door de Kamerbrief 'Verzamelbrief Algoritmes Reguleren'. Dit kan worden beschouwd als de eerste versie van het Algoritmekader. Het implementatiekader verantwoorde inzet van algoritmen is in oktober 2023 hernoemd naar 'het Algoritmekader'. From 5408c178c5ac323314f004232f30d033bdb0040a Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 20:45:50 +0200 Subject: [PATCH 265/297] Update index.md --- docs/overhetalgoritmekader/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/index.md b/docs/overhetalgoritmekader/index.md index 50e2495404..0827986206 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/index.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/index.md @@ -24,7 +24,7 @@ Eind 2024 zal de tweede versie van het Algoritmekader worden opgeleverd. Dan moe ## Samenwerking met de omgeving Een belangrijk uitgangspunt van het Algoritmekader is dat het kader op een open en transparante manier wordt ontwikkeld. Dat betekent dat open communicatiekanalen worden ingezet en waar dit passend is worden bijvoorbeeld werkgroepen opgestart om bepaalde aspecten diepgaand te verkennen. In beginsel werkt het team Algoritmekader, al dan niet met werkgroepen en samenwerkingspartijen, informatie over algoritmen en AI uit. Zodra deze informatie op 'niveau' is, wordt dit in Github geplaatst en daarmee 'gepubliceerd'. Het doel hiervan is om enerzijds de omgeving van deze informatie te voorzien en anderzijds om de omgeving uit te nodig om hier feedback op te geven. -Werken in Github is voor het team Algoritmekader nieuw en experimenteel. Het biedt de mogelijkheid voor alle geïnteresseerd om hun kennis en zienswijze te delen. Daarmee kan (nieuwe)kennis snel onderdeel worden gemaakt van het Algoritmekader waarmee idealiter het Algoritmekader doorlopende actueel wordt gehouden op basis van consensus. +Werken in Github is voor het team Algoritmekader nieuw en experimenteel. Het biedt de mogelijkheid voor alle geïnteresseerd om hun kennis en zienswijze te delen. Daarmee kan (nieuwe)kennis snel onderdeel worden gemaakt van het Algoritmekader waarmee idealiter het Algoritmekader doorlopende actueel wordt gehouden en mogelijk ook op basis van (brede) consensus. Tegelijkertijd vraagt dit om een aangepaste werkwijze en is hier bepaalde expertise voor nodig. Het begin is gemaakt en het team Algoritmekader is nog lerende om hier optimaal invulling aan te geven. Voor nu betekent dit concreet dat het langer kan duren voordat wordt gereageerd op suggesties of toevoegingen. Er wordt gewerkt aan het inrichten van goede processen om snel en kundig te reageren. From 1ff0be0cc779b3bf09108fcbafa80aebd45e7631 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 20:52:42 +0200 Subject: [PATCH 266/297] Update index.md --- docs/overhetalgoritmekader/index.md | 6 +++++- 1 file changed, 5 insertions(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/index.md b/docs/overhetalgoritmekader/index.md index 0827986206..dab9723ee5 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/index.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/index.md @@ -1,12 +1,16 @@ -# Over het algoritmekader +## Over het algoritmekader In de afgelopen jaren is het steeds duidelijker geworden dat het van belang is dat algoritme en AI op een verantwoorde manier worden ontwikkeld en gebruikt. Er is sprake van een toename van wet- en regelgeving waar overheidsorganisatie aan gebonden zijn. Daarnaast is een duidelijk trend waar te nemen dat organisaties steeds meer vanuit publieke waarden en een ethische invalshoek deze materie benaderen. Deze ontwikkelingen dienen bij te dragen aan het beschermen van de individuen en de maatschappij voor de mogelijk nadelige gevolgen van de inzet van algoritmen en AI. +### Levenscyclus, vereisten, maatregelen en rollen. In het Algoritmekader wordt inzichtelijk gemaakt aan welke vereisten overheidsorganisaties moeten voldoen. Daarbij wordt ook aangegeven hoe zij hier op een betekenisvolle wijze invulling aan kunnen geven (maatregelen). Het Algoritmekader is zodanig ingericht dat gebruikers vanuit verschillende invalshoeken informatie kunnen raadplegen die voor hen relevant is. Zo kan vanuit de algoritme levenscyclus worden onderzocht in welke fase aan welke vereisten aandacht moet worden besteed. Ook de denkbare maatregelen worden hierbij getoond. Het is ook mogelijk om vanuit een specifieke rol, bijvoorbeeld een ethicus of data scientist, te raadplegen aan welke vereisten of maatregelen zij logischerwijs aandacht aan moeten besteden. +### Type technologie en risico classificatie Het Algoritmekader geeft gebruikers ook de mogelijkheid om informatie te 'filteren' op basis van type technologie en de risico classificatie. Zo kunnen gebruikers snel zien wat zij in een bepaalde situaties moeten doen. In het geval van een hoge risico AI-systeem waarbij persoonsgegeven worden verwerkt zullen aan meer vereisten moeten worden voldaan dan in het geval van een eenvoudige rekenregel die geen impact heeft op individuen of de maatschappij. +### Standaarden en kennisborging Een belangrijk uitgangspunt van het Algoritmekader is dat bestaande kennis zoveel mogelijk wordt gebundeld en aansluiting wordt gezocht bij relevante ontwikkelingen. Door deze bundeling kunnen organisaties leren van elkaars ervaringen. Daarnaast is het proces van standaardisering op nationaal, Europees en Internationaal niveau gaande. De standaarden zullen in grote mate gaan duiden 'hoe' organisaties invulling kunnen geven aan specifieke vereisten. De kracht achter standaarden is dat deze door gespecialiseerde organisaties zijn opgesteld en gedragen zijn door bredere consensus. Het volgen van deze standaarden levert een 'vermoeden van conformiteit op' en is daarmee bijzonder waardevol om onderdeel te maken van het Algoritmekader. +### Best practises en instrumenten In het Algoritmekader wordt geprobeerd om zoveel mogelijk 'best practises' te koppelen aan vereisten en maatregelen die organisaties kunnen treffen. Daarmee wordt de materie tastbaarder en praktischer. Zo zijn rapporten te vinden van uitgevoerde bias analyses, gepubliceerde broncode van door overheidsorganisatie ontwikkeld algoritmen, specifieke adviezen en belangrijke uitspraken. Er wordt ook een overzicht gegeven van bruikbare instrumenten die kunnen worden gehanteerd. ## Status van het Algoritmekader From 6f9c7b0799e70c49ab6b9fe91a4eb13816321368 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 20:57:52 +0200 Subject: [PATCH 267/297] Update index.md --- docs/overhetalgoritmekader/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/index.md b/docs/overhetalgoritmekader/index.md index dab9723ee5..38d6be3366 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/index.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/index.md @@ -1,4 +1,4 @@ -## Over het algoritmekader +# Over het algoritmekader In de afgelopen jaren is het steeds duidelijker geworden dat het van belang is dat algoritme en AI op een verantwoorde manier worden ontwikkeld en gebruikt. Er is sprake van een toename van wet- en regelgeving waar overheidsorganisatie aan gebonden zijn. Daarnaast is een duidelijk trend waar te nemen dat organisaties steeds meer vanuit publieke waarden en een ethische invalshoek deze materie benaderen. Deze ontwikkelingen dienen bij te dragen aan het beschermen van de individuen en de maatschappij voor de mogelijk nadelige gevolgen van de inzet van algoritmen en AI. ### Levenscyclus, vereisten, maatregelen en rollen. From 9e309b645871e7cb901d66601a2c73bf914d4eab Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 21:18:43 +0200 Subject: [PATCH 268/297] Update index.md --- docs/vereisten/index.md | 7 ++++++- 1 file changed, 6 insertions(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/vereisten/index.md b/docs/vereisten/index.md index 7fc73deb7e..6d2f666a91 100644 --- a/docs/vereisten/index.md +++ b/docs/vereisten/index.md @@ -2,7 +2,12 @@ title: Vereisten --- -Op deze pagina staat een overzicht van de vereisten die we tot nu toe hebben verzameld. Deze zijn vooralsnog alleen gekoppeld aan een bouwblok, zoals hieronder te zien is. +Een kernelement van het Algoritmekader is het beschrijven van de vereisten waar overheidsorganisaties aan moeten voldoen als zij algoritmen en AI gebruiken. Er is tal van wet- en regelgeving van toepassing op overheidsorganisaties als zij hun wettelijke taken uitvoeren. Dat geldt ook als algoritmen en AI worden ingezet ter ondersteuning van de bijbehorende werkprocessen. Hier kan worden gedacht aan de Algemene Wet Bestuursrecht, de Grondwet, de AI-verordening (vanaf inwerkingtreding), Auteurswet, de AVG en meer sectorspecifiek wet- en regelgeving. In het Algoritmekader wordt een overzicht gegeven van de vereisten die hieruit voortkomen van toepassing zijn op algoritmen en AI. + +In dit deel van het Algoritmekader kan worden genavigeerd door de verschillend vereisten. Wat precies van toepassing is, is sterk afhankelijk van de specifieke toepassing. Daarom zijn de vereisten hoogover gekoppeld aan het type technologie (rekenregel, machine learning of generatieve AI) en aan de risico classificatie (niet-impactvol, impactvol en hoge risico). Hier kan op worden 'gefilterd'. Dit moet gebruikers helpen om de duiden welke vereisten in welke situaties moeten worden nageleefd. + +Ter illustratie, ongeacht het type technologie, discriminerende algoritmen en AI is verboden en het vereisten van non-discriminatie moet in alle gevallen worden toegepast. De mate waarin dit speelt kan verschillen en het aantal te treffen maatregelen ook, maar organisaties zullen hier hoe dan ook aandacht aan moeten besteden. Dit is anders als het gaat om bijvoorbeeld het vereiste van het opnemen van algoritmen en AI in het Algoritmeregister. Dit is van belang bij impactvolle algoritmisch toepassingen en hoge risco AI-systemen. Voor de niet-impactvolle algoritmische toepassingen is dit niet noodzakelijk. + | **Bouwblok** | **Norm** | |---------------------------------------------------------------|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------| From a9ac86354dd31f814ed8a30e38fc2f8255ce0b4d Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 21:22:03 +0200 Subject: [PATCH 269/297] Update index.md --- docs/vereisten/index.md | 9 +++++++-- 1 file changed, 7 insertions(+), 2 deletions(-) diff --git a/docs/vereisten/index.md b/docs/vereisten/index.md index 6d2f666a91..88f96265d9 100644 --- a/docs/vereisten/index.md +++ b/docs/vereisten/index.md @@ -4,9 +4,14 @@ title: Vereisten Een kernelement van het Algoritmekader is het beschrijven van de vereisten waar overheidsorganisaties aan moeten voldoen als zij algoritmen en AI gebruiken. Er is tal van wet- en regelgeving van toepassing op overheidsorganisaties als zij hun wettelijke taken uitvoeren. Dat geldt ook als algoritmen en AI worden ingezet ter ondersteuning van de bijbehorende werkprocessen. Hier kan worden gedacht aan de Algemene Wet Bestuursrecht, de Grondwet, de AI-verordening (vanaf inwerkingtreding), Auteurswet, de AVG en meer sectorspecifiek wet- en regelgeving. In het Algoritmekader wordt een overzicht gegeven van de vereisten die hieruit voortkomen van toepassing zijn op algoritmen en AI. -In dit deel van het Algoritmekader kan worden genavigeerd door de verschillend vereisten. Wat precies van toepassing is, is sterk afhankelijk van de specifieke toepassing. Daarom zijn de vereisten hoogover gekoppeld aan het type technologie (rekenregel, machine learning of generatieve AI) en aan de risico classificatie (niet-impactvol, impactvol en hoge risico). Hier kan op worden 'gefilterd'. Dit moet gebruikers helpen om de duiden welke vereisten in welke situaties moeten worden nageleefd. +In dit deel van het Algoritmekader kan worden genavigeerd door de verschillend vereisten. Wat precies van toepassing is, is sterk afhankelijk van de specifieke toepassing. Daarom zijn de vereisten hoogover gekoppeld aan het type technologie (rekenregel, machine learning of generatieve AI) en aan de risico classificatie (niet-impactvol, impactvol en hoge risico). Hier kan op worden 'gefilterd'. Dit moet gebruikers helpen om te duiden welke vereisten in welke situaties moeten worden nageleefd. + +Ter illustratie, ongeacht het type technologie, discriminerende algoritmen en AI zijn verboden en het vereisten van non-discriminatie moet in alle gevallen worden toegepast. De mate waarin dit speelt kan verschillen en het aantal te treffen maatregelen ook, maar organisaties zullen hier hoe dan ook aandacht aan moeten besteden. Dit is anders als het gaat om bijvoorbeeld het vereiste van het opnemen van algoritmen en AI in het Algoritmeregister. Dit is van belang bij impactvolle algoritmisch toepassingen en hoge risco AI-systemen. Voor de niet-impactvolle rekenregels is dit niet noodzakelijk en kan daardoor achterwege blijven. + + + + -Ter illustratie, ongeacht het type technologie, discriminerende algoritmen en AI is verboden en het vereisten van non-discriminatie moet in alle gevallen worden toegepast. De mate waarin dit speelt kan verschillen en het aantal te treffen maatregelen ook, maar organisaties zullen hier hoe dan ook aandacht aan moeten besteden. Dit is anders als het gaat om bijvoorbeeld het vereiste van het opnemen van algoritmen en AI in het Algoritmeregister. Dit is van belang bij impactvolle algoritmisch toepassingen en hoge risco AI-systemen. Voor de niet-impactvolle algoritmische toepassingen is dit niet noodzakelijk. | **Bouwblok** | **Norm** | From c99bba8fc2560f35a20002045144db430ec4df49 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 21:26:15 +0200 Subject: [PATCH 270/297] Update index.md --- docs/vereisten/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/vereisten/index.md b/docs/vereisten/index.md index 88f96265d9..045f659d16 100644 --- a/docs/vereisten/index.md +++ b/docs/vereisten/index.md @@ -2,7 +2,7 @@ title: Vereisten --- -Een kernelement van het Algoritmekader is het beschrijven van de vereisten waar overheidsorganisaties aan moeten voldoen als zij algoritmen en AI gebruiken. Er is tal van wet- en regelgeving van toepassing op overheidsorganisaties als zij hun wettelijke taken uitvoeren. Dat geldt ook als algoritmen en AI worden ingezet ter ondersteuning van de bijbehorende werkprocessen. Hier kan worden gedacht aan de Algemene Wet Bestuursrecht, de Grondwet, de AI-verordening (vanaf inwerkingtreding), Auteurswet, de AVG en meer sectorspecifiek wet- en regelgeving. In het Algoritmekader wordt een overzicht gegeven van de vereisten die hieruit voortkomen van toepassing zijn op algoritmen en AI. +Een kernelement van het Algoritmekader is het beschrijven van de vereisten waar overheidsorganisaties aan moeten voldoen als zij algoritmen en AI (laten) ontwikkelen en gebruiken. Er is tal van wet- en regelgeving van toepassing op overheidsorganisaties als zij hun wettelijke taken uitvoeren. Dat geldt ook als algoritmen en AI worden ingezet ter ondersteuning van de bijbehorende werkprocessen. Hier kan worden gedacht aan de Algemene Wet Bestuursrecht, de Grondwet, de AI-verordening (vanaf inwerkingtreding), Auteurswet, de AVG en meer sectorspecifiek wet- en regelgeving. In het Algoritmekader wordt een overzicht gegeven van de vereisten die hieruit voortkomen van toepassing zijn op algoritmen en AI. In dit deel van het Algoritmekader kan worden genavigeerd door de verschillend vereisten. Wat precies van toepassing is, is sterk afhankelijk van de specifieke toepassing. Daarom zijn de vereisten hoogover gekoppeld aan het type technologie (rekenregel, machine learning of generatieve AI) en aan de risico classificatie (niet-impactvol, impactvol en hoge risico). Hier kan op worden 'gefilterd'. Dit moet gebruikers helpen om te duiden welke vereisten in welke situaties moeten worden nageleefd. From 2695ba1e8856e74ab8574cf1b247ac4fc8ca08fa Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 21:44:19 +0200 Subject: [PATCH 271/297] Update index.md --- docs/maatregelen/index.md | 11 +++++++++-- 1 file changed, 9 insertions(+), 2 deletions(-) diff --git a/docs/maatregelen/index.md b/docs/maatregelen/index.md index 371c92e57d..b5bc01af6b 100644 --- a/docs/maatregelen/index.md +++ b/docs/maatregelen/index.md @@ -3,6 +3,13 @@ title: Maatregelen description: Een overzicht van alle maatregelen --- -Hier staat een overzicht van alle maatregelen +De maatregelen die zijn opgenomen in het Algoritmekader geven aan 'hoe' overheidsorganisatie invulling kunnen geven aan specifieke vereisten. Deze laag is aan het Algoritmekader toegevoegd, omdat het organisaties inzichten kan geven om zelf op een betekenisvolle wijze invulling te geven aan de vereisten. Organisaties zijn niet verplicht om deze maatregelen te volgen, hoewel ze soms dermate sterk aan de vereisten zijn gekoppeld dat ze praktisch gezien wel moeten worden toegepast. - \ No newline at end of file +Een maatregel kan bijvoorbeeld zijn 'onderzoek het ontwikkelde algoritme op onbewuste vooringenomenheid (discriminatie) door middel van een bias analyse'. Deze maatregel geeft invulling aan het vereiste van 'non-discriminatie'. Er kunnen meerdere maatregelen zijn die invulling geven aan het vereiste van non-discriminatie. Het is ook denkbaar dat bepaalde maatregelen aan meerdere vereisten kunnen worden gekoppeld. + +Er zijn naar verschillende waardevolle bronnen gekeken om tot het overzicht van de maatregelen te komen. Het Toetsingskader Algoritmes van de Algemene Rekenkamer en het Onderzoekskader algoritmes Audit Dienst Rijk zijn daar goede voorbeelden van. Daarnaast is ook de kennis van experts binnen het team Algoritmekader toegevoegd om te kunnen duiden welke maatregelen in de praktijk kunnen worden getroffen om te voldoen aan de vereisten. + + + + + From 17ccd709d42a0c97aac5668c0c5c506954776a37 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 21:47:23 +0200 Subject: [PATCH 272/297] Update index.md --- docs/maatregelen/index.md | 6 +++--- 1 file changed, 3 insertions(+), 3 deletions(-) diff --git a/docs/maatregelen/index.md b/docs/maatregelen/index.md index b5bc01af6b..3289b6c05b 100644 --- a/docs/maatregelen/index.md +++ b/docs/maatregelen/index.md @@ -3,11 +3,11 @@ title: Maatregelen description: Een overzicht van alle maatregelen --- -De maatregelen die zijn opgenomen in het Algoritmekader geven aan 'hoe' overheidsorganisatie invulling kunnen geven aan specifieke vereisten. Deze laag is aan het Algoritmekader toegevoegd, omdat het organisaties inzichten kan geven om zelf op een betekenisvolle wijze invulling te geven aan de vereisten. Organisaties zijn niet verplicht om deze maatregelen te volgen, hoewel ze soms dermate sterk aan de vereisten zijn gekoppeld dat ze praktisch gezien wel moeten worden toegepast. +De maatregelen die zijn opgenomen in het Algoritmekader geven aan 'hoe' overheidsorganisaties invulling kunnen geven aan specifieke vereisten. Deze laag is aan het Algoritmekader toegevoegd, omdat het organisaties inzichten kan geven om zelf op een betekenisvolle wijze invulling te geven aan de vereisten. Organisaties zijn niet verplicht om deze maatregelen te volgen, hoewel ze soms dermate sterk aan de vereisten zijn gekoppeld dat ze praktisch gezien wel moeten worden toegepast. -Een maatregel kan bijvoorbeeld zijn 'onderzoek het ontwikkelde algoritme op onbewuste vooringenomenheid (discriminatie) door middel van een bias analyse'. Deze maatregel geeft invulling aan het vereiste van 'non-discriminatie'. Er kunnen meerdere maatregelen zijn die invulling geven aan het vereiste van non-discriminatie. Het is ook denkbaar dat bepaalde maatregelen aan meerdere vereisten kunnen worden gekoppeld. +Een maatregel kan bijvoorbeeld zijn 'onderzoek het ontwikkelde algoritme op onbewuste vooringenomenheid (discriminatie) door middel van een bias analyse'. Deze maatregel geeft invulling aan het vereiste van 'non-discriminatie'. Er kunnen meerdere maatregelen zijn die invulling geven aan het vereiste van non-discriminatie. Het is ook denkbaar dat bepaalde maatregelen aan meerdere vereisten kunnen worden gekoppeld. In het Algoritmekader zijn al deze maatregelen gekoppeld aan de algoritme levenscyclus, vereisten en rollen. Daarmee is inzichtelijk wanneer en met wie deze maatregelen logischerwijs in stelling kunnen worden gebracht. -Er zijn naar verschillende waardevolle bronnen gekeken om tot het overzicht van de maatregelen te komen. Het Toetsingskader Algoritmes van de Algemene Rekenkamer en het Onderzoekskader algoritmes Audit Dienst Rijk zijn daar goede voorbeelden van. Daarnaast is ook de kennis van experts binnen het team Algoritmekader toegevoegd om te kunnen duiden welke maatregelen in de praktijk kunnen worden getroffen om te voldoen aan de vereisten. +Om tot een overzicht van de maatregelen te komen is naar een aantal waardevolle bronnen gekeken. Het Toetsingskader Algoritmes van de Algemene Rekenkamer en het Onderzoekskader algoritmes van de Audit Dienst Rijk zijn daar goede voorbeelden van. Daarnaast is ook de kennis van experts binnen het team Algoritmekader toegevoegd om te kunnen duiden welke maatregelen in de praktijk kunnen worden getroffen om te voldoen aan de vereisten. From 91c59c1854cdef153275724496c5da6416404d75 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 21:49:23 +0200 Subject: [PATCH 273/297] Update index.md --- docs/vereisten/index.md | 8 ++++++-- 1 file changed, 6 insertions(+), 2 deletions(-) diff --git a/docs/vereisten/index.md b/docs/vereisten/index.md index 045f659d16..3da54a9073 100644 --- a/docs/vereisten/index.md +++ b/docs/vereisten/index.md @@ -2,11 +2,15 @@ title: Vereisten --- -Een kernelement van het Algoritmekader is het beschrijven van de vereisten waar overheidsorganisaties aan moeten voldoen als zij algoritmen en AI (laten) ontwikkelen en gebruiken. Er is tal van wet- en regelgeving van toepassing op overheidsorganisaties als zij hun wettelijke taken uitvoeren. Dat geldt ook als algoritmen en AI worden ingezet ter ondersteuning van de bijbehorende werkprocessen. Hier kan worden gedacht aan de Algemene Wet Bestuursrecht, de Grondwet, de AI-verordening (vanaf inwerkingtreding), Auteurswet, de AVG en meer sectorspecifiek wet- en regelgeving. In het Algoritmekader wordt een overzicht gegeven van de vereisten die hieruit voortkomen van toepassing zijn op algoritmen en AI. +Een kernelement van het Algoritmekader is het beschrijven van de vereisten waar overheidsorganisaties aan moeten voldoen als zij algoritmen en AI (laten) ontwikkelen en gebruiken. Er is tal van wet- en regelgeving van toepassing op overheidsorganisaties als zij hun wettelijke taken uitvoeren. + +Dat geldt ook als algoritmen en AI worden ingezet ter ondersteuning van de bijbehorende werkprocessen. Hier kan worden gedacht aan de Algemene Wet Bestuursrecht, de Grondwet, de AI-verordening (vanaf inwerkingtreding), Auteurswet, de AVG en meer sectorspecifiek wet- en regelgeving. In het Algoritmekader wordt een overzicht gegeven van de vereisten die hieruit voortkomen van toepassing zijn op algoritmen en AI. In dit deel van het Algoritmekader kan worden genavigeerd door de verschillend vereisten. Wat precies van toepassing is, is sterk afhankelijk van de specifieke toepassing. Daarom zijn de vereisten hoogover gekoppeld aan het type technologie (rekenregel, machine learning of generatieve AI) en aan de risico classificatie (niet-impactvol, impactvol en hoge risico). Hier kan op worden 'gefilterd'. Dit moet gebruikers helpen om te duiden welke vereisten in welke situaties moeten worden nageleefd. -Ter illustratie, ongeacht het type technologie, discriminerende algoritmen en AI zijn verboden en het vereisten van non-discriminatie moet in alle gevallen worden toegepast. De mate waarin dit speelt kan verschillen en het aantal te treffen maatregelen ook, maar organisaties zullen hier hoe dan ook aandacht aan moeten besteden. Dit is anders als het gaat om bijvoorbeeld het vereiste van het opnemen van algoritmen en AI in het Algoritmeregister. Dit is van belang bij impactvolle algoritmisch toepassingen en hoge risco AI-systemen. Voor de niet-impactvolle rekenregels is dit niet noodzakelijk en kan daardoor achterwege blijven. +Ter illustratie, ongeacht het type technologie, discriminerende algoritmen en AI zijn verboden en het vereisten van non-discriminatie moet in alle gevallen worden toegepast. De mate waarin dit speelt kan verschillen en het aantal te treffen maatregelen ook, maar organisaties zullen hier hoe dan ook aandacht aan moeten besteden. + +Dit is anders als het gaat om bijvoorbeeld het vereiste van het opnemen van algoritmen en AI in het Algoritmeregister. Dit is van belang bij impactvolle algoritmisch toepassingen en hoge risco AI-systemen. Voor de niet-impactvolle rekenregels is dit niet noodzakelijk en kan daardoor achterwege blijven. From e5aa8f7acb13a3e70a3373eaae2c637ece040fa5 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 21:53:01 +0200 Subject: [PATCH 274/297] Update index.md --- docs/vereisten/index.md | 4 +--- 1 file changed, 1 insertion(+), 3 deletions(-) diff --git a/docs/vereisten/index.md b/docs/vereisten/index.md index 3da54a9073..023efe6a30 100644 --- a/docs/vereisten/index.md +++ b/docs/vereisten/index.md @@ -8,9 +8,7 @@ Dat geldt ook als algoritmen en AI worden ingezet ter ondersteuning van de bijbe In dit deel van het Algoritmekader kan worden genavigeerd door de verschillend vereisten. Wat precies van toepassing is, is sterk afhankelijk van de specifieke toepassing. Daarom zijn de vereisten hoogover gekoppeld aan het type technologie (rekenregel, machine learning of generatieve AI) en aan de risico classificatie (niet-impactvol, impactvol en hoge risico). Hier kan op worden 'gefilterd'. Dit moet gebruikers helpen om te duiden welke vereisten in welke situaties moeten worden nageleefd. -Ter illustratie, ongeacht het type technologie, discriminerende algoritmen en AI zijn verboden en het vereisten van non-discriminatie moet in alle gevallen worden toegepast. De mate waarin dit speelt kan verschillen en het aantal te treffen maatregelen ook, maar organisaties zullen hier hoe dan ook aandacht aan moeten besteden. - -Dit is anders als het gaat om bijvoorbeeld het vereiste van het opnemen van algoritmen en AI in het Algoritmeregister. Dit is van belang bij impactvolle algoritmisch toepassingen en hoge risco AI-systemen. Voor de niet-impactvolle rekenregels is dit niet noodzakelijk en kan daardoor achterwege blijven. +Ter illustratie, ongeacht het type technologie, discriminerende algoritmen en AI zijn verboden en het vereisten van non-discriminatie moet in alle gevallen worden toegepast. De mate waarin dit speelt kan verschillen en het aantal te treffen maatregelen ook, maar organisaties zullen hier hoe dan ook aandacht aan moeten besteden. Dit is anders als het gaat om bijvoorbeeld het vereiste van het opnemen van algoritmen en AI in het Algoritmeregister. Dit is van belang bij impactvolle algoritmisch toepassingen en hoge risco AI-systemen. Voor de niet-impactvolle rekenregels is dit niet noodzakelijk en kan daardoor achterwege blijven. From 35873a6d972f66b79c236c1f8b270bb90cf383a7 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 21:53:16 +0200 Subject: [PATCH 275/297] Update index.md --- docs/vereisten/index.md | 4 +--- 1 file changed, 1 insertion(+), 3 deletions(-) diff --git a/docs/vereisten/index.md b/docs/vereisten/index.md index 023efe6a30..045f659d16 100644 --- a/docs/vereisten/index.md +++ b/docs/vereisten/index.md @@ -2,9 +2,7 @@ title: Vereisten --- -Een kernelement van het Algoritmekader is het beschrijven van de vereisten waar overheidsorganisaties aan moeten voldoen als zij algoritmen en AI (laten) ontwikkelen en gebruiken. Er is tal van wet- en regelgeving van toepassing op overheidsorganisaties als zij hun wettelijke taken uitvoeren. - -Dat geldt ook als algoritmen en AI worden ingezet ter ondersteuning van de bijbehorende werkprocessen. Hier kan worden gedacht aan de Algemene Wet Bestuursrecht, de Grondwet, de AI-verordening (vanaf inwerkingtreding), Auteurswet, de AVG en meer sectorspecifiek wet- en regelgeving. In het Algoritmekader wordt een overzicht gegeven van de vereisten die hieruit voortkomen van toepassing zijn op algoritmen en AI. +Een kernelement van het Algoritmekader is het beschrijven van de vereisten waar overheidsorganisaties aan moeten voldoen als zij algoritmen en AI (laten) ontwikkelen en gebruiken. Er is tal van wet- en regelgeving van toepassing op overheidsorganisaties als zij hun wettelijke taken uitvoeren. Dat geldt ook als algoritmen en AI worden ingezet ter ondersteuning van de bijbehorende werkprocessen. Hier kan worden gedacht aan de Algemene Wet Bestuursrecht, de Grondwet, de AI-verordening (vanaf inwerkingtreding), Auteurswet, de AVG en meer sectorspecifiek wet- en regelgeving. In het Algoritmekader wordt een overzicht gegeven van de vereisten die hieruit voortkomen van toepassing zijn op algoritmen en AI. In dit deel van het Algoritmekader kan worden genavigeerd door de verschillend vereisten. Wat precies van toepassing is, is sterk afhankelijk van de specifieke toepassing. Daarom zijn de vereisten hoogover gekoppeld aan het type technologie (rekenregel, machine learning of generatieve AI) en aan de risico classificatie (niet-impactvol, impactvol en hoge risico). Hier kan op worden 'gefilterd'. Dit moet gebruikers helpen om te duiden welke vereisten in welke situaties moeten worden nageleefd. From b74d8bd582e2447517013ea12afd1262bf5df229 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 21:57:04 +0200 Subject: [PATCH 276/297] Update index.md --- docs/vereisten/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/vereisten/index.md b/docs/vereisten/index.md index 045f659d16..22abb319ac 100644 --- a/docs/vereisten/index.md +++ b/docs/vereisten/index.md @@ -4,7 +4,7 @@ title: Vereisten Een kernelement van het Algoritmekader is het beschrijven van de vereisten waar overheidsorganisaties aan moeten voldoen als zij algoritmen en AI (laten) ontwikkelen en gebruiken. Er is tal van wet- en regelgeving van toepassing op overheidsorganisaties als zij hun wettelijke taken uitvoeren. Dat geldt ook als algoritmen en AI worden ingezet ter ondersteuning van de bijbehorende werkprocessen. Hier kan worden gedacht aan de Algemene Wet Bestuursrecht, de Grondwet, de AI-verordening (vanaf inwerkingtreding), Auteurswet, de AVG en meer sectorspecifiek wet- en regelgeving. In het Algoritmekader wordt een overzicht gegeven van de vereisten die hieruit voortkomen van toepassing zijn op algoritmen en AI. -In dit deel van het Algoritmekader kan worden genavigeerd door de verschillend vereisten. Wat precies van toepassing is, is sterk afhankelijk van de specifieke toepassing. Daarom zijn de vereisten hoogover gekoppeld aan het type technologie (rekenregel, machine learning of generatieve AI) en aan de risico classificatie (niet-impactvol, impactvol en hoge risico). Hier kan op worden 'gefilterd'. Dit moet gebruikers helpen om te duiden welke vereisten in welke situaties moeten worden nageleefd. +In dit deel van het Algoritmekader kan worden genavigeerd door de verschillend vereisten. Wat precies van toepassing is, is sterk afhankelijk van de specifieke toepassing. Daarom zijn de vereisten hoogover gekoppeld aan het type technologie (rekenregel, machine learning of generatieve AI) en aan de risico classificatie (niet-impactvol, impactvol en hoge risico). Hier kan (spoedig) op worden 'gefilterd'. Dit moet gebruikers helpen om te duiden welke vereisten in welke situaties moeten worden nageleefd. Ter illustratie, ongeacht het type technologie, discriminerende algoritmen en AI zijn verboden en het vereisten van non-discriminatie moet in alle gevallen worden toegepast. De mate waarin dit speelt kan verschillen en het aantal te treffen maatregelen ook, maar organisaties zullen hier hoe dan ook aandacht aan moeten besteden. Dit is anders als het gaat om bijvoorbeeld het vereiste van het opnemen van algoritmen en AI in het Algoritmeregister. Dit is van belang bij impactvolle algoritmisch toepassingen en hoge risco AI-systemen. Voor de niet-impactvolle rekenregels is dit niet noodzakelijk en kan daardoor achterwege blijven. From c358b27947d45ea255f54fe72158b97b67a2324e Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 22:08:52 +0200 Subject: [PATCH 277/297] Update index.md --- docs/maatregelen/index.md | 3 +++ 1 file changed, 3 insertions(+) diff --git a/docs/maatregelen/index.md b/docs/maatregelen/index.md index 3289b6c05b..97fb107381 100644 --- a/docs/maatregelen/index.md +++ b/docs/maatregelen/index.md @@ -9,6 +9,9 @@ Een maatregel kan bijvoorbeeld zijn 'onderzoek het ontwikkelde algoritme op onbe Om tot een overzicht van de maatregelen te komen is naar een aantal waardevolle bronnen gekeken. Het Toetsingskader Algoritmes van de Algemene Rekenkamer en het Onderzoekskader algoritmes van de Audit Dienst Rijk zijn daar goede voorbeelden van. Daarnaast is ook de kennis van experts binnen het team Algoritmekader toegevoegd om te kunnen duiden welke maatregelen in de praktijk kunnen worden getroffen om te voldoen aan de vereisten. +Op nationaal, Europees en internationaal niveau wordt momenteel gewerkt aan de totstandkoming van standaarden. Deze standaarden worden opgesteld door gespecialiseerde organisaties (NEN, JTC21 en ISO) en ondergaan uitgebreid proces. Dit proces zorgt uiteindelijk voor brede consensus voor de standaarden. Het naleven van de standaarden levert een vermoeden van conformiteit op, ofwel, door het naleven van standaarden is de kans groot dat organisaties voldoen aan de vereisten. Waar mogelijk zullen de standaarden onderdeel worden van het Algoritmekader en tot uiting komen in de laag van 'maatregelen'. Er zal een verwijzing worden gemaakt naar de betreffende standaard. Hierover moeten nog nadere afspraken worden gemaakt met deze organisaties. + + From 56492e3b4d6c6d645dcfa5634dfc9b838394eb83 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 22:15:31 +0200 Subject: [PATCH 278/297] Update index.md --- docs/maatregelen/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/maatregelen/index.md b/docs/maatregelen/index.md index 97fb107381..874d326f4f 100644 --- a/docs/maatregelen/index.md +++ b/docs/maatregelen/index.md @@ -9,7 +9,7 @@ Een maatregel kan bijvoorbeeld zijn 'onderzoek het ontwikkelde algoritme op onbe Om tot een overzicht van de maatregelen te komen is naar een aantal waardevolle bronnen gekeken. Het Toetsingskader Algoritmes van de Algemene Rekenkamer en het Onderzoekskader algoritmes van de Audit Dienst Rijk zijn daar goede voorbeelden van. Daarnaast is ook de kennis van experts binnen het team Algoritmekader toegevoegd om te kunnen duiden welke maatregelen in de praktijk kunnen worden getroffen om te voldoen aan de vereisten. -Op nationaal, Europees en internationaal niveau wordt momenteel gewerkt aan de totstandkoming van standaarden. Deze standaarden worden opgesteld door gespecialiseerde organisaties (NEN, JTC21 en ISO) en ondergaan uitgebreid proces. Dit proces zorgt uiteindelijk voor brede consensus voor de standaarden. Het naleven van de standaarden levert een vermoeden van conformiteit op, ofwel, door het naleven van standaarden is de kans groot dat organisaties voldoen aan de vereisten. Waar mogelijk zullen de standaarden onderdeel worden van het Algoritmekader en tot uiting komen in de laag van 'maatregelen'. Er zal een verwijzing worden gemaakt naar de betreffende standaard. Hierover moeten nog nadere afspraken worden gemaakt met deze organisaties. +Op nationaal, Europees en internationaal niveau wordt momenteel gewerkt aan de totstandkoming van standaarden. Deze standaarden worden opgesteld door gespecialiseerde organisaties (NEN, JTC21 en ISO) en ondergaan een uitgebreid proces. Dit proces zorgt uiteindelijk voor brede consensus voor de standaarden. Het naleven van deze standaarden door organisaties levert een vermoeden van conformiteit op, ofwel, door het naleven van standaarden is de kans groot dat organisaties voldoen aan de vereisten. Waar mogelijk zullen de standaarden onderdeel worden van het Algoritmekader en tot uiting komen in de laag van 'maatregelen'. Er zal een verwijzing worden gemaakt naar de betreffende standaard. Hierover moeten nog nadere afspraken worden gemaakt met deze organisaties. From e46c819633b6d9c0d89247830a19077f76a51ff6 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 22:21:07 +0200 Subject: [PATCH 279/297] Update index.md --- docs/overhetalgoritmekader/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/index.md b/docs/overhetalgoritmekader/index.md index 38d6be3366..dab9723ee5 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/index.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/index.md @@ -1,4 +1,4 @@ -# Over het algoritmekader +## Over het algoritmekader In de afgelopen jaren is het steeds duidelijker geworden dat het van belang is dat algoritme en AI op een verantwoorde manier worden ontwikkeld en gebruikt. Er is sprake van een toename van wet- en regelgeving waar overheidsorganisatie aan gebonden zijn. Daarnaast is een duidelijk trend waar te nemen dat organisaties steeds meer vanuit publieke waarden en een ethische invalshoek deze materie benaderen. Deze ontwikkelingen dienen bij te dragen aan het beschermen van de individuen en de maatschappij voor de mogelijk nadelige gevolgen van de inzet van algoritmen en AI. ### Levenscyclus, vereisten, maatregelen en rollen. From 96041ca32c1e181999460d14183a86bc6c34aa64 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 22:21:24 +0200 Subject: [PATCH 280/297] Update index.md --- docs/overhetalgoritmekader/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/index.md b/docs/overhetalgoritmekader/index.md index dab9723ee5..150c198bd3 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/index.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/index.md @@ -1,7 +1,7 @@ ## Over het algoritmekader In de afgelopen jaren is het steeds duidelijker geworden dat het van belang is dat algoritme en AI op een verantwoorde manier worden ontwikkeld en gebruikt. Er is sprake van een toename van wet- en regelgeving waar overheidsorganisatie aan gebonden zijn. Daarnaast is een duidelijk trend waar te nemen dat organisaties steeds meer vanuit publieke waarden en een ethische invalshoek deze materie benaderen. Deze ontwikkelingen dienen bij te dragen aan het beschermen van de individuen en de maatschappij voor de mogelijk nadelige gevolgen van de inzet van algoritmen en AI. -### Levenscyclus, vereisten, maatregelen en rollen. +### Algoritme levenscyclus, vereisten, maatregelen en rollen. In het Algoritmekader wordt inzichtelijk gemaakt aan welke vereisten overheidsorganisaties moeten voldoen. Daarbij wordt ook aangegeven hoe zij hier op een betekenisvolle wijze invulling aan kunnen geven (maatregelen). Het Algoritmekader is zodanig ingericht dat gebruikers vanuit verschillende invalshoeken informatie kunnen raadplegen die voor hen relevant is. Zo kan vanuit de algoritme levenscyclus worden onderzocht in welke fase aan welke vereisten aandacht moet worden besteed. Ook de denkbare maatregelen worden hierbij getoond. Het is ook mogelijk om vanuit een specifieke rol, bijvoorbeeld een ethicus of data scientist, te raadplegen aan welke vereisten of maatregelen zij logischerwijs aandacht aan moeten besteden. ### Type technologie en risico classificatie From dd09fcf41fae68081dc450dadeca28262d9f7a7d Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 22:22:03 +0200 Subject: [PATCH 281/297] Update index.md --- docs/overhetalgoritmekader/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/overhetalgoritmekader/index.md b/docs/overhetalgoritmekader/index.md index 150c198bd3..a32c8f9fa5 100644 --- a/docs/overhetalgoritmekader/index.md +++ b/docs/overhetalgoritmekader/index.md @@ -7,7 +7,7 @@ In het Algoritmekader wordt inzichtelijk gemaakt aan welke vereisten overheidsor ### Type technologie en risico classificatie Het Algoritmekader geeft gebruikers ook de mogelijkheid om informatie te 'filteren' op basis van type technologie en de risico classificatie. Zo kunnen gebruikers snel zien wat zij in een bepaalde situaties moeten doen. In het geval van een hoge risico AI-systeem waarbij persoonsgegeven worden verwerkt zullen aan meer vereisten moeten worden voldaan dan in het geval van een eenvoudige rekenregel die geen impact heeft op individuen of de maatschappij. -### Standaarden en kennisborging +### Kennisborging en standaarden Een belangrijk uitgangspunt van het Algoritmekader is dat bestaande kennis zoveel mogelijk wordt gebundeld en aansluiting wordt gezocht bij relevante ontwikkelingen. Door deze bundeling kunnen organisaties leren van elkaars ervaringen. Daarnaast is het proces van standaardisering op nationaal, Europees en Internationaal niveau gaande. De standaarden zullen in grote mate gaan duiden 'hoe' organisaties invulling kunnen geven aan specifieke vereisten. De kracht achter standaarden is dat deze door gespecialiseerde organisaties zijn opgesteld en gedragen zijn door bredere consensus. Het volgen van deze standaarden levert een 'vermoeden van conformiteit op' en is daarmee bijzonder waardevol om onderdeel te maken van het Algoritmekader. ### Best practises en instrumenten From d8a2605cac1c1715fb8dd6b436ade5f263e72be8 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 22:42:14 +0200 Subject: [PATCH 282/297] Update index.md --- docs/index.md | 14 +++++++++----- 1 file changed, 9 insertions(+), 5 deletions(-) diff --git a/docs/index.md b/docs/index.md index 2b694d95c8..3f235d36a4 100644 --- a/docs/index.md +++ b/docs/index.md @@ -3,18 +3,17 @@ title: Welkom bij het algoritmekader! summary: Het ministerie van BZK gaat aan de slag met een Algoritmekader. Het doel daarvan is om overheden op praktische wijze te ondersteunen, zodat zij op een wettige en ethisch verantwoorde wijze algoritmes en AI-systemen gebruiken. --- -# Algoritmekader +# Welkom bij het Algoritmekader! Wil de overheid effectief en verantwoord gebruik kunnen maken van algoritmes en (daarmee) van Artificiële Intelligentie (AI), dan stelt dat eisen aan de manier waarop we daarmee omgaan. Tegelijkertijd zien we ook dat wat nodig is voor verantwoorde inzet enorm in ontwikkeling is, bijvoorbeeld door de snelle opkomst van (generatieve) AI. In relatief korte tijd komen er veel nieuwe mogelijkheden, maar ook nieuwe wetten, regels, normen en instrumenten. Veel overheden zien soms door de bomen het bos niet meer. Want hoe voldoe je aan de minimale normen? Wanneer is er sprake van verantwoorde inzet? En: welk instrument pas je wanneer toe? -Met het Algoritmekader werken we als overheid samen aan de antwoorden daarop. Dat doen we open; iedereen kan deze ontwikkeling volgen en eraan bijdragen. We maken bij de ontwikkeling gebruik van wat er al is: wetten, normen, regels, instrumenten en expertise. Het kader brengt dit samen op een logische manier. Zodat overheden in alle fasen van de levenscyclus van algoritmische en AI-toepassingen praktische handvatten hebben. Best practices, use cases en input van eindgebruikers en de toezichthouder helpen te komen tot een goed en gedragen Algoritmekader voor alle overheden. Het kader wordt een praktisch hulpmiddel om algoritmes en AI verantwoord te kunnen inzetten en te voldoen aan de minimale eisen die wet- en regelgeving daaraan stellen. +Met het Algoritmekader werken we als overheid samen aan de antwoorden daarop. Dat doen we open; iedereen kan deze ontwikkeling volgen en eraan bijdragen. We maken bij de ontwikkeling gebruik van wat er al is: vereisten uit wet- en regelgeving, maatregelen uit de praktijk en standaardisatie, best practises en instrumenten. Het kader brengt dit samen op een logische manier. Zodat overheden in alle fasen van de levenscyclus van algoritmische en AI-toepassingen praktische handvatten hebben. Best practices, use cases en input van eindgebruikers helpen te komen tot een goed en gedragen Algoritmekader voor alle overheden. Het kader wordt een praktisch hulpmiddel om algoritmes en AI verantwoord te kunnen inzetten en te voldoen aan de (minimale) vereisten die wet- en regelgeving daaraan stellen. + +De informatie in het Algoritmekader is logisch aan elkaar gekoppeld, zodat gebruikers interactief door de informatie kunnen navigeren. Er kan worden gestart vanuit de algoritme levenscyclus, de vereisten, maatregelen en rollen. De informatie ook ook 'gelaagd' opgebouwd. Er kan worden doorgeklikt om meer gedetailleerde informatie te raadplegen. Daarnaast kan ook de zoekbalk worden benut en zal het spoedig mogelijk worden om exports naar PDF te maken van de geraadpleegde informatie. !!! info "Disclaimer" Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). -## Eerdere versies van het algoritmekader -Zie het [Implementatiekader](https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2023/06/30/implementatiekader-verantwoorde-inzet-van-algoritmen) dat in juni 2023 naar de Tweede Kamer is verzonden. - ## Bijdragen aan het algoritmekader? We ontwikkelen het Algoritmekader op een open manier via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). Bekijk de [ontwikkelomgeving](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader) van het Algoritmekader. @@ -22,3 +21,8 @@ We ontwikkelen het Algoritmekader op een open manier via [GitHub](https://github Neem contact op via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader) (zie punt 4 of 5) of stuur een email naar algoritmes@minbzk.nl. [Stuur een mail :fontawesome-solid-paper-plane:](mailto:algoritmes@minbzk.nl?subject=Vraag%20over%20het%20algoritmekader){ .md-button } + +### Heb je een vraag of opmerking? +Neem contact op via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader) (zie punt 4 of 5) of stuur een email naar algoritmes@minbzk.nl. + +[Stuur een mail :fontawesome-solid-paper-plane:](mailto:algoritmes@minbzk.nl?subject=Vraag%20over%20het%20algoritmekader){ .md-button } From d1644ad85ba51f9a3391d26e938660967e1d7202 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 22:45:10 +0200 Subject: [PATCH 283/297] Update index.md --- docs/index.md | 4 +++- 1 file changed, 3 insertions(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/index.md b/docs/index.md index 3f235d36a4..68716c4c2b 100644 --- a/docs/index.md +++ b/docs/index.md @@ -8,7 +8,9 @@ Wil de overheid effectief en verantwoord gebruik kunnen maken van algoritmes e Met het Algoritmekader werken we als overheid samen aan de antwoorden daarop. Dat doen we open; iedereen kan deze ontwikkeling volgen en eraan bijdragen. We maken bij de ontwikkeling gebruik van wat er al is: vereisten uit wet- en regelgeving, maatregelen uit de praktijk en standaardisatie, best practises en instrumenten. Het kader brengt dit samen op een logische manier. Zodat overheden in alle fasen van de levenscyclus van algoritmische en AI-toepassingen praktische handvatten hebben. Best practices, use cases en input van eindgebruikers helpen te komen tot een goed en gedragen Algoritmekader voor alle overheden. Het kader wordt een praktisch hulpmiddel om algoritmes en AI verantwoord te kunnen inzetten en te voldoen aan de (minimale) vereisten die wet- en regelgeving daaraan stellen. -De informatie in het Algoritmekader is logisch aan elkaar gekoppeld, zodat gebruikers interactief door de informatie kunnen navigeren. Er kan worden gestart vanuit de algoritme levenscyclus, de vereisten, maatregelen en rollen. De informatie ook ook 'gelaagd' opgebouwd. Er kan worden doorgeklikt om meer gedetailleerde informatie te raadplegen. Daarnaast kan ook de zoekbalk worden benut en zal het spoedig mogelijk worden om exports naar PDF te maken van de geraadpleegde informatie. +De informatie in het Algoritmekader is logisch aan elkaar gekoppeld, zodat gebruikers interactief door de informatie kunnen navigeren. Er kan worden gestart vanuit de algoritme levenscyclus, de vereisten, maatregelen en rollen via de bovenstaande tabs. De informatie is 'gelaagd' opgebouwd. Dat betekent dat kan worden doorgeklikt om meer gedetailleerde informatie te raadplegen. De zoekbalk kan eveneens worden benut en spoedig is het mogelijk om exports naar PDF te maken van de geraadpleegde informatie. + +Zie het tabje 'over het Algoritmekader' voor meer informatie over de (door)ontwikkeling van het Algoritmekader. !!! info "Disclaimer" From e44f6124b99f5b3530d1a8fe6d909746c4aab033 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: BartdeVisser <155545133+BartdeVisser@users.noreply.github.com> Date: Thu, 4 Apr 2024 22:47:15 +0200 Subject: [PATCH 284/297] Update index.md --- docs/maatregelen/index.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/maatregelen/index.md b/docs/maatregelen/index.md index 874d326f4f..f1a9610ab5 100644 --- a/docs/maatregelen/index.md +++ b/docs/maatregelen/index.md @@ -9,7 +9,7 @@ Een maatregel kan bijvoorbeeld zijn 'onderzoek het ontwikkelde algoritme op onbe Om tot een overzicht van de maatregelen te komen is naar een aantal waardevolle bronnen gekeken. Het Toetsingskader Algoritmes van de Algemene Rekenkamer en het Onderzoekskader algoritmes van de Audit Dienst Rijk zijn daar goede voorbeelden van. Daarnaast is ook de kennis van experts binnen het team Algoritmekader toegevoegd om te kunnen duiden welke maatregelen in de praktijk kunnen worden getroffen om te voldoen aan de vereisten. -Op nationaal, Europees en internationaal niveau wordt momenteel gewerkt aan de totstandkoming van standaarden. Deze standaarden worden opgesteld door gespecialiseerde organisaties (NEN, JTC21 en ISO) en ondergaan een uitgebreid proces. Dit proces zorgt uiteindelijk voor brede consensus voor de standaarden. Het naleven van deze standaarden door organisaties levert een vermoeden van conformiteit op, ofwel, door het naleven van standaarden is de kans groot dat organisaties voldoen aan de vereisten. Waar mogelijk zullen de standaarden onderdeel worden van het Algoritmekader en tot uiting komen in de laag van 'maatregelen'. Er zal een verwijzing worden gemaakt naar de betreffende standaard. Hierover moeten nog nadere afspraken worden gemaakt met deze organisaties. +Op nationaal, Europees en internationaal niveau wordt momenteel gewerkt aan de totstandkoming van standaarden. Deze standaarden worden opgesteld door gespecialiseerde organisaties (NEN, JTC21 en ISO) en ondergaan een uitgebreid proces. Dit proces zorgt uiteindelijk voor brede consensus voor de standaarden. Het naleven van deze standaarden door organisaties levert een vermoeden van conformiteit op, ofwel, door het naleven van standaarden is de kans groot dat organisaties voldoen aan de vereisten. De standaarden worden daarom een waardevolle bron voor het Algoritmekader. Waar mogelijk zullen de standaarden onderdeel worden van het Algoritmekader en tot uiting komen in de laag van 'maatregelen'. Er zal een verwijzing worden gemaakt naar de betreffende standaard. Hierover moeten nog nadere afspraken worden gemaakt met deze organisaties. From 4f1665f238c833d23c5482db35532ed17f010097 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: OXKuiperBZK <163425375+OXKuiperBZK@users.noreply.github.com> Date: Mon, 8 Apr 2024 14:11:24 +0200 Subject: [PATCH 285/297] Update index.md van levenscycli Tekst iets uitgebreid (ook n.a.v. punten uit issue Willy) --- docs/levenscyclus/index.md | 8 +++++++- 1 file changed, 7 insertions(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/levenscyclus/index.md b/docs/levenscyclus/index.md index f37eea286e..c8a61e98f0 100644 --- a/docs/levenscyclus/index.md +++ b/docs/levenscyclus/index.md @@ -5,6 +5,12 @@ Het Algoritmekader is nog volop in ontwikkeling. Op deze plek willen we vooral aan de slag gaan op een open en transparante wijze. Het is dus niet definitief. Dat betekent dat er dingen opstaan die niet af zijn en soms zelfs fout. Mocht er iets niet kloppen, laat het ons weten via [GitHub](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader). -Algoritmen en kunstmatige intelligentie zijn ‘producten’ die door overheidsinstellingen kunnen worden gebruikt om de uitvoering van wettelijke taken te ondersteunen. Deze producten doorlopen een zogenaamde levenscyclus. Een algoritme wordt ontwikkeld en na enige tijd van gebruik kan worden besloten het gebruik ervan te beëindigen. Een krachtig aspect van de ‘algoritme levenscyclus’ is dat de levenscyclus voor alle gevallen nagenoeg hetzelfde is. Daarmee is het bruikbaar als leidraad om relevante informatie te structureren en te communiceren. Het is tegelijkertijd een brug tussen de technische kant van het product en de wereld van gebruikers. Om tot een wettige, ethisch verantwoorde en robuuste oplossing te komen zullen in elke fase van de algoritme levenscyclus specifieke handelingen of maatregelen moeten worden getroffen. +Algoritmen en kunstmatige intelligentie zijn ‘producten’ die door overheidsinstellingen kunnen worden gebruikt om de uitvoering van wettelijke taken te ondersteunen. Deze producten doorlopen een zogenaamde levenscyclus. Een algoritme wordt ontwikkeld en na enige tijd van gebruik kan worden besloten het gebruik ervan te beëindigen. Omdat de ‘algoritme levenscyclus’ voor alle gevallen nagenoeg hetzelfde is het bruikbaar als leidraad om relevante informatie te structureren en te communiceren. + +### Verschillende versies levenscyclus +De stappen in de levenscyclus van het algoritmekader zijn gebaseerd op een samenvoeging van meer dan tien verschillende levenscyclusmodellen. Zie [hier](https://github.com/MinBZK/Algoritmekader/blob/main/docs/levenscyclus/Levenscyclus%20vergelijkingstabel.pdf) een overzicht. Afhankelijk van hoe een organisatie het ontwikkelproces van AI inricht kan een levenscyclus model er net weer anders uitzien (als AI-ontwikkelaar verwacht je waarschijnlijk wat kleinere cycli in de grotere lifecycle te zien). De huidige opdeling is gekozen omdat deze het beste aansluit bij bestaande levenscyclusmodellen en bij de behoeftes en werkwijze van overheidsinstanties. + +### Fundamentele principes +Om tot een wettige, ethisch verantwoorde en robuuste oplossing te komen zullen in elke fase van de algoritme levenscyclus specifieke handelingen of maatregelen moeten worden getroffen. Transparantie, veiligheid, privacy, risicomanagement, governance, en afweging van ethische aspecten zijn relevant in iedere stap van de levenscyclus. Om concreet te maken wat er dan moet gebeuren, kan het erg helpen om per stap in de levenscyclus helpen om te weten wát er dan precies kan gebeuren. ![Levenscyclus](levenscyclus.png) From acc184d3d44030cbc1c2a72e9f457ccbe6980110 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: OXKuiperBZK <163425375+OXKuiperBZK@users.noreply.github.com> Date: Mon, 8 Apr 2024 15:22:32 +0200 Subject: [PATCH 286/297] Update probleemanalyse.md probleemanalyse van lifecycle geupdate - Ik denk dat de opmaak van deze pagina nog een open vraag is (hoe worden maatregelen gemapt op levencyclus-fase..) --- docs/levenscyclus/probleemanalyse.md | 15 +++++++++++++++ 1 file changed, 15 insertions(+) diff --git a/docs/levenscyclus/probleemanalyse.md b/docs/levenscyclus/probleemanalyse.md index cee10eaf51..c19a7b8101 100644 --- a/docs/levenscyclus/probleemanalyse.md +++ b/docs/levenscyclus/probleemanalyse.md @@ -4,6 +4,21 @@ title: Probleemanalyse In deze fase wordt het probleem gedefinieerd dat moet worden opgelost. Het omvat het begrijpen van de vereisten, doelstellingen en beperkingen van het probleem. +Bestaande instrumenten, zoals de [IAMA](https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2021/02/25/impact-assessment-mensenrechten-en-algoritmes), vragen om de probleemanalyse eerst goed uit te werken. + +Enkele vragen waar je aan kan denken: +- Wat is het probleem wat opgelost moet worden met algoritmes/AI? +- Hoe complex zijn de algoritmes die nodig zijn? +- Welke stakeholders moet je betrekken? Komt er gevoelige data bij kijken? +- Zijn er goede voorbeelden om te volgen (zowel technisch als qua verantwoord werken)? + +Overal in de AI-levenscyclus geleden vereisten. +- (Ethische) risico's moeten helder zijn. +- De governance rondom AI moet duidelijk zijn. Wie in de organisatie gaat over naleven van AI-wetgeving. +- Transparantie en navolgbaarheid van processen moet op orde zijn. + +Hieronder komen maatregelen die relevant zijn tijdens de probleemanalyse: + ## Maatregelen From 8963470b10bd714dd3a692994b80291dc6e6b29b Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: OXKuiperBZK <163425375+OXKuiperBZK@users.noreply.github.com> Date: Mon, 8 Apr 2024 15:40:07 +0200 Subject: [PATCH 287/297] Update ontwerp.md van levenscyclus --- docs/levenscyclus/ontwerp.md | 9 ++++++++- 1 file changed, 8 insertions(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/levenscyclus/ontwerp.md b/docs/levenscyclus/ontwerp.md index 3a9297b5fe..a296f1e921 100644 --- a/docs/levenscyclus/ontwerp.md +++ b/docs/levenscyclus/ontwerp.md @@ -4,8 +4,15 @@ title: Ontwerp Hier wordt het conceptuele ontwerp van het AI-systeem gemaakt. Dit omvat het bepalen van de architectuur, algoritmen en benodigde middelen voor de implementatie. -## Onderwerp/bouwblok +- Let hierbij op een goede afweging tussen technische benodigheden en vereisten. Bijvoorbeeld een simpeler algoritme is beter uitlegbaar. +- Als er nog data moet worden verzameld, let ook op risico's m.b.t. bias in dataverzameling +Overal in de AI-levenscyclus geleden vereisten. +- (Ethische) risico's moeten helder zijn. +- De governance rondom AI moet duidelijk zijn. Wie in de organisatie gaat over naleven van AI-wetgeving. +- Transparantie en navolgbaarheid van processen moet op orde zijn. + +Hieronder komen maatregelen die relevant zijn tijdens deze fase in de levenscyclus: ## Vereisten ## Maatregelen From e8a6cd66f0c5fc64d38541f605fceee0e192424d Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: OXKuiperBZK <163425375+OXKuiperBZK@users.noreply.github.com> Date: Mon, 8 Apr 2024 15:44:25 +0200 Subject: [PATCH 288/297] Update probleemanalyse.md --- docs/levenscyclus/probleemanalyse.md | 12 +++++++----- 1 file changed, 7 insertions(+), 5 deletions(-) diff --git a/docs/levenscyclus/probleemanalyse.md b/docs/levenscyclus/probleemanalyse.md index c19a7b8101..a1a785085e 100644 --- a/docs/levenscyclus/probleemanalyse.md +++ b/docs/levenscyclus/probleemanalyse.md @@ -12,12 +12,14 @@ Enkele vragen waar je aan kan denken: - Welke stakeholders moet je betrekken? Komt er gevoelige data bij kijken? - Zijn er goede voorbeelden om te volgen (zowel technisch als qua verantwoord werken)? -Overal in de AI-levenscyclus geleden vereisten. -- (Ethische) risico's moeten helder zijn. -- De governance rondom AI moet duidelijk zijn. Wie in de organisatie gaat over naleven van AI-wetgeving. -- Transparantie en navolgbaarheid van processen moet op orde zijn. +In de _gehele_ AI-levenscyclus is van belang: +- (Ethische) risico's zijn in kaart gebracht. +- De AI governance is duidelijk. (Wie in de organisatie gaat over naleven van AI-wetgeving.) +- Transparantie en navolgbaarheid van modellen en processen. -Hieronder komen maatregelen die relevant zijn tijdens de probleemanalyse: +Hieronder komen vereisten en maatregelen die relevant zijn tijdens deze fase in de levenscyclus: + +## Vereisten ## Maatregelen From cc18bff60e350990fbc1dadfebfd801bf726c18c Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: OXKuiperBZK <163425375+OXKuiperBZK@users.noreply.github.com> Date: Mon, 8 Apr 2024 15:44:52 +0200 Subject: [PATCH 289/297] Update ontwerp.md --- docs/levenscyclus/ontwerp.md | 13 +++++++------ 1 file changed, 7 insertions(+), 6 deletions(-) diff --git a/docs/levenscyclus/ontwerp.md b/docs/levenscyclus/ontwerp.md index a296f1e921..d8b49a396b 100644 --- a/docs/levenscyclus/ontwerp.md +++ b/docs/levenscyclus/ontwerp.md @@ -7,13 +7,14 @@ Hier wordt het conceptuele ontwerp van het AI-systeem gemaakt. Dit omvat het bep - Let hierbij op een goede afweging tussen technische benodigheden en vereisten. Bijvoorbeeld een simpeler algoritme is beter uitlegbaar. - Als er nog data moet worden verzameld, let ook op risico's m.b.t. bias in dataverzameling -Overal in de AI-levenscyclus geleden vereisten. -- (Ethische) risico's moeten helder zijn. -- De governance rondom AI moet duidelijk zijn. Wie in de organisatie gaat over naleven van AI-wetgeving. -- Transparantie en navolgbaarheid van processen moet op orde zijn. +In de _gehele_ AI-levenscyclus is van belang: +- (Ethische) risico's zijn in kaart gebracht. +- De AI governance is duidelijk. (Wie in de organisatie gaat over naleven van AI-wetgeving.) +- Transparantie en navolgbaarheid van modellen en processen. -Hieronder komen maatregelen die relevant zijn tijdens deze fase in de levenscyclus: -## Vereisten +Hieronder komen vereisten en maatregelen die relevant zijn tijdens deze fase in de levenscyclus: + +## Vereisten ## Maatregelen From 2c0c3b48733d91f2455845879fce2a9e8cbf92c4 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: OXKuiperBZK <163425375+OXKuiperBZK@users.noreply.github.com> Date: Mon, 8 Apr 2024 15:49:23 +0200 Subject: [PATCH 290/297] Update dataverkenning-en-datapreparatie.md --- .../dataverkenning-en-datapreparatie.md | 13 ++++++++++++- 1 file changed, 12 insertions(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/levenscyclus/dataverkenning-en-datapreparatie.md b/docs/levenscyclus/dataverkenning-en-datapreparatie.md index 3bb7b63dce..8fe7c8d646 100644 --- a/docs/levenscyclus/dataverkenning-en-datapreparatie.md +++ b/docs/levenscyclus/dataverkenning-en-datapreparatie.md @@ -2,7 +2,18 @@ title: Dataverkenning en datapreparatie --- -In deze fase worden relevante datasets geidentificeerd en genaliseerd om inziichten te krijgen. Daarna worden de gegevens verzameld, gereinigd en voorbereid voor gebruik. +In deze fase worden relevante datasets geïdentificeerd, wanneer nodig verzameld, en geanalyseerd. Ook worden de gegevens opgeschoond en geschikt gemaakt. + +Het is van belang dat dataverzameling op de juiste manier gebeurd, en dat bestaande datasets die gebruikt gaan worden van goede kwaliteit zijn. Daarbij is het van belang dat opschoning van datasets (een standaard stap in het proces data science) geen nieuwe onvoorziene effecten met zich meebrengt. + +In de _gehele_ AI-levenscyclus is van belang: +- (Ethische) risico's zijn in kaart gebracht. +- De AI governance is duidelijk. (Wie in de organisatie gaat over naleven van AI-wetgeving.) +- Transparantie en navolgbaarheid van modellen en processen. + +Hieronder komen vereisten en maatregelen die relevant zijn tijdens deze fase in de levenscyclus: + +## Vereisten ## Maatregelen From 5aec09c80a3be970b09c8b65e979a869e99a7508 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: OXKuiperBZK <163425375+OXKuiperBZK@users.noreply.github.com> Date: Mon, 8 Apr 2024 15:51:13 +0200 Subject: [PATCH 291/297] Update dataverkenning-en-datapreparatie.md kleine rephrasing --- docs/levenscyclus/dataverkenning-en-datapreparatie.md | 2 +- 1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/levenscyclus/dataverkenning-en-datapreparatie.md b/docs/levenscyclus/dataverkenning-en-datapreparatie.md index 8fe7c8d646..556c6b8586 100644 --- a/docs/levenscyclus/dataverkenning-en-datapreparatie.md +++ b/docs/levenscyclus/dataverkenning-en-datapreparatie.md @@ -2,7 +2,7 @@ title: Dataverkenning en datapreparatie --- -In deze fase worden relevante datasets geïdentificeerd, wanneer nodig verzameld, en geanalyseerd. Ook worden de gegevens opgeschoond en geschikt gemaakt. +In deze fase worden relevante datasets geïdentificeerd en wanneer nodig wordt nieuwe data verzameld; vervolgens worden deze datasets opgeschoond en geanalyseerd. Het is van belang dat dataverzameling op de juiste manier gebeurd, en dat bestaande datasets die gebruikt gaan worden van goede kwaliteit zijn. Daarbij is het van belang dat opschoning van datasets (een standaard stap in het proces data science) geen nieuwe onvoorziene effecten met zich meebrengt. From b8feb8f1ecda1ee693d83b5848207fa2e7822e3f Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: OXKuiperBZK <163425375+OXKuiperBZK@users.noreply.github.com> Date: Mon, 8 Apr 2024 15:54:54 +0200 Subject: [PATCH 292/297] Update ontwikkelen.md --- docs/levenscyclus/ontwikkelen.md | 9 +++++++++ 1 file changed, 9 insertions(+) diff --git a/docs/levenscyclus/ontwikkelen.md b/docs/levenscyclus/ontwikkelen.md index 73bc5de585..816c78fc32 100644 --- a/docs/levenscyclus/ontwikkelen.md +++ b/docs/levenscyclus/ontwikkelen.md @@ -4,6 +4,15 @@ title: Ontwikkelen Dit is de fase waarin het AI-model of algoritme wordt gebouwd. Als het gaat om AI-modellen, omvat het trainen van modellen met behulp van de voorbereide gegevens. +In de _gehele_ AI-levenscyclus is van belang: +- (Ethische) risico's zijn in kaart gebracht. +- De AI governance is duidelijk. (Wie in de organisatie gaat over naleven van AI-wetgeving.) +- Transparantie en navolgbaarheid van modellen en processen. + +Hieronder komen vereisten en maatregelen die relevant zijn tijdens deze fase in de levenscyclus: + +## Vereisten + ## Maatregelen From e92e46f5da7241107d8bc3c74f42d5c5faa9def6 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: OXKuiperBZK <163425375+OXKuiperBZK@users.noreply.github.com> Date: Mon, 8 Apr 2024 15:59:01 +0200 Subject: [PATCH 293/297] Update ontwikkelen.md --- docs/levenscyclus/ontwikkelen.md | 2 ++ 1 file changed, 2 insertions(+) diff --git a/docs/levenscyclus/ontwikkelen.md b/docs/levenscyclus/ontwikkelen.md index 816c78fc32..ad2e04e0ce 100644 --- a/docs/levenscyclus/ontwikkelen.md +++ b/docs/levenscyclus/ontwikkelen.md @@ -4,6 +4,8 @@ title: Ontwikkelen Dit is de fase waarin het AI-model of algoritme wordt gebouwd. Als het gaat om AI-modellen, omvat het trainen van modellen met behulp van de voorbereide gegevens. +Het AI-model technisch correct ontwikkelen, inclusief de limitaties begrijpen, vraagt kennis en kunde van AI-specialisten. Manieren om dit na te gaan worden bijvoorbeeld beschreven in [Aandacht voor Algoritmes](https://www.rekenkamer.nl/publicaties/rapporten/2021/01/26/aandacht-voor-algoritmes) van de Algemene Rekenkamer (onder "Model & Data"). + In de _gehele_ AI-levenscyclus is van belang: - (Ethische) risico's zijn in kaart gebracht. - De AI governance is duidelijk. (Wie in de organisatie gaat over naleven van AI-wetgeving.) From 69475fc710187b7bbb9abf5aaf422dd229c87df3 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: OXKuiperBZK <163425375+OXKuiperBZK@users.noreply.github.com> Date: Mon, 8 Apr 2024 16:34:05 +0200 Subject: [PATCH 294/297] Update archiveren.md --- docs/levenscyclus/archiveren.md | 14 +++++++++++++- 1 file changed, 13 insertions(+), 1 deletion(-) diff --git a/docs/levenscyclus/archiveren.md b/docs/levenscyclus/archiveren.md index 39a0136917..ec7997d8f9 100644 --- a/docs/levenscyclus/archiveren.md +++ b/docs/levenscyclus/archiveren.md @@ -2,10 +2,22 @@ title: Archiveren --- -Wanneer het AI-model niet langer nodig is of wordt vervangen door een verbeterde versie, wordt het gearchiveerd. Dit omvat het behouden van documentatie en eventuele relevante artefacten. +Wanneer het AI-model niet langer nodig is of wordt vervangen door een wezelijk versie, wordt het gearchiveerd. Dit omvat het behouden van documentatie en eventuele relevante artefacten (zoals de parameters van het model). + +AI-modellen zijn bij te trainen, wat het model anders maakt en andere voorspellingen kan doen geven. Welke versies van een model precies gearchiveerd moeten worden is belangrijk om helder te hebben vóór het einde van de levenscyclus. Archiveren is niet enkel relevant aan het einde van de levenscyclus. + +In de _gehele_ AI-levenscyclus is van belang: +- (Ethische) risico's zijn in kaart gebracht. +- De AI governance is duidelijk. (Wie in de organisatie gaat over naleven van AI-wetgeving.) +- Transparantie en navolgbaarheid van modellen en processen. + +Hieronder komen vereisten en maatregelen die relevant zijn tijdens deze fase in de levenscyclus: + +## Vereisten ## Maatregelen + !!! info "Disclaimer" From da942a26a9f9314725a6799fd8eda7e53d490404 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: OXKuiperBZK <163425375+OXKuiperBZK@users.noreply.github.com> Date: Mon, 8 Apr 2024 16:35:45 +0200 Subject: [PATCH 295/297] Update implementatie.md --- docs/levenscyclus/implementatie.md | 14 ++++++++++++++ 1 file changed, 14 insertions(+) diff --git a/docs/levenscyclus/implementatie.md b/docs/levenscyclus/implementatie.md index 2182805d5d..de55ec31d6 100644 --- a/docs/levenscyclus/implementatie.md +++ b/docs/levenscyclus/implementatie.md @@ -4,6 +4,20 @@ title: Implementatie In deze fase wordt het AI-model in de praktijk gebracht en geïntegreerd in het bedrijfsproces. Het wordt operationeel en begint te werken met echte gegevens. +Dit moment is een sleutelmoment in dat het om checks zal vragen of de implementatie kan gebeuren, en of de AI-toepassing ook werkt zoals beoogd. + +In de _gehele_ AI-levenscyclus is van belang: +- (Ethische) risico's zijn in kaart gebracht. +- De AI governance is duidelijk. (Wie in de organisatie gaat over naleven van AI-wetgeving.) +- Transparantie en navolgbaarheid van modellen en processen. + +Hieronder komen vereisten en maatregelen die relevant zijn tijdens deze fase in de levenscyclus: + +## Vereisten + +## Maatregelen + + # !!! info "Disclaimer" From ae44d441202688661da2424d29a38623dde6a1c0 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: OXKuiperBZK <163425375+OXKuiperBZK@users.noreply.github.com> Date: Mon, 8 Apr 2024 16:38:55 +0200 Subject: [PATCH 296/297] Update validatie.md --- docs/levenscyclus/validatie.md | 14 +++++++++++--- 1 file changed, 11 insertions(+), 3 deletions(-) diff --git a/docs/levenscyclus/validatie.md b/docs/levenscyclus/validatie.md index 64d9c46e91..c21a390d22 100644 --- a/docs/levenscyclus/validatie.md +++ b/docs/levenscyclus/validatie.md @@ -2,14 +2,22 @@ title: Validatie --- -Nadat het model is ontwikkeld, wordt het gevalideerd om ervoor te zorgen dat het goed presteert op nieuwe, niet eerder geziene gegevens. Dit omvat het evalueren van de nauwkeurigheid en prestaties van het model. Validatie is een interatief proces dat plaatsvindt op verschillende momenten van de levenscyclus. +Nadat het model is ontwikkeld, wordt het gevalideerd om ervoor te zorgen dat het goed presteert op nieuwe, niet eerder geziene gegevens. Dit omvat het iteratief evalueren van de nauwkeurigheid en prestaties van het model. -## Onderwerp/bouwblok +De levenscyclus is een versimpeling van de volgordelijkheid: Validatie is een continue proces dat plaatsvindt op verschillende momenten van de levenscyclus. Wel is het zo dat na implementatie van het AI-model validatie van extra belang is, bijvoorbeeld door zaken als data-drift (de data in de echte wereld past niet meer bij de originele trainingsdata). -## Vereisten +In de _gehele_ AI-levenscyclus is van belang: +- (Ethische) risico's zijn in kaart gebracht. +- De AI governance is duidelijk. (Wie in de organisatie gaat over naleven van AI-wetgeving.) +- Transparantie en navolgbaarheid van modellen en processen. + +Hieronder komen vereisten en maatregelen die relevant zijn tijdens deze fase in de levenscyclus: + +## Vereisten ## Maatregelen + !!! info "Disclaimer" From 3fe6c84af310709f1e040cfe58cd561c3d1b32a9 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: OXKuiperBZK <163425375+OXKuiperBZK@users.noreply.github.com> Date: Mon, 8 Apr 2024 16:40:28 +0200 Subject: [PATCH 297/297] Update monitoren.md --- docs/levenscyclus/monitoren.md | 13 +++++++++++++ 1 file changed, 13 insertions(+) diff --git a/docs/levenscyclus/monitoren.md b/docs/levenscyclus/monitoren.md index 21d98782b4..027e0832c7 100644 --- a/docs/levenscyclus/monitoren.md +++ b/docs/levenscyclus/monitoren.md @@ -4,6 +4,19 @@ title: Monitoren Het AI-model wordt voortdurend gemonitord om ervoor te zorgen dat het blijft presteren zoals verwacht. Eventuele afwijkingen of degradatie van prestaties worden geïdentificeerd en aangepakt. +Deze fase hangt nauw samen met valideren; validatie richt zich echter meer op het model, maar monitoren kan ook breder geïnterpreteerd worden. + +In de _gehele_ AI-levenscyclus is van belang: +- (Ethische) risico's zijn in kaart gebracht. +- De AI governance is duidelijk. (Wie in de organisatie gaat over naleven van AI-wetgeving.) +- Transparantie en navolgbaarheid van modellen en processen. + +Hieronder komen vereisten en maatregelen die relevant zijn tijdens deze fase in de levenscyclus: + +## Vereisten + +## Maatregelen + !!! info "Disclaimer"